FAŁSZ

Wywiad z amerykańską doktor o COVID-19: fałszywe tezy, niewiarygodne źródła

Sprawdzamy tezy z popularnego wideo

W przetłumaczonym na język polski wywiadzie, który krąży w sieci, dr Lee Merritt z Nebraski przekonuje między innymi, że wirus SARS-CoV-2 może być bronią biologiczną. Jako źródła informacji o COVID-19 poleca organizacje, które promują paranaukowe tezy. Przedstawiamy, dlaczego treść nagrania nie jest wiarygodna.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Szczepionki przeciw koronawirusowi trafiły do centrów dystrybucji jeszcze przed oficjalnym zatwierdzeniem przez amerykańskiego regulatora leków, a COVID-19 to broń biologiczna - takie tezy padają w nagraniu rozpowszechnianym w sieci, na które uwagę zwróciła czytelniczka Konkret24. "Dostałam taki link od znajomego i nie jestem przekonana co do wiarygodności tego filmu" - napisała do redakcji.

Sprawdziliśmy twierdzenia, jakie padają podczas rozmowy. Jak się okazuje, jedno z nich weryfikował na początku lutego amerykański serwis fact-checkingowy PolitiFact. Natomiast polecane w filmie organizacje, przedstawiane jako wiarygodne źródła informacji o COVID-19, promowały wprowadzające w błąd informacje o leczeniu COVID-19 i paranaukowe tezy.

Minister Adam Niedzielski o trzeciej fali pandemii i możliwym scenariuszu na Wielkanoc
Minister Adam Niedzielski o trzeciej fali pandemii i możliwym scenariuszu na Wielkanoctvn24

Zasięg wideo: ponad milion użytkowników

Nagranie wskazane przez czytelniczkę pt. "Broń Biologiczna COVID Dr. Lee Merrit Polski Lektor" opublikowano na stronie rumble.com. To platforma do udostępniania wideo, popularna w środowisku konserwatywnym. Jak zauważa portal Slate.com, jest tam wiele materiałów, które dezinformują o szczepieniach i promują teorie spiskowe.

W opisie nagrania czytamy, że jest to "wywiad redaktora Alexa Newmana z magazynu The New American z dr. Lee Merrit, która wyjaśnia, dlaczego uważa, że COVID to broń biologiczna" (pisownia oryginalna). Materiał datowany jest na 30 stycznia tego roku. W serwisie dostępna jest też wersja w języku angielskim, bez polskiego lektora - jej publikacja datowana jest na 15 stycznia.

Przetłumaczony na język polski wywiadtvn24 | rumble.com

Według narzędzia CrowdTangle link do wywiadu z polskim lektorem opublikowano na Facebooku 225 razy. Użytkownicy udostępniali go zarówno na swoich profilach, jak i na otwartych grupach. Potencjalny zasięg postów na Facebooku z odnośnikiem do wywiadu wynosi ponad 1,2 mln użytkowników.

Kim jest dr Lee Merritt

Najpierw wyjaśnienie: w rzeczywistości kobieta posługuje się nazwiskiem Merritt, a nie Merrit jak widzimy w opisie wideo i na nagraniu. Lee Merritt to chirurg ortopedyczny i właścicielka kliniki w stanie Nebraska, która zajmuje się m.in. laserowym usuwaniem tatuaży.

W przeszłości Merritt publicznie wypowiadała się przeciwko nakazom stosowania masek i promowała stosowanie hydroksychlorochiny w leczeniu COVID-19. Preparat ten, stosowany w leczeniu malarii, był badany jako potencjalna kuracja COVID-19. Aktualne dane wykazują brak skuteczności hydroksychlorochiny w leczeniu COVID-19 - informuje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO).

COVID-19 bronią biologiczną? Merritt nie ma dowodów

W trwającym pół godziny wywiadzie Lee Merritt kilkakrotnie sugeruje, że wirus SARS-CoV-2 wywołujący chorobę COVID-19 może być bronią biologiczną. "Na początku lutego [2020 - red.] wierzyłam, że była to biologicznie zmanipulowana broń biologiczna, ponieważ w chwili, gdy ktoś pojawił się z danymi, które to sugerowały, został ocenzurowany" - mówi Merritt (wszystkie cytaty za polskim lektorem). Nie przedstawia jednak żadnych dowodów mogących potwierdzać tę tezę.

Co obecnie wiemy o pochodzeniu koronawirusa SARS-CoV-2? Zespół naukowców Światowej Organizacji Zdrowia zakończył w połowie lutego 2021 dochodzenie w chińskim miejsce Wuhan, gdzie ponad rok temu po raz pierwszy zidentyfikowano tego koronawirusa. Z ich ustaleń wynika, że najbardziej prawdopodobną hipotezą dotyczącą wybuchu pandemii COVID-19 jest przejście koronawirusa z rezerwuaru naturalnego poprzez zwierzęcego nosiciela pośredniego - informował 15 lutego portal Tvn24.pl.

Nie wiadomo, jakie zwierzęta mogły być nosicielem pośrednim koronawirusa i przenieść go na ludzi. Zespół WHO podczas badań w Wuhanie nie wykrył koronawirusa u żadnego ze zwierząt. Jednak niektóre gatunki uznawane są za podatne na zakażenie, m.in. króliki, borsuki i szczury bambusowe.

W USA dystrybuowano szczepionkę przed zatwierdzeniem FDA? Nie ma dowodów

Lee Merritt twierdzi w wywiadzie, że szczepionka przeciw COVID-19 została wysłana do poszczególnych stanów w USA, zanim została zatwierdzona przez Agencję Żywności i Leków (FDA). "Ta szczepionka została wprowadzona do centrów dystrybucji, zanim nawet pokazali, że się troszczą o zatwierdzenie jej przez FDA. Czy zdajecie sobie z tego sprawę? Mam na myśli, że wysłali to do dystrybucji; wiem, że w Nebrasce było to w centrum dystrybucji kilka dni przed tym, jak FDA nawet powiedziała, że zamierza to zatwierdzić" - twierdzi Merritt.

Redakcja PolitiFact sprawdziła harmonogram zatwierdzania przez FDA szczepionek do awaryjnego użytku w Stanach Zjednoczonych oraz daty dystrybucji szczepionek. Nie znalazła żadnych dowodów potwierdzających słowa Lee Merritt.

11 grudnia 2020 roku FDA ogłosiła, że zatwierdza do użycia w USA pierwszą szczepionkę przeciw COVID-19 wyprodukowaną przez Pfizer/BioNTech. 14 grudnia Departament Zdrowia i Opieki Społecznej w stanie Nebraska poinformował, że ​​pierwsze dawki szczepionki Pfizer dotarły tego dnia do Nebraski.

18 grudnia FDA zatwierdziła użycie szczepionki firmy Moderna. 21 grudnia Nebraska poinformowała, że spodziewa się otrzymać jej pierwszą dostawę w nadchodzącym tygodniu.

Profesor Jemielniak: musimy być krytyczni w dobrym rozumieniu tego słowa
Profesor Jemielniak: musimy być krytyczni w dobrym rozumieniu tego słowaTVN

Dyrektor ds. komunikacji Departamentu Zdrowia i Opieki Społecznej w Nebrasce Khalilah LeGrand potwierdziła redakcji PolitiFact, że stan nie otrzymał żadnych dostaw szczepionek przed zatwierdzeniem ich przez FDA. Urzędnicy nie mogli zamówić szczepionki przed jej zatwierdzeniem przez rządową agencję. Informację potwierdził również rzecznik federalnego Departamentu Zdrowia.

Redakcja PolitiFact dwukrotnie skontaktowała się z Lee Merritt w celu uzyskania jakichkolwiek dowodów mogących potwierdzić jej tezę o wcześniejszych dostawach szczepionek. Dziennikarze nie otrzymali żadnej odpowiedzi.

Wątpliwe źródła informacji o COVID-19

Na końcu wywiadu Lee Merritt poleca kilka stron internetowych, m.in. organizacji America's Frontline Doctors i Association of American Physicians and Surgeons (AAPS) jako wiarygodne źródła informacji o pandemii COVID-19.

Lecz America's Frontline Doctors to grupa lekarzy krytykowana już w przeszłości za przekazywanie wprowadzających w błąd informacji o COVID-19 i pandemii. Przekonywała na przykład o rzekomej skuteczności hydroksychlorochiny w leczeniu COVID-19; twierdziła, że koronawirus jest mniej śmiertelny niż grypa, a śledzenie jego rozprzestrzeniania się i liczby nie mają znaczenia.

Z kolei AAPS promowało wcześniej wiele pseudonaukowych twierdzeń, np. w 2007 roku w jednym z artykułów próbowało podważyć, że wirus HIV nie powoduje AIDS; artykuł z 2008 roku sugerował, że prezydent Barack Obama potajemnie hipnotyzował ludzi swoimi przemówieniami i że to może wyjaśniać, dlaczego Żydzi na niego głosowali. W okresie pandemii AAPS opublikowało materiał przekonujący o nieskuteczności masek w ograniczaniu transmisji COVID-19. Lee Merritt na początku omawianego wywiadu została przedstawiona jako była prezes AAPS.

Hatalska: Mamy do czynienia z pandemią w świecie fizycznym i infodemią w świecie online
Hatalska: Mamy do czynienia z pandemią w świecie fizycznym i infodemią w świecie onlinetvn24

Kolejnym źródłem wskazanym przez Lee Merritt jest "Deklaracja z Great Barrington" - list otwarty zwolenników zastosowania odporności stadnej w walce z COVID-19 sponsorowany przez libertariański think tank American Institute for Economic Research. Deklarację miało podpisać ponad 15 tys. naukowców i lekarzy. Jednak - jak sprawdziła brytyjska stacja The News Sky - pod deklaracją znajdują się nazwiska 18 samozwańczych homeopatów, 100 terapeutów, których specjalizacja obejmowała masaż, a także dziesiątki fałszywych nazwisk rzekomych lekarzy np. dr Johnny Bananas i dr Person Fakename.

Deklaracja przedstawia wybrane informacje, ignorując istotne dowody przeciwko jej tezom (z ang. "cherry-picking"), podsyca teorie spiskowe, stawia indywidualne preferencje ponad dobro publiczne i przedstawia błędne rozumienie odporności stadnej - opisywał w artykule dla portalu The Conversation prof. med. Stephen L. Archer z Queen's University w Ontario.

Za zgłoszenie tematu dziękujemy czytelniczce. Zachęcamy do śledzenia i oznaczania nas w mediach społecznościowych oraz do kontaktu mailowego: konkret24@tvn24.pl. Temat można także zgłosić poprzez przycisk "zgłoś do sprawdzenia" na naszej stronie.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; PolitiFact; zdjęcie: tvn24/rumble.com

Pozostałe wiadomości

"Pobór wraca?", "od piątku wraca obowiązkowa służba wojskowa", "rządzący mają dla nas niespodziankę" - alarmują internauci od kilku dni. Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej dotyczące obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej wykorzystano do rozpowszechniania fałszywych informacji i wprowadzających w błąd komentarzy. Wyjaśniamy, o co w nim chodzi.

"Po cichu, w Wielki Piątek" przywracają obowiązkową służbę wojskową? To fejk

"Po cichu, w Wielki Piątek" przywracają obowiązkową służbę wojskową? To fejk

Źródło:
Konkret24

Zdaniem Przemysława Czarnka winą opozycji z czasów rządów Zjednoczonej Prawicy jest, że środki unijne w ramach Krajowego Planu Odbudowy zostały odblokowane tak późno. I dlatego - jego zdaniem - 60 procent z nich zostało już utracone. Obie tezy posła PiS są fałszywe.

Czarnek: "60 procent z KPO już straciliście". Nieprawda

Czarnek: "60 procent z KPO już straciliście". Nieprawda

Źródło:
Konkret24

Dokument pokazujący, że w procesie rekrutacji premiowane są kobiety i - tak samo - osoby z niepełnosprawnością w stopniu znacznym, wywołał dyskusję internautów na temat dyskryminacji. Część jednak nie wierzyła, że pismo jest autentyczne. Jak sprawdziliśmy, chodzi o projekt sprzed kilku lat. Wyjaśniamy, gdzie i kogo rekrutowano.

Pięć punktów więcej dla kobiet i osób z niepełnosprawnościami. Kogo rekrutowano?

Pięć punktów więcej dla kobiet i osób z niepełnosprawnościami. Kogo rekrutowano?

Źródło:
Konkret24

Wybory do Sejmu i Senatu w 2023 roku były najdroższe ze wszystkich wyborów powszechnych od 2005 roku i dwa razy droższe niż wybory cztery lata wcześniej. Referendum, które wtedy równocześnie przeprowadzono, było kilka razy droższe, niż zapowiadali politycy Zjednoczonej Prawicy.

Najdroższe wybory od lat. W tym 11 milionów złotych na referendum

Najdroższe wybory od lat. W tym 11 milionów złotych na referendum

Źródło:
Konkret24

Bus z rzekomo ukraińskimi numerami rejestracyjnymi, deepfake z ukraińskim politykiem, rzekome portrety zamachowców - po zamachu na centrum handlowe pod Moskwą w sieci szybko publikowano fake newsy i zmanipulowane materiały. Wiele z nich rozsyłały konta regularnie kolportujące rosyjską dezinformację.

Atak terrorystyczny w Moskwie: jak działa prorosyjska dezinformacja

Atak terrorystyczny w Moskwie: jak działa prorosyjska dezinformacja

Źródło:
Konkret24

Posłanka Polski 2050 Szymona Hołowni Aleksandra Leo wątpi w to, że ustawa liberalizująca prawo kobiet do legalnej aborcji zostanie szybko uchwalona. Bo - jej zdaniem - od 1993 roku żaden z projektów nie przeszedł w Sejmie do drugiego czytania, czyli szybko był odrzucany. Nie ona jedna tak sądzi. Sprawdziliśmy: nie jest to prawdą.

Wszystkie projekty ustaw o aborcji były "wyrzucane do kosza w pierwszym czytaniu"? Sprawdzamy

Wszystkie projekty ustaw o aborcji były "wyrzucane do kosza w pierwszym czytaniu"? Sprawdzamy

Źródło:
Konkret24

Ma 33 lata i zdążył już zrobić imponującą karierę w polityce. Był wiceministrem sprawiedliwości i pełnomocnikiem ministra odpowiedzialnym za Fundusz Sprawiedliwości, wcześniej był też ministrem środowiska. Teraz w prokuraturze, z polecenia prokuratora generalnego Adama Bodnara, działa zespół badający nieprawidłowości wokół funduszu. 26 marca dokonano w tej sprawie pierwszych zatrzymań, a agenci ABW przeszukali dom Wosia.

Michał Woś i Fundusz Sprawiedliwości. Kim jest poseł Suwerennej Polski

Michał Woś i Fundusz Sprawiedliwości. Kim jest poseł Suwerennej Polski

Źródło:
Konkret24, TVN24.pl, PAP

Zaufany współpracownik Zbigniewa Ziobry, w Ministerstwie Sprawiedliwości najpierw jego asystent, później zastępca. Tam nadzorował Fundusz Sprawiedliwości. Marcin Romanowski to jedna z czterech osób, której nazwisko pojawiło się dziś w sprawie prokuratorskiego przeszukania skupionego wokół funduszu. Co wiemy o polityku Suwerennej Polski?

To on nadzorował Fundusz Sprawiedliwości. Co wiemy o Marcinie Romanowskim

To on nadzorował Fundusz Sprawiedliwości. Co wiemy o Marcinie Romanowskim

Źródło:
Konkret24

Polityka klimatyczna Unii Europejskiej i Europejski Zielony Ład znalazły się na celowniku twórców antyunijnej dezinformacji. Straszą Polaków, że nie będzie można naprawiać własnych aut, uprawiać własnych warzyw, a rolnik zapłaci za emisję gazów przez krowę i świnię. Tego typu manipulacje rozpowszechniają również niektórzy polscy politycy. Prezentujemy top 10 fake newsów o Zielonym Ładzie i polityce klimatycznej UE.

Zakażą własnych ogródków i pomp ciepła, a nakażą fotowoltaikę? Unia, klimat i fake newsy

Zakażą własnych ogródków i pomp ciepła, a nakażą fotowoltaikę? Unia, klimat i fake newsy

Źródło:
Konkret24

Prezes PiS Jarosław Kaczyński powtarza tezę, że "wprowadzenie euro (...) oznacza gwałtowny wzrost cen". Ponownie podaje przykład Chorwacji, która wspólną walutę ma od ponad roku. Ale analizy ekonomiczne pokazują, że to nieprawda, a obecnie Chorwacja ma najniższą inflację od listopada 2021.

Kaczyński: przyjęcie euro to gwałtowny wzrost cen, jak w Chorwacji. Dane nie potwierdzają

Kaczyński: przyjęcie euro to gwałtowny wzrost cen, jak w Chorwacji. Dane nie potwierdzają

Źródło:
Konkret24

Alarmujące posty o tym, że strategiczne zapasy gazu ziemnego "są wyprzedawane i nieuzupełniane", wzbudzają niepokój internautów i rodzą ich pytania o bezpieczeństwo Polski. Ten pełen emocji przekaz jest manipulacją. To, że magazyny są napełnione obecnie w połowie, nie powinno niepokoić. Wyjaśniamy.

"Tusk wyprzedaje zapasy gazu"? To manipulacyjny przekaz

"Tusk wyprzedaje zapasy gazu"? To manipulacyjny przekaz

Źródło:
Konkret24

"Nie będzie takich zmian", "tego podatku nie będzie" - twierdzą politycy Polski 2050, odżegnując się od planów wprowadzenia podatku od posiadania samochodów spalinowych. Mówią, jakby to już było pewne. Jednak taki podatek wciąż jest wpisany w polskim Krajowym Planie Odbudowy. A decyzję o zmianie musi podjąć Komisja Europejska.

"Tego podatku nie będzie"? Hołownia oświadcza, ale nie on decyduje

"Tego podatku nie będzie"? Hołownia oświadcza, ale nie on decyduje

Źródło:
Konkret24

"Uszy zatkaj!" - krzyczy mężczyzna, gdy na horyzoncie nad rolnikami blokującymi drogę pojawia się wojskowy samolot. Nagranie tej sceny ma setki wyświetleń w mediach społecznościowych. Także rosyjskojęzycznych. Jedni internauci pytają, o co chodziło - inni piszą, że "polski pilot dziękował protestującym rolnikom za walkę w obronie kraju". Sprawdziliśmy, gdzie i co się wydarzyło.

Wojsko "postraszyło" rolników? To "lot treningowy na wysokości lotu koszącego"

Wojsko "postraszyło" rolników? To "lot treningowy na wysokości lotu koszącego"

Źródło:
Konkret24

W Kanadzie rzekomo ma grozić kara dożywocia za "własne zdanie, które jest sprzeczne z rządową narracją" - przekonuje jeden z internautów. Proponowane zmiany w prawie dotyczą jednak czego innego. Wyjaśniamy.

Dożywocie za "własne zdanie, sprzeczne z rządową narracją"? O co chodzi z prawem w Kanadzie

Dożywocie za "własne zdanie, sprzeczne z rządową narracją"? O co chodzi z prawem w Kanadzie

Źródło:
Konkret24

Były minister obrony Mariusz Błaszczak próbował odrzucić zarzuty o zaniedbania w uzyskaniu unijnego wsparcia dla polskich zakładów zbrojeniowych i porównał kwotę dofinansowania dla tych firm z pakietem unijnej pomocy dla Egiptu. To manipulacja, polegająca na zestawianiu rzeczy nieporównywalnych.

Tylko pół miliarda euro na amunicję, aż siedem miliardów dla Egiptu? Manipulacje Mariusza Błaszczaka

Tylko pół miliarda euro na amunicję, aż siedem miliardów dla Egiptu? Manipulacje Mariusza Błaszczaka

Źródło:
Konkret24

Widowiskowe nagranie przedstawiające dużą miejską arterię zablokowaną przez ciągniki zdobywa popularność w mediach społecznościowych - jest opisywane jako rzekomo nakręcone 20 marca w Polsce. Ale opisy i komentarze internautów do tego filmu wprowadzają w błąd.

Strajk rolników w środę? Nie w środę, nie w Polsce

Strajk rolników w środę? Nie w środę, nie w Polsce

Źródło:
Konkret24

Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej budynków, którą niedawno przegłosował Parlament Europejski, stała się źródłem przekłamań i fałszywych tez rozpowszechnianych w sieci. Jedna z nich dotyczy obowiązku montowania paneli fotowoltaicznych na "wszystkich budynkach".

"Obowiązkowa fotowoltaika"? Nie na każdym domu. Wyjaśniamy

"Obowiązkowa fotowoltaika"? Nie na każdym domu. Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Politycy obecnej opozycji zarzucają rządowi nieudolność, ponieważ z ponad pół miliarda euro unijnych funduszy na produkcję amunicji dofinansowanie dostała tylko jedna polska firma i jedynie na 2,1 miliona euro. Lecz przedstawiciele rządu Donalda Tuska wskazują, że to poprzednicy są winni, bo nie przypilnowali składania wniosków. Porządkujemy fakty w tej sprawie.

Afera o pieniądze na amunicję. Kalendarium wydarzeń 

Afera o pieniądze na amunicję. Kalendarium wydarzeń 

Źródło:
Konkret24

W ramach Europejskiego Zielonego Ładu "zakazana ma być hodowla żywności na własne potrzeby" - głosi artykuł, w który uwierzyło wielu internautów. Komisja Europejska zaprzecza tym twierdzeniom. Wprowadzający w błąd przekaz promowali m.in. posłowie Konfederacji. Sprawdziliśmy, jak szeroko rozprzestrzeniał się w sieci.

Zielony Ład zakaże uprawy własnych warzyw i owoców? KE: "całkowicie bezpodstawne" twierdzenie

Zielony Ład zakaże uprawy własnych warzyw i owoców? KE: "całkowicie bezpodstawne" twierdzenie

Źródło:
Konkret24

Hodowanie nawet jednej kury w przydomowym kurniku jest równoznaczne z prowadzeniem zakładu drobiu i wymaga rejestracji pod groźbą wysokiej kary finansowej - napisał w serwisie X znany przedsiębiorca. Sprawdziliśmy, czy ma rację.

200 tys. zł kary za brak rejestracji kury w przydomowej hodowli? To nieprawda

200 tys. zł kary za brak rejestracji kury w przydomowej hodowli? To nieprawda

Źródło:
Konkret24

Komenda Stołeczna Policji zaprzeczyła informacjom przekazywanym przez byłego policyjnego negocjatora, który pisał o żądaniu ujawnienia tożsamości 28 policjantów. Wśród funkcjonariuszy rzekomo ma być ojciec dziecka policyjnej praktykantki.

Doniesienia o 28 funkcjonariuszach i praktykantce w ciąży. Komenda Stołeczna Policji dementuje

Doniesienia o 28 funkcjonariuszach i praktykantce w ciąży. Komenda Stołeczna Policji dementuje

Źródło:
Konkret24

Politycy Konfederacji straszą Polaków, że obecny rząd i Unia Europejska planują "wycofać gotówkę" czy "zakazać płacenia gotówką". Nie jest to nowa narracja w politycznym dyskursie - i nie jest prawdziwa.

Konfederacja: "nadchodzi zakaz płacenia gotówką". Nie nadchodzi

Konfederacja: "nadchodzi zakaz płacenia gotówką". Nie nadchodzi

Źródło:
Konkret24

"Prowokacja w biały dzień", "przygotowywane były kupki kostki brukowej" - w ten sposób politycy PiS i Kukiz'15 tłumaczą, jak doszło do walk protestujących rolników z policją w Warszawie. Zdaniem opozycji kostkę brukową luzem przygotowano celowo, by "rzucać nią w protestujących". Sprawdziliśmy nagrania z kamer, zapisy z monitoringu, relacje reporterskie - nie znaleźliśmy potwierdza tej tezy.

Czarnek o protestach: przygotowano "kupki kostki brukowej, żeby ktoś rzucał". Brak potwierdzenia

Czarnek o protestach: przygotowano "kupki kostki brukowej, żeby ktoś rzucał". Brak potwierdzenia

Źródło:
Konkret24