Z czepkiem czy bez? Jak wygląda współczesny strój pielęgniarki

"Jako polozna pracuje prawie 15 lat, czepków nie widziałam na oczy- nigdy! Opowiadała mi o nich mama-tez położna. PiS w tych swoich utopijnych obrazkach mnie zwyczajnie rozwala, chcą nas cofnąć w czasie?" - napisała w środę 20 września anonimowa użytkowniczka serwisu X.com (dawniej Twitter; pisownia wpisu oryginalna). Do wpisu dołączyła zdjęcie premiera Mateusza Morawieckiego, który witał się z pielęgniarkami. Trzy z czterech (Morawiecki zasłania głowę jednej z nich) miały pielęgniarskie czepki.

Wpis ze zdjęciem wyświetlono ponad 177 tys. razy, a pod nim rozgorzała dyskusja internautów. Poszło właśnie o pielęgniarski czepek. "Kim są te pielęgniarki z premierem,takie usmiechniete, zadowolone ,w czepkach sprzed potopu"; "Rany, z jakiej garderoby teatralnej wyszperali te czepki?", "skąd one te czepki wytrzasnęły?"; "Oni rekonstruują PRL" - pisali oburzeni (pisownia wszystkich postów oryginalna). Niektórzy twierdzili, że kobiety ze zdjęcia nie noszą prawdziwych czepków: "Zwykle kartki papieru sobie przyczepiły na wsuwki"; "W ogóle to nie są prawdziwe czepki, moja mam też miała czepek położnej. Z czerwonym paskiem. Były plastikowe i lśniły. To jest zwykła kartka A3 pozaginana, widać matowość, kanty i od wewnętrznej strony był półczepiec zapinany na guza".

"Piękna ustawka. Pielęgniarki nie noszą czepków od 1991. Co mi zrobisz jak mnie złapiesz, reż. Stanisław Bareja" - napisał dzień później inny użytkownik, które to samo zdjęcie Morawieckiego i pielęgniarek zestawił z kadrem z filmu "Co mi zrobisz jak mnie złapiesz" z 1978 roku w reżyserii Stanisława Barei.

"Panie premierze @MorawieckiM! Tak wygląda współczesny strój pielęgniarki- proszę nie dziękować" - napisała później ta sama anonimowa użytkowniczka, która opublikowała zdjęcie Morawieckiego 20 września. Tym razem do wpisu dołączyła zdjęcie Donalda Tuska, podczas konferencji prasowej. Tuż za liderem KO stały dwie kobiety w różowych uniformach. Jedną z nich na zdjęciu zakreślono żółtym obrysem. To zdjęcie pochodzi z artykułu opublikowanego na lokalnym portalu Kalisza Calisia.pl. Autorem jest fotograf Błażej Krawczyk. Wykonał je 21 września podczas konferencji prasowej Donalda Tuska przed Wojewódzkim Szpitalem Zespolonym im. Ludwika Perzyny w Kaliszu.

Niektórzy internauci bronili pielęgniarek ze zdjęcia: "Nie MUSZĄ nosić czepka, ale zachowany jako 'Towarzyszy ważnym wydarzeniom i uroczystościom jako symbol - element dekoracyjny: olimpiadom, turniejom, konkursom, świętom zawodowym'. Są m. in. a zdjęciach z protestu pielęgniarek z 2021"; "Ja widziałem na manifestacjach związków zawodowych". "Dobrze wiedzieć, że we wszystkich protestach pielęgniarek od 15 lat chodzą same zaczepkowane aktorki"- pisała jedna z użytkowniczek X.com, a do wpisu dołączyła do wpisu zbitkę 18 zdjęć przedstawiających protestujące pielęgniarki.

Skąd pochodzi zdjęcie premiera Morawieckiego z pielęgniarkami, które wzbudziło żywą dyskusję internautów? Zrobiono je 20 września, gdy Morawiecki odwiedził szpital w miejscowości Pionki i Ośrodek Zdrowia w Przytyku. To i inne zdjęcia ze spotkania z personelem medycznym opublikowano na stronie KPRM. Tego samego dnia pojawiło się też na oficjalnym profilu Mateusza Morawieckiego na platformie X.com. Pod tym postem premiera nie brakowało komentarzy oburzonych internautów. "Ale ustawka, prawdziwy PRL. Pielęgniarki nie noszą czepków od 1991 roku"; "Widzieliście ostatnio pielęgniarki w czepkach? Ja nie widziałam ani w dużym szpitalu ani w przychodniach" - pisali w reakcji.

Czy czepek w zawodzie pielęgniarskim to tylko relikt przeszłości? Sprawdziliśmy.

Charakterystyczny czepek jest jednym z symboli zawodu pielęgniarstwa i położnictwa. Do 1990 roku był obowiązkowym elementem stroju pielęgniarskiego. Czepek z czarnym paskiem nosiły w pracy pielęgniarki, z czerwonym - położne. Miał symbolizować pokorę i chęć służenia innym ludziom, pełnił też funkcję praktyczną - zabezpieczał włosy i pozwalał odróżnić pielęgniarkę lub położną od pozostałego personelu medycznego.

Internauci mają rację, że od 1991 roku czepek nie jest elementem codziennego stroju pielęgniarki i położnej w Polsce - zastąpił go identyfikator przypinany do stroju. Decyzję o uchyleniu obowiązku noszenia czepka podjęto 12 grudnia 1990 roku podczas obrad I Krajowego Zjazdu Pielęgniarek i Położnych. Nie oznacza to, że czepek przeszedł do historii. Został zachowany w uroczystym stroju pielęgniarek i położnych.

Zgodnie z art. 10 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej czytamy, że "pielęgniarki i położne mają prawo używania uroczystego stroju zawodowego. Uroczysty strój zawodowy pielęgniarki i położnej podlega ochronie prawnej". Wzór uroczystego stroju oraz zasady jego używania określa w uchwale Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych (NIPiP). Załącznik do obowiązującej uchwały NIPiP z 22 czerwca 2016 roku tak opisuje uroczysty strój zawodowy pielęgniarki i położnej:

Uchwale NIPiP towarzyszą rysunki przedstawiające uroczysty strój zawodowy pielęgniarki i położnej w tym wymiary czepka. I tak elementem kobiecego stroju pielęgniarki i położnej jest czepek z paskiem w kolorach odpowiednio czarnym i czerwonym. Częścią męskiego stroju pielęgniarza i położnego jest zgodnie z uchwalą metalowa przypinka w kształcie czepka z paskiem w odpowiednim kolorze - przypina się ją na kieszeni marynarki.

Zgodnie z uchwałą uroczysty strój zawodowy pielęgniarki, pielęgniarza, położnej, położnego noszony jest podczas:

Tak więc możliwe jest, że pielęgniarki na spotkanie z premierem, które można zaliczyć do innych uroczystości i wystąpień indywidualnych, ubrały czepki będące elementem uroczystego stroju zawodowego. Na komentowanym przez internautów zdjęciu widać, że pielęgniarki nosiły czepki zgodne z obowiązującą uchwałą.

Czepek obecny jest również podczas ceremonii tak zwanego czepkowania, czyli symbolicznego wejścia do zawodu. Czepki wraz z czarnym paskiem są zakładane absolwentom na znak ukończenia szkoły pielęgniarskiej.

Jest to wciąż żywa tradycja, co można pokazują relacje z uroczystości czepkowania publikowane w internecie. Tylko w 2023 roku uroczystość czepkowania absolwentów pielęgniarstwa odbyła się m.in. na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym, Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Przemyślu, Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Wiele pielęgniarek i położnych zakłada czepki na protestach związkowych. W czepkach na głowie pielęgniarki wielokrotnie w ostatnich latach protestowały w Warszawie m.in. we wrześniu 2015 roku, maju 2021 roku, maju 2023 roku i czerwcu 2021 roku.