"3 razy niższy ZUS dla Izraelczyka niż Polaka" - fałszywa interpretacja umowy

"3 razy niższy ZUS dla Izraelczyka niż Polaka!" - zatweetował 21 listopada jeden z internautów, a jego post zebrał ponad tysiąc lajków. Do wpisu był dołączony zrzut ekranu - jak sprawdziliśmy - starego, facebookowego posta. Była to odpowiedź z listopada 2021 roku na post prezydenta Andrzeja Dudy. Wyraził wtedy na Facebooku oburzenie marszem, który przeszedł 11 listopada ulicami Kalisza. Przypomnijmy: został zorganizowany przez narodowców. Uczestnicy wydarzenia, wznosząc antysemickie hasła, przemaszerowali na Główny Rynek, gdzie spalono tekst Statutu Kaliskiego - przywileju tolerancyjnego dla Żydów wydanego przez księcia kaliskiego Bolesława Pobożnego w 1264 roku.

""Panie Prezydencie czy 3x niższy ZUS dla Izraelskich mikrofirm w Polsce jest przejawem antypolonizmu Prawa i Sprawiedliwości? Umowa ubezpieczeniowa między Polską a Izraelem, która weszła w życie 1 maja 2021, jest podstawą zwolnienia ze składek ZUS Izraelskich firm w Polsce. Dla przykładu mikro przedsiębiorcy z Polski zanoszą do ZUS w zębach co miesiąc 1,5 tys zł (nawet gdy mają straty). Dla porównania mikro firma Izraelczyka zarejestrowana w Izraelu, która działa w Polsce przy miesięcznym dochodzie do 8,2 tys zł zapłaci 5 proc. dochodu czyli do 412 zł składek. Czy to jest ok?" - zapytał wówczas prezydenta internauta (pisownia postów oryginalna).

Teraz ten przekaz wrócił za sprawą cytowanego wyżej popularnego tweeta - tylko fejsbukowy wpis opatrzono jeszcze napisem: "3x niższy ZUS dla Izraelczyka niż Polaka W Polsce!!! Udostępnij w wiadomości bo fb blokuje" (pisownia oryginalna).

O rozsyłaną w sieci informację Konkret24 zapytał Pawła Żebrowskiego, rzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wyjaśnia, że ZUS zajmuje się firmami zarejestrowanymi w Polsce - a firmy zarejestrowane w Izraelu tam odprowadzają składki zgodnie z tamtejszymi przepisami. Rzecznik zaprzecza, by wspomniana przez internautę umowa między Polską a Izarelem była podstawą do "zwolnienia ze składek ZUS izraelskich firm w Polsce", czego efektem ma być to, że płacą trzy razy niższy ZUS. Przyjrzeliśmy się bliżej temu dokumentowi.

Umowa o zabezpieczeniu społecznym między Polską a Izraelem została podpisana w Jerozolimie 22 listopada 2016 roku, a weszła w życie 1 maja 2021 roku. Nie dotyczy tego, o czym mówi przekaz z mediów społecznościowych. - Ta umowa w ogóle nie zajmuje się kwestiami składkowymi. Nie ma w niej nic takiego, o czym piszą internauci. Ja w niej nie widzę nic nadzwyczajnego - komentuje w rozmowie z nami Oskar Sobolewski, prawnik i założyciel Debaty Emerytalnej, ekspert emerytalny i rynku pracy HRK Payroll Consulting.

"Umowa dotyczy przede wszystkim nabywania prawa do świadczeń. Zawarte w niej rozwiązania pozwalają m.in. na sumowanie okresów ubezpieczenia z obu państw, aby ustalić prawo do emerytury lub renty. Umowa pozwala też na transfer przyznanych świadczeń, np. emerytalnych do Polski lub Izraela" - wyjaśnia nam rzecznik ZUS Paweł Żebrowski. Dodaje, że umowa po stronie polskiej obejmuje: świadczenia macierzyńskie, emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinne, jednorazowe odszkodowania oraz renty z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zasiłki pogrzebowe".

Jaki jest więc praktyczny wymiar takiej umowy? ZUS na stronie internetowej podaje kilka przykładów: "Jeśli wystąpisz do nas o emeryturę lub rentę, ale Twój polski staż ubezpieczenia okaże się zbyt krótki do prawa do polskiego świadczenia, doliczymy Twoje izraelskie okresy ubezpieczenia; jeśli złożyłeś do nas wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy, ale stałeś się niezdolny do pracy w czasie ubezpieczenia w Izraelu, uznamy ten warunek za spełniony; jeśli masz emeryturę lub rentę z ZUS, a mieszkasz w Izraelu, możemy Ci ją wypłacać na rachunek w Izraelu".

- Obywatel Izraela płaci w Polsce składki na ubezpieczenie społeczne na takich samych zasadach jak obywatel Polski, a więc w takiej samej wysokości. Może też analogicznie jak obywatel Polski skorzystać z obowiązujących w polskim systemie ulg dla osób prowadzących działalność na własny rachunek, na przykład "ulgi na start", preferencyjnej podstawy wymiaru składek - tłumaczy nam prof. dr hab. Jacek Męcina z Uniwersytetu Warszawskiego, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan.

"Dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym zapewniają koordynację systemów zabezpieczenia społecznego obowiązujących w Polsce i drugim umawiającym się państwie" - wyjaśnia Paweł Żebrowski. Jak informuje, podobne dokumenty - o czym zresztą ZUS informuje na stronie internetowej - Polska ma podpisane z 12 innymi krajami (między innymi ze Stanami Zjednoczonymi, Kanadą, Australią, Ukrainą, Białorusią). ZUS na stronie wyjaśnia: "Zawierane przez Polskę dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym oparte są na podstawowych zasadach koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, tj. na zasadzie równego traktowania; zasadzie stosowania jednego ustawodawstwa; zasadzie sumowania okresów ubezpieczenia; zasadzie zachowania praw nabytych (eksportu świadczeń)".

Paweł Żebrowski zwraca uwagę, że każdy cudzoziemiec przebywający w Polsce może legalnie założyć biznes w naszym kraju. Wówczas jego firmę obowiązują takie same zasady, jak firmy rejestrowane w Polsce przez Polaków. Natomiast firmy zarejestrowane w Izraelu, a prowadzące działalność w Polsce, odprowadzają składki zgodnie z przepisami obowiązującymi w Izraelu. Nie ma żadnej umowy między Polską a Izraelem w zakresie określania wysokości składek.