"Posłuchajcie tego dźwięku #mars2021". Sprawdzamy, co to za film

Nie, to nie jest nagranie łazika Perseverance z MarsaTVN24

Lądowanie łazika Perseverance na Marsie było głośnym wydarzeniem, a na materiały przez niego tam nagrane świat czeka z niecierpliwością. Tymczasem w sieci już krąży film, którego Perseverance wcale nie przesłał i nie pokazuje aktualnego obrazu tej planety.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Łazik Perseverance (z ang. wytrwałość) 18 lutego około godziny 21.55 polskiego czasu wylądował na powierzchni Marsa. Będzie badał geologię i klimat planety. Jedną z nowości w wyposażeniu tego łazika są mikrofony. Amerykańska agencja kosmiczna NASA opublikowała już pierwsze zdjęcia z powierzchni Marsa wykonane przez Perseverance oraz pierwsze pliki dźwiękowe nagrane na tej planecie. Lecz wśród materiałów rozpowszechnianych w mediach społecznościowych jest m.in. nagranie wideo z dźwiękiem, którego to materiału łazik Perseverance nie przesłał.

Pierwszy film ukazujący lądowanie łazika planetarnego Perseverance
Pierwszy film ukazujący lądowanie łazika planetarnego Perseverancetvn24

"Ciary", "posłuchajcie tego dźwięku"

"Niesamowite. Film z Marsa. 225 milionów km stąd. Posłuchajcie tego dźwięku.. #mars2021" - napisał 20 lutego jeden z użytkowników Twittera, udostępniając krótkie, ponad dwudziestosekundowe nagranie. Widać na nim łazik i rozciągającą się wokół panoramę. W tle słychać specyficzne, dudniące dźwięki. Wpis polubiło ponad 870 osób, ponad 130 podało go dalej.

To samo nagranie również 20 lutego opublikowano na twitterowym koncie o nazwie SzczecinMoto. "Ciary!"; "Trochę strasznie" - komentowali niektórzy. Część internautów sugerowała jednak, że nagranie przedstawia ziemską, a nie marsjańską panoramę. "Nevada"; "To nie jest chyba Mars, tylko nasza kochana Ziemia" - pisali (pisownia wszystkich postów oryginalna). W 2020 roku naukowcy NASA testowali bowiem elementy łazika na pustyni w stanie Nevada.

"Pssst... to nie mars2021. Ale faktycznie, super" - napisał jeden z internautów. "Tak, to Curiosity" - skomentował kolejny. "To, niestety, fejk. Film jest stary, przesłany przez Curiosity. Dźwięk został dodany przez ziemian"; "Fake, Nasa jeszcze nie opublikowało nagrania" - komentowali inni. Curiosity to nazwa innego łazika NASA, który dotarł na Marsa w 2012 roku. Nadal tam pracuje.

Materiał wideo załączony do omawianego posta faktycznie zarejestrowano na Marsie, ale nie przesłał go łazik Perseverance. Do 20 lutego NASA nie opublikowała bowiem jeszcze ani panoramicznych zdjęć, ani materiałów audio z Marsa zarejestrowanych przez Perseverance.

Nie ma dowodu, że to dźwięk z powierzchni Marsa

Do dnia publikacji tego artykułu NASA opublikowała tylko dwa nagrania z Perseverance. Jedno z nich zarejestrowano podczas lotu łazika 18 listopada 2020 roku, a drugie 20 lutego, już na powierzchni Marsa - ten film opublikowano dwa dni później na stronie NASA (wersję oryginalną i oczyszczoną z szumów). Nie są to dźwięki, które słychać w wideo krążącym na polskim Twitterze.

prawda

Nie udało nam się ustalić, skąd pochodzi ów dźwięk wykorzystany we wprowadzającym w błąd nagraniu. W 2018 roku naukowcy wpadli na rozwiązanie pozwalające na nagranie dźwięków Marsa bez mikrofonu, za pomocą przyrządów InSight przeznaczonych do monitorowania pogody. Jednak i te dźwięki nie przypominają tych, które słychać w popularnym na Twitterze wideo.

To panorama Marsa, ale z 2019 roku

Natomiast to, co widać na nagraniu, jest panoramą powierzchni Marsa z 2019 roku wykonaną przez łazik NASA o nazwie Curiosity. Sprawdziliśmy to, dzięki odwróconemu wyszukiwaniu obrazem Google. Na panoramę składa się ponad 1000 zdjęć. Curiosity wykonał je między 24 listopada a 1 grudnia 2019 roku. NASA opublikowała tę panoramę w marcu 2020 roku. Jest to widok na region Glen Torridon (nazwany na cześć pasma górskiego w Szkocji) ze zbocza góry Sharpa.

prawda

W omawianym wideo z Twittera panoramę przedstawiono w formie nagrania. W serwisie YouTube dostępne jest takie interaktywne wideo przedstawiające pełną, 360-stopniową panoramę.

Portal Mashable.com zauważył jeszcze inne elementy, które wskazują na to, że tych zdjęć nie mógł wykonać łazik Perseverance. Między innymi do 20 lutego NASA nie poleciła jeszcze Perseverance poruszać się po Marsie, a na popularnym filmie widać przez moment długi ślad kół łazika. Zdjęcie wygląda, jakby było zrobione na wysokiej grani - tymczasem Perseverance wylądował na dnie krateru uderzeniowego o nazwie Jezero.

Zanim wprowadzające w błąd nagranie dotarło do polskich użytkowników sieci, 19 lutego opublikowano je na twitterowym koncie o nazwie YourAnonOne. Tam odtworzono je ponad 25 mln razy. Tylko że wideo tam opublikowane jest o dwie sekundy dłuższe. W wyciętym fragmencie, którego nie ma w filmie na polskim Twitterze, można zobaczyć napis "Curiosity" na łaziku.

Prawdziwa panorama Marsa z Perseverance

Dopiero 22 lutego NASA opublikowała na swoich mediach społecznościowych pierwszą panoramę Marsa wykonaną przez nowy łazik. "Justin Maki, naukowiec @NASAPersevere zajmujący się obrazowaniem oraz szef zespołu obsługi instrumentów, prezentuje pełną panoramę, którą łazik uchwycił z powierzchni Marsa" - poinformowała w tweecie.

Tego samego dnia panoramę udostępniono na stronie internetowej NASA. To zestawienie sześciu zdjęć wysłanych na Ziemię przez Perseverance. Według opisu łazik wykonał je 20 lutego.

Wiarygodne materiały NASA przesyłane z łazika Preseverance agencja udostępnia na stronie internetowej poświęconej misji. Są tam zarówno zdjęcia, jak i nagrania wideo wykonane przez łazik. Na on swoje konto na Twitterze o nazwie @NASAPersevere. O tym, że jest zweryfikowane, świadczy niebieski znaczek przy nazwie.

https://archive.vn/D7X4b

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24, NASA; zdjęcie: TVN24/NASA

Źródło zdjęcia głównego: TVN24

Pozostałe wiadomości

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24

W kancelarii prezydenta Nawrockiego ma pozostać przynajmniej jeden minister z czasów obecnego prezydenta. A reszta? I co się stanie obecnymi doradcami Andrzeja Dudy? Wyjaśniamy.

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Źródło:
Konkret24

Poszukujący Tadeusza Dudy policjanci jakoby nawet nie potrafią nosić broni, a sam poszukiwany rzekomo zamieszcza w sieci nagranie obozowiska; na dodatek miał też sfilmować policyjny śmigłowiec, a nagranie zamieścił w sieci. Akcja w okolicach Limanowej stała się pretekstem do drwienia z policjantów biorących w niej udział lub zwiększania zasięgów i popularności w sieci. Pokazujemy przykłady krążących wokół niej fake newsów.

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

Źródło:
Konkret24

Ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, stwierdziła, że dla jej partii istotna jest objęcie funkcji wicepremiera w planowanej rekonstrukcji rządu, bo "wicepremier może więcej niż minister". A co na to akty prawne?

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Źródło:
Konkret24

Komentując "patrole obywatelskie" na granicy polsko-niemieckiej, politycy opozycji mówią po raz kolejny o "tysiącach migrantów przerzucanych przez Niemców". Dane o rzeczywistych przekazaniach są jednak dużo niższe. Wyjaśniamy.

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki zamieścił wykres, który miał pokazywać, jak bardzo za rządów PiS rosły dochody budżetu państwa, gdy podczas rządów PO-PSL i obecnej koalicji wzrosty nie są tak znaczące. Ekonomiści tłumaczą, co były premier pomija.

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Źródło:
Konkret24

Po tragedii w Starej Wsi, podczas policyjnej obławy pojawiło się zdjęcie, które ma pokazywać ulicę przed domem, gdzie dokonano zbrodni. Jest rozpowszechniane z twierdzeniem, że podejrzany Tadeusz Duda uciekł stamtąd na motocyklu. Oba przekazy są nieprawdziwe.

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

W sieci pojawił się fragment kodu, który ma świadczyć o tym, że tak zwana aplikacja Mateckiego miała być podłączona do serwerów PKW. Nieznających się na programowaniu może wprowadzać w błąd. Tłumaczymy.

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

Źródło:
Konkret24

Nagranie z kilkudziesięcioma bocianimi gniazdami na słupie wysokiego napięcia przyciągnęło uwagę tysięcy internautów. Jedni twierdzą, że to Polska, inni wskazują na zagranicę. Sprawdziliśmy, co wiadomo o tym materiale.

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

Źródło:
Konkret24

Były wicepremier Jacek Sasin pytał w wywiadzie radiowym, gdzie są pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy i czy "ktoś odczuł jakąś poprawę z tego względu". Pokazujemy więc, na co do tej pory przeznaczono te środki: od pracowni AI, przez żłobki, po oczyszczalnie ścieków i modernizacje linii kolejowych.

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Źródło:
Konkret24

Mimo zawieszenia przyjmowania wniosków o azyl na granicy polsko-białoruskiej, polskie służby wciąż przyjmują ich ponad tysiąc miesięcznie. Internauci komentują, że "Donald Tusk okłamał Polaków", bo "granica jest nieszczelna". Wyjaśniamy, dlaczego te dane o tym nie świadczą.

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji i internauci komentują, że wyborcy masowo wysyłali do Sądu Najwyższego protesty wyborcze według wzoru przygotowanego przez posła Romana Giertycha i z jego numerem PESEL. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska dolała oliwy do ognia, mówiąc, że takich protestów jest kilka tysięcy. Inne zdanie ma jednak rzecznik prasowy instytucji. Wyjaśniamy, co wiemy.

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

Źródło:
Konkret24

Prokurator generalny Adam Bodnar wnioskuje o ponowne przeliczenie głosów z niemal 1,5 tysiąca komisji wyborczych, bowiem w kilkunastu przypadkach, w których przeliczono już głosy, wykazano nieprawidłowości. Monitorujemy na bieżąco, w jakich komisjach sprawdzono jeszcze raz oddane głosy i z jakim wynikiem, oraz stan prokuratorskich śledztw.

Komisje, w których przeliczono ponownie głosy. Ile miał Trzaskowski, ile Nawrocki

Komisje, w których przeliczono ponownie głosy. Ile miał Trzaskowski, ile Nawrocki

Źródło:
Konkret24

Rzecznik rządu Adam Szłapka jako sukces koalicji rządzącej wymienił wzrost punktualności pociągów do niemal 95 procent. Sprawdziliśmy więc dane.

Rzecznik rządu o punktualności pociągów. Dane nie potwierdzają

Rzecznik rządu o punktualności pociągów. Dane nie potwierdzają

Źródło:
Konkret24

Internauci z rozbawieniem komentują materiał pochodzący rzekomo z rosyjskiej telewizji. Przedstawia on reportera, który zachwala nowo wybudowaną drogę w Woroneżu, ale asfalt okazuje się być tylko ogromnym kawałkiem tkaniny. "Propaganda sukcesu" - podsumowują. Tyle że nagranie nie jest autentyczne.

Reporter mówi, asfalt "się podnosi"? Nie, to nie Rosja

Reporter mówi, asfalt "się podnosi"? Nie, to nie Rosja

Źródło:
Konkret24

Do sieci powraca zdjęcie, które jest podstawą antyimigranckiego przekazu. "Stop migracji", "straszny widok", "koszmar" - komentują internauci widoczną na fotografii grupę ciemnoskórych, młodych mężczyzn, czekających na przystanku autobusowym. Co o zdjęciu wiadomo?

Imigranci w Nadarzynie? Powraca zdjęcie ze zmanipulowanym przekazem

Imigranci w Nadarzynie? Powraca zdjęcie ze zmanipulowanym przekazem

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS Marcin Przydacz, broniąc nieautoryzowanej aplikacji do weryfikacji zaświadczeń wyborczych, stwierdził, że sama PKW zezwoliła na stosowanie "tego typu instrumentów", a aplikacja miała uchronić przed turystyką wyborczą. Oba argumenty są nietrafione.

Przydacz o "aplikacji Mateckiego". Dwa razy fałsz

Przydacz o "aplikacji Mateckiego". Dwa razy fałsz

Źródło:
Konkret24

Do Sądu Najwyższego wpłynęło już ponad 54 tysiące protestów wyborczych, a sąd ma czas na ich rozpatrzenie do 2 lipca. Sąd zarządził też oględziny kart i przeliczenie głosów w kilkunastu komisjach. Te same komisje były wytypowane w modelach, które badały wahnięcia w poparciu na korzyść kandydatów. Wyjaśniamy, czym są te modele i czy na ich podstawie można mówić o jakichś "nieprawidłowościach statystycznych" w wynikach wyborów.

"Nieprawidłowości statystyczne" w wynikach komisji. Co pokazują modele, a czego nie

"Nieprawidłowości statystyczne" w wynikach komisji. Co pokazują modele, a czego nie

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki, komentując domniemany gwałtowny wzrost przestępstw w 2024 roku, stwierdził, że to przez "10 tysięcy nielegalnych migrantów z Niemiec". W jednym zdanie zawarł dwa fałsze. Wyjaśniamy.

Morawiecki mówi o wzroście liczby przestępstw. Dwie nieprawdy

Morawiecki mówi o wzroście liczby przestępstw. Dwie nieprawdy

Źródło:
Konkret24

Wymiana poległych ukraińskich i rosyjskich żołnierzy stała się podstawą do prokremlowskiej dezinformacji wymierzonej w Ukrainę. A wykorzystano do tego sfabrykowany artykuł "The Wall Street Journal".

Ciała 6000 żołnierzy, dekret Zełenskiego i amerykańska gazeta. Co się nie zgadza

Ciała 6000 żołnierzy, dekret Zełenskiego i amerykańska gazeta. Co się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

Europosłanka Hanna Gronkiewicz-Waltz z Koalicji Obywatelskiej przekonuje, że prezydent Andrzej Duda złamał konstytucję, bo na posiedzenie Rady Bezpieczeństwa Narodowego zaprosił prezydenta elekta. Konstytucjonaliści oceniają to jednoznacznie.

"Prezydent Duda, zapraszając Nawrockiego jako prezydenta elekta, złamał konstytucję"? Eksperci nie mają wątpliwości

"Prezydent Duda, zapraszając Nawrockiego jako prezydenta elekta, złamał konstytucję"? Eksperci nie mają wątpliwości

Źródło:
Konkret24

Polacy rzekomo zostali zatrzymani przez ukraińską służbę bezpieczeństwa "za pokazywanie polskich symboli", jakoby oskarżono ich "o naruszanie integralności ukraińskich terytoriów i szerzenie idei separatystycznych". Dowodem ma być krótkie nagranie, które udostępniają niektórzy internauci. Według eksperta to przykład nieudolnej rosyjskiej prowokacji.

"Polacy zatrzymani na Ukrainie za pokazywanie polskich symboli"? Nic w tym filmie nie pasuje

"Polacy zatrzymani na Ukrainie za pokazywanie polskich symboli"? Nic w tym filmie nie pasuje

Źródło:
Konkret24