Temat ceny chleba - wobec notowanej w sierpniu najwyższej od 20 lat inflacji na poziomie 5,5 proc. - został nagłośniony po wywiadzie, którego premier Mateusz Morawiecki udzielił dziennikowi "Fakt" 9 września podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu. Hitem stała się odpowiedź na proste pytanie dziennikarki: "Ile kosztuje obecnie taki zwykły bochenek chleba?". Premier odpowiadał bowiem półtorej minuty, nie podając żadnej kwoty, tylko opowiadając o mieczu obosiecznym, zadowoleniu rolników z rosnących cen kukurydzy i rzepaku w skupie oraz poprawie losu emerytów poprzez wzrost ich dochodów netto. Tę długą, nierzeczową odpowiedź Mateusza Morawieckiego przytaczały media, szeroko komentowano ją w mediach społecznościowych. Powstał nawet skecz z jej wykorzystaniem.
Jakby w odpowiedzi na tę dyskusję 18 września sekretarz stanu w kancelarii premiera i szef Rządowego Centrum Analiz Norbert Maliszewski opublikował na Twitterze wpis treści: "Za czasów rządów PO-PSL można było kupić mniej bochenków chleba (1180, 1246) niż obecnie (1314) za średnie wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw". Po czym odesłał do opublikowanego poniżej wykresu, informując: "Ceny chleba wg GUS, a także średnie wynagrodzenie".
Jak widać, na rządowym wykresie kolejne słupki pokazują różne przedziały czasowe, które są sobie nierówne; raz słupek obejmuje dwa lata, innym razem trzy, jeszcze inny tylko jeden rok, a ostatni tylko jeden miesiąc. Pierwszy ma pokazywać średnią z lat 2006-2007, następne trzy z lat: 2008-2011, 2012-2015, 2016-2019, kolejny średnią za rok 2020, a ostatni tylko sierpień 2021.
Dane sugerują, że w latach 2008-2015 - czyli za rządów koalicji PO-PSL - za przeciętne miesięczne wynagrodzenie netto można było kupić mniej bochenków chleba niż po 2015 roku (gdy rządy objęła Zjednoczona Prawica), mimo że cena chleba wzrosła. Liczba bochenków chleba możliwa do nabycia za średnią pensję miała być przed 2015 rokiem mniejsza nawet niż w sierpniu tego roku - rekordowym miesiącu pod względem inflacji.
Taka forma prezentacji danych wzbudziła wątpliwości. "A teraz poproszę o to zestawienie w rozbiciu na poszczególne lata"; "Skala dobrana tendencyjnie"; "Statystyka w służbie partii" - komentowali wykres użytkownicy Twittera.
Ponieważ autor posta jako źródło danych wskazał Główny Urząd Statystyczny i napisał, że liczył według "przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia netto w sektorze przedsiębiorstw", dokonaliśmy tych samych obliczeń, lecz w rozbiciu na poszczególne lata.
Od 2018 roku coraz mniej bochenków za średnią pensję
Przypomnijmy: "ceny chleba wg GUS" - napisał Norbert Maliszewski, a w następnym poście zamieścił tabelę z danymi.
Główny Urząd Statystyczny publikuje średnie miesięczne dane o cenie chleba (pszenno-żytniego, cena za 0,5 kg) i coroczne obwieszczenia o przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniu w sektorze przedsiębiorstw w danym roku.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie podawane jest w kwotach brutto. Norbert Maliszewski zapytany przez Konkret24, jak liczył kwoty netto, przekazał, że obliczał je w kalkulatorze wynagrodzeń dostępnym na stronie Ministerstwa Finansów. Wzięliśmy więc gusowskie dane o cenach chleba i przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniu oraz obliczyliśmy w kalkulatorze resortu kwoty netto wynagrodzeń - by przyjąć tę samą metodę jak szef Rządowego Centrum Analiz. W ten sposób przeliczyliśmy, ile bochenków chleba można było kupić w poszczególnych latach 2006-2020 za tak wyliczone przeciętne miesięczne wynagrodzenie.
Nasz wykres pokazuje, że najwięcej bochenków chleba można było kupić za średnią pensję netto w 2018 roku, lecz wzrost do tej liczby ten zaczął się w 2011 roku, czyli jeszcze w czasach rządów PO-PSL.
Natomiast od 2018 roku za średnią pensję netto można już było kupić coraz mniej bochenków chleba: trzy lata temu 1417, w 2019 roku - 1362, w 2020 - 1326, a w sierpniu tego roku - 1314. W latach 2019 i 2020 już mniej niż w 2006 roku. Powodem jest zapewne szybko rosnąca cena chleba w porównaniu do wzrostu średniej płacy (który i tak nastąpił).
Według danych GUS i naszego przeliczenia Polaka otrzymującego średnią pensję netto w sektorze przedsiębiorstw stać było w sierpniu tego roku na mniej bochenków chleba niż w 2006 roku. W sierpniu mógł kupić 1314, a 15 lat temu - 1366. I to pomimo faktu, że średnie wynagrodzenie netto w 2006 roku wynosiło 1858 zł, podczas gdy w sierpniu tego roku - 4165 zł.
Półkilogramowy bochenek chleba pszenno-żytniego kosztował w 2006 roku średnio 1,36 zł; obecnie - średnio 3,17 zł.
