Zełenski powiedział, że po wojnie Ukraina będzie "wielkim Izraelem"? To manipulacja

Zełenski powiedział, że po wojnie Ukraina będzie "wielkim Izraelem"? To manipulacja

Prezydent Ukrainy rzekomo zapowiedział, że jego kraj po wojnie z Rosją stanie się miejscem osiedlania się Żydów - taki rozpowszechniany w sieci przekaz powstał na bazie zmanipulowanego tytułu artykułu jednego z serwisów. Kontekst wypowiedzi Zełenskiego o Izraelu był inny.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Internauci rozsyłają w mediach społecznościowych zrzut ekranu tekstu jednego z polskich serwisów: na zdjęciu widzimy prezydenta Ukrainy i tytuł: "Zełenski: Ukraina stanie się po wojnie wielkim Izraelem". Niektórzy użytkownicy Twittera komentowali te słowa w mocno antysemickim kontekście (Zełenski ma żydowskie korzenie). Według nich mają bowiem dowodzić prawdziwości teorii spiskowej o Niebiańskiej Jerozolimie - według niej Żydzi chcą przenieść swoje państwo do południowo-wschodniej Ukrainy, na obszar dawnego państwa Chazarów. Ten tajny projekt ma być właśnie teraz realizowany poprzez zaplanowaną akcję przesiedlania mieszkańców Ukrainy, by na ich miejsce osiedlić się tam mogli Żydzi z Izraela.

Na twitterowych kontach teoria ta łączona jest z przekazem, że w związku z tym uchodźcy z Ukrainy, którzy przyjechali do Polski, nigdy już na Ukrainę nie wrócą. Jednak cała ta narracja powstała na bazie manipulacji, jakiej w tytule tekstu dopuścił się serwis internetowy.

Zmanipulowane słowa ukraińskiego prezydenta krążą w sieci
Zmanipulowane słowa ukraińskiego prezydenta krążą w sieciZmanipulowane słowa ukraińskiego prezydenta krążą w sieciTwitter

"Miałby się urzeczywistnić projekt Niebiańska Jerozolima?"

"Oj tam teoria spiskowa. Chciałbym zobaczyć miny pelikanów ktorzy pomagali w akcji przesiedleńczej ukraincow do Polski i przyjmowali ich do domów" (oryginalna pisownia wszystkich tweetów) - to komentarz z popularnego wpisu z rzekomymi słowami Zełenskiego. Polubiło go ponad tysiąc osób. "Żeby tylko z Polski drugiej Palestyny nie zrobili"; "Wk***ia mnie ten żyd. Buduje kapitał polityczny na cierpieniu wlasnego narodu"; "Skąd jest ta informacja? Oficjalna? Nie no... nie wierzę, że te 'teorie spiskowe', o których się mówi od lat (!) są teraz tak na beszczela wprowadzane"; "To nie fejk? Miałby się urzeczywistnić projekt Niebiańska Jerozolima? Oj to już lepiej niech będzie ta wojna (...)"; "Od dawna o tym mówimy że Upadła to nie dla ukrów, wysiedleni zostawią dla Żymian swój adres" - brzmiały komentarze pod postem.

Część internautów dopytuje jednak o źródło wypowiedzi prezydenta Ukrainy. Niektórzy piszą, że słowa zostały wyrwane z kontekstu. Mają rację.

Premier Słowenii: dla mnie prezydent Zełenski jest bohaterem
Premier Słowenii: dla mnie prezydent Zełenski jest bohateremtvn24

Kontekst: neutralność Ukrainy i kwestia zbrojenia

Jak sprawdziliśmy, internauci odnoszą się do tekstu opublikowanego 5 kwietnia w serwisie kresy.pl. Jest to relacja ze spotkania prezydenta Ukrainy z dziennikarzami, które odbyło się tego dnia. Rzeczywiście, tytuł artykułu na kresy.pl brzmi: "Zełenski: Ukraina stanie się po wojnie wielkim Izraelem" - ale już z leadu wynika, w jakim kontekście padły te słowa: "Prezydent Wołodymyr Zełenski wyraził opinię, że w najbliższym czasie Ukraina nie będzie liberalną demokracją, ale krajem, w którym najważniejsze będzie bezpieczeństwo państwa, podobnie jak w Izraelu".

Relacja ze spotkania z dziennikarzami prezydenta Wołodymyra Zełenskiego na stronie Kresy24.plKresy24.pl

Sprawdziliśmy, co rzeczywiście mówił prezydent Ukrainy. Całość nagrania ze spotkania została opublikowana na oficjalnej stronie Zełenskiego na Facebooku. O przetłumaczenie fragmentu poprosiliśmy współpracującego z TVN24 tłumacza Michała Gołkowskiego. Jednym z ostatnich pytań zadanych prezydentowi Ukrainy było pytanie, o jakim państwie marzy i jak jego zdaniem będzie wyglądała Ukraina po wojnie.

"Na pewno nie taka, jakiej chcieliśmy od początku. To jest niemożliwe. Liberalne państwo? Niestety. Można po prostu skonstatować... To nie znaczy, że takie będzie, jak my teraz tutaj teraz mówimy, ale absolutnie... Liberalna, europejska? Taka nie będzie nasza Ukraina. Po prostu nie będzie. Na pewno będzie szła siła [wsparcie] z każdego domu, z każdego mieszkania, od każdego człowieka. Obrona państwa będzie numerem jeden. Wszyscy nasi ludzie będą naszą wielką armią. Myślę, że nie wolno nam tutaj mówić o Szwajcarii przyszłości. Na pewno. Tacy możemy być za wiele, wiele lat. Będziemy wielkim, nowym Izraelem - swoim własnym, ze swoim własnym obliczem, że nie będziemy musieli poważnie patrzeć na to, że we wszystkich instytucjach, w supermarketach, w teatrach, w kinach, będą przedstawiciele sił zbrojnych, gwardii narodowej, będą [tam] stać ludzie z bronią. Jestem przekonany, że kwestia bezpieczeństwa będzie numerem jeden przez najbliższe 10 lat. Jestem o tym absolutnie przekonany" - odpowiedział. Dodał, że Ukraina będzie rozwijać technologie wojskowe, zwłaszcza w obszarze IT.

Fragment rozmowy prezydenta Ukrainy z dziennikarzami
Fragment rozmowy prezydenta Ukrainy z dziennikarzami

"Państwo będzie takim, jakim uczyniła je Federacja Rosyjska. Właśnie takie" - stwierdził prezydent. "Ale demokratyczne?" - dopytała jedna z dziennikarek. "Absolutnie, absolutnie demokratyczne. Autorytarne państwo nie jest czymś, co byłoby możliwe w Ukrainie. Autorytarne państwo to jest program Rosji" - odparł Zełenski.

Zatem kontekst wypowiedzi pokazuje, że ukraiński prezydent mówił o Izraelu tylko w kontekście militarnym, w kontekście bezpieczeństwa państwa - a nie Niebiańskiej Jerozolimy. I w tym właśnie kontekście spotkanie Zełenskiego z dziennikarzami relacjonowały też media. Na przykład "Jerusalem Post" napisał: "Ukraiński prezydent Wołodymyr Zełenski powiedział, że Ukraina nie będzie zdemilitaryzowana jak Szwajcaria ale jak 'wielki Izrael'.

Zdaniem Zełenskiego w najbliższych latach Ukraina nie będzie mogła sobie pozwolić na neutralność taką jak Szwajcaria. Ukraina będzie stawiać na zbrojenia i militaryzację. Warto dodać, że choć Szwajcaria nie jest członkiem żadnych sojuszy militarnych, to posiada armię, w której służy ok. 20 tys. żołnierzy, a w razie zagrożenia może zmobilizować ok. 220 tys. rezerwistów.

Przeczytaj cały artykuł, a nie tylko tytuł

Fake news na temat Zełenskiego i rzekomej akcji akcji przesiedleńczej Ukraińców, by w ich miejsce osiedlać Żydów, powstał więc na bazie tytułu, który nie oddawał treści tego, czego dotyczył tekst. Przypominamy: jednym ze sposobów, by uchronić się przed szerzeniem fałszywej narracji, jest nieuleganie stylowi przekazu - a tytuł tekstu często ten styl nadaje. Dlatego przed skomentowaniem czy udostępnieniem tekstu np. w mediach społecznościowych trzeba go przeczytać w całości, sprawdzić, czy treść odpowiada temu, co jest w nagłówku czy wstępie.

Polecamy przygotowanym przez naszą redakcję poradnik: "10 wskazówek, jak rozpoznać fałszywe narracje o wojnie w Ukrainie".

Autor: Jan Kunert / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Kresy.pl, YouTube

Pozostałe wiadomości

Nowa ustawa spowoduje, że polski gaz będzie magazynowany w Niemczech - alarmują politycy opozycji i prawicowe media. To fałszywa narracja zbudowana na wielostopniowej manipulacji. W jej przypadku szczególnie istotne jest, jak powstała.

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

Źródło:
Konkret24

Wizualizacje remontowanych kamienic we Wrocławiu wywołały poruszenie w sieci. Na budynkach widać bowiem szyldy w językach polskim i niemieckim. Czy rzeczywiście tam wiszą? My sprawdziliśmy, a inwestor wyjaśnia.

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Źródło:
Konkret24

Po rocznicy rzezi wołyńskiej w sieci pojawiło się zdjęcie, które rzekomo przedstawia szczątki ofiar w zbiorowej mogile. Drastyczny opis informuje o "10 000 czaszkach małych dzieci". Fotografia nie ma jednak nic wspólnego z ludobójstwem na Wołyniu. Wyjaśniamy, co wiadomo o grobie i ofiarach, które się w nim znajdują.

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

Źródło:
Konkret24

"To jest mocne" - napisał rzecznik rządu Adam Szłapka, publikując w mediach społecznościowych "wyciąg z systemu wizowego", który miał udowadniać, że za rządów Zjednoczonej Prawicy nie kontrolowano migracji do Polski. Tylko że akurat nie te dane to pokazują.

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

"Biurokratyczny zamordyzm w plastikowym wydaniu" - grzmiał w Sejmie poseł Konfederacji Witold Tumanowicz, twierdząc, że szwedzka fundacja wykazała wzrost liczby wyrzucanych nakrętek po tym, jak Unia Europejska nakazała przytwierdzać je do butelek. Tylko że to nieprawda.

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

Źródło:
Konkret24

Podczas gdy polski polityk wprost podważa zbrodnie popełnione w Auschwitz-Birkenau, w sieci rozpowszechniane są grafiki AI, które mają imitować autentyczne obrazy pokazujące sceny z tego obozu zagłady. Powstają często na bazie prawdziwych, zachowanych zdjęć. "Manipulowanie takim obrazem dla rozrywki bezcześci go" - przestrzega muzeum. Apeluje o niepodawanie dalej takich postów.

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Źródło:
Konkret24

Iga Świątek pokonała Amandę Anisimovą w finale Wimbledonu, przechodząc do historii tenisa. Jej zwycięstwo skomentował premier Donald Tusk, lecz nie ustrzegł się przy tym wpadki.

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Źródło:
Konkret24

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Te historie poruszają. Szczególnie tych rodziców, którzy stracili dzieci, a teraz widzą zdjęcia nastolatków i czytają, że zginęli w wypadkach, lecz ich organy posłużyły do przeszczepów. Autorzy takich wpisów "błagają o udostępnienia" - a my ostrzegamy: to fake newsy.

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS postanowił zaalarmować o wzroście bezrobocia wśród młodych ludzi w Polsce. Choć posłużył się wiarygodnymi danymi, to przedstawił je w taki sposób, że czytelnik może wyciągać błędne wnioski. Wyjaśniamy.

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24