Sześć milionów obywateli w Polsce zaszczepionych na COVID-19 czy dwa miliony? Wyjaśniamy


Ostatnio przedstawiciele władz informują publicznie, ile już jest w Polsce "milionów osób zaszczepionych", chwaląc się szybką akcją szczepień w naszym kraju. Przy czym mówią o pięciu czy sześciu milionach zaszczepionych Polaków. Wyjaśniamy, dlaczego nie jest to zgodne z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Minister w kancelarii prezydenta Andrzej Dera opowiadał 7 kwietnia w "Sygnałach dnia" Programu I Polskiego Radia, jak Polska dobrze radzi sobie z pandemią. Na dowód przedstawił dane dotyczące szczepień. "Polska, jeśli chodzi o szczepienia, jest jednym z liderów Unii Europejskiej. Potrafimy szczepić. Dzisiaj sześć i pół miliona obywateli zaszczepionych, ponad dwa miliony drugą dawką".

Tego samego dnia godzinę wcześniej portal telewizji państwowej informację o liczbie wykonanych szczepień zatytułował: "Ponad 6,6 mln zaszczepionych w Polsce. Kolejne dwa miliony trafi do punktów szczepień".

A 25 marca na konferencji prasowej premier Mateusz Morawiecki, komentując realizację programu szczepień, mówił: "To dostępność szczepionek jest dziś jedynym wąskim gardłem w polskim procesie szczepienia. Mamy ponad pięć milionów osób zaszczepionych".

"Nie wpuszczamy do środka osób, które przyjdą według zasady kto pierwszy, ten lepszy"
"Nie wpuszczamy do środka osób, które przyjdą według zasady kto pierwszy, ten lepszy"Fakty TVN

Narracja o tym, ile to jest już w Polsce "milionów osób zaszczepionych", powtarza się w wypowiedziach przedstawicieli rządu od dłuższego czasu. Nawet pełnomocnik rządu do spraw szczepień Michał Dworczyk ją stosuje od kilku tygodni. Na przykład 20 marca na konferencji prasowej, gdy mówił, że "dzisiaj przekroczymy pięć milionów zaszczepionych osób".

Narrację tę wzmacniają rządowe media. Tak np. 21 marca w "Wiadomościach" TVP usłyszeliśmy, że choć w Polsce akcję szczepień ograniczają dostawy preparatów, to "i tak udało się już zaszczepić ponad pięć milionów osób".

Każda taka wypowiedź jest nieprawdziwa - a na pewno wprowadzająca w błąd.

Co to znaczy "osoba zaszczepiona"?

Od początku szczepień w Polsce władze medyczne informowały, że zgodnie z zaleceniami producentów aby szczepionka była skuteczna, konieczne jest przyjęcie dwóch dawek. Pełna ochrona pojawia się po siedmiu dniach od podania drugiej dawki szczepionki.

W Narodowym Programie Szczepień przyjętym przez rząd 15 grudnia 2020 roku jest zapis o statusie osoby zaszczepionej: "Osoby zaszczepione będą mogły bez dodatkowych testów korzystać z usług zdrowotnych w publicznej służbie zdrowia, a także nie będą uwzględniane w limitach dotyczących spotkań towarzyskich. Nie będzie także potrzeby odbywania kwarantanny przez zaszczepionych".

Szczepionki Johnson & Johnson w Rzeszowie? Minister zdrowia: to fake news
Szczepionki Johnson & Johnson w Rzeszowie? Minister zdrowia: to fake newsFakty TVN

W programie tym nie podano jednak definicji osoby zaszczepionej. Nie ma jej także w znowelizowanej w czasie pandemii ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Za to w rozporządzeniu Rady Ministrów z 26 lutego 2021 roku jest zapis o osobach, "którym wystawiono zaświadczenie o wykonaniu szczepienia ochronnego przeciwko COVID-19 szczepionką, która została dopuszczona do obrotu w Unii Europejskiej, zwane dalej 'osobami zaszczepionymi przeciwko COVID-19'".

Natomiast w komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego napisano: "Osoby zaszczepione przeciw COVID-19 [to] osoby, które otrzymały pełny cykl szczepień szczepionką zarejestrowaną w Unii Europejskiej: w przypadku większości szczepionek (Pfizer, Moderna, AstraZeneca) na szczepienie składają się 2 dawki - osoby, które przyjęły dopiero pierwszą z dawek, znajdują się więc w trakcie szczepienia i nie są jeszcze osobami zaszczepionymi w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów".

Podobne stanowisko wyraził Rzecznik Praw Obywatelskich, którego pytano o kwarantannę. Jedno z pytań brzmiało: "Czy nauczycielka zaszczepiona jedną dawką szczepionki na COVID-19 będzie skierowana na kwarantannę po kontakcie z osobą zakażoną koronawirusem?". Biuro RPO 15 marca odpowiedziało: "Z obowiązku odbycia kwarantanny zwolnione będą osoby zaszczepione przeciw COVID-19, tzn. osoby, które otrzymały pełny cykl szczepień złożony z 2 dawek (osoby, które przyjęły dopiero pierwszą z dawek znajdują się w trakcie szczepienia i nie są osobami zaszczepionymi w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów) oraz osoby posiadające negatywny wynik testu w kierunku SARS-CoV-2. (…) Zatem w odpowiedzi na pytanie, w tej sytuacji nauczyciel zaszczepiony jedną dawką szczepionki zostanie skierowany na obowiązkową kwarantannę po kontakcie z osobą zakażoną COVID-19".

Nieco ponad 2 mln zaszczepionych

W raporcie epidemicznym 8 kwietnia przed południem rządowy serwis internetowy Szczepimy Się podał na Twitterze, że od początku akcji szczepień wykonano ich 6 999 652; pierwszą dawką wykonano 4 909 594 szczepień; drugą dawką wykonano 2 090 058 szczepień.

Dwie godziny później, w czasie konferencji prasowej premiera Mateusza Morawieckiego i ministra Michała Dworczyka, na twitterowym koncie Szczepimy Się pojawiły się kolejne dane: 7 000 072 wykonanych szczepień, w tym pierwszą dawką 4 909 987, drugą dawką - 2 090 085. Premier powiedział, że "do końca kwietnia zostaną zaszczepieni wszyscy powyżej 60. roku życia, którzy będą chcieli zostać zaszczepieni".

Jednak tylko te ponad 2 mln osób - czyli 5,5 proc. Polaków według portalu Our World in Data - należy uznawać zgodnie z polskimi przepisami za zaszczepione. Również według Our World in Data osoba w pełni zaszczepiona to ta, która przyjęła wszystkie zalecane dawki szczepionki ("have received all doses prescribed by the vaccination protocol").

Na mocy rządowego rozporządzenia z 19 marca osoby zaszczepione są zwolnione z kwarantanny, mogą pojechać do sanatorium, zostać przyjęte do hospicjum albo domu pomocy społecznej, nie są liczone do pięcioosobowego limitu na spotkaniach towarzyskich.

Odsetek populacji Polski zaszczepionych dwiema dawkami szczepionkiOur World In Data

Lider? Zależy, na jakie dane patrzymy

Czy to prawda, jak twierdził minister Andrzej Dera, że Polska "jest jednym z liderów Unii Europejskiej", jeśli chodzi o szczepienia?

Według danych Our World in Data z 7 kwietnia Polska jest na 13. miejscu w Unii Europejskiej pod względem odsetka osób zaszczepionych oraz na 37. miejscu w świecie (na 94 państwa i terytoria zamorskie, dla których dostępne są dane).

Liczba wszystkich wykonanych szczepień w Polsce do 5 kwietniaOur World In Data

Jeśli zaś chodzi o liczbę wszystkich wykonanych szczepień (czyli pierwszą i drugą dawką), 7 kwietnia Polska była na 4. miejscu w UE i na 19. miejscu w świecie.

Autor: Piotr Jaźwiński, współpr. Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Leszek Szymański/PAP

Pozostałe wiadomości

Cisza wyborcza nie spowodowała, że dezinformacja w mediach społecznościowych na temat prezydenckich wyborów ustała. Fake newsy dotyczyły zarówno samego głosowania, jak i niektórych polityków.

Obcięta karta, kserowanie zaświadczeń, fałszywe zdjęcia. Wyborcza dezinformacja

Obcięta karta, kserowanie zaświadczeń, fałszywe zdjęcia. Wyborcza dezinformacja

Źródło:
Konkret24

Komentarze w sieci wywołuje informacja, jakoby we Włoszech miały zostać zakazane małżeństwa osób tej samej płci. Trudno jednak zakazać czegoś, co i tak nie jest dozwolone. Wyjaśniamy, na co pozwala włoskie prawo.

Włochy "zakazały małżeństw homoseksualnych"? Duża nieścisłość

Włochy "zakazały małżeństw homoseksualnych"? Duża nieścisłość

Źródło:
Konkret24

Węgierskie wojsko przemieszcza się w stronę granicy z Ukrainą - informują internauci, a jako "dowód" publikują nagranie kolumny ciężkiego sprzętu wojskowego jadącej przez jakieś miasto. To klasyczna rosyjska dezinformacja, której celem jest potęgowanie napięć między Węgrami a Ukrainą, ale także wzbudzanie niepokoju obywateli innych państw.

"Węgierskie czołgi przy granicy z Ukrainą"? Co pokazuje mapa

"Węgierskie czołgi przy granicy z Ukrainą"? Co pokazuje mapa

Źródło:
Konkret24

Nie wszystko, co mówili kandydaci podczas kończącej się kampanii przed pierwszą turą wyborów, było zgodne z prawdą. I nie tylko o pomyłki tu chodzi, lecz o całe narracje zbudowane na błędnych tezach. 

10 tematów kampanii opartych na fałszu. Warto wiedzieć

10 tematów kampanii opartych na fałszu. Warto wiedzieć

Źródło:
Konkret24

Po jednej z ostatnich blokad trasy S8 w Warszawie organizowanych przez aktywistów Ostatniego Pokolenia w sieci zaczęło krążyć zdjęcie mężczyzny, który rzekomo uczestniczył w proteście. Internauci twierdzili, że to Wojtek - jeden z aktywistów klimatycznych, którzy przykleili się do asfaltu. Mylili się.

Wojtek z Ostatniego Pokolenia? Inny znany aktywista

Wojtek z Ostatniego Pokolenia? Inny znany aktywista

Źródło:
Konkret24

Wybory już za trzy dni, więc zwolennicy poszczególnych kandydatów nasilają w mediach społecznościowych swoje wsparcie dla nich - niejednokrotnie publikując fake newsy. Tak właśnie jest z plakatem zachęcającym do głosowania na Karola Nawrockiego.

"Patrioci za Nawrockim". A kto jest na zdjęciu?

"Patrioci za Nawrockim". A kto jest na zdjęciu?

Źródło:
Konkret24

Na trzy dni przed wyborami prezydenckimi internauci pokazują w mediach społecznościowych otrzymywane SMS-y mające zachęcać do głosowania na Rafała Trzaskowskiego. Sztab kandydata zaprzecza i nazywa to "masową akcją dezinformacji wyborczej". Ostrzegamy przed oszustami.

"Agitacja wyborcza PO"? Nie, uwaga na oszustów

"Agitacja wyborcza PO"? Nie, uwaga na oszustów

Źródło:
Konkret24

Administracja Trumpa nie wprowadzi jednak ograniczeń eksportu chipów stosowanych w systemach sztucznej inteligencji. Miały dotyczyć sporej grupy krajów, w tym Polski. Politycy PiS twierdzą, że to "sukces" niedawnej wizyty Karola Nawrockiego w USA. Fakty, które przeanalizowaliśmy, nie potwierdzają tej tezy.

USA znoszą restrykcje na chipy AI, PiS ogłasza "sukces Nawrockiego". Jak było naprawdę?

USA znoszą restrykcje na chipy AI, PiS ogłasza "sukces Nawrockiego". Jak było naprawdę?

Źródło:
Konkret24

Rozsyłając nagranie, na którym kongresmen prezentuje wejście do tajemniczego tunelu pod amerykańskim Kapitolem, internauci twierdzą, że był on wykorzystywany przez siatkę pedofili. Oto jak poglądowy filmik połączono ze znaną teorią spiskową.

Siatka pedofili i tunel pod Kapitolem? Co pokazuje kongresmen

Siatka pedofili i tunel pod Kapitolem? Co pokazuje kongresmen

Źródło:
Konkret24

W polskiej sieci krąży nagranie z przekazem, jakoby władze Holandii zniosły pomoc socjalną dla Ukraińców. To miało wywołać protesty ukraińskich uchodźców na holenderskich ulicach. Ten przekaz jednak niewiele ma to wspólnego z prawdą.

Ukraińcy protestują "po odcięciu socjalu"? Co to za marsz

Ukraińcy protestują "po odcięciu socjalu"? Co to za marsz

Źródło:
Konkret24

Miliony wyświetleń generuje nagranie, które jakoby pokazuje, jak papież Leon XIV "sprytnie uniknął" flagi społeczności LGBT+, którą powiewał jeden z wiernych. Tyle że to wcale nie była "flaga dumy".

Papież "odwraca się" od flagi LGBT? To inna flaga

Papież "odwraca się" od flagi LGBT? To inna flaga

Źródło:
Konkret24

Tusz z długopisów w lokalach wyborczych można usunąć za pomocą zapalniczki - sugerują internauci, pokazując jako "dowód" pewne nagranie. Zalecają, by na wybory zabrać własny długopis. Uwaga: to jedna z odsłon dezinformacji o planowanym fałszerstwie wyborczym. Wyjaśniamy.

"Weź długopis na wybory"? Uwaga: dezinformacja

"Weź długopis na wybory"? Uwaga: dezinformacja

Źródło:
Konkret24

Ostatnia debata prezydencka przed wyborami, która odbędzie się 12 maja, wywołuje dodatkowe emocje z powodu przekazu polityków PiS. W mediach społecznościowych sugerują, jakoby losowanie kolejności wypowiedzi zostało ustawione na korzyść kandydata KO Rafała Trzaskowskiego. Podobnie mówili na porannej konferencji prasowej. To nieprawda.

PiS o "skandalicznym losowaniu" kolejności w debacie. Bezpodstawny zarzut

PiS o "skandalicznym losowaniu" kolejności w debacie. Bezpodstawny zarzut

Źródło:
Konkret24

Paczuszka z białym narkotykiem i łyżeczka do jego zażywania - to według internautów miało leżeć na stole, przy którym w pociągu do Kijowa spotkali się Emmanuel Macron, Friedrich Merz i Keir Starmer. Przestrzegamy, to prorosyjska dezinformacja.

Macron, Merz, Starmer w pociągu. Co ukryto przed kamerami?

Macron, Merz, Starmer w pociągu. Co ukryto przed kamerami?

Źródło:
Konkret24

Internauci z oburzeniem komentują rzekomy nowy zakup Wołodymyra Zełenskiego - ma to być willa na Florydzie warta 20 milionów dolarów. Twierdzą, że zapłacono za nią środkami przekazanymi Ukrainie na walkę z Rosją. To nieprawda, kolejny fake news prorosyjskiej propagandy.

Willa Zełenskiego na Florydzie? To nie jego

Willa Zełenskiego na Florydzie? To nie jego

Źródło:
Konkret24

Podczas ostatniej telewizyjnej debaty prezydenckiej marszałek Sejmu Szymon Hołownia oznajmił, że w Sejmie nie ma projektu ustawy o asystencji osobistej. W sieci oburzyli się politycy PiS, twierdząc, że projekt jest już od dawna, tylko został zamrożony. Wyjaśniamy, o co chodzi.

Hołownia asystencji osób z niepełnosprawnościami: projektu nie mamy w Sejmie. Opozycja: jest. Tłumaczymy

Hołownia asystencji osób z niepełnosprawnościami: projektu nie mamy w Sejmie. Opozycja: jest. Tłumaczymy

Źródło:
Konkret24

Masz swoje hipotezy, dobierasz do nich pasujące ci zdarzenia, podkręcasz emocje - i teoria gotowa. To nic, że nieprawdziwa, byle znalazła zwolenników. Tak się właśnie stało z blackoutem w Hiszpanii i Portugalii. Przeciwnicy zielonej energii obarczyli winą Europejski Zielony Ład, a politycy stali się pasem transmisyjnym tej nowej teorii spiskowej. Zadział efekt potwierdzenia.

Blackout w Hiszpanii a Zielony Ład. Jak działa "efekt potwierdzenia"

Blackout w Hiszpanii a Zielony Ład. Jak działa "efekt potwierdzenia"

Źródło:
Konkret24

Rafał Trzaskowski w kampanii prezydenckiej wielokrotnie odwoływał się do swoich doświadczeń i sukcesów jako prezydenta Warszawy. Chwalił się 14 tysiącami mieszkań - raz były "wybudowane", raz "oddane", a innym razem "nowe". Kandydat ze swoich wypowiedzi tłumaczy się brakiem precyzji. Wyjaśniamy, ile mieszkań komunalnych powstało w Warszawie za kadencji polityka KO.

Trzaskowski i 14 tysięcy mieszkań w Warszawie. O jakie lokale chodzi

Trzaskowski i 14 tysięcy mieszkań w Warszawie. O jakie lokale chodzi

Źródło:
Konkret24

Do tegorocznej parady w Dzień Zwycięstwa w Moskwie rosyjskie wojsko miało się przygotowywać, ćwicząc na czołgach "wypożyczonych w Kazachstanie" - twierdzą internauci, pokazując jako "dowód" pewnie nagranie. To, co na nim widać, przeczy jednak ich tezie.

Czołgi "wypożyczone z Kazachstanu" na paradzie w Moskwie?

Czołgi "wypożyczone z Kazachstanu" na paradzie w Moskwie?

Źródło:
Konkret24

Szefowa kancelarii prezydenta Małgorzata Paprocka broni Andrzeja Dudy jako strażnika konstytucji. Według niej "nie było żadnego wyborów sędziów dublerów". Przypominamy więc, jak w 2015 roku wybrano sędziów do Trybunału Konstytucyjnego.

Nieprawda minister Paprockiej. Dotyczy sędziów dublerów

Nieprawda minister Paprockiej. Dotyczy sędziów dublerów

Źródło:
Konkret24

Kilka godzin po tragedii na Uniwersytecie Warszawskim w mediach społecznościowych zaczęła krążyć informacja, jakoby sprawcą ataku był Ukrainiec. Przestrzegamy przed rozpowszechnianiem takich pogłosek, nie są prawdziwe.

Tragedia na uniwersytecie. Dezinformacja o sprawcy

Tragedia na uniwersytecie. Dezinformacja o sprawcy

Źródło:
Konkret24

Niedługo po ataku Indii na Pakistan zaczęto rozpowszechniać w sieci nagrania mające przedstawiać moment ataku. Jak często bywa w przypadku konfliktów zbrojnych, nie wszystkie publikowane teraz nagrania są aktualne. Przestrzegamy.

Indie bombardują Pakistan? To inne zdarzenie

Indie bombardują Pakistan? To inne zdarzenie

Źródło:
Konkret24

Jedni straszą hordami migrantów; drudzy twierdzą, że Polska jest wyłączona z lokowania migrantów. Jedni alarmują, że pakt migracyjny już działa; drudzy uspokajają, że nie wejdzie w życie. Wyborca może odnieść wrażenie, że Unia Europejska właśnie decyduje w sprawie paktu migracyjnego - nic bardziej mylnego. To kampanijna gra. Ekspert tłumaczy, dlaczego się opłaca.

Pakt migracyjny w ogniu kampanii. Faulują obie strony

Pakt migracyjny w ogniu kampanii. Faulują obie strony

Źródło:
TVN24+

"Ukraińcy masowo ruszyli po polskie obywatelstwo" - ogłosił na nagraniu europoseł Konfederacji Marcin Sypniewski. Według niego w 2024 roku 40 tysięcy z nich dostało polski paszport. Nieprawda, o wiele mniej.

40 tysięcy Ukraińców z polskim paszportem w ciągu roku? Polityk Konfederacji zmyśla

40 tysięcy Ukraińców z polskim paszportem w ciągu roku? Polityk Konfederacji zmyśla

Źródło:
Konkret24

Czy premier kiedykolwiek zapowiadał, że będzie obchodził polskie prawo? Tak w kontekście dyskusji o przestrzeganiu konstytucji twierdzą posłowie PiS Zbigniew Bogucki i Michał Wójcik. Tylko że manipulują głośną już wypowiedzią Donalda Tuska.

Politycy PiS: Tusk zapowiadał "łamanie prawa". Manipulują cytatem

Politycy PiS: Tusk zapowiadał "łamanie prawa". Manipulują cytatem

Źródło:
Konkret24

Pożar kościoła, do którego doszło w Walii, wywołał kolejną falę antyimigranckich komentarzy - także w polskiej sieci. Powodem jest stworzony na bazie tego wydarzenia fake news, jakoby ogień podłożyło dwoje Pakistańczyków. Policja jednak zaprzecza.

Pożar kościoła w Walii. Internauci winią migrantów, policja dementuje 

Pożar kościoła w Walii. Internauci winią migrantów, policja dementuje 

Źródło:
Konkret24

Pismo jednego z polskich dowódców wojskowych ma być dowodem, że Polska wyśle "korpus interwencyjny" na Ukrainę - tak twierdzą posłowie Roman Fritz i Konrad Berkowicz. Dowództwo operacyjne zaprzecza tym informacjom i pisze o "pożywce dla rosyjskich ośrodków propagandowych".

Posłowie dezinformują o polskich żołnierzach na Ukrainie. Wyjaśniamy

Posłowie dezinformują o polskich żołnierzach na Ukrainie. Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Temat bykowego, czyli podatku dla osób bezdzietnych, wrócił w publicznej debacie za sprawą petycji, która trafiła do Sejmu. Ten pomysł forsuje również kandydujący na prezydenta Marek Jakubiak. Jako wzór wskazuje Niemcy. Porównanie jest niewłaściwe, a ekspert tłumaczy, dlaczego bykowe kłóci się z konstytucją.

Bykowe: Jakubiak nawołuje, petycja w Sejmie. Czy to w ogóle możliwe?

Bykowe: Jakubiak nawołuje, petycja w Sejmie. Czy to w ogóle możliwe?

Źródło:
TVN24+