FAŁSZ

Żołnierze w kombinezonach ochronnych na granicy z Ukrainą? To stare zdjęcie

Źródło:
Konkret24

Rosyjskie i prorosyjskie konta straszą, że na granicy polsko-ukraińskiej, w związku z zagrożeniem radiacyjnym, pojazdy kontrolują polscy żołnierze w kombinezonach ochronnych. Dowodem na to ma być stare i przerobione zdjęcie.

"Polacy skarżą się, że podczas przekraczania granicy z Ukrainy do Polski, samochody zaczęły być dokładnie sprawdzane przez wojskowych w kombinezonach ochronnych. Nie ma to oczywiście nic wspólnego ze wzrostem promieniowania na zachodniej Ukrainie" - ten przekaz jest rozpowszechniany w ostatnich dniach w mediach społecznościowych. Propagują go rosyjskie i prorosyjskie konta. Dołączają do niego zdjęcie lusterka samochodu, który miał stać na tej granicy. W lusterku widzimy kolejkę aut i kontrolujących je dwóch funkcjonariuszy w mundurach i maseczkach na twarzy. Na dalszym planie widać jeszcze plecy osoby w białym kombinezonie ochronnym. To widok, który doskonale znamy z czasów pandemii COVID-19.

FAŁSZ
Funkcjonariusze w kombinezonach i maseczkach - tak mają wyglądać obecnie kontrole na granicy polsko-ukraińskiej.Twitter

Według przekazu z sieci, to teraz na granicy polsko-ukraińskiej żołnierze prowadzą kontrole w kombinezonach ochronnych i maseczkach. Ma to mieć związek ze wzrostem promieniowania po rosyjskim ataku z 13 maja na skład brytyjskich pocisków ze zubożonym uranem, znajdujący się ok. 250 km do polskiej granicy.

Jak sprawdziliśmy, nic z tego nie jest prawdą.

Dementi armii i Straży Granicznej

O krążące zdjęcie i rozpowszechniany z nim przekaz zapytaliśmy polską armię. "Żołnierze nie prowadzą kontroli na granicy w kombinezonach ochronnych" - odpisał nam Wydział Działań Komunikacyjnych Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych (wytłuszczenia w tekście pochodzą od redakcji). O komentarz zwróciliśmy się także do Straży Granicznej. "Nie ma takich kontroli. Zdjęcie nie wiadomo z kiedy, nie wiadomo skąd – prawdopodobnie z czasów COVID-19, ale z którego odcinka granicy to nie wiadomo" - odpowiedziała nam porucznik Anna Michalska, rzecznik prasowy Komendanta Głównego Straży Granicznej.

Zdjęcie z pandemii. Ktoś je dodatkowo przerobił

Nam udało się je odnaleźć. Rzeczywiście nie jest aktualne i w żadne sposób nie jest powiązane z obecną sytuacją w Ukrainie. Zostało opublikowane 30 kwietnia 2020 roku, czyli w środku pandemii COVID-19, na stronie internetowej Nadodrzańskiego Oddziału Straży Granicznej. Jest tam galeria zdjęć "zrealizowanych w trakcie przywróconej kontroli granicznej wprowadzonej z uwagi na zagrożenie koronawirusem". Straż Graniczna poinformowała wówczas, że jej funkcjonariusze od 15 marca 2020 roku realizowali zadania w ramach tymczasowo przywróconej kontroli granicznej. Wówczas z uwagi na pandemię na polskich granicach zarządzono kontrole sanitarne. Stąd obecność na zdjęciu osoby w białym kombinezonie ochronnym. Jak sprawdziliśmy, fotografię zrobił fotograf Agencji Gazeta (obecnie Agencja Wyborcza) Władysław Czulak na moście granicznym w Gubinie, czyli nie na granicy polsko-ukraińskiej, a na polsko-niemieckiej. Czulak w rozmowie z Konkret24 potwierdził, że to on jest autorem oryginalnego zdjęcia.

Zdjęcie zamieszczamy dzięki uprzejmości pana Władysława Czulaka.
Polsko-niemieckie przejście graniczne w Gubinie, 30 kwietnia 2020 r. (zdjęcie dzięki uprzejmości p. Władysława Czulaka).Kontrola graniczna podczas pandemii na polsko-niemieckim przejściu granicznym w Gubinie, 20 kwietnia 2020 rokuWładysław Czulak

Co ciekawe, oryginał odwrócono - to, co krąży teraz w mediach społecznościowych, jest lustrzanym odbiciem oryginału. Ponadto fotografię przycięto i wmontowano w zdjęcie samochodowego lusterka. Prawdopodobnie po to, by całość nie wyglądała na profesjonalną agencyjną fotografię, tylko na zrobioną telefonem przez jednego z kierowców, który miał taką sytuację zaobserwować na przejściu granicznym. To miało jej nadać wiarygodności.

"Sytuacja radiacyjna w kraju jest w normie"

Stare przerobione zdjęcie jest obecnie rozpowszechniane w sieci na dowód na fałszywą narrację o tym, że we wschodniej Polsce wzrosło promieniowanie z powodu rosyjskiego ataku na miasto Chmielnicki w Ukrainie z 13 maja. Miało tam się znajdować skład brytyjskich pocisków ze zubożonym uranem.

W Konkret24 cytowaliśmy uspokajające komunikaty Państwowej Agencji Atomistyki (PAA), która informowała, że "sytuacja radiacyjna w kraju jest w normie", a ostatnie wzrosty wartości odnotowywane przez stacje wczesnego wykrywania skażeń promieniotwórczych to standardowa sytuacja, która w żaden sposób nie zagraża zdrowiu czy życiu ludzi oraz środowisku. "Regularne podwyższenia mocy dawki są zjawiskiem naturalnym i występują np. w przypadku opadów atmosferycznych" - przekazała PAA.

W naszym artykule zaprezentowaliśmy szereg poszlak wskazujących na rosyjskie inspiracje nieprawdziwego przekazu o zagrożeniu radiacyjnym. Prorosyjskie konta od lat forsują różne narracje związane z zagrożeniem radioaktywnym i promieniowaniem. W społeczeństwach Zachodu ma to wytwarzać poczucie zagrożenia czy niepewności. 

Aktualizacja Już po opublikowaniu artykułu otrzymaliśmy oryginalne zdjęcie od Władysława Czulaka, dodaliśmy je do materiału.

Autorka/Autor:Jan Kunert

Źródło: Konkret24

Źródło zdjęcia głównego: Sergiy Palamarchuk/Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Po ułaskawieniu Roberta Bąkiewicza przez prezydenta Andrzeja Dudę obrońcy tej decyzji szerzą narrację o niewinnie skazanym za "obronę Kościoła przed barbarzyńcami". Absurd? Nie, przemyślana retoryka. I znana metoda budowania poparcia z wykorzystaniem fałszywego założenia.

Bąkiewicz jako "obrońca Kościoła" kontra "barbarzyńcy". Tu nie ma przypadku

Bąkiewicz jako "obrońca Kościoła" kontra "barbarzyńcy". Tu nie ma przypadku

Źródło:
TVN24+

Europosłowie Adam Bielan i Patryk Jaki sugerują, że Niemcy zawracają migrantów wyłącznie do Polski. Tak nie jest - dane pokazują, że Niemcy stosują tę procedurę wobec innych sąsiadów.

Bielan i Jaki: "robią to tylko z Polską". No nie

Bielan i Jaki: "robią to tylko z Polską". No nie

Źródło:
Konkret24

"To już jest anektowanie terenów należących do Polski" - w tym duchu komentowana jest nagłaśniana w sieci informacja, że Polska oddała most graniczny w Słubicach pod zarząd Niemiec. Wpisuje się ona w prowadzoną przez prawicę i środowiska narodowe akcję polityczną, lecz błędnie jest łączona zarówno z obecnym rządem, jak i z tematem migrantów. To długa historia. Wyjaśniamy.

Polska "oddała most pod zarząd Niemiec"? Ten tak, ale inne "dostała"

Polska "oddała most pod zarząd Niemiec"? Ten tak, ale inne "dostała"

Źródło:
Konkret24

"Kpiny", "bezczelność" - tak internauci komentują przemówienie ambasadora Ukrainy w Polsce wygłoszone na obchodach rocznicy rzezi wołyńskiej. A to za sprawą nagrania, które krąży w sieci. Przekaz jest jednak fake newsem.

Ambasador Ukrainy o Wołyniu mówił 10 sekund? "Muszę zabrać głos"

Ambasador Ukrainy o Wołyniu mówił 10 sekund? "Muszę zabrać głos"

Źródło:
Konkret24

Były premier Mateusz Morawiecki opublikował w mediach społecznościowych film pokazujący "niemieckie wojsko" w okolicach Lubieszyna, pytając, kiedy rząd "z tym skończy". W ten sposób podważył nie tylko obecność wojsk NATO w Polsce, ale też udział Polski w sojuszu.

Morawiecki o "niemieckim wojsku" w Polsce. "Kłamstwem walczy o zasięg"

Morawiecki o "niemieckim wojsku" w Polsce. "Kłamstwem walczy o zasięg"

Źródło:
Konkret24

Politycy prawicy - a za nimi internauci - zwracają ostatnio uwagę na wszystko, co niemieckie bądź z Niemiec, komentując to jako zagrożenie dla Polski. Tak też się stało, gdy na Wałach Chrobrego w Szczecinie zacumowała niemiecka korweta. Padały nawet komentarze o możliwej prowokacji wobec Polski. Ten alarmujący ton i wzbudzający strach polityczny przekaz jest bezzasadny.

Niemiecka korweta Braunschweig w Szczecinie. "Co to ma być?" 

Niemiecka korweta Braunschweig w Szczecinie. "Co to ma być?" 

Źródło:
Konkret24

Europoseł PiS Patryk Jaki przekonuje, że obecny rząd wydaje więcej wiz pracowniczych obcokrajowcom niż poprzednie. Dane, które otrzymaliśmy z MSZ, pokazują coś innego.

Patryk Jaki: "wiz pracowniczych jest teraz więcej". A naprawdę? Mamy dane

Patryk Jaki: "wiz pracowniczych jest teraz więcej". A naprawdę? Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Nowa ustawa spowoduje, że polski gaz będzie magazynowany w Niemczech - alarmują politycy opozycji i prawicowe media. To fałszywa narracja zbudowana na wielostopniowej manipulacji. W jej przypadku szczególnie istotne jest, jak powstała.

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

Źródło:
Konkret24

Po rocznicy rzezi wołyńskiej w sieci pojawiło się zdjęcie, które rzekomo przedstawia szczątki ofiar w zbiorowej mogile. Drastyczny opis informuje o "10 000 czaszkach małych dzieci". Fotografia nie ma jednak nic wspólnego z ludobójstwem na Wołyniu. Wyjaśniamy, co wiadomo o grobie i ofiarach, które się w nim znajdują.

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

Źródło:
Konkret24

"To jest mocne" - napisał rzecznik rządu Adam Szłapka, publikując w mediach społecznościowych "wyciąg z systemu wizowego", który miał udowadniać, że za rządów Zjednoczonej Prawicy nie kontrolowano migracji do Polski. Tylko że akurat nie te dane to pokazują.

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

Wizualizacje remontowanych kamienic we Wrocławiu wywołały poruszenie w sieci. Na budynkach widać bowiem szyldy w językach polskim i niemieckim. Czy rzeczywiście tam wiszą? My sprawdziliśmy, a inwestor wyjaśnia.

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Źródło:
Konkret24

"Biurokratyczny zamordyzm w plastikowym wydaniu" - grzmiał w Sejmie poseł Konfederacji Witold Tumanowicz, twierdząc, że szwedzka fundacja wykazała wzrost liczby wyrzucanych nakrętek po tym, jak Unia Europejska nakazała przytwierdzać je do butelek. Tylko że to nieprawda.

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

Źródło:
Konkret24

Podczas gdy polski polityk wprost podważa zbrodnie popełnione w Auschwitz-Birkenau, w sieci rozpowszechniane są grafiki AI, które mają imitować autentyczne obrazy pokazujące sceny z tego obozu zagłady. Powstają często na bazie prawdziwych, zachowanych zdjęć. "Manipulowanie takim obrazem dla rozrywki bezcześci go" - przestrzega muzeum. Apeluje o niepodawanie dalej takich postów.

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Źródło:
Konkret24

Iga Świątek pokonała Amandę Anisimovą w finale Wimbledonu, przechodząc do historii tenisa. Jej zwycięstwo skomentował premier Donald Tusk, lecz nie ustrzegł się przy tym wpadki.

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Źródło:
Konkret24

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Te historie poruszają. Szczególnie tych rodziców, którzy stracili dzieci, a teraz widzą zdjęcia nastolatków i czytają, że zginęli w wypadkach, lecz ich organy posłużyły do przeszczepów. Autorzy takich wpisów "błagają o udostępnienia" - a my ostrzegamy: to fake newsy.

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS postanowił zaalarmować o wzroście bezrobocia wśród młodych ludzi w Polsce. Choć posłużył się wiarygodnymi danymi, to przedstawił je w taki sposób, że czytelnik może wyciągać błędne wnioski. Wyjaśniamy.

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24