Brazylia, gangi motocyklowe i pozwolenie na samosąd. Ten przekaz jest fałszywy

Brazylia, gangi motocyklowe i pozwolenie na samosąd. Ten przekaz jest fałszywyIurii Dzivinskyi / Shutterstock

Ponad trzy miliony wyświetleń w mediach społecznościowych ma nagranie pokazujące sceny atakowania motocyklistów przez kierowców samochodów. Krąży w sieci z informacją, jakoby brazylijski rząd miał pozwolić obywatelom zabijać członków gangów motocyklowych. Nie ma na to żadnych dowodów, a filmik jest zbitką nagrań pokazywanych wcześniej przy różnych okazjach.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Rząd brazylijski pozwolił obywatelom na zabijanie gangów motocyklowych które rabowały obywateli" - napisał anonimowy internauta w tweecie z 3 sierpnia (pisownia postów oryginalna) i załączył wideo, które ma pokazywać "kilka przykładów" rzekomego skorzystania z tego pozwolenia przez Brazylijczyków. Filmik trwa ponad półtorej minuty, jest sklejką pięciu nagrań. W czterech są drastyczne sceny najeżdżania na motocyklistów przez kierowców aut; wygląda, jakby robili to celowo. Kolejne nagranie pokazuje, jak kierowca zastrzelił osobę, która nachylała się do jego samochodu, gdy ten się zatrzymał. Post i wideo zainteresowały wielu polskich użytkowników Twittera. Ponad 3,5 tys. z nich polubiło tweet, ponad 970 podało go dalej. Nagranie wyświetlono ponad 3,2 mln razy.

fałsz

Tweet w fałszywą informacją i starym wideoTwitter

Część komentujących wyrażała dezaprobatę wobec rzekomej decyzji brazylijskiego rządu, inni ją chwalili. "Jako motocyklista czuję się lekko nieswojo"; "Ładnie widać, jak bardzo państwo jest niepotrzebne, jeśli chodzi o bezpieczeństwo obywateli. Wystarczy nie przeszkadzać"; "Samosąd- najlepszy sąd"; "Eliminacja przestępców, jako sport narodowy. Piękne"; "I słusznie. Bandytów trzeba karać na miejscu, a nie utrzymywać tych pasożytów w więzieniach"; "Dobre to. trzeba uskutecznić pomysł na naszych politykach" - brzmiały przykładowe komentarze.

To samo nagranie z podobnym opisem opublikowano 4 sierpnia na stronie jbzd.com. Źródłem wpisu był anglojęzyczny post (użytkownik użył tego samego wideo) z 2 sierpnia. Na Twitterze krążyły też inne podobne wpisy po angielsku, które polubiło tysiące użytkowników serwisu.

Brak wiarygodnych doniesień o wprowadzeniu podobnego pozwolenia

Nie znaleźliśmy wiarygodnych doniesień (w języku angielskim i portugalskim), które by potwierdzały informację o rzekomej decyzji brazylijskiego rządu, który by miał pozwolić obywatelom na zabijanie członków gangów motocyklowych rabujących obywateli. Taka zasada byłaby zresztą pogwałceniem praw człowieka. 4 sierpnia o prawdziwość informacji zapytaliśmy Ambasadę Brazylii w Warszawie i biuro prasowe brazylijskiego rządu. Ambasada nie kryła, że jest "nieco zdziwiona" pytaniem - i informuje, że władze Brazylii nie wprowadziły podobnego niedemokratycznego prawa. "Na całym świecie wiadomo, że od wielu dziesięcioleci Brazylia jest krajem demokratycznym, z wolnymi, niezależnymi instytucjami (publicznymi i społecznymi), podziałem władzy, rządami prawa, uwłaszczeniem praw obywatelskich oraz swobodami indywidualnymi i demokratycznymi" - napisała w odpowiedzi ambasada (tłum. z angielskiego - red.).

"Zatem nawet jeśli prawdą jest, że w Brazylii, niestety, zdarzają się przestępstwa w skali większej niż jesteśmy gotowi zaakceptować, w tym zabójstwa, to przestępcy w Brazylii są stawiani przed sądem (system sądowniczy jest całkowicie niezależny od innych władz) i skazywani zgodnie z dowodami w sprawie" - wyjaśnia ambasada, podkreślając, że dokonuje się to "zawsze zgodnie z prawem, procedurami prawnymi i prawami jednostki".

Brazylia od lat zmaga się z poważnym problemem gangów i wysokim poziomem przestępczości. "W całej Brazylii odnotowuje się bardzo dużą liczbę morderstw, napadów rabunkowych z bronią w ręku i porwań. Przypadki kradzieży w miejskich autobusach i na lotniskach są również bardzo częste. Zaleca się zachowanie ostrożności, gdy ktoś nieznajomy proponuje pomoc lub podwiezienie. Należy korzystać wyłącznie z taksówek zrzeszonych w korporacjach" - ostrzega polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych osoby rozważające podróż do Brazylii. Ze względów bezpieczeństwa odradza podróże po terytorium tego kraju, jeśli nie są konieczne.

22 lipca brazylijska policja podała, że co najmniej 18 osób zginęło dzień wcześniej podczas operacji policyjnej przeciwko przestępczości zorganizowanej w gigantycznej faweli Alemao w Rio de Janeiro. 16 z 18 zabitych osób podejrzewano o przynależność do gangów przestępczych. Zginął również 50-letni mieszkaniec faweli i 38-letni funkcjonariusz organów ścigania (za: tvn24.pl). Celem akcji był gang specjalizujący się w okradaniu pojazdów, które przewoziły towary i pieniądze.

Te nagrania krążyły już wcześniej

Nie znaleźliśmy wiarygodnych opisów filmików, które składają się na rozpowszechniane nagranie. Lecz nie są to na pewno aktualne filmy - już wcześniej krążyły w mediach społecznościowych przy zupełnie innych tematach.

18 kwietnia tego roku indonezyjski portal informacyjny Suara.com opisał podobną sklejkę wideo, która pojawiła się wtedy na Twitterze. Są w niej dwa nagrania takie same jak w filmie w cytowanym wyżej tweecie: gdy białe auto wjeżdża w jadącego obok motocyklistę i gdy dwójka motocyklistów prawdopodobnie okrada parę przechodniów, a chwilę później wjeżdża w nich auto z dużą szybkością. Wtedy filmik nie był omawiany w kontekście rzekomego nowego brazylijskiego prawa; komentujący w języku indonezyjskim dyskutowali o tym, jak wyglądają kradzieże dokonywane przez osoby na motocyklach czy skuterach.

Kolejne dwa nagrania znaleźliśmy w wideo opublikowanym na facebookowej grupie Cardiction (stworzonej w celu kupna i sprzedaży używanych aut) 29 stycznia tego roku. Na jednym dwa samochody kolejno próbują przejechać dwoje motocyklistów, na drugim dwoje motocyklistów podjeżdża do pary przechodniów, wyjmują broń i próbują ich okraść, a wtedy od tyłu wjeżdża w nich biały samochód. Wpis towarzyszący nagraniu zachęcał do dołączenia do facebookowej grupy.

Piąte nagranie dokumentujące zastrzelenie człowieka przez kierowcę samochodu opublikowano 4 maja na forum Reddit.com. Post w języku portugalskim w ironiczny sposób nawiązywał do tego, co przedstawia film: "Znaczenie posiadania telefonu komórkowego z lampą błyskową".

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Iurii Dzivinskyi / Shutterstock

Źródło zdjęcia głównego: Iurii Dzivinskyi / Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Siedmiu osobom zamieszanym w aferę wokół Funduszu Sprawiedliwości prokuratura postawiła zarzuty, a wobec trzech będzie wnioskowała o areszt tymczasowy. W sprawę są zamieszani ważni politycy, którzy do niedawna nadzorowali fundusz, a który rozdawał wielomilionowe dotacje.

Pięć rzeczy, które trzeba wiedzieć o Funduszu Sprawiedliwości

Pięć rzeczy, które trzeba wiedzieć o Funduszu Sprawiedliwości

Źródło:
Konkret24

Bus z rzekomo ukraińskimi numerami rejestracyjnymi, deepfake z ukraińskim politykiem, rzekome portrety zamachowców - po zamachu na centrum handlowe pod Moskwą w sieci szybko publikowano fake newsy i zmanipulowane materiały. Wiele z nich rozsyłały konta regularnie kolportujące rosyjską dezinformację.

Atak terrorystyczny w Moskwie: jak działa prorosyjska dezinformacja

Atak terrorystyczny w Moskwie: jak działa prorosyjska dezinformacja

Źródło:
Konkret24

Siedem osób usłyszało zarzuty, a wobec trzech będzie wniosek o areszt - to dotychczasowy efekt działań służb w aferze Funduszu Sprawiedliwości. Prokuratura nie wyklucza wniosków o uchylenie immunitetów posłom. Przybliżamy sylwetki najważniejszych osób związanych z aferą i wyjaśniamy, za co były odpowiedzialne w Funduszu Sprawiedliwości lub jak z niego korzystały.

Afera Funduszu Sprawiedliwości. Najważniejsze osoby - kto jest kim?

Afera Funduszu Sprawiedliwości. Najważniejsze osoby - kto jest kim?

Źródło:
Konkret24

Posłanka Polski 2050 Szymona Hołowni Aleksandra Leo wątpi w to, że ustawa liberalizująca prawo kobiet do legalnej aborcji zostanie szybko uchwalona. Bo - jej zdaniem - od 1993 roku żaden z projektów nie przeszedł w Sejmie do drugiego czytania, czyli szybko był odrzucany. Nie ona jedna tak sądzi. Sprawdziliśmy: nie jest to prawdą.

Wszystkie projekty ustaw o aborcji były "wyrzucane do kosza w pierwszym czytaniu"? Sprawdzamy

Wszystkie projekty ustaw o aborcji były "wyrzucane do kosza w pierwszym czytaniu"? Sprawdzamy

Źródło:
Konkret24

Sprzyjanie powstawaniu mechanizmów korupcjogennych, niecelowe wydawanie środków publicznych oraz miliony dla organizacji powiązanych z władzą, szczególnie z politykami Suwerennej Polski - to niektóre z pojawiających się od lat zarzutów dotyczących zarządzania Funduszem Sprawiedliwości. Przypominamy.

Pięć głównych zarzutów dotyczących Funduszu Sprawiedliwości

Pięć głównych zarzutów dotyczących Funduszu Sprawiedliwości

Źródło:
Konkret24

Ma 33 lata i zdążył już zrobić imponującą karierę w polityce. Był wiceministrem sprawiedliwości i pełnomocnikiem ministra odpowiedzialnym za Fundusz Sprawiedliwości, wcześniej był też ministrem środowiska. Teraz w prokuraturze, z polecenia prokuratora generalnego Adama Bodnara, działa zespół badający nieprawidłowości wokół funduszu. 26 marca dokonano w tej sprawie pierwszych zatrzymań, a agenci ABW przeszukali dom Wosia.

Michał Woś i Fundusz Sprawiedliwości. Kim jest poseł Suwerennej Polski

Michał Woś i Fundusz Sprawiedliwości. Kim jest poseł Suwerennej Polski

Źródło:
Konkret24, TVN24.pl, PAP

Zaufany współpracownik Zbigniewa Ziobry, w Ministerstwie Sprawiedliwości najpierw jego asystent, później zastępca. Tam nadzorował Fundusz Sprawiedliwości. Marcin Romanowski to jedna z czterech osób, której nazwisko pojawiło się dziś w sprawie prokuratorskiego przeszukania skupionego wokół funduszu. Co wiemy o polityku Suwerennej Polski?

To on nadzorował Fundusz Sprawiedliwości. Co wiemy o Marcinie Romanowskim

To on nadzorował Fundusz Sprawiedliwości. Co wiemy o Marcinie Romanowskim

Źródło:
Konkret24

Polityka klimatyczna Unii Europejskiej i Europejski Zielony Ład znalazły się na celowniku twórców antyunijnej dezinformacji. Straszą Polaków, że nie będzie można naprawiać własnych aut, uprawiać własnych warzyw, a rolnik zapłaci za emisję gazów przez krowę i świnię. Tego typu manipulacje rozpowszechniają również niektórzy polscy politycy. Prezentujemy top 10 fake newsów o Zielonym Ładzie i polityce klimatycznej UE.

Zakażą własnych ogródków i pomp ciepła, a nakażą fotowoltaikę? Unia, klimat i fake newsy

Zakażą własnych ogródków i pomp ciepła, a nakażą fotowoltaikę? Unia, klimat i fake newsy

Źródło:
Konkret24

Prezes PiS Jarosław Kaczyński powtarza tezę, że "wprowadzenie euro (...) oznacza gwałtowny wzrost cen". Ponownie podaje przykład Chorwacji, która wspólną walutę ma od ponad roku. Ale analizy ekonomiczne pokazują, że to nieprawda, a obecnie Chorwacja ma najniższą inflację od listopada 2021.

Kaczyński: przyjęcie euro to gwałtowny wzrost cen, jak w Chorwacji. Dane nie potwierdzają

Kaczyński: przyjęcie euro to gwałtowny wzrost cen, jak w Chorwacji. Dane nie potwierdzają

Źródło:
Konkret24

Alarmujące posty o tym, że strategiczne zapasy gazu ziemnego "są wyprzedawane i nieuzupełniane", wzbudzają niepokój internautów i rodzą ich pytania o bezpieczeństwo Polski. Ten pełen emocji przekaz jest manipulacją. To, że magazyny są napełnione obecnie w połowie, nie powinno niepokoić. Wyjaśniamy.

"Tusk wyprzedaje zapasy gazu"? To manipulacyjny przekaz

"Tusk wyprzedaje zapasy gazu"? To manipulacyjny przekaz

Źródło:
Konkret24

"Nie będzie takich zmian", "tego podatku nie będzie" - twierdzą politycy Polski 2050, odżegnując się od planów wprowadzenia podatku od posiadania samochodów spalinowych. Mówią, jakby to już było pewne. Jednak taki podatek wciąż jest wpisany w polskim Krajowym Planie Odbudowy. A decyzję o zmianie musi podjąć Komisja Europejska.

"Tego podatku nie będzie"? Hołownia oświadcza, ale nie on decyduje

"Tego podatku nie będzie"? Hołownia oświadcza, ale nie on decyduje

Źródło:
Konkret24

"Uszy zatkaj!" - krzyczy mężczyzna, gdy na horyzoncie nad rolnikami blokującymi drogę pojawia się wojskowy samolot. Nagranie tej sceny ma setki wyświetleń w mediach społecznościowych. Także rosyjskojęzycznych. Jedni internauci pytają, o co chodziło - inni piszą, że "polski pilot dziękował protestującym rolnikom za walkę w obronie kraju". Sprawdziliśmy, gdzie i co się wydarzyło.

Wojsko "postraszyło" rolników? To "lot treningowy na wysokości lotu koszącego"

Wojsko "postraszyło" rolników? To "lot treningowy na wysokości lotu koszącego"

Źródło:
Konkret24

W Kanadzie rzekomo ma grozić kara dożywocia za "własne zdanie, które jest sprzeczne z rządową narracją" - przekonuje jeden z internautów. Proponowane zmiany w prawie dotyczą jednak czego innego. Wyjaśniamy.

Dożywocie za "własne zdanie, sprzeczne z rządową narracją"? O co chodzi z prawem w Kanadzie

Dożywocie za "własne zdanie, sprzeczne z rządową narracją"? O co chodzi z prawem w Kanadzie

Źródło:
Konkret24

Były minister obrony Mariusz Błaszczak próbował odrzucić zarzuty o zaniedbania w uzyskaniu unijnego wsparcia dla polskich zakładów zbrojeniowych i porównał kwotę dofinansowania dla tych firm z pakietem unijnej pomocy dla Egiptu. To manipulacja, polegająca na zestawianiu rzeczy nieporównywalnych.

Tylko pół miliarda euro na amunicję, aż siedem miliardów dla Egiptu? Manipulacje Mariusza Błaszczaka

Tylko pół miliarda euro na amunicję, aż siedem miliardów dla Egiptu? Manipulacje Mariusza Błaszczaka

Źródło:
Konkret24

Widowiskowe nagranie przedstawiające dużą miejską arterię zablokowaną przez ciągniki zdobywa popularność w mediach społecznościowych - jest opisywane jako rzekomo nakręcone 20 marca w Polsce. Ale opisy i komentarze internautów do tego filmu wprowadzają w błąd.

Strajk rolników w środę? Nie w środę, nie w Polsce

Strajk rolników w środę? Nie w środę, nie w Polsce

Źródło:
Konkret24

Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej budynków, którą niedawno przegłosował Parlament Europejski, stała się źródłem przekłamań i fałszywych tez rozpowszechnianych w sieci. Jedna z nich dotyczy obowiązku montowania paneli fotowoltaicznych na "wszystkich budynkach".

"Obowiązkowa fotowoltaika"? Nie na każdym domu. Wyjaśniamy

"Obowiązkowa fotowoltaika"? Nie na każdym domu. Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Politycy obecnej opozycji zarzucają rządowi nieudolność, ponieważ z ponad pół miliarda euro unijnych funduszy na produkcję amunicji dofinansowanie dostała tylko jedna polska firma i jedynie na 2,1 miliona euro. Lecz przedstawiciele rządu Donalda Tuska wskazują, że to poprzednicy są winni, bo nie przypilnowali składania wniosków. Porządkujemy fakty w tej sprawie.

Afera o pieniądze na amunicję. Kalendarium wydarzeń 

Afera o pieniądze na amunicję. Kalendarium wydarzeń 

Źródło:
Konkret24

W ramach Europejskiego Zielonego Ładu "zakazana ma być hodowla żywności na własne potrzeby" - głosi artykuł, w który uwierzyło wielu internautów. Komisja Europejska zaprzecza tym twierdzeniom. Wprowadzający w błąd przekaz promowali m.in. posłowie Konfederacji. Sprawdziliśmy, jak szeroko rozprzestrzeniał się w sieci.

Zielony Ład zakaże uprawy własnych warzyw i owoców? KE: "całkowicie bezpodstawne" twierdzenie

Zielony Ład zakaże uprawy własnych warzyw i owoców? KE: "całkowicie bezpodstawne" twierdzenie

Źródło:
Konkret24

Hodowanie nawet jednej kury w przydomowym kurniku jest równoznaczne z prowadzeniem zakładu drobiu i wymaga rejestracji pod groźbą wysokiej kary finansowej - napisał w serwisie X znany przedsiębiorca. Sprawdziliśmy, czy ma rację.

200 tys. zł kary za brak rejestracji kury w przydomowej hodowli? To nieprawda

200 tys. zł kary za brak rejestracji kury w przydomowej hodowli? To nieprawda

Źródło:
Konkret24

Komenda Stołeczna Policji zaprzeczyła informacjom przekazywanym przez byłego policyjnego negocjatora, który pisał o żądaniu ujawnienia tożsamości 28 policjantów. Wśród funkcjonariuszy rzekomo ma być ojciec dziecka policyjnej praktykantki.

Doniesienia o 28 funkcjonariuszach i praktykantce w ciąży. Komenda Stołeczna Policji dementuje

Doniesienia o 28 funkcjonariuszach i praktykantce w ciąży. Komenda Stołeczna Policji dementuje

Źródło:
Konkret24

Politycy Konfederacji straszą Polaków, że obecny rząd i Unia Europejska planują "wycofać gotówkę" czy "zakazać płacenia gotówką". Nie jest to nowa narracja w politycznym dyskursie - i nie jest prawdziwa.

Konfederacja: "nadchodzi zakaz płacenia gotówką". Nie nadchodzi

Konfederacja: "nadchodzi zakaz płacenia gotówką". Nie nadchodzi

Źródło:
Konkret24

"Prowokacja w biały dzień", "przygotowywane były kupki kostki brukowej" - w ten sposób politycy PiS i Kukiz'15 tłumaczą, jak doszło do walk protestujących rolników z policją w Warszawie. Zdaniem opozycji kostkę brukową luzem przygotowano celowo, by "rzucać nią w protestujących". Sprawdziliśmy nagrania z kamer, zapisy z monitoringu, relacje reporterskie - nie znaleźliśmy potwierdza tej tezy.

Czarnek o protestach: przygotowano "kupki kostki brukowej, żeby ktoś rzucał". Brak potwierdzenia

Czarnek o protestach: przygotowano "kupki kostki brukowej, żeby ktoś rzucał". Brak potwierdzenia

Źródło:
Konkret24