FAŁSZ

CNN pokazała pożar w Edmonton jako pożar we Lwowie? Nie, to rosyjska dezinformacja

CNN pokazało pożar w Edmonton jako pożar we Lwowie? Nie, to fejkTwitter

"Kampania fake news przeciwko Rosji" - tak komentują internauci rozpowszechnianą w sieci informację, jakoby stacja CNN zmanipulowała relację ze Lwowa, nadając tak naprawdę z kanadyjskiego Edmonton. To nie jest prawda. Fałszywy przekaz uderzający w CNN jest częścią prokremlowskiej dezinformacji.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Amerykańska stacja CNN od kilku dni jest oskarżana w mediach społecznościowych o manipulację - chodzi o relację z 26 marca ze Lwowa, gdy dziennikarz w wejściu na żywo opowiadał o skutkach ataku na to miasto. W relacji oglądamy, że reporter jest w pobliżu miejsca, gdzie spadły rakiety, za jego plecami są ogromne, białe zbiorniki i widać pożar, którego odgłosy podczas relacji dobrze słychać. Dookoła wszędzie są strażacy.

Jednak po tym, jak ta relacja trafiła do mediów społecznościowych, na wielu zagranicznych kontach - a wkrótce również na polskich - pojawiły się komentarze, że to wcale nie jest Lwów, tylko kanadyjskie Edmonton, a stacja dokonała manipulacji. Zdaniem internautów dowodem jest kurtka jednego ze strażaków, na której widać napis "Edmonton". Kadr z nagrania z zaznaczonym na kurtce napisem jest szeroko rozpowszechniany na Twitterze i Facebooku.

Przekaz o rzekomej manipulacji CNN rozpowszechniano w wielu językachTwitter

To nie pierwszy przykład posądzenia CNN (czy innych światowych mediów) o manipulację, która ma polegać na wyolbrzymianiu skutków wojny w Ukrainie - pisaliśmy już o tym w Konkret24. Tworzenie takiej narracji jest elementem prokremlowskiej dezinformacji, która forsuje przekaz, że zachodnie media od dawna nie pokazują tego, co naprawdę się dzieje w Ukrainie, a wyolbrzymianie przez nich obrazów wojny to kampania dezinformacyjna wymierzona w Rosję.

"Media głównego nurtu są tak zajęte kłamaniem, że zapomniały usunąć z kurtki napis 'Edmonton'"

Dzięki narzędziu należącemu do firmy Brand24, sprawdziliśmy, że od 26 do 29 marca na Twitterze pojawiły się 624 wpisy zawierające w treści słowa "CNN" i "Edmonton". Były pisane m.in. po angielsku, niemiecku, włosku, francusku, fińsku. Brzmiały np.: "Kampania fake news przeciwko Rosji"; "CNN - Fakenews. Pokazuje pożar w Edmonton, jako pożar we Lwowie"; "Fake"; "Media głównego nurtu są tak zajęte kłamaniem, że zapomniały usunąć z kurtki napis 'Edmonton'"; "Kampania dezinformacyjna"; "Rosja zaatakowała Edmonton"; "Nie wiedziałem, że Edmonton jest na Ukrainie" (tłumaczenie red.).

Oburzenie na amerykańską stację przetoczyło się także przez polskie profile. "Media potrafią kłamać w żywe oczy"; "Kampania dezinformacyjna w mediach prowadzona przez media amerykańskie podczas wojny rosyjsko-ukraińskiej"; "Cóż, widocznie wszyscy strażacy ze Lwowa mają takie odzienie bojowe..Fake"; "No jak tam barany podoba Wam się Lwów, sorry Edmonton?"; "Tak się robi propagandę (...). Po co te manipulacje?" - pisali internauci (pisownia wszystkich wpisów oryginalna).

Jednak nie ma żadnych wątpliwości, że dziennikarz CNN był we Lwowie i pokazywał skutki ataku na znajdujący się tam skład paliw.

Po czym poznać, że to Lwów

W sobotę 26 marca ukraiński Lwów dwukrotnie stał się obiektem ataku. Rakiety trafiły m.in. w skład paliw, co spowodowało ogromny pożar. Gęsty dym był widoczny przez wiele godzin w całym mieście. Szef obwodu lwowskiego Maksym Kozycki przekazał, że nastąpiły trzy duże eksplozje. "Ogień jest potężny, szybko się rozprzestrzenia. Jest widzialny praktycznie z całego miasta i wygląda to naprawdę bardzo poważnie" - relacjonowała w TVN24 reporterka "Faktów" Katarzyna Górniak.

Blisko miejsca ataku pojawił się Don Lemon, dziennikarz CNN. W Google Maps wyszukaliśmy miejsce, w którym stał, pokazując widzom skutki ataku.

prawda

Porównanie elementów tła w relacji z widokiem w Google MapsCNN/Google Maps

Tak więc reporter CNN był we Lwowie, a nie w kanadyjskim Edmonton - gdzie rzeczywiście doszło do pożaru składu paliw, tylko że w październiku 2021 roku.

Atak na skład paliw w Lwowie potwierdzili m.in. sami Rosjanie. Skalę zniszczeń można zobaczyć, porównując zdjęcia satelitarne sprzed i po ataku. Takie zestawienie opublikował 27 marca Brady Africk z amerykańskiego think-tanku The American Enterprise Institute.

CNN opublikowała 28 marca na swoim portalu artykuł z potwierdzeniem, że dziennikarz pokazywał to, co dwa dni wcześniej się wydarzyło we Lwowie.

A o co chodzi z tą kurtką strażaka z napisem "Edmonton"?

Kanadyjscy strażacy od lat przekazują sprzęt ukraińskim kolegom

Kanada to jeden z krajów, w których jest najwięcej ukraińskich emigrantów - już dane z 2016 roku podawały, że jest ich tam 1,3 mln. W 730-tysięcznym Edmonton mieszka ich ok. 160 tys. Właśnie tam w 2015 roku powstała organizacja strażacka Firefighter Aid Ukraine. Regularnie przekazuje swoim ukraińskim kolegom sprzęt, co pokazywały kanadyjskie media w 2017 roku, np. CBC i Global News. Firefighter Aid Ukraine robi to również w czasie obecnej wojny, co relacjonuje na swoim Facebooku.

Tam też 26 marca odniosła się do widocznej w relacji CNN kurtki. Opublikowała ten kadr z komentarzem: "Ukraińscy strażacy w pobliżu Lwowa ze sprzętem przekazanym przez strażaków z Edmonton".

Kilka dni później, żeby już nie było żadnych wątpliwości, że Ukraińcy używają kanadyjskiego sprzętu (a internauci takie mieli, o czym informuje organizacja w tym samym wpisie), opublikowano jeszcze zdjęcia dokumentujące wizytę kanadyjskich strażaków z 2017 roku, którzy wówczas przywieźli sprzęt na Ukrainę, by przekazać go kolegom po fachu.

Na fotografiach widać, że przekazują m.in. kurtki z napisem "Edmonton". "Nie ma żadnej teorii spiskowej. Nasi przyjaciele i koledzy-strażacy są w niebezpieczeństwie, a my będziemy ich nadal wpierać" - poinformowała 28 marca na Facebooku Firefighter Aid Ukraine. Metadane pokazują, że jedno ze zdjęć zrobiono w miasteczku Gliniany na wschód od Lwowa, 15 września 2017 roku.

Kevin Royle, strażak z Edmonton i pomysłodawca projektu Firefighter Aid Ukraine, potwierdził w rozmowie z CNN, że widoczna w relacji stacji kurtka została przekazana w ramach projektu. Zrobił to również na Facebooku szef straży pożarnej w Edmonton Joe Zatylny. O sprawie napisał m.in. kanadyjski portal City News Everywhere. "Dobrze wiedzieć, że nasz sprzęt jest dobrze wykorzystywany, zapewnia komuś bezpieczeństwo i pomaga w walce, którą teraz toczą ukraińscy strażacy"- powiedział temu portalowi Royle.

Autor: Jan Kunert / Źródło: Konkret24, CNN; zdjęcie: Twitter

Źródło zdjęcia głównego: Twitter

Pozostałe wiadomości

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Przed zapowiadanymi wielkimi opadami oczy wielu Polaków zwrócone są na największe zbiorniki przeciwpowodziowe w kraju. Zarządzający nimi zapewniają, że wszystkie mają zabezpieczone rezerwy. Porównaliśmy stan ich wypełnienia teraz oraz tuż przed powodzią we wrześniu 2024 roku. Eksperci tłumaczą, czy i jakie wnioski można z tego wyciągnąć.

Wypełnienie zbiorników retencyjnych teraz i przed powodzią 2024. Co nam to mówi

Wypełnienie zbiorników retencyjnych teraz i przed powodzią 2024. Co nam to mówi

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24

W kancelarii prezydenta Nawrockiego ma pozostać przynajmniej jeden minister z czasów obecnego prezydenta. A reszta? I co się stanie obecnymi doradcami Andrzeja Dudy? Wyjaśniamy.

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Źródło:
Konkret24

Poszukujący Tadeusza Dudy policjanci jakoby nawet nie potrafią nosić broni, a sam poszukiwany rzekomo zamieszcza w sieci nagranie obozowiska; na dodatek miał też sfilmować policyjny śmigłowiec, a nagranie zamieścił w sieci. Akcja w okolicach Limanowej stała się pretekstem do drwienia z policjantów biorących w niej udział lub zwiększania zasięgów i popularności w sieci. Pokazujemy przykłady krążących wokół niej fake newsów.

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

Źródło:
Konkret24

Ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, stwierdziła, że dla jej partii istotna jest objęcie funkcji wicepremiera w planowanej rekonstrukcji rządu, bo "wicepremier może więcej niż minister". A co na to akty prawne?

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Źródło:
Konkret24

Komentując "patrole obywatelskie" na granicy polsko-niemieckiej, politycy opozycji mówią po raz kolejny o "tysiącach migrantów przerzucanych przez Niemców". Dane o rzeczywistych przekazaniach są jednak dużo niższe. Wyjaśniamy.

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki zamieścił wykres, który miał pokazywać, jak bardzo za rządów PiS rosły dochody budżetu państwa, gdy podczas rządów PO-PSL i obecnej koalicji wzrosty nie są tak znaczące. Ekonomiści tłumaczą, co były premier pomija.

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Źródło:
Konkret24

Po tragedii w Starej Wsi, podczas policyjnej obławy pojawiło się zdjęcie, które ma pokazywać ulicę przed domem, gdzie dokonano zbrodni. Jest rozpowszechniane z twierdzeniem, że podejrzany Tadeusz Duda uciekł stamtąd na motocyklu. Oba przekazy są nieprawdziwe.

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

W sieci pojawił się fragment kodu, który ma świadczyć o tym, że tak zwana aplikacja Mateckiego miała być podłączona do serwerów PKW. Nieznających się na programowaniu może wprowadzać w błąd. Tłumaczymy.

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

Źródło:
Konkret24

Nagranie z kilkudziesięcioma bocianimi gniazdami na słupie wysokiego napięcia przyciągnęło uwagę tysięcy internautów. Jedni twierdzą, że to Polska, inni wskazują na zagranicę. Sprawdziliśmy, co wiadomo o tym materiale.

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

Źródło:
Konkret24

Były wicepremier Jacek Sasin pytał w wywiadzie radiowym, gdzie są pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy i czy "ktoś odczuł jakąś poprawę z tego względu". Pokazujemy więc, na co do tej pory przeznaczono te środki: od pracowni AI, przez żłobki, po oczyszczalnie ścieków i modernizacje linii kolejowych.

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Źródło:
Konkret24

Mimo zawieszenia przyjmowania wniosków o azyl na granicy polsko-białoruskiej, polskie służby wciąż przyjmują ich ponad tysiąc miesięcznie. Internauci komentują, że "Donald Tusk okłamał Polaków", bo "granica jest nieszczelna". Wyjaśniamy, dlaczego te dane o tym nie świadczą.

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji i internauci komentują, że wyborcy masowo wysyłali do Sądu Najwyższego protesty wyborcze według wzoru przygotowanego przez posła Romana Giertycha i z jego numerem PESEL. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska dolała oliwy do ognia, mówiąc, że takich protestów jest kilka tysięcy. Inne zdanie ma jednak rzecznik prasowy instytucji. Wyjaśniamy, co wiemy.

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

Źródło:
Konkret24