FAŁSZ

Jemiołuszki umierają parami? "Podwójna śmierć była prawdopodobnie wypadkiem"

Jemiołuszki umierają parami? "Podwójna śmierć była prawdopodobnie wypadkiem"Shutterstock

Gdy jemiołuszka cedrowa umiera, umiera też jej partner lub partnerka - wynika z historii przekazywanej przez internautów na Facebooku i Twitterze. Jednak wśród tych ptaków nie stwierdzono takich zachowań, a opisywana historia nie wydaje się być prawdziwa.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Historia o śmierci pary jemiołuszek cedrowych rozchodzi się na polskim Facebooku. 14 lipca na jednej z polskich facebookowych stron pojawił się taki tekst: "Wczoraj byłem świadkiem czegoś, co zaparło mi dech w piersiach. Usłyszałem dźwięk w oknie domu. Kiedy spojrzałem, jemiołuszka cedrowa uderzyła w okno i spadła na taras. Było jasne, że upadły ptak nie żyje. Obok stał jej partner, który po chwili położył się obok, dotykając głowami, zamknął oczy i zamarł. Byłem świadkiem pięknej i smutnej chwili. Jeśli ktoś kiedykolwiek wątpił, że zwierzęta odczuwają emocje i miłość, ta chwila była absolutnym dowodem na jedno i drugie. Natura naprawdę może nas wiele nauczyć". Pod tym tekstem podpisana jest "Janis Mirynech". Zilustrowano go zdjęciem ptaków, które wyglądają na martwe. Para jemiołuszek cedrowych leży brzuszkami do góry na drewnianym podłożu - tarasie lub podłodze. Na wpis zareagowało ponad 300 użytkowników, udostępniło go ponad 180.

fałsz

Wprowadzający w błąd post opublikowany 14 lipca na FacebookuKonkret24 | facebook.com

Wpis tej treści publikowało jednak na swoich profilach wielu użytkowników Facebooka. Również 14 lipca pojawił się na facebookowych stronach Feniks z popiołów - Motywacja, Filozofia Pozytywna i Lejdis w Świecie. Pojawił się także na stronie Demotywatory.pl; stamtąd trafił też na Twittera.

"Zwierzęta pokazują nam bardzo często, co jest najistotniejsze w życiu"; "Zwierzęta potrafią bardziej kochać niż my ludzie,bardzo to smutne"; "Smutne a zarazem piękne i pełne przekazu dla nas ludzi"; "Niesamowite ale natura potrafi zaskoczyć"; "To prawda, im bardziej obserwuje przyrodę ,tym więcej kocham zwierzęta niż ludzi" - pisali w komentarzach użytkownicy Facebooka (oryginalna pisownia postów).

Czy jednak ta romantyczna opowieść, że partner martwej jemiołuszki "położył się i zamarł", jest prawdziwa?

Ptaki zakładają gniazda w różnych miejscach. Ich podglądanie może relaksować
Ptaki zakładają gniazda w różnych miejscach. Ich podglądanie może relaksowaćFakty TVN

Historia "śmiesznie zantropomorfizowana"

Rozpowszechniany tekst to internetowa pasta (z ang. copy-paste - tekst przypominający opowiadanie, kopiowany i rozpowszechniany przez internautów). Wcześniej wraz z tym samym zdjęciem krążył w anglojęzycznym internecie. Portal fact-checkingowy Snopes przeanalizował go i stwierdził, że nie ma żadnych dowodów na to, iż taki zgon ptaków mógł być czymś więcej niż niefortunnym zbiegiem okoliczności.

Podwójna śmierć była prawdopodobnie wypadkiem, a ptaki były potencjalnymi partnerami, lub - co bardziej prawdopodobne - rywalami - ocenił w rozmowie ze Snopes doktor Jack Dumbacher, kurator ornitologii i teriologii (dział zoologii zajmujący się ssakami - red.) z Kalifornijskiej Akademii Nauk w San Francisco. "W sezonie lęgowym, a później w ciągu roku, gdy młode bawią się i latają, dwa ptaki są często zaangażowane w spory terytorialne lub partnerskie, [jak również] pościgi - rzeczywiste lub w ramach zabawy" - tłumaczył dr Dumbacher. W takiej sytuacji - jeśli pierwszy ptak uderzy w szybę okna, drugi jest zwykle tuż za nim i również może uderzyć w okno. Jego zespołowi kilkukrotnie udało się zaobserwować podobne zjawisko. W jednym przypadku znaleziono trzy martwe ptaki obok siebie.

"Ptaki często nie umierają natychmiast; czasami trwa to kilka minut lub dłużej, ponieważ ranne wykrwawiają się lub stają się niezdolne do lotu z powodu urazów głowy. Nie jestem więc zdziwiony, że ktoś mógł usłyszeć uderzenie i zobaczyć spadającego [goniącego] ptaka, a drugiego [gonionego] leżącego już na ziemi - a następnie umierające obok siebie" - stwierdził ornitolog. Doktor Dumbacher nie słyszał o żadnych dowodach na to, że ptaki "umierają w parach". Według niego krążąca w społecznościowych pasta została "śmiesznie zantropomorfizowana".

Jemiołuszki cedrowe (Bombycilla cedrorum) zamieszkują całą Amerykę Północną i Środkową. Żywią się owadami, jagodami i słodkimi owocami. Są znane z upijania się sfermentowanymi jagodami.

Szyby niebezpieczne dla ptaków

Doktor Dumbacher przypomniał, że w Stanach Zjednoczonych w wyniku zderzeń z oknami, każdego roku giną setki milionów ptaków. Autorzy badania z 2014 roku szacują, że jest to nawet miliard ptaków rocznie. Zwierzęta widzą w szybie odbicie otoczenia i wydaje im się, że kierunek lotu jest bezpieczny. Kolizjom ptaków z oknami można zapobiec, np. stosując po zewnętrznej stronie szyby moskitiery, siatki lub piktogramy, które odstraszą ptaki.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Shutterstock

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Osoby wypłacające pieniądze na poczcie, nawet stosunkowo niewielkie sumy, rzekomo muszą wypełniać deklaracje do urzędu skarbowego i określić przeznaczenie pieniędzy - piszą internauci w mediach społecznościowych. To nieprawda, nie ma takiego obowiązku.

Deklaracja do skarbówki przy wypłacie na poczcie? "Muszę kategorycznie zaprzeczyć"

Deklaracja do skarbówki przy wypłacie na poczcie? "Muszę kategorycznie zaprzeczyć"

Źródło:
Konkret24

"To takie ohydne", "to absolutnie nie pomaga zdławić tej historii" - to reakcje internautów na informację, że amerykańska agencja Associated Press usunęła ze swojej strony tekst na temat J.D. Vance'a. Był to fact-check dementujący pewną plotkę o kandydacie na republikańskiego wiceprezydenta. Skąd się wzięła? Wyjaśniamy.

Agencja AP usunęła tekst na temat J.D. Vance'a. O co chodzi

Agencja AP usunęła tekst na temat J.D. Vance'a. O co chodzi

Źródło:
Konkret24

"W tym tygodniu w Niemczech zakazana została litera C" - wpis z takim komunikatem niesie się w polskiej sieci. I wprowadza w błąd. Bo wcale nie chodzi o literę. Wyjaśniamy.

W Niemczech "zakazano litery C"? O jaki symbol chodzi

W Niemczech "zakazano litery C"? O jaki symbol chodzi

Źródło:
Konkret24

Aktorzy Mel Gibson i Mark Wahlberg oraz przedsiębiorca Elon Musk razem rzekomo mają stworzyć filmową inicjatywę antylewicową w ramach walki ze zjawiskiem woke - twierdzą użytkownicy mediów społecznościowych. Musk ma w to zainwestować miliard dolarów. Nie jest to jednak prawda. 

Musk, Gibson i Wahlberg zakładają studio filmowe antywoke? Aktorzy tłumaczą

Musk, Gibson i Wahlberg zakładają studio filmowe antywoke? Aktorzy tłumaczą

Źródło:
Konkret24

Według rozpowszechnianego w sieci przekazu prezydent Wołodymyr Zełenski potwierdził, że Polska przekaże Ukrainie swoje myśliwce F-16. To jednak przekłamanie wynikające z błędnej interpretacji posta prezydenta Ukrainy. Tłumaczymy, jak powstało.

Chcą "oddać Ukrainie nasze F-16"? Wyjaśniamy, skąd ten przekaz

Chcą "oddać Ukrainie nasze F-16"? Wyjaśniamy, skąd ten przekaz

Źródło:
Konkret24

Kilka dni po zamachu na Donalda Trumpa w sieci - także polskiej - zaczął krążyć przekaz, że w Stanach Zjednoczonych powstaje "armia weteranów". Mają oni "tłumić ewentualne niepokoje społeczne i zamieszki". Jako dowód rozpowszechniane jest wideo pokazujące rzekomą "armię". Tylko że przekaz jest fake newsem.

Po zamachu na Trumpa "formują armię weteranów"? Kogo widać na tym filmie

Po zamachu na Trumpa "formują armię weteranów"? Kogo widać na tym filmie

Źródło:
Konkret24

"Religia", "kolejna ideologia" - tak poseł PiS Piotr Kaleta przedstawiał problem dziury ozonowej. Sugerował, że został on wymyślony, a na dowód pytał ironicznie: "co się z nią stało?". Otóż dziura wciąż jest.

Poseł Kaleta: "co się stało z dziurą ozonową"? Odpowiadamy

Poseł Kaleta: "co się stało z dziurą ozonową"? Odpowiadamy

Źródło:
Konkret24

"Ale dać Polakowi to rozdawnictwo", "złodziejstwo" - to reakcje internautów na przekaz w sieci, jakoby "przeciętna ukraińska rodzina" miała dostawać 10 tysięcy złotych miesięcznie w ramach różnego rodzaju świadczeń. To fake news stworzony poprzez manipulację danymi.

10 tysięcy złotych miesięcznie dostaje "przeciętna ukraińska rodzina"? To manipulacja

10 tysięcy złotych miesięcznie dostaje "przeciętna ukraińska rodzina"? To manipulacja

Źródło:
Konkret24

"Brawo uśmiechnięta Polska", "Tusk przysłany przez Niemców wykończy Polskę" - piszą internauci, komentując upadłość Browaru Kościerzyna. Tylko że historia ta działa się za poprzedniego rządu. Wyjaśniamy.

Browar Kościerzyna upadł "po pół roku rządów Tuska"? Co to za historia

Browar Kościerzyna upadł "po pół roku rządów Tuska"? Co to za historia

Źródło:
Konkret24

Prokremlowska dezinformacja nie ustaje w podważaniu faktu, że Rosja stoi za zbombardowaniem szpitala dziecięcego w Kijowie. Wykorzystuje do tego stosowaną od początku wojny metodę: fałszywy fact-checking. Kolejną jego odsłoną jest nagranie, które ma być dowodem, że to Ukraińcy zainscenizowali sceny z lekarzem na gruzach szpitala.

"Koszmarny show" i sztuczna krew. Znowu fałszywy fact-checking

"Koszmarny show" i sztuczna krew. Znowu fałszywy fact-checking

Źródło:
Konkret24

Zdaniem Prawa i Sprawiedliwości po zmianie rządu nowe kierownictwo resortu obrony "zmarnowało szanse", które stworzyły podpisane przez ministra Mariusza Błaszczaka umowy na dostawy uzbrojenia. Z odpowiedzi MON dla Konkret24 wynika jednak, że tak nie jest. Każda z tych umów jest kontynuowana.

PiS pyta MON: "co z pięcioma umowami zbrojeniowymi"? Mamy odpowiedź

PiS pyta MON: "co z pięcioma umowami zbrojeniowymi"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Według rozpowszechnianego w mediach społecznościowych przekazu w dwóch amerykańskich stanach Joe Biden otrzymał nominację i nie można już go skreślić z listy kandydatów na prezydenta. Tłumaczymy, że tak nie jest i dlaczego.

Nevada i Wisconsin: tam Bidena nie można już zmienić? Wyjaśniamy

Nevada i Wisconsin: tam Bidena nie można już zmienić? Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Według polityków Konfederacji przyjęta przez Parlament Europejski rezolucja zmusza Polskę i pozostałe państwa unijne do wspierania Ukrainy w wysokości co najmniej 0,25 proc. PKB rocznie. Ale rezolucja nie ma mocy prawnej i jest jedynie "formą pewnej woli politycznej". Wyjaśniamy.

Konfederacja: europarlament zmusza Polskę "do stałego finansowania Ukrainy". Nie zmusza

Konfederacja: europarlament zmusza Polskę "do stałego finansowania Ukrainy". Nie zmusza

Źródło:
Konkret24

"Za pieniądze podatników Mastalerek zakleił sobie ucho?" - ironizują internauci, komentując fotografię, na której widać szefa gabinetu prezydenta z opatrunkiem na uchu. W domyśle jest przekaz, że Marcin Mastalerek, goszcząc na konwencji republikanów w USA, w ten sposób pokazał solidarność z Donaldem Trumpem.

Mastalerek na konwencji w USA "zakleił sobie ucho"? Skąd to zdjęcie

Mastalerek na konwencji w USA "zakleił sobie ucho"? Skąd to zdjęcie

Źródło:
Konkret24

Na krążącym w mediach społecznościowych zdjęciu grupa kilkuletnich dzieci oraz ich nauczycielki stoją roześmiani na tle napisu "Kochamy Tuska". Internauci się oburzają, piszą o indoktrynacji dzieci w szkołach, porównują Polskę do Korei Północnej. Ale zdjęcie nie jest prawdziwe.

"Przedszkole na Jagodnie"? Te osoby nie istnieją, napis też

"Przedszkole na Jagodnie"? Te osoby nie istnieją, napis też

Źródło:
Konkret24

Niedługo po pożarze jednej z najpiękniejszych katedr na świecie w mediach społecznościowych zaczęła krążyć mapa Francji mająca przedstawiać, ile jest tam rzekomo "podpalonych, sprofanowanych, zdemolowanych" kościołów. Tylko że opis tej mapy wprowadza w błąd, a ona sama nie jest aktualna.

"Podpalone, sprofanowane, zdemolowane" kościoły? Ta mapa pokazuje co innego

"Podpalone, sprofanowane, zdemolowane" kościoły? Ta mapa pokazuje co innego

Źródło:
Konkret24

13 milionów, 20 milionów, a nawet 22 miliony złotych mieli rzekomo już otrzymać w ramach premii ministrowie i wiceministrowie obecnego rządu - taki przekaz rozsyłany jest w mediach społecznościowych. Powstał po artykule jednego z dzienników, którego informacje zostały jednak przeinaczone.

22 miliony złotych nagród dla ministrów i wiceministrów? Nie, "nie otrzymywali"

22 miliony złotych nagród dla ministrów i wiceministrów? Nie, "nie otrzymywali"

Źródło:
Konkret24

Według rozsyłanego w sieci przekazu dzięki liberalnemu prawo aborcyjnemu w Czechach przyrost naturalny jest dużo wyższy niż w Polsce. Jednak pomieszano różne dane i wskaźniki. A wiązanie prawa aborcyjnego z przyrostem naturalnym lub współczynnikiem dzietności jest błędem. Wyjaśniamy.

Prawo do aborcji a przyrost naturalny w Polsce i Czechach. Co się tu nie zgadza

Prawo do aborcji a przyrost naturalny w Polsce i Czechach. Co się tu nie zgadza

Źródło:
Konkret24

Politycy Konfederacji zarzucają premierowi złamanie konstytucji i domagają się postawienia Donalda Tuska przed Trybunałem Stanu. Chodzi o podpisanie porozumienia między Polską a Ukrainą. Konstytucjonaliści, z którymi konsultował się Konkret24, w większości nie dostrzegają w tym przypadku złamania prawa - choć mają uwagi.

Umowa rządowa czy międzynarodowa? Eksperci oceniają, co podpisał Tusk z Zełenskim

Umowa rządowa czy międzynarodowa? Eksperci oceniają, co podpisał Tusk z Zełenskim

Źródło:
Konkret24

"Muzeum Narodowe rozprawiło się również z Maryją", "zamiarem tej władzy jest usunięcie nie tylko krzyży" - piszą oburzeni internauci, komentując informację, jakoby z obrazu Jana Matejki wymazano postać Matki Boskiej. W tym rozpowszechnianym między innymi przez Roberta Bąkiewicza fake newsie nie zgadza się nic - z wyjątkiem nazwy muzeum.

Bąkiewicz: z obrazu Matejki usunięto Matkę Boską. To nieprawda

Bąkiewicz: z obrazu Matejki usunięto Matkę Boską. To nieprawda

Źródło:
Konkret24

Po wizycie niemieckiego kanclerza Olafa Scholza w Warszawie wrócił temat reparacji wojennych. Jednak w trwającej debacie publicznej politycy raz mówią o "reparacjach", innym razem o "odszkodowaniach". Oba terminy oznaczają jednak inne pieniądze i dla kogo innego. Wyjaśniamy.

Polska i Niemcy: reparacje vs odszkodowania. Co mylą politycy

Polska i Niemcy: reparacje vs odszkodowania. Co mylą politycy

Źródło:
Konkret24