Sześć milionów obywateli w Polsce zaszczepionych na COVID-19 czy dwa miliony? Wyjaśniamy


Ostatnio przedstawiciele władz informują publicznie, ile już jest w Polsce "milionów osób zaszczepionych", chwaląc się szybką akcją szczepień w naszym kraju. Przy czym mówią o pięciu czy sześciu milionach zaszczepionych Polaków. Wyjaśniamy, dlaczego nie jest to zgodne z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Minister w kancelarii prezydenta Andrzej Dera opowiadał 7 kwietnia w "Sygnałach dnia" Programu I Polskiego Radia, jak Polska dobrze radzi sobie z pandemią. Na dowód przedstawił dane dotyczące szczepień. "Polska, jeśli chodzi o szczepienia, jest jednym z liderów Unii Europejskiej. Potrafimy szczepić. Dzisiaj sześć i pół miliona obywateli zaszczepionych, ponad dwa miliony drugą dawką".

Tego samego dnia godzinę wcześniej portal telewizji państwowej informację o liczbie wykonanych szczepień zatytułował: "Ponad 6,6 mln zaszczepionych w Polsce. Kolejne dwa miliony trafi do punktów szczepień".

A 25 marca na konferencji prasowej premier Mateusz Morawiecki, komentując realizację programu szczepień, mówił: "To dostępność szczepionek jest dziś jedynym wąskim gardłem w polskim procesie szczepienia. Mamy ponad pięć milionów osób zaszczepionych".

"Nie wpuszczamy do środka osób, które przyjdą według zasady kto pierwszy, ten lepszy"
"Nie wpuszczamy do środka osób, które przyjdą według zasady kto pierwszy, ten lepszy"Fakty TVN

Narracja o tym, ile to jest już w Polsce "milionów osób zaszczepionych", powtarza się w wypowiedziach przedstawicieli rządu od dłuższego czasu. Nawet pełnomocnik rządu do spraw szczepień Michał Dworczyk ją stosuje od kilku tygodni. Na przykład 20 marca na konferencji prasowej, gdy mówił, że "dzisiaj przekroczymy pięć milionów zaszczepionych osób".

Narrację tę wzmacniają rządowe media. Tak np. 21 marca w "Wiadomościach" TVP usłyszeliśmy, że choć w Polsce akcję szczepień ograniczają dostawy preparatów, to "i tak udało się już zaszczepić ponad pięć milionów osób".

Każda taka wypowiedź jest nieprawdziwa - a na pewno wprowadzająca w błąd.

Co to znaczy "osoba zaszczepiona"?

Od początku szczepień w Polsce władze medyczne informowały, że zgodnie z zaleceniami producentów aby szczepionka była skuteczna, konieczne jest przyjęcie dwóch dawek. Pełna ochrona pojawia się po siedmiu dniach od podania drugiej dawki szczepionki.

W Narodowym Programie Szczepień przyjętym przez rząd 15 grudnia 2020 roku jest zapis o statusie osoby zaszczepionej: "Osoby zaszczepione będą mogły bez dodatkowych testów korzystać z usług zdrowotnych w publicznej służbie zdrowia, a także nie będą uwzględniane w limitach dotyczących spotkań towarzyskich. Nie będzie także potrzeby odbywania kwarantanny przez zaszczepionych".

Szczepionki Johnson & Johnson w Rzeszowie? Minister zdrowia: to fake news
Szczepionki Johnson & Johnson w Rzeszowie? Minister zdrowia: to fake newsFakty TVN

W programie tym nie podano jednak definicji osoby zaszczepionej. Nie ma jej także w znowelizowanej w czasie pandemii ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Za to w rozporządzeniu Rady Ministrów z 26 lutego 2021 roku jest zapis o osobach, "którym wystawiono zaświadczenie o wykonaniu szczepienia ochronnego przeciwko COVID-19 szczepionką, która została dopuszczona do obrotu w Unii Europejskiej, zwane dalej 'osobami zaszczepionymi przeciwko COVID-19'".

Natomiast w komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego napisano: "Osoby zaszczepione przeciw COVID-19 [to] osoby, które otrzymały pełny cykl szczepień szczepionką zarejestrowaną w Unii Europejskiej: w przypadku większości szczepionek (Pfizer, Moderna, AstraZeneca) na szczepienie składają się 2 dawki - osoby, które przyjęły dopiero pierwszą z dawek, znajdują się więc w trakcie szczepienia i nie są jeszcze osobami zaszczepionymi w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów".

Podobne stanowisko wyraził Rzecznik Praw Obywatelskich, którego pytano o kwarantannę. Jedno z pytań brzmiało: "Czy nauczycielka zaszczepiona jedną dawką szczepionki na COVID-19 będzie skierowana na kwarantannę po kontakcie z osobą zakażoną koronawirusem?". Biuro RPO 15 marca odpowiedziało: "Z obowiązku odbycia kwarantanny zwolnione będą osoby zaszczepione przeciw COVID-19, tzn. osoby, które otrzymały pełny cykl szczepień złożony z 2 dawek (osoby, które przyjęły dopiero pierwszą z dawek znajdują się w trakcie szczepienia i nie są osobami zaszczepionymi w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów) oraz osoby posiadające negatywny wynik testu w kierunku SARS-CoV-2. (…) Zatem w odpowiedzi na pytanie, w tej sytuacji nauczyciel zaszczepiony jedną dawką szczepionki zostanie skierowany na obowiązkową kwarantannę po kontakcie z osobą zakażoną COVID-19".

Nieco ponad 2 mln zaszczepionych

W raporcie epidemicznym 8 kwietnia przed południem rządowy serwis internetowy Szczepimy Się podał na Twitterze, że od początku akcji szczepień wykonano ich 6 999 652; pierwszą dawką wykonano 4 909 594 szczepień; drugą dawką wykonano 2 090 058 szczepień.

Dwie godziny później, w czasie konferencji prasowej premiera Mateusza Morawieckiego i ministra Michała Dworczyka, na twitterowym koncie Szczepimy Się pojawiły się kolejne dane: 7 000 072 wykonanych szczepień, w tym pierwszą dawką 4 909 987, drugą dawką - 2 090 085. Premier powiedział, że "do końca kwietnia zostaną zaszczepieni wszyscy powyżej 60. roku życia, którzy będą chcieli zostać zaszczepieni".

Jednak tylko te ponad 2 mln osób - czyli 5,5 proc. Polaków według portalu Our World in Data - należy uznawać zgodnie z polskimi przepisami za zaszczepione. Również według Our World in Data osoba w pełni zaszczepiona to ta, która przyjęła wszystkie zalecane dawki szczepionki ("have received all doses prescribed by the vaccination protocol").

Na mocy rządowego rozporządzenia z 19 marca osoby zaszczepione są zwolnione z kwarantanny, mogą pojechać do sanatorium, zostać przyjęte do hospicjum albo domu pomocy społecznej, nie są liczone do pięcioosobowego limitu na spotkaniach towarzyskich.

Odsetek populacji Polski zaszczepionych dwiema dawkami szczepionkiOur World In Data

Lider? Zależy, na jakie dane patrzymy

Czy to prawda, jak twierdził minister Andrzej Dera, że Polska "jest jednym z liderów Unii Europejskiej", jeśli chodzi o szczepienia?

Według danych Our World in Data z 7 kwietnia Polska jest na 13. miejscu w Unii Europejskiej pod względem odsetka osób zaszczepionych oraz na 37. miejscu w świecie (na 94 państwa i terytoria zamorskie, dla których dostępne są dane).

Liczba wszystkich wykonanych szczepień w Polsce do 5 kwietniaOur World In Data

Jeśli zaś chodzi o liczbę wszystkich wykonanych szczepień (czyli pierwszą i drugą dawką), 7 kwietnia Polska była na 4. miejscu w UE i na 19. miejscu w świecie.

Autor: Piotr Jaźwiński, współpr. Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Leszek Szymański/PAP

Pozostałe wiadomości

W debacie "Super Expressu" kandydaci na prezydenta przepytywali siebie nawzajem. Odpierając zarzuty rywali, nieraz minęli się jednak z prawdą albo przeinaczali fakty. Oto wypowiedzi, które wprowadziły w błąd opinię publiczną.

Debata prezydencka. Fałsze i manipulacje kandydatów

Debata prezydencka. Fałsze i manipulacje kandydatów

Źródło:
Konkret24

W sieci rozchodzi się informacja, jakoby Polska była "rekordzistą" pod względem złożonych wniosków azylowych w tym roku. Przekaz ten podają dalej między innymi działacze Konfederacji i PiS. Jednak autor posta, który stał się źródłem tych doniesień, manipulacyjnie dobrał dane. I o czymś nie wspomniał.

Rekord wniosków o azyl w Polsce? Podwójna manipulacja

Rekord wniosków o azyl w Polsce? Podwójna manipulacja

Źródło:
Konkret24

Prezydent Andrzej Duda wykorzystał zaproszenie na konwencję Karola Nawrockiego w Łodzi, żeby chwalić osiągnięcia rządów Zjednoczonej Prawicy i skrytykować działania gabinetu Donalda Tuska. W niektórych kwestiach mijał się jednak z prawdą, wprowadzając opinię publiczną w błąd.

Duda na konwencji Nawrockiego. Cztery nieprawdy

Duda na konwencji Nawrockiego. Cztery nieprawdy

Źródło:
Konkret24

Poseł Konfederacji Michał Wawer straszy "polskimi emeryturami dla Hindusów", czyli że ZUS będzie hojnie dopłacał do "skromnych indyjskich emerytur". Mechanizm tej manipulacji jest podobny, jak w fałszywej narracji o uprawnieniach emerytalnych dla Ukraińców. Chodzi o umowy o zabezpieczeniu społecznym, które Polska standardowo zawiera z wieloma krajami.

"Polskie emerytury dla Hindusów"? Co zakłada ta umowa

"Polskie emerytury dla Hindusów"? Co zakłada ta umowa

Źródło:
Konkret24

Wojna prezydenta Donalda Trumpa z Uniwersytetem Harvarda trwa. Według rozsyłanego w sieci przekazu w odwecie za zabranie uczelni funduszy jej władze odrzuciły aplikację najmłodszego syna Trumpa - Barrona. Jednak żadnych dowodów na tę teorię nie ma.

Harvard nie przyjął na studia syna Trumpa? Skąd taka plotka

Harvard nie przyjął na studia syna Trumpa? Skąd taka plotka

Źródło:
Konkret24

"Jakaś masakra", "ekologia to fikcja" - komentują internauci film, który notuje miliony wyświetleń w sieci. Ma przedstawiać cmentarz elektrycznych skuterów. Co o nim wiemy?

"Cmentarz elektrycznych skuterów"? Niezupełnie

"Cmentarz elektrycznych skuterów"? Niezupełnie

Źródło:
Konkret24

Posłowie i senatorowie PiS mieli wpłacać na partię minimum tysiąc złotych miesięcznie, europosłowie PiS - minimum pięć tysięcy. Tak zarządził Jarosław Kaczyński, gdy PiS nie dostał części subwencji. Konkret24 pozyskał rejestr wszystkich wpłat dla tej partii za 2024 rok. Oto kto wpłacił najwięcej, a kto w ogóle.

Mieli "wspierać partię finansowo". Kto ile wpłacił? Mamy rejestry PiS

Mieli "wspierać partię finansowo". Kto ile wpłacił? Mamy rejestry PiS

Źródło:
TVN24+

Po śmierci papieża Franciszka i ogłoszeniu żałoby narodowej internauci przekonują, jakoby po 1945 roku tylko raz "po śmierci obcokrajowca" władze naszego państwa tak zdecydowały. Ale to nie jest prawda.

Żałoby narodowe w Polsce. Nie tylko dla uczczenia Polaków

Żałoby narodowe w Polsce. Nie tylko dla uczczenia Polaków

Źródło:
Konkret24

Czy Grzegorz Braun ma szansę na poparcie zapewniające mu wejście do drugiej tury wyborów prezydenckich? Taki scenariusz sugeruje sondaż, który miał zostać wykonany przez znany ośrodek badania opinii publicznej. Lecz ta sondażownia nigdy czegoś takiego nie opublikowała.

Braun notuje "olbrzymi wzrost poparcia"? To nie ten CBOS

Braun notuje "olbrzymi wzrost poparcia"? To nie ten CBOS

Źródło:
Konkret24

Miliony wyświetleń notuje w sieci nagranie przedstawiające grupę osób idących nocą z walizkami przez miasto. Zostało opublikowane, by zwrócić uwagę na pewien problem mieszkańców - tymczasem internauci wykorzystują je do hejtu na cudzoziemców i migrantów. Przestrzegamy przed jego rozpowszechnianiem.

"Nocą, żeby ludzie nie widzieli"? Ten film miał inny cel

"Nocą, żeby ludzie nie widzieli"? Ten film miał inny cel

Źródło:
Konkret24

Do szpitala w Oleśnicy europoseł i poseł przybyli z "interwencją poselską" w celu "obywatelskiego zatrzymania" lekarki. Tak przynajmniej tłumaczyli się Grzegorz Braun i Roman Fritz. Jednak politycy powołali się na przepisy, które ich zachowania nie dotyczą. Wyjaśniamy, dlaczego przekroczyli uprawnienia.

Braun w szpitalu w Oleśnicy. Co jest interwencją poselską, a co nie

Braun w szpitalu w Oleśnicy. Co jest interwencją poselską, a co nie

Źródło:
Konkret24

Według popularnego w sieci przekazu dopiero po zmianie prezydenta USA - czyli po powrocie na to stanowisko Donalda Trumpa - w Nowym Jorku mogła się odbyć procesja wielkanocna. Dowodem ma być opublikowane wideo. Tylko że nie ma ono nic wspólnego z Wielkanocą.

Procesja w Nowym Jorku możliwa dopiero za Trumpa? Co to za nagranie

Procesja w Nowym Jorku możliwa dopiero za Trumpa? Co to za nagranie

Źródło:
Konkret24

Czy marszałek Sejmu Szymon Hołownia spowodował wypadek samochodowy i wjechał w ogrodzenie? Na podstawie pewnego nagrania twierdzi tak wielu internautów, według części z nich - polityk musiał być pod wpływem alkoholu. Ale Hołownia w żadnym takim zdarzeniu nie brał udziału. Jego sztab wyborczy zaprzecza, a my wyjaśniamy ten przekaz.

Hołownia wjechał autem w płot? Jest odpowiedź sztabu

Hołownia wjechał autem w płot? Jest odpowiedź sztabu

Źródło:
Konkret24

Teksty z trzynastu polskich serwisów informacyjnych wykorzystano w kolejnej fazie operacji wpływu prowadzonej przez rosyjski ośrodek dezinformacji. W specjalnie tworzonych postach linkowano do artykułów, które zawierały treści przydatne Kremlowi. A potem w ruch szły boty.

Operacja Doppelganger. Cel: polskie wybory

Operacja Doppelganger. Cel: polskie wybory

Źródło:
Konkret24

Internauci zachwycają się postawą pilota, który rzekomo złamał procedury, by ratować ludzkie życie. Chodzi o o popularne nagranie z momentu lądowania samolotu, które krąży w sieci - także polskiej. Historia jest fascynująca, lecz nieprawdziwa.

"Przewożę serce dawcy". "Łamiesz zasady, zmień kurs!". Co to za film

"Przewożę serce dawcy". "Łamiesz zasady, zmień kurs!". Co to za film

Źródło:
Konkret24

Donald Trump nie wysłał własnego samolotu po 200 żołnierzy, którzy utknęli na Florydzie. A publikowane nagrania z wypadku księżnej Diany nie zawsze pokazują to zdarzenie. Wytworzenie zbiorowej fałszywej pamięci - zwanej efektem Mandeli - to jeden z celów ośrodków dezinformacji. Fake newsy wspomagają ten mechanizm.

Efekt Mandeli - co to jest? Możesz być ofiarą

Efekt Mandeli - co to jest? Możesz być ofiarą

Źródło:
Konkret24

W obwodzie Kurskim w Rosji miały zostać odkryte tysiące ciał zagranicznych najemników walczących dla Ukrainy, w tym Polaków - wykres z taką informacją krąży ostatnio w sieci. Wystarczy spojrzeć, które strony i profile rozpowszechniają ten przekaz, by stwierdzić: to kolejna odsłona prokremlowskiej propagandy.

Ciała "polskich najemników" w Rosji? Uwaga na ten wykres

Ciała "polskich najemników" w Rosji? Uwaga na ten wykres

Źródło:
Konkret24

Politycy Prawa i Sprawiedliwości po raz kolejny forsują przekaz wymierzony w cudzoziemców przebywających w Polsce. Teraz wykorzystują do niego zdjęcie z Nadarzyna, publikując je z fałszywym komentarzem.

"Nadarzyn 2025"? Nie. To "wielkopostne chrześcijaństwo" posła Warchoła

"Nadarzyn 2025"? Nie. To "wielkopostne chrześcijaństwo" posła Warchoła

Źródło:
Konkret24

Komentując słowa Donalda Tuska o repolonizacji, poseł PiS Michał Wójcik stwierdził, że jej przykładem była fuzja Orlenu i Lotosu z czasów rządów Zjednoczonej Prawicy. Eksperci są jednak innego zdania.

Poseł Wójcik: fuzja Orlenu i Lotosu to repolonizacja. Wręcz przeciwnie

Poseł Wójcik: fuzja Orlenu i Lotosu to repolonizacja. Wręcz przeciwnie

Źródło:
Konkret24

Krytykując obecny rząd, opozycja opowiada o "narodowym programie rozbrajania" Polski, twierdząc, że nie są realizowane wcześniej zawarte kontrakty na uzbrojenie. Jarosław Kaczyński jako dowód wskazuje zakup wyrzutni Himars i Chunmoo. Nie ma racji.

Kaczyński o Himarsach i koreańskich wyrzutniach: "to zostało zatrzymane". Nie zostało

Kaczyński o Himarsach i koreańskich wyrzutniach: "to zostało zatrzymane". Nie zostało

Źródło:
Konkret24

Straszenie Ukraińcami i nastawianie Polaków negatywnie do uchodźców zza wschodniej granicy - to cel rozpowszechnianego przez działaczy Konfederacji i Ruchu Narodowego przekazu. Jest on fałszywy, a powstał na podstawie tekstu jednego z ukraińskich serwisów.

Ukraińcy "masowo sięgną po polskie obywatelstwo"? Skąd ta teza

Ukraińcy "masowo sięgną po polskie obywatelstwo"? Skąd ta teza

Źródło:
Konkret24

Wicemarszałek Sejmu Krzysztof Bosak, powołując się na dane niemieckiej policji, opowiada o "ludziach przywożonych z wewnątrz niemieckiego kraju" do Polski. Tylko że owe statystyki nie dotyczą takich przypadków. Polityk Konfederacji manipuluje.

Bosak o "wpychaniu migrantów" z Niemiec. Czego nie rozumie

Bosak o "wpychaniu migrantów" z Niemiec. Czego nie rozumie

Źródło:
Konkret24

Obchody 1000-lecia Królestwa Polskiego i 500-lecia hołdu pruskiego wywołały dyskusję na temat faktycznej daty koronacji pierwszego króla Polski i udziału w niej niemieckiego cesarza. Wyjaśniamy, skąd rozbieżność dat.

Koronowany przez niemieckiego cesarza? Jak to z Chrobrym było

Koronowany przez niemieckiego cesarza? Jak to z Chrobrym było

Źródło:
Konkret24

Konfederacja opowiada, że na podstawie wydawanych pozwoleń na pracę dla cudzoziemców można stwierdzić, że Donald Tusk "sprowadza rocznie do Polski 100 tysięcy islamskich imigrantów". To jednak manipulacja: pozwolenie na pracę nie znaczy "sprowadzenia" do Polski.

Tusk "sprowadza 100 tysięcy islamskich imigrantów"? Manipulacja

Tusk "sprowadza 100 tysięcy islamskich imigrantów"? Manipulacja

Źródło:
Konkret24

Karol Nawrocki ogłosił, że jako prezydent zrobi wszystko, by "to Polacy mieli pierwszeństwo w korzystaniu z polskiej służby zdrowia". Szef jego sztabu wyborczego przekonuje, że kandydat PiS podał już wcześniej szczegóły swojego kontrowersyjnego pomysłu - to nieprawda.

Nawrocki zapowiada "pierwszeństwo" Polaków w kolejkach do lekarzy. A szczegóły?

Nawrocki zapowiada "pierwszeństwo" Polaków w kolejkach do lekarzy. A szczegóły?

Źródło:
Konkret24

Niemcy "podrzucili", "przerzucili" do Polski "dziewięć tysięcy nielegalnych migrantów" - powtarzają od dłuższego czasu politycy Konfederacji i PiS. Choć ta liczba pochodzi z niemieckich statystyk, taki przekaz jest manipulacją i grą na emocjach mającą wzbudzać niepokój w społeczeństwie. Bo wcale nie chodzi głównie o przybyszy z Afryki czy Azji. Wyjaśniamy.

"Tysiące migrantów podrzuconych z Niemiec". Co się kryje za tą liczbą

"Tysiące migrantów podrzuconych z Niemiec". Co się kryje za tą liczbą

Źródło:
Konkret24

W kampanii prezydenckiej politycy PiS punktują kandydata PO Rafała Trzaskowskiego za to, że "nie jest szczery". Bo Warszawa przystąpiła do organizacji C40 Cities, a to - według nich - pociąga za sobą szereg limitów i zakazów, o których Trzaskowski w kampanii nie mówi. Jak jest naprawdę?

"Tego chce Trzaskowski". Opozycja straszy zakazem jedzenia mięsa i nabiału

"Tego chce Trzaskowski". Opozycja straszy zakazem jedzenia mięsa i nabiału

Źródło:
Konkret24

Internauci kpią, że Magdalena Biejat "z geografii nie jest dobra", ponieważ jako państwo wymieniła Frankfurt. Nagranie, które ma tego dowodzić, zostało jednak przycięte, a wypowiedź kandydatki na prezydenta wyrwana z kontekstu.

Biejat wymieniła Frankfurt jako "państwo na F"? Nagranie jest ucięte

Biejat wymieniła Frankfurt jako "państwo na F"? Nagranie jest ucięte

Źródło:
Konkret24