Normy, oznaczenia, zawory - które maski chronią drogi oddechowe przed wirusem

ShutterstockPrzewodnik po maseczkach

Nie każda maseczka z zaworem nadaje się do ochrony przed koronawirusem. Nie każdy znak CE na maseczce gwarantuje, że spełnia ona unijne wymagania bezpieczeństwa. Wyjaśniamy, co warto sprawdzić, chcąc kupić maskę chroniącą drogi oddechowe przed wirusem - i które produkty takie są.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Niemal rok od wybuchu pandemii zmieniły się w Polsce zalecenia dotyczące noszenia maseczek, które są jednym ze sposobów ograniczania rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2. Od jesieni 2020 roku Ministerstwo Zdrowia promuje zasadę DDM, czyli: dezynfekcja, dystans, maseczki. Od 27 lutego tego roku maseczki są w Polsce jedynym dopuszczalnym środkiem zasłaniania ust i twarzy.

Które maseczki są zalecane w ochronie dróg oddechowych przed koronawirusem
Które maseczki są zalecane w ochronie dróg oddechowych przed koronawirusemtvn24

Obecnie na rynku jest więcej dostępnych rodzajów masek niż rok temu - ale nie wszystkie chronią przed wirusami w takim samym stopniu, a niektóre wręcz się do tego nie nadają. Przedstawiamy, co trzeba wiedzieć o maseczkach, chcąc je stosować w ochronie przed koronawirusem. Przygotowując materiał, oparliśmy się m.in. na informacjach Centralnego Instytutu Ochrony Pracy przekazanych przez Ministerstwo Zdrowia i zaleceniach Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).

Sprawdź deklarację zgodności, normę EN i znak CE

Kupując półmaskę filtrującą klasy FFP1, FFP2 lub FFP3, należy zwracać uwagę na oznakowanie wyrobu i sprawdzić, czy są do niego dołączone informacje bądź instrukcje producenta oraz deklaracja zgodności. Jest to oświadczenie producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela stwierdzające jego wyłączną odpowiedzialność, że wyrób jest zgodny z zasadniczymi wymaganiami unijnych dyrektyw. Deklaracja zgodności powinna być albo dołączona do wyrobu, albo w instrukcji użytkowania powinien być adres strony internetowej, pod którym deklaracja ta jest dostępna.

Informacje, które powinny być w znakowaniu półmasek filtrujących to m.in. identyfikacja producenta i typu wyrobu, informacja o klasie ochrony (FFP1 NR/R, FFP2 NR/R lub FFP3 NR/R) i numer normy, oznakowanie CE z numerem jednostki notyfikowanej, która sprawuje nadzór nad produkcją wyrobów.

W deklaracji zgodności UE powinny być m.in. informacje o identyfikacji wyrobu, dane producenta, odniesienie do: normy zharmonizowanej EN 149:2001+A1:2009 , certyfikatu badania typu UE i jednostki, która go wydała, a także do danych jednostki, która sprawuje nadzór nad produkcją półmasek.

Jeśli na masce jest z kolei oznaczenie EN 14683:2019+AC:2019 - też jest właściwe, bo to norma, którą muszą spełniać maski medyczne stosowane na terenie Europy.

W przypadku masek medycznych należy zwracać uwagę, czy na opakowaniu są wypisane: znak CE, typ maski medycznej i klasa wyrobu medycznego oraz czy dołączono deklarację zgodności.

Tak wygląda znak CE poświadczający, że produkt spełnia unijne wymagania w zakresie bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiskaKomisja Europejska | ec.europa.eu/

Oznaczenie CE pochodzi od słów: Conformité Européenne. Świadczy o tym, że produkt został oceniony jako spełniający wysokie wymagania w zakresie bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiska. Wymogi testowe dotyczące masek obejmują m.in. efektywność filtracji, badanie czystości mikrobiologicznej, opór przepływu powietrza podczas oddychania - wyjaśnia Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy (CIOP-PIB)

Oryginalny znak CE ma zatwierdzony wzór czcionek, można się z nim zapoznać na stronie internetowej Komisji Europejskiej. Jak zauważyła redakcja portalu Onet.pl, na niektórych maseczkach znak CE może wprowadzić kupujących w błąd, bo litery są inne - chodzi o maseczki pochodzące z Chin, gdzie "CE" to skrót od słów China Export.

Jak ostrzegała już w 2014 roku Gazeta.pl, znak China Export łudząco przypomina unijny certyfikat. Różnice są dwie: w chińskim oznaczeniu obie litery są bliżej siebie, a środkowy element litery E jest dłuższy niż w unijnym certyfikacie.

Które maski używać i jak chronią

Na pytanie Konkret24 o to, jakiego rodzaju maseczki Ministerstwo Zdrowia rekomenduje w ochronie przeciw COVID-19, a których używanie odradza, otrzymaliśmy taką odpowiedź: "Resort zdrowia rekomenduje używanie maseczek chirurgicznych i powyżej (np. FFP2 czy N95), jednak mogą być to również maseczki bawełniane lub jednorazowe. Kluczowe jest to, by maseczka prawidłowo zasłaniała twarz (nos i usta muszą być zakryte)".

Na co zwrócić uwagę, kiedy kupujemy maseczki? Wyjaśnia doktor Grzesiowski
Na co zwrócić uwagę, kiedy kupujemy maseczki? Wyjaśnia doktor Grzesiowskitvn24

Półmaski filtrujące: FFP2/FFP3 i N95/N99

FFP (z ang. filtering facepiece, czyli: filtrująca maska na twarz) to europejski standard filtracji nadawany półmaskom, które spełniają europejską normę EN 149:2001 + A1:2009 dotyczącą testowania i oznaczania wymagań wobec produktów tego typu. W tej normie definiowane są trzy klasy ochrony, którą mogą dawać maski: FFP1, FFP2 i najwyższa FFP3.

Maska FFP1 zapewnia co najmniej 80 proc. skuteczności filtracji - to najniższy poziom ochrony spośród trzech przyjętych klas. Jednocześnie ten typ maski zapewnia najmniejszy opór przy oddychaniu.

Maska FFP2 zapewnia co najmniej 94 proc. skuteczności. Jej amerykańskim odpowiednikiem - czyli produktem spełniającym normy amerykańskiego Narodowego Instytut Zdrowia i Bezpieczeństwa Pracy (NIOSH) - jest maseczka N95. Ona odfiltrowuje i wychwytuje 95 proc. drobnych cząsteczek o wielkości 0,3 mikrona (stąd "95" w nazwie). Takie maski są również dostępne w Europie.

Natomiast filtry stosowane w maskach FFP3 i N99 dają jeszcze większą efektywność: co najmniej 99 proc. To znaczy, że usuwają 99 proc. wszystkich szkodliwych cząstek o średnicy 0,3 mikrona lub większej. Z powodu wysokiego poziomu filtracji maska ta daje najwyższy opór przy oddychaniu.

maska maseczka ffp2
Maska FFP2 z właściwym oznaczeniem maska maseczka ffp2Shutterstock

"Jeżeli jest to maska certyfikowana, zgodna z normą europejską EN 149 (EN 149:2001 + A1:2009 - red.), wówczas powinna zatrzymywać co najmniej 94 procent zanieczyszczeń. Certyfikat bardzo łatwo sprawdzić po oznakowaniu. Na takiej masce powinna się znaleźć nazwa producenta, nazwa typu półmaski, numer normy, z którą maska jest zgodna i klasa ochrony, czyli FFP2 lub FFP3. Powinno się znaleźć również informacja, czy maska jest do jednorazowego, czy wielokrotnego użycia. To literki NR (jednorazowy użytek – red.) lub R (wielorazowy użytek - red.)" - wyjaśniał 19 lutego w "Faktach po Faktach" w TVN24 Krzysztof Makowski z Zakładu Ochron Osobistych Centralnego Instytutu Ochrony Pracy.

Maski KN95

KN95 to chińska klasyfikacja masek. Ich poziom filtracji, podobnie jak masek FFP2 i K95, wynosi co najmniej 95 proc. Maseczki te powinny spełniać obowiązkową chińską normę GB2626-2006 przeznaczoną dla wyrobów chroniących drogi oddechowe przed aerozolami, w tym bioaerozolami.

Maseczka KN95Shutterstock

Ważne jest, że maski typu KN95 dostępne w Unii muszą spełniać również unijną normę EN 149:2001+A1:2009 i posiadać certyfikat CE. Kupując je, warto to sprawdzić.

Maski medyczne

Maska medyczna, nazywana też chirurgiczną, to jednorazowy wyrób medyczny używany przed pandemią głównie przez pracowników służby zdrowia. Ma zapobiegać przedostawaniu się dużych kropli aerozoli i rozprysków do ust i nosa osoby noszącej maskę - wyjaśnia Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC).

"Maseczki chirurgiczne możemy używać tylko od dwóch do czterech godzin bez przerwy, następnie trzeba je wyrzucić"
"Maseczki chirurgiczne możemy używać tylko od dwóch do czterech godzin bez przerwy, następnie trzeba je wyrzucić"tvn24

Maski te są zazwyczaj wykonywane z trzech warstw materiału wykonanego z tworzyw sztucznych, np. topionego polimeru lub polipropylenu. Ten działa jak gęsty filtr zatrzymujący cząsteczki przed dostaniem się do maski lub wyjściem z niej. W ten sposób maska chroni innych oraz zmniejsza ryzyko rozprzestrzeniania się czynników zakaźnych poprzez wydychane i wydychane przez użytkownika powietrze.

Po czym poznamy, że dana maska jest medyczna? Należy zwracać uwagę, czy na opakowaniu wyrobu jest oznakowanie CE, wskazany typ maski i klasa wyrobu medycznego oraz czy dołączona została do niego deklaracja zgodności. Ponieważ są to wyroby medyczne, mają też określoną datę ważności - tę jednak producent nadaje sam, ponieważ wymaga tego od niego ustawa o wyrobach medycznych.

W warunkach laboratoryjnych maseczka medyczna może zatrzymać od 60 do 80 proc. cząsteczek, ale w praktyce szczeliny wokół krawędzi sprawiają, że maski chirurgiczne są mniej skuteczne.

Maski materiałowe

WHO zaleca, by maseczki niemedyczne wykonane z tkanin (np. bawełny, mieszanek bawełny i poliestrów) miały co najmniej strukturę trójwarstwową, gdzie każda z warstw pełni określoną funkcję:

warstwa wewnętrzna - ma kontakt z twarzą, powinna być wykonana z materiału absorbującego wilgoć (np. bawełny lub mieszanki bawełny frotte, bawełny do pikowania i flaneli);

warstwa środkowa - nie pochłaniająca wilgoci, wykonana z syntetycznej oddychającej włókniny (polipropylen typu spunbond, poliester i poliamid), która może zwiększać filtrację, zapobiegać przedostawaniu się kropel lub może je zatrzymywać;

warstwa zewnętrzna - również nie pochłaniająca wilgoci, wykonana np. z polipropylenu typu spunbond, poliestru lub ich mieszanki; może ograniczać przenikanie zewnętrznych zanieczyszczeń do nosa i ust oraz zapobiega gromadzeniu się wilgoci.

CDC zaleca, by maska materiałowa była wykonana z kilku warstw gęsto tkanego i oddychającego materiału, by miała drut na wysokości nosa, który pozwala na dopasowanie maski do twarzy. Powinna też blokować światło.

Ochrona takiej maseczki jest jednak ograniczona - m.in. wskutek materiału, z jakiego jest wykonana. Albowiem jest to materiał, który nie zatrzymuje zanieczyszczeń - podkreślał w TVN24 Krzysztof Makowski z Zakładu Ochron Osobistych Centralnego Instytutu Ochrony Pracy.

Jakie zawory kogo chronią

WHO i amerykańskie CDC nie zalecają do ochrony przed COVID-19 stosowania masek lub półmasek z zaworami wydechowymi. O to, dlaczego maski z takimi zaworami nie są zalecane, zapytaliśmy dr. Pawła Grzesiowskiego, eksperta Naczelnej Rady Lekarskiej do spraw walki z COVID-19.

- Maseczki mogą mieć zawory wdechowe lub wydechowe. Większość maseczek, które są na rynku, ma zawory wydechowe. Co to znaczy? W maseczce z zaworem wydechowym jest taka gumowa płytka, która otwiera się podczas wydechu, co powoduje, że łatwiej wydychamy powietrze, ale wydostaje się ono na zewnątrz bez filtracji, dlatego że na większości zaworów w maskach jednorazowych nie ma filtra. Taki zawór służy do tego, by się nam lżej oddychało w maseczce - wyjaśnia dr Grzesiowski. Dodaje, że tego typu maseczki są przede wszystkim zalecane dla ludzi, którzy oddychają w pyle, warunkach przemysłowych, a nie w placówkach medycznych. - Dlatego większość maseczek z zaworami to maseczki spełniające wymagania BHP, a nie maseczki medyczne zatrzymujące skażenie mikrobiologiczne - podkreśla.

- Na ogół maseczki medyczne nie mają zaworów, ponieważ używa się ich w miejscach, gdzie występują zanieczyszczenia biologiczne i filtracja potrzebna jest w obie strony: podczas wdechu i podczas wydechu. Reasumując: jeśli ktoś ma maskę przeciwpyłową, to zawór pomaga w wydychaniu powietrza bez oporów, które powodują filtry. To logiczne, pył jest na zewnątrz, więc podczas wdechu nabieramy powietrza przez filtr, a wydychamy już bez filtracji - tłumaczy dr Grzesiowski.

Zauważa, że jeśli maseczki filtrujące w jedną stronę wykorzystujemy w obszarze medycznym, powstaje problem. - Jeśli mam chronić naszych pacjentów a nie tylko siebie, nie powinienem nosić maseczki z zaworkiem. Jakimś doraźnym rozwiązaniem jest założenie na zaworek filtra. Niektórzy to robią, nakładając na maskę z zaworem drugą maskę, na przykład chirurgiczną. Generalnie się tego nie zaleca, bo każda maseczka powinna być używana zgodnie z jej przeznaczeniem - mówi ekspert NRL.

Dr Grzesiowski: musimy zwiększyć ochronę nosa, ust i oczu poprzez profesjonalne maseczki
Dr Grzesiowski: musimy zwiększyć ochronę nosa, ust i oczu poprzez profesjonalne maseczkitvn24

Czy są dostępne maseczki medyczne z zaworami? - Oczywiście, są nawet takie maski medyczne, gdzie w zaworze wydechowym znajduje się filtr antybakteryjny - odpowiada dr Grzesiowski. - Ale to są profesjonalne maski do bardzo konkretnych celów i one są używane głównie w obszarze operacyjnym albo laboratoryjnym, gdy zależy nam na tym, by pracownik mógł przez dłuższy czas nosić maskę typu FFP3 - wyjaśnia. - Ta normalnie daje duże opory przy oddychaniu, ponieważ wychwytuje co najmniej 99 procent zanieczyszczeń. Opcja z zaworem i filtrem antybakteryjnym pozwala na dłuższą pracę w masce bez zmęczenia. Profesjonalne maski twarzowe FFP3 do długotrwałej pracy posiadają zawór wdechowo-wydechowy, czyli w obie strony dają zmniejszenie oporów oddechowych, a jednocześnie filtrują powietrze w obie strony - wyjaśnia.

Jak odróżnić maski medyczne z zaworem od tych BHP? Trzeba sprawdzić, czy taka maseczka spełnia normę EN 14683:2019+AC:2019. To znaczy, że została przetestowana pod kątem skuteczności filtracji bakterii, oporu oddychania, czystości mikrobiologicznej i odporności na rozprysk cieczy.

Safety Gate ostrzega przed maseczkami, które nie chronią

Safety Gate to unijny system wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach nieżywnościowych, który pomaga w ich wycofywaniu z rynku. W czasie pandemii monitoring systemu skupił się na produktach związanych z COVID-19. W ubiegłym roku sieć Safety Gate obejmował 31 państw (państwa członkowskie UE oraz Norwegia, Islandia, Liechtenstein, Wielka Brytania).

W tygodniowych raportach Safety Gate czy za pomocą wyszukiwarki można znaleźć niebezpieczne produkty wykryte przez ten unijny przez system - wśród nich są także maseczki mające rzekomo chronić przed zakażeniem.

Program Safety Gate ostrzega m.in. przed maseczkami, których nie należy stosować w ochronie przed koronawirusem Komisja Europejska | ec.europa.eu

W 2020 roku dziewięć procent wszystkich zgłoszonych ostrzeżeń dotyczyło produktów związanych z COVID-19 - głównie maseczek, które nie pełniły funkcji ochronnej. "Odnotowano 161 ostrzeżeń dotyczących maseczek, 3 ostrzeżenia dotyczące konkretnych kombinezonów, 13 ostrzeżeń dotyczących środków do dezynfekcji rąk i 18 ostrzeżeń dotyczących lamp UV wykorzystywanych jako sterylizatory" - czytamy w sprawozdaniu na stronie Komisji Europejskiej.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Shutterstock

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Zapowiedzi powołania sejmowej komisji śledczej w sprawie tak zwanych wyborów kopertowych spowodowały, że politycy mówią o postawieniu przed Trybunałem Stanu ówczesnego ministra Jacka Sasina. Rzeczywiście, był on twarzą nieudanych wyborów prezydenckich z 2020 roku, ale czy to on podjął bezprawne decyzje? Przypominamy, o co chodziło w sprawie tych wyborów i którzy politycy za co odpowiadają.  

Sasin przed Trybunał Stanu za wybory kopertowe? Kto, kiedy, jakie decyzje podejmował 

Sasin przed Trybunał Stanu za wybory kopertowe? Kto, kiedy, jakie decyzje podejmował 

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Antoni Macierewicz chciałby postawić marszałka Sejmu Szymona Hołownię przed Trybunałem Stanu za to, że nie dopuścił do debaty na uchwałą autorstwa PiS. Wyjaśniamy, dlaczego poseł PiS nie ma racji.

Macierewicz: za brak uchwały marszałek Hołownia pod Trybunał Stanu. To niemożliwe 

Macierewicz: za brak uchwały marszałek Hołownia pod Trybunał Stanu. To niemożliwe 

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Ponad jedna trzecia fake newsów i manipulacji rozpowszechnianych w internecie w krajach europejskich w ciągu miesiąca dotyczyła konfliktu Izraela z Hamasem. Od półtora roku żaden temat nie angażował tak bardzo twórców dezinformacji. W rozmowie z Konkret24 ekspert wyjaśnia, dlaczego właśnie ten konflikt interesuje ludzi niedotkniętych bezpośrednio jego skutkami.

"Fakty medialne", które żyją własnym życiem. Dezinformacja o walkach Izraela z Hamasem

"Fakty medialne", które żyją własnym życiem. Dezinformacja o walkach Izraela z Hamasem

Autor:
oprac.
Krzysztof Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

"We Wrocławiu pan ze wschodu latał z klamką grożąc Polakom" - ostrzegali w miniony weekend internauci i publikowali nagranie przedstawiające rzekomo takie zdarzenie. To fałszywy przekaz. Wyjaśniamy, co naprawdę się wydarzyło, kogo mężczyzna próbował odstraszyć i czy miał pistolet.

We Wrocławiu "Ukrainiec mierzył z broni"? Uwaga, to fałszywy przekaz

We Wrocławiu "Ukrainiec mierzył z broni"? Uwaga, to fałszywy przekaz

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24

Poseł Bartosz Kownacki z Prawa i Sprawiedliwości twierdzi, że po ewentualnej zmianie traktatów to Unia Europejska zdecyduje o tym, czy w Polsce będzie obowiązywać wspólna europejska waluta euro. Nie ma racji. To kolejna odsłona manipulacyjnej narracji PiS, według której zmiany w traktatach pozbawią Polskę suwerenności.

Kownacki: "Unia będzie decydowała, czy w Polsce będzie euro". To nieprawda

Kownacki: "Unia będzie decydowała, czy w Polsce będzie euro". To nieprawda

Autor:
Piotr
Jaźwiński,
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Według byłego premiera można skrócić okres rządów Mateusza Morawieckiego i nowej Rady Ministrów i w to miejsce szybciej powołać Donalda Tuska i jego rząd - wystarczy zastosować procedurę konstruktywnego wotum nieufności. Konstytucjonaliści mają bardzo duże wątpliwości w tej sprawie.

Miller: konstruktywne wotum nieufności "natychmiast po zaprzysiężeniu rządu". Prawnicy przestrzegają

Miller: konstruktywne wotum nieufności "natychmiast po zaprzysiężeniu rządu". Prawnicy przestrzegają

Źródło:
Konkret24

Wyjęcie z sejmowej zamrażarki obywatelskiego projektu ustawy "Tak dla in vitro" wznowiło dyskusję na temat metody in vitro. W jej ramach europoseł PiS profesor Zdzisław Krasnodębski oświadczył, że "in vitro nie leczy bezpłodności". Ekspert tłumaczy, dlaczego ta wypowiedź jest "niedojrzała i jest pewną formą manipulacji".

Krasnodębski: "In vitro nie leczy bezpłodności". Wyjaśniamy

Krasnodębski: "In vitro nie leczy bezpłodności". Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Przywrócenie praworządności po okresie rządów Zjednoczonej Prawicy to jedno z najważniejszych zadań, jakie postawiła sobie po wyborach demokratyczna większość. Zmiany miałyby dotyczyć też kierownictwa prokuratury, w tym stanowiska prokuratora krajowego. Czy jednak po nowelizacji ustawy nie zostało ono "zabetonowane"? Prawnicy zgodnie wskazują na pewien wadliwy przepis, ale co do jego obejścia już są podzieleni.

Jak zmienić prokuratora krajowego? "Wada logiczna" w ustawie

Jak zmienić prokuratora krajowego? "Wada logiczna" w ustawie

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Według ministra edukacji Przemysława Czarnka to prezydenci dużych miast w 2020 roku uniemożliwili przeprowadzenie wyborów prezydenckich, tzw. wyborów kopertowych. Samorządowcy mieli nie przekazać baz danych wyborców. Tyle że sądy administracyjny i powszechny oraz NIK uznały, że takie polecenia premiera dla samorządowców były niezgodne z prawem.

Czarnek: to samorządowcy zablokowali wybory kopertowe. Nieprawda

Czarnek: to samorządowcy zablokowali wybory kopertowe. Nieprawda

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Według posłanki Joanny Muchy kierowanie resortem zdrowia to "misja samobójcza" politycznie, ale też "w sensie zupełnie fizycznym". I przypominała, że dwóch ministrów zdrowia zmarło w trakcie pełnienia tej funkcji. Nadużyciem jest sugerowanie, że kierowanie tym ministerstwem wiąże się z ryzykiem.

Mucha: dwóch ministrów zdrowia "odeszło z tego świata, sprawując tę funkcję". To nie ma związku

Mucha: dwóch ministrów zdrowia "odeszło z tego świata, sprawując tę funkcję". To nie ma związku

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Zdaniem polityków prawicy marszałek Sejmu Szymon Hołownia mógł inaczej zachować się w przypadku zwolnienia Włodzimierza Karpińskiego z aresztu lub chociaż dłużej się zastanawiać. Porównują tę sytuację do historii z aresztowanym katalońskim politykiem, również wybranym do Parlamentu Europejskiego, którego jednak nie chronił immunitet. Jednak te sytuacje tylko pozornie są podobne.

Politycy PiS o zwolnieniu Karpińskiego z aresztu: podobny przypadek był w Hiszpanii. To pozorne podobieństwo

Politycy PiS o zwolnieniu Karpińskiego z aresztu: podobny przypadek był w Hiszpanii. To pozorne podobieństwo

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24

Lek przeciw COVID-19, który można stosować w domu, kosztuje w Polsce ponad 5 tys. zł. Minister zdrowia pytana w Radiu Zet o trudną dostępność mówi o wątpliwościach co do jego bezpieczeństwa i skuteczności. Wirusolodzy i lekarze stanowczo zaprzeczają. Podkreślają, że szczególnie pacjenci z grup ryzyka potrzebują tego leku.

Minister zdrowia o leku na COVID-19: "Jest bardzo dużo wątpliwości". Eksperci zaprzeczają

Minister zdrowia o leku na COVID-19: "Jest bardzo dużo wątpliwości". Eksperci zaprzeczają

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24, PAP

Poseł Konfederacji Stanisław Tyszka stwierdził, że już od 2024 roku każdy polski obywatel będzie musiał zapłacić podatek za posiadanie samochodu spalinowego. Nie ma to potwierdzenia w faktach.

Tyszka: każdy obywatel będzie musiał zapłacić nowy podatek od samochodu spalinowego. Nieprawda

Tyszka: każdy obywatel będzie musiał zapłacić nowy podatek od samochodu spalinowego. Nieprawda

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

28 poprawek do traktatów unijnych wskazał premier Mateusz Morawiecki podczas wystąpienia w Sejmie. Wszystkie mają coś wspólnego, a przekaz o nich jest zmanipulowany. Premier zapewniał, że to "gra o suwerenność, gra o polską niepodległość", lecz zdaniem ekspertów to "cyniczna gra polityczna". O co chodzi?

Jak PiS buduje mit "gry o suwerenność"

Jak PiS buduje mit "gry o suwerenność"

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Według krakowskiej kurator oświaty "w szwedzkich przedszkolach są specjalne pokoje, do których nauczycielka idzie z dzieckiem i go masturbuje". Nie znaleźliśmy potwierdzenia tych informacji, a zdementowała je ambasada Szwecji w Warszawie. Być może Barbarze Nowak chodziło o sytuację z Niemiec.

Barbara Nowak o pokojach do masturbacji w Szwecji. Nie ma potwierdzenia

Barbara Nowak o pokojach do masturbacji w Szwecji. Nie ma potwierdzenia

Autor:
Jan
Kunert,
współpraca
Michał Istel
Źródło:
Konkret24

W czasie rządów Zjednoczonej Prawicy sądy częściej niż za rządów PO-PSL odmawiały prokuratorom, by zastosować tymczasowe aresztowanie – przekonuje poseł PiS Paweł Jabłoński. Jednak z porównań statystyk wynika, że w czasach PO-PSL liczba wniosków o tymczasowy areszt malała, podczas gdy za Zjednoczonej Prawicy wzrosła. Więcej odmów wcale więc nie oznacza, że sytuacja się poprawiła.    

Jabłoński: sądy "częściej odmawiają" tymczasowego aresztowania. Czego nie mówi?

Jabłoński: sądy "częściej odmawiają" tymczasowego aresztowania. Czego nie mówi?

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Wykres pokazujący, że liczba zachorowań na COVID-19 jest już rzekomo tak duża, iż "przebiliśmy właśnie prawie wszystkie poprzednie fale pandemii oprócz pierwszej", wywołał komentarze internatów, a także lekarzy. Rzeczywiście, zachorowań przybywa. Tłumaczymy, dlaczego jednak trudno teraz szacować wysokość fali zakażeń koronawirusem.

"Przebiliśmy prawie wszystkie fale COVID-19"? Jaki jest problem z tym wykresem

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24

"Najbardziej brutalna", "agresywna", "łamiąca reguły przyzwoitości" - tak politolodzy i publicyści oceniali tegoroczną kampanię wyborczą do parlamentu. Znalazło to odzwierciedlenie w liczbie procesów prowadzonych w sądach w trybie wyborczym. Jak sprawdził Konkret24, było ich ponad 120 - o ponad jedną trzecią więcej niż cztery lata wcześniej.

Procesy w trybie wyborczym: wzrost o jedną trzecią. Kto przegrał, kto wygrał?  

Procesy w trybie wyborczym: wzrost o jedną trzecią. Kto przegrał, kto wygrał?  

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Uczeń w Kanadzie - według małopolskiej kurator Barbary Nowak - miał zostać aresztowany, bo "powiedział, że są dwie płcie". Zaś nauczyciel w Irlandii miał zostać uwięziony, bo nie chciał się zwracać do uczniów "wedle płci". Obie opowieści są nieprawdziwe.

Barbara Nowak o "aresztowaniu ucznia" w Kanadzie i "uwięzieniu nauczyciela" w Irlandii. To fake newsy

Barbara Nowak o "aresztowaniu ucznia" w Kanadzie i "uwięzieniu nauczyciela" w Irlandii. To fake newsy

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Program wakacji kredytowych w obecnej wersji wygasa z końcem roku, więc pilne jest ustalenie, czy zostanie przedłużony. Mariusz Błaszczak stwierdził, że nowy Sejm będzie chciał wprowadzić ograniczenia w tym programie. Tymczasem pracujący wciąż rząd Mateusza Morawieckiego zrobił to już w nowelizacji ustawy. Wyjaśniamy.

Błaszczak: Sejm "ograniczy program wakacji kredytowych". A PiS sam to zaproponował

Błaszczak: Sejm "ograniczy program wakacji kredytowych". A PiS sam to zaproponował

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

W dyskusji o pomysłach na skrócenie kolejek do lekarzy specjalistów poseł PiS Radosław Fogiel przypominał, że rząd Zjednoczonej Prawicy zniósł limity do lekarzy. A jego zdaniem Koalicja Obywatelska nie proponuje nic nowego, jeśli chodzi o kolejki do lekarzy. To prawda, PiS limity zniósł - ale mimo tego kolejki są jeszcze dłuższe. Eksperci wyjaśniają ten paradoks.

Fogiel: "znieśliśmy limity do specjalistów". A kolejki wzrosły. Dlaczego?

Fogiel: "znieśliśmy limity do specjalistów". A kolejki wzrosły. Dlaczego?

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Politycy Zjednoczonej Prawicy oskarżają Szymona Hołownię, że "wypuścił na wolność" Włodzimierza Karpińskiego, "realizując politykę bezkarności". Tylko że marszałek Sejmu nie może zwalniać z aresztu i nie dzięki niemu Karpiński został wypuszczony. Prawnicy wyjaśniają, o co chodziło z pismem marszałka.

Hołownia "wyciągnął na wolność Karpińskiego"? Nie, prokuratura

Hołownia "wyciągnął na wolność Karpińskiego"? Nie, prokuratura

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24

Po wielu miesiącach zwłoki Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało dane dotyczące długości postępowań sądowych w 2022 roku. Wobec 2021 roku wyglądają optymistycznie, ale porównanie to zaciemnia okres pandemii, gdy sądy miały ograniczone możliwości pracy. Jeśli spojrzeć na cały okres rządów Zjednoczonej Prawicy, to po siedmiu latach sprawy w polskich sądach każdego szczebla trwają dłużej, w niektórych kategoriach nawet o ponad cztery miesiące.

Ziobro: "wyraźny postęp" w sądach. Dane: sądy od rządów PiS pracują wolniej

Ziobro: "wyraźny postęp" w sądach. Dane: sądy od rządów PiS pracują wolniej

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24

Miliony wyświetleń w sieci osiąga nagranie z relacji polskiej telewizji, które rzekomo pokazuje, jak prezydent USA Joe Biden upadł ze schodów, wychodząc w Warszawie z samolotu. Film jest prawdziwy, ale nie przedstawia sytuacji z udziałem prezydenta.

"Biden spadł ze schodów samolotu"? Nie, to nie on

"Biden spadł ze schodów samolotu"? Nie, to nie on

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Publicysta tygodnika "Sieci" Michał Karnowski oburzył się, gdy w serwisie X opublikowano fotografię sprzed lat, na której pozuje on z chorągiewką z napisem www.tusk.pl. Nie ma jednak wątpliwości: zdjęcie jest autentyczne.

Michał Karnowski: "ordynarny fotomontaż". Ale to jego prawdziwe zdjęcie

Michał Karnowski: "ordynarny fotomontaż". Ale to jego prawdziwe zdjęcie

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Po tym, jak Elżbieta Witek nie została wybrana ani na marszałka, ani na wicemarszałka Sejmu, politycy PiS zarzucają demokratycznej opozycji "łamanie dobrych obyczajów". Politycy opozycji tłumaczą, dlaczego nie poparli Elżbiety Witek. W radiu senator PiS Stanisław Karczewski stwierdził, że zarzuty opozycji są "absolutnie nieprawdziwe". Nie ma racji. Przypominamy, czego dotyczą.

Karczewski o zarzutach wobec marszałek Witek: "absolutnie nieprawdziwe". Czego dotyczą?

Karczewski o zarzutach wobec marszałek Witek: "absolutnie nieprawdziwe". Czego dotyczą?

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24

Pierwszym krokiem w przywracaniu praworządności w Polsce po rządach PiS była wymiana polityków w Krajowej Radzie Sądownictwa. Nowy Sejm na pierwszym posiedzeniu wybrał czterech nowych posłów do zasiadania w tej instytucji. Ale problem do rozwiązania jest dużo trudniejszy. Prawnicy tłumaczą, czy i jak da się neo-KRS naprawić.

Krajowa Rada Sądownictwa wciąż jest "neo". Jak długo jeszcze?

Krajowa Rada Sądownictwa wciąż jest "neo". Jak długo jeszcze?

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

"Ktoś wie i mi wytłumaczy?", "co on daje w łapkę?" - pytali internauci, komentując nagranie z obchodów Święta Niepodległości, na którym widać prezydenta wręczającego coś żołnierzom. Jak się okazuje, sposób wręczania tego przedmiotu nie jest przypadkowy i jest on cenną pamiątką dla żołnierza.

Prezydent Duda dziękuje żołnierzom. "Co on im tam daje do ręki"?

Prezydent Duda dziękuje żołnierzom. "Co on im tam daje do ręki"?

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24

Minister rodziny Marlena Maląg przekonuje, że "główną przyczyną spadku liczby urodzeń jest spadek liczby kobiet w wieku rozrodczym". Badacze - także ci, na których pracach oparto rządową strategię demograficzną - zwracają uwagę, że czynników decydujących o tym, iż Polki odkładają decyzję o posiadaniu dziecka, jest jednak dużo więcej.

Maląg podaje "główną przyczynę" spadku liczby urodzeń. A jak jest naprawdę?

Maląg podaje "główną przyczynę" spadku liczby urodzeń. A jak jest naprawdę?

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24

Setki tysięcy odsłon w mediach społecznościowych mają nagrania przedstawiające rzekomo ataki na policjantów podczas niedawnych propalestyńskich demonstracji w Londynie. To fake news - do takich scen tam nie doszło. Rozpowszechniane teraz filmy powstały kilka lat wcześniej.

Podpalili policjanta na propalestyńskiej manifestacji w Londynie? Nie tam, nie teraz

Podpalili policjanta na propalestyńskiej manifestacji w Londynie? Nie tam, nie teraz

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

"Czy zdajecie sobie państwo sprawę, że po zmianie prawa Unii będzie możliwość nałożenia nowych podatków?" - mówił Mateusz Morawiecki w Sejmie 13 listopada. Ostrzegał przed planowanymi zmianami traktatów Unii Europejskiej, bo te zmiany mają rzekomo pozbawić Polskę suwerenności. Wyjaśniamy, o co chodzi z podatkami.

Morawiecki straszy "nałożeniem nowych podatków" przez UE. To manipulacja

Morawiecki straszy "nałożeniem nowych podatków" przez UE. To manipulacja

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Kolejny deep fake z rzekomą wypowiedzią dowódcy ukraińskiej armii. Tym razem w sfabrykowanym oświadczeniu generał Wałerij Załużny miał wezwać swoich żołnierzy do opuszczenia okopów i marszu na Kijów. Ukraińcy ostrzegają: w ten sposób Rosjanie próbują nas poróżnić.

Generał Załużny "wzywa do wyjścia z okopów"? To fałszywka

Generał Załużny "wzywa do wyjścia z okopów"? To fałszywka

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24, PAP

Po wyborze wicemarszałków Sejmu i Senatu politycy PiS atakują ugrupowania stojące za tym wyborami, że ich partia została pozbawiona "prawa zgłoszenia" własnych kandydatów na wicemarszałków obu izb. Ale to właśnie PiS zgłosił kandydatury Elżbiety Witek i Marka Pęka do władz Sejmu i Senatu.

Jabłoński: PiS "pozbawiony prawa zgłoszenia kandydata na wicemarszałka". Nieprawda

Jabłoński: PiS "pozbawiony prawa zgłoszenia kandydata na wicemarszałka". Nieprawda

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Użytkownicy Facebooka rozpowszechniają internetowy łańcuszek. Według rozsyłanego przekazu zawartą w łańcuszku treść trzeba skopiować na swój profil, by nie zezwolić Facebookowi na używanie swoich zdjęć. Przestrzegamy: to nieprawda.

"Nie zezwalam Facebookowi". Uwaga na fałszywy łańcuszek

"Nie zezwalam Facebookowi". Uwaga na fałszywy łańcuszek

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

We władzach Narodowego Banku Polskiego trwa konflikt pomiędzy członkiem zarządu Pawłem Muchą a prezesem Adamem Glapińskim. Zarzuty stawiane temu ostatniemu mogą przyczynić się do postawienia go przed Trybunałem Stanu. Wyjaśniamy procedurę oraz dlaczego samo przegłosowanie wniosku jest groźne dla szefa banku centralnego.

Kiedy prezesa NBP można postawić przed Trybunałem Stanu? Wyjaśniamy

Kiedy prezesa NBP można postawić przed Trybunałem Stanu? Wyjaśniamy

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Czwórce europosłów Zjednoczonej Prawicy 9 listopada uchylono immunitety. Według nich przyczyną ma być lajkozbrodnia, czyli polubienie wyborczego spotu Prawa i Sprawiedliwości z 2018 roku. Ta narracja wprowadza w błąd. Chodzi bowiem o promowanie materiału, który może nosić znamiona nawoływania do nienawiści. To sąd oceni, czy tak było.

Stracili immunitet "za lajka"? Nie. Manipulacja PiS

Stracili immunitet "za lajka"? Nie. Manipulacja PiS

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24

Kłęby dymu po wybuchu nad centrum miasta. Matka z dzieckiem w zadumie spoglądają na ruiny. Wbrew pozorom, nie są to prawdziwe zdjęcia z wojny w Izraelu. Ale media i organizacje pozarządowe wykorzystują je, by relacjonować aktualny konflikt. Według ekspertki prof. Aleksandry Przegalińskiej może to skutkować dezinformacją.

Sztuczna inteligencja w bankach zdjęć. "Takie praktyki mogą prowadzić do dezinformacji"

Sztuczna inteligencja w bankach zdjęć. "Takie praktyki mogą prowadzić do dezinformacji"

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Według Julii Przyłębskiej nazywanie trzech członków Trybunału Konstytucyjnego "sędziami dublerami" jest niegodziwością, bo zostali wybrani zgodnie z prawem. Przypominamy więc, o jakie prawo chodzi, kto je zmienił i czego prezydent Andrzej Duda nigdy nie zrobił w stosunku do trzech sędziów trybunału wybranych prawidłowo.

Przyłębska: w TK nie ma sędziów wybranych niezgodnie z prawem. A kto zmienił prawo i co zrobił Andrzej Duda?

Przyłębska: w TK nie ma sędziów wybranych niezgodnie z prawem. A kto zmienił prawo i co zrobił Andrzej Duda?

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24

Mogą cię wyrzucić "z własnego mieszkania na 14 dni bez żadnych dowodów na przemoc", "skończmy wreszcie z przywilejami dla kobiet" - tak komentują internauci popularne w sieci porady, jak walczyć ze sprawcami przemocy. Rzeczywiście, ustawa antyprzemocowa wprowadziła nowe możliwości, ale nie można kogoś ot tak wyrzucić z jego mieszkania.

Tak łatwo "wyrzucić z domu partnera"? Nie łatwo, ale prawo chroni ofiary przemocy

Tak łatwo "wyrzucić z domu partnera"? Nie łatwo, ale prawo chroni ofiary przemocy

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Były premier Leszek Miller i marszałek senior Marek Sawicki twierdzą, że na pierwszym posiedzeniu Sejmu X kadencji opozycja mogłaby złożyć wniosek o konstruktywne wotum nieufności i dzięki temu szybciej wymienić obecny rząd Mateusz Morawieckiego na gabinet Donalda Tuska. Konstytucjonaliści tłumaczą, dlaczego taki wytrych nie może zadziałać.

Wytrych z konstruktywnym wotum nieufności? Prawnicy: nie jest możliwy

Wytrych z konstruktywnym wotum nieufności? Prawnicy: nie jest możliwy

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24