Obietnice minus. Plany odbudowy zamków Kazimierza Wielkiego legły w gruzach

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24
Pytania o odbudowę zamków kazimierzowskich
Pytania o odbudowę zamków kazimierzowskichTVN24
wideo 2/4
TVN24Pytania o odbudowę zamków kazimierzowskich

Sześć lat temu prezes PiS Jarosław Kaczyński obiecywał Polakom piękną Polskę, do czego miała się przyczynić odbudowa zamków, które w XIV wieku powstawały z inicjatywy króla Kazimierza Wielkiego. Lecz do dziś ani jeden z tych zamków nie został podniesiony z ruin dzięki państwowemu wsparciu. Obietnica odbudowy legła na razie w gruzach.

Podczas trwającej już prekampanii przed jesiennymi wyborami politycy Prawa i Sprawiedliwości – w tym Jarosław Kaczyński – jeżdżą po Polsce i powtarzają, że ich partia jako jedyna "dotrzymuje słowa". To przekaz PiS stosuje od lat – wbrew faktom. Od kilku tygodni w naszym cyklu przestawiamy bowiem zapowiedzi, których mimo siedmiu lat rządzenia PiS nie zrealizował.

"My nasze zapowiedzi realizujemy, a w każdym razie idziemy ku ich realizacji" – mówił przed wyborami samorządowymi w 2018 rok prezes PiS. W 2022 roku podczas jesiennego objazdu kraju również zapewniał, że jego partia realizuje obietnice, nawet jeśli po drodze "nie zawsze wychodzi". Z obietnicą odbudowy zamków kazimierzowskich nie wyszło.

Kaczyński: plan "nie jest czysto gospodarczy"

Obietnica odbudowy średniowiecznych zamków pojawiła się w przemówieniu Jarosława Kaczyńskiego na konwencji PiS w 2017 roku w Przysusze. Prezes PiS obiecywał, że zostaną odbudowane zamki wzniesione za czasów króla Kazimierza III Wielkiego, który panował w Polsce w latach 1333-1370. To z jego polecenia w kraju, a zwłaszcza w Małopolsce między Krakowem a Częstochową, wybudowano kilkadziesiąt – w zależności od źródła: od 30 do 40 - zamków i warownych grodów.

Chcemy, żeby Polska była piękna. Stąd ten Fundusz Ochrony Zabytków, stąd plan, który - nie ukrywam - wziąłem od premiera Morawieckiego, ale który tutaj przedstawiam, bo nie jest czysto gospodarczy: odbudowy zamków kazimierzowskich. Tych, które budował Kazimierz Wielki.

Biorąc pod uwagę całą wypowiedź Kaczyńskiego, obietnica odbudowy zamków posłużyła za uzasadnienie powołania kolejnego państwowego funduszu. Dziesięć dni wcześniej, 22 czerwca 2017 roku, Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz niektórych innych ustaw - na jej mocy utworzono od 1 stycznia 2018 roku Narodowy Fundusz Ochrony Zabytków. Powstał jako państwowy fundusz celowy. Jego przychody stanowią kary pieniężne od właścicieli zabytków nakładane za złamanie odpowiednich przepisów konserwatorskich czy nawiązki zasądzane przez sądy w sprawach dotyczących zniszczenia lub uszkodzenia zabytków. Natomiast wydatki mają iść na prace konserwatorskie i renowacyjne zabytków w Polsce. Inicjatorką utworzenia tego funduszu była ówczesna wiceminister i generalna konserwator zabytków Magdalena Gawin.

Stan obietnicy: NIEZREALIZOWANE

Obietnicy odbudowy zamków kazimierzowskich nie powtórzono potem ani w programie wyborczym PiS z 2019 roku, ani w sztandarowym programie społeczno-gospodarczym rządu Mateusza Morawieckiego - Polski Ład.

2018. Wicepremier Gliński: odbudowy zamków nie można sfinansować z NFOZ

Niemal rok po ogłoszeniu przez prezesa PiS obietnicy odbudowy zamków o jej realizację zapytała ówczesna posłanka Platformy Obywatelskiej Joanna Mucha. W interpelacji z 22 marca 2018 roku zapytała ministra kultury i dziedzictwa narodowego, jakie działania podjęto w celu odbudowy zamków wybudowanych za panowania Kazimierza Wielkiego, które zamki zostaną odbudowane i na jakim etapie są prace nad tym projektem?

Z odpowiedzi wicepremiera i szefa resortu kultury Piotra Glińskiego z 13 kwietnia 2018 roku wynikało, że w sprawie odbudowy zamków nie dzieje się nic i że ministerstwo jest raczej niechętnie nastawione do pomysłu odbudowy XIV-wiecznych budowli. Minister Gliński przytoczył przepisy ustawy z 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, według których odbudowy zamków nie da się sfinansować z NFOZ. Artykuł 77 tej ustawy jest bowiem tak skonstruowany, że fundusz może tylko częściowo dofinansować odbudowę zabytków: "Środki finansowe z Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków mogą być przeznaczone na utrwalenie istniejącej substancji zabytkowej obiektu oraz wyposażenie go w instalacje przeciwwłamaniową, przeciwpożarową i odgromową".

Poza tym inny artykuł ustawy stwierdza, że o dotacje z NFOZ mogą się ubiegać właściciele ruin: fundacje, samorządy, osoby prywatne. Wicepremier Gliński wyjaśniał: "Odbudowa zamków Kazimierza Wielkiego nie może być przeprowadzona bez udziału w tym przedsięwzięciu właścicieli poszczególnych zamków. To od ich decyzji zależeć będzie ewentualne rozpoczęcie długotrwałego procesu odbudowy obiektów, gdyż większość zamków zachowanych jest jedynie jako trwała ruina". Tak np. najbardziej znanymi ruinami kazimierzowskiego zamku w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą zarządza Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki w strukturach urzędu gminy; zamkiem w Ogrodzieńcu - miejscowa gmina poprzez spółkę, gdzie w radzie nadzorczej jest żona posła PiS Krzysztofa Sobolewskiego; właścicielem ruin w Tenczynie jest od 2016 Jan Potocki, spadkobierca hrabiów krzeszowickich.

Profesor Gliński zwracał uwagę, że "przed rozpoczęciem odbudowy wcześniejszego rozstrzygnięcia wymaga sprawa użytkowania odbudowanych obiektów, a także ustalenie źródeł finansowania kosztów ich utrzymania". Czyli trzeba mieć pieniądze nie tylko na odbudowę zamków, ale także na ich utrzymanie.

Obietnice minus. Piotr Jaźwiński o tym, jak PiS zapowiadał "słuchanie obywateli"
Obietnice minus. Piotr Jaźwiński o tym, jak PiS zapowiadał "słuchanie obywateli"TVN24

2021. Wiceminister Sellin: "W chwili obecnej trudno przesądzać, które pałace i zamki będą odbudowywane"

O tym, że w 2018 roku w sprawie odbudowy zamków nie były prowadzone żadne prace, informował redakcję tvn24.pl dział prasowy resortu kultury. "MKiDN nie prowadzi obecnie odrębnego programu odbudowy pozostających w ruinie zamków kazimierzowskich. W ramach ogłaszanego corocznie programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego ‘Ochrona Zabytków’ właściciele tych zabytków mogą ubiegać się o dotacje" – napisała w czerwcu rzeczniczka resortu.

W 2021 roku w podobny sposób na interpelację posła Koalicji Obywatelskiej Michała Jarosa odpowiedział wiceminister kultury Jarosław Sellin. "Działania konserwatorskie przy zabytkach będących zamkami kazimierzowskimi wspierane są na bieżąco w ramach programu Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu 'Ochrona zabytków'" – napisał w odpowiedzi na interpelację z czerwca, w której poseł Jaros pytał o realizację obietnicy odbudowy zamków kazimierzowskich oraz ile zamków będzie odbudowanych. Wiceminister Sellin dodał: "W chwili obecnej trudno przesądzać, które pałace i zamki będą odbudowywane w ramach programu 'Polski Ład'. Tym samym nie jest możliwe wskazanie ogólnej kwoty niezbędnej do realizacji tego zadania".

2023. Zapowiedź powołania Agencji Rewitalizacji Dziedzictwa

Obietnicą dotyczącą zamków zainteresował się ostatnio senator Koalicji Obywatelskiej Krzysztof Brejza. Na jego pytanie z 14 lutego 2023 roku o plany odbudowy zamków wiceminister Sellin (od jesieni 2022 roku jest także generalnym konserwatorem zabytków) odesłał go do Banku Gospodarstwa Krajowego, który jest operatorem Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. 26 kwietnia BGK na pytania senatora Brejzy o dofinansowanie odbudowy zamków odpowiedział, że "nie prowadzi żadnego projektu związanego z zamkami kazimierzowskimi". 

Po opublikowaniu tej odpowiedzi przez senatora Brejzę na Twitterze zareagował wicepremier Piotr Gliński. W serii tweetów pisał, że ochrona zabytków jest finansowana z programu ministerstwa i Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. "Każdy z tych programów może dotyczyć (i takie projekty są realizowane) także zamków kazimierzowskich" – przekazał. A w kolejnym tweecie informował: "Trzecim programem, który uruchamiamy, jest Agencja Rewitalizacji (ustawa w finalizacji), która najbardziej kompleksowo będzie się zajmowała (też) rewitalizacją zamków kazimierzowskich".

Wicepremier Gliński w swoich wpisach nie użył jednak słowa "odbudowa". O odbudowie zamków kazimierzowskich nie ma też słowa w relacji ze spotkania wicepremiera Glińskiego 2 marca w Przemyślu, kiedy to mówił o pomyśle utworzenia Agencji Rewitalizacji Dziedzictwa. "Wicepremier wskazał, że Agencja będzie wspierać rewitalizację zabytków dużej skali, a więc także zabytkowych miast, takich jak Przemyśl, Łódź, Bytom czy Wałbrzych, które wymagają wsparcia z budżetu centralnego" – napisano w informacji, zamieszczonej na stronie resortu.  

Do 4 maja projektu ustawy o powołaniu Agencji Rewitalizacji Dziedzictwa nie znaleźliśmy ani na stronach ministerstwa kultury, ani w Rządowym Centrum Legislacji, ani w wykazie prac legislacyjnych rządu. Może dlatego, że pełnomocnik ministra ds. utworzenia Agencji Rewitalizacji Dziedzictwa, który ma przygotować projekt ustawy, został powołany przez ministra dopiero 17 kwietnia.

10 milionów złotych na konserwację i rewitalizację… ruin

W wyjaśnieniach, które zarówno wicepremier Gliński, jak i wiceminister Sellin przekazują posłom, pojawia się informacja, że prace związane z ochroną zabytków są finansowane z Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków. Sprawdziliśmy w ministerialnych dokumentach, jakiego typu prace w latach 2018-2023 w ruinach zamków kazimierzowskich sfinansowano z NFOZ.

Otóż z wykazu dotacji nie wynika, by właściciele pozostałości po zamkach z epoki Kazimierza Wielkiego podejmowali jakiekolwiek prace związane z ich odbudową. Od 2018 roku - czyli od utworzenia Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków - ministerstwo udzieliło z tego funduszu 23 dotacji na łączną kwotę 10,7 mln zł dla zarządców ruin ośmiu kazimierzowskich zamków: Tenczyn, Melsztyn, Gozdów, Ogrodzieniec, Chęciny, Odrzykoń, Szydłów, Lanckorona. We wszystkich niemal opisach celu dotacji powtarzają się stwierdzenia: "prace remontowo konserwatorskie", "rewitalizacja ruin", "zabezpieczenie i konserwacja ruin" itp. Chodziło więc o prace utrwalające obecny stan zamkowych ruin, a nie odbudowę. Najwięcej - 4,3 mln zł - przeznaczono w latach 2018-2023 na "prace konserwatorskie i roboty budowlane w celu zabezpieczenia ruin" zamku w Tenczynie (w 2016 roku ruiny zamku zostały zwrócone rodzinie hrabiów Potockich). 2,15 mln zł przeznaczono dla Ogrodzieńca na prace konserwatorskie; 1,49 mln zł - na zabezpieczenie ruin zamku w Melsztynie.

O tym, ile kosztuje odbudowa zamku, mógłby wiele powiedzieć Jarosław Lasecki, były senator PO, biznesmen, który wspólnie z bratem odbudował kazimierzowski zamek w Bobolicach. Nie zdradził, ile w sumie to kosztowało - w wywiadach mówił, że grunt, na którym stały ruiny zamku, kupił za kilkaset tysięcy złotych, a do 2009 roku na odbudowę (która zakończyła się dwa lata później) wydał ponad dwa miliony złotych. Trwają prace nad odbudową zamku w Mirowie, także należącego do braci Laseckich - na zakup tych ruin wydali w 2004 roku 700 tys. zł.

Z kolei z interpelacji posłanki Katarzyny Osos dowiadujemy się np., że odbudowa tylko dwóch skrzydeł piastowskiego zamku w Krośnie Odrzańskim (nie należy do grupy zamków kazimierzowskich) pochłonęłaby obecnie ok. 38 mln zł. To ponad 10 razy więcej niż maksymalna kwota dotacji, którą samorząd – właściciel zabytku – może otrzymać na jego renowację z nowego programu: Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. Został on ustanowiony uchwałą Rady Ministrów z 23 listopada 2022 roku. Samorządy mogą się ubiegać o dotację maksymalnie do wysokości 3,5 mln zł, co w żadnym przypadku nie pokryje kosztów podniesienia z ruin jakiegokolwiek kazimierzowskiego zamku. Nie wiadomo jeszcze, komu przyznano dotacje z tego programu i na jakie cele.  

Obietnice minus. W oczekiwaniu na gabinety dentystyczne w szkołach
W oczekiwaniu na gabinety dentystyczne w szkołachTVN24

Jak powstał cykl "Obietnice minus"

Zespół Konkret 24 zebrał i zweryfikował zapowiedzi obozu Zjednoczonej Prawicy, które pod koniec drugiej kadencji pozostają niespełnione. Poszukiwanie obietnic zaczęliśmy od początków 2015 roku - to wtedy, wraz z rozpędzającą się kampanią prezydencką Andrzeja Dudy, zaczął się marsz prawicy po władzę. Przejrzeliśmy obietnice z dwóch kampanii prezydenckich, dwóch kampanii parlamentarnych, wyborów samorządowych i do Parlamentu Europejskiego – bo to przed elekcjami politycy najczęściej wiele obiecują. Sprawdzaliśmy, czy w okresie między wyborami rzucane publicznie przez rządzących zapowiedzi się zmaterializowały. Tak powstał zbiór kilkudziesięciu obietnic, które Zjednoczona Prawica złożyła w ostatnich latach, ale ich "nie dowiozła". Kolejne części cyklu będziemy publikować na Konkret24.tvn24.pl i na stronie głównej Tvn24.pl.

Lista jest otwarta – na bieżąco sprawdzamy wystąpienia prezydenta, polityków PiS, Solidarnej Polski, Partii Republikańskiej. Zachęcamy czytelników do kontaktu z nami i zgłaszania propozycji do weryfikacji. Można to zrobić zarówno przez formularz na stronie, jak i mailem na adres konkret24@tvn.pl.

Autor:Piotr Jaźwiński

Źródło: Konkret24

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

W pierwszym wystąpieniu w Sejmie nowej kadencji prezydent Andrzej Duda podkreślał swoje konstytucyjne uprawnienia i przestrzegał, że "porządek konstytucyjny musi zostać zachowany". Te słowa zaprzeczają decyzjom, które wcześniej sam podejmował, a które według ekspertów prawa naruszały Konstytucję RP. Przypominamy.

Andrzej Duda: "nie zgodzę się na obchodzenie prawa". Przypominamy, co sam robił

Andrzej Duda: "nie zgodzę się na obchodzenie prawa". Przypominamy, co sam robił

Źródło:
Konkret24

Cztery razy więcej protestów wyborczych niż w 2019 roku wpłynęło do Sądu Najwyższego w związku z wyborami parlamentarnymi. To najwięcej w ciągu ostatnich 30 lat. Protestów w sprawie referendum wpłynęło ponad dwa tysiące. O ważności referendum Sąd Najwyższy zdecyduje już 7 grudnia. 

Rekordowa liczba protestów w sprawie wyborów i referendum. Dane Sądu Najwyższego

Rekordowa liczba protestów w sprawie wyborów i referendum. Dane Sądu Najwyższego

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Poseł Marek Suski prezentuje listę zarzutów wobec nowych władz Sejmu. Mówi o "łamaniu demokracji" i "PRL-u". A pytany o niezrealizowaną przez PiS obietnicę wprowadzenia pakietu demokratycznego, przekonuje, że takiej nie było. Przypominamy, dlaczego nie ma racji.

Suski: "nie mieliśmy wprowadzić pakietu demokratycznego". Nieprawda, obiecali

Suski: "nie mieliśmy wprowadzić pakietu demokratycznego". Nieprawda, obiecali

Autor:
oprac.
Krzysztof Jabłonowski,
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Antoni Macierewicz chciałby postawić marszałka Sejmu Szymona Hołownię przed Trybunałem Stanu za to, że nie dopuścił do debaty na uchwałą autorstwa PiS. Wyjaśniamy, dlaczego poseł PiS nie ma racji.

Macierewicz: za brak uchwały marszałek Hołownia pod Trybunał Stanu. To niemożliwe 

Macierewicz: za brak uchwały marszałek Hołownia pod Trybunał Stanu. To niemożliwe 

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Ponad jedna trzecia fake newsów i manipulacji rozpowszechnianych w internecie w krajach europejskich w ciągu miesiąca dotyczyła konfliktu Izraela z Hamasem. Od półtora roku żaden temat nie angażował tak bardzo twórców dezinformacji. W rozmowie z Konkret24 ekspert wyjaśnia, dlaczego właśnie ten konflikt interesuje ludzi niedotkniętych bezpośrednio jego skutkami.

"Fakty medialne", które żyją własnym życiem. Dezinformacja o walkach Izraela z Hamasem

"Fakty medialne", które żyją własnym życiem. Dezinformacja o walkach Izraela z Hamasem

Autor:
oprac.
Krzysztof Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Zapowiedzi powołania sejmowej komisji śledczej w sprawie tak zwanych wyborów kopertowych spowodowały, że politycy mówią o postawieniu przed Trybunałem Stanu ówczesnego ministra Jacka Sasina. Rzeczywiście, był on twarzą nieudanych wyborów prezydenckich z 2020 roku, ale czy to on podjął bezprawne decyzje? Przypominamy, o co chodziło w sprawie tych wyborów i którzy politycy za co odpowiadają.  

Sasin przed Trybunał Stanu za wybory kopertowe? Kto, kiedy, jakie decyzje podejmował 

Sasin przed Trybunał Stanu za wybory kopertowe? Kto, kiedy, jakie decyzje podejmował 

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Według byłego premiera można skrócić okres rządów Mateusza Morawieckiego i nowej Rady Ministrów i w to miejsce szybciej powołać Donalda Tuska i jego rząd - wystarczy zastosować procedurę konstruktywnego wotum nieufności. Konstytucjonaliści mają bardzo duże wątpliwości w tej sprawie.

Miller: konstruktywne wotum nieufności "natychmiast po zaprzysiężeniu rządu". Prawnicy przestrzegają

Miller: konstruktywne wotum nieufności "natychmiast po zaprzysiężeniu rządu". Prawnicy przestrzegają

Źródło:
Konkret24

"We Wrocławiu pan ze wschodu latał z klamką grożąc Polakom" - ostrzegali w miniony weekend internauci i publikowali nagranie przedstawiające rzekomo takie zdarzenie. To fałszywy przekaz. Wyjaśniamy, co naprawdę się wydarzyło, kogo mężczyzna próbował odstraszyć i czy miał pistolet.

We Wrocławiu "Ukrainiec mierzył z broni"? Uwaga, to fałszywy przekaz

We Wrocławiu "Ukrainiec mierzył z broni"? Uwaga, to fałszywy przekaz

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24

Poseł Bartosz Kownacki z Prawa i Sprawiedliwości twierdzi, że po ewentualnej zmianie traktatów to Unia Europejska zdecyduje o tym, czy w Polsce będzie obowiązywać wspólna europejska waluta euro. Nie ma racji. To kolejna odsłona manipulacyjnej narracji PiS, według której zmiany w traktatach pozbawią Polskę suwerenności.

Kownacki: "Unia będzie decydowała, czy w Polsce będzie euro". To nieprawda

Kownacki: "Unia będzie decydowała, czy w Polsce będzie euro". To nieprawda

Autor:
Piotr
Jaźwiński,
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Wyjęcie z sejmowej zamrażarki obywatelskiego projektu ustawy "Tak dla in vitro" wznowiło dyskusję na temat metody in vitro. W jej ramach europoseł PiS profesor Zdzisław Krasnodębski oświadczył, że "in vitro nie leczy bezpłodności". Ekspert tłumaczy, dlaczego ta wypowiedź jest "niedojrzała i jest pewną formą manipulacji".

Krasnodębski: "In vitro nie leczy bezpłodności". Wyjaśniamy

Krasnodębski: "In vitro nie leczy bezpłodności". Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Przywrócenie praworządności po okresie rządów Zjednoczonej Prawicy to jedno z najważniejszych zadań, jakie postawiła sobie po wyborach demokratyczna większość. Zmiany miałyby dotyczyć też kierownictwa prokuratury, w tym stanowiska prokuratora krajowego. Czy jednak po nowelizacji ustawy nie zostało ono "zabetonowane"? Prawnicy zgodnie wskazują na pewien wadliwy przepis, ale co do jego obejścia już są podzieleni.

Jak zmienić prokuratora krajowego? "Wada logiczna" w ustawie

Jak zmienić prokuratora krajowego? "Wada logiczna" w ustawie

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Według ministra edukacji Przemysława Czarnka to prezydenci dużych miast w 2020 roku uniemożliwili przeprowadzenie wyborów prezydenckich, tzw. wyborów kopertowych. Samorządowcy mieli nie przekazać baz danych wyborców. Tyle że sądy administracyjny i powszechny oraz NIK uznały, że takie polecenia premiera dla samorządowców były niezgodne z prawem.

Czarnek: to samorządowcy zablokowali wybory kopertowe. Nieprawda

Czarnek: to samorządowcy zablokowali wybory kopertowe. Nieprawda

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Według posłanki Joanny Muchy kierowanie resortem zdrowia to "misja samobójcza" politycznie, ale też "w sensie zupełnie fizycznym". I przypominała, że dwóch ministrów zdrowia zmarło w trakcie pełnienia tej funkcji. Nadużyciem jest sugerowanie, że kierowanie tym ministerstwem wiąże się z ryzykiem.

Mucha: dwóch ministrów zdrowia "odeszło z tego świata, sprawując tę funkcję". To nie ma związku

Mucha: dwóch ministrów zdrowia "odeszło z tego świata, sprawując tę funkcję". To nie ma związku

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Zdaniem polityków prawicy marszałek Sejmu Szymon Hołownia mógł inaczej zachować się w przypadku zwolnienia Włodzimierza Karpińskiego z aresztu lub chociaż dłużej się zastanawiać. Porównują tę sytuację do historii z aresztowanym katalońskim politykiem, również wybranym do Parlamentu Europejskiego, którego jednak nie chronił immunitet. Jednak te sytuacje tylko pozornie są podobne.

Politycy PiS o zwolnieniu Karpińskiego z aresztu: podobny przypadek był w Hiszpanii. To pozorne podobieństwo

Politycy PiS o zwolnieniu Karpińskiego z aresztu: podobny przypadek był w Hiszpanii. To pozorne podobieństwo

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24

Poseł Konfederacji Stanisław Tyszka stwierdził, że już od 2024 roku każdy polski obywatel będzie musiał zapłacić podatek za posiadanie samochodu spalinowego. Nie ma to potwierdzenia w faktach.

Tyszka: każdy obywatel będzie musiał zapłacić nowy podatek od samochodu spalinowego. Nieprawda

Tyszka: każdy obywatel będzie musiał zapłacić nowy podatek od samochodu spalinowego. Nieprawda

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

28 poprawek do traktatów unijnych wskazał premier Mateusz Morawiecki podczas wystąpienia w Sejmie. Wszystkie mają coś wspólnego, a przekaz o nich jest zmanipulowany. Premier zapewniał, że to "gra o suwerenność, gra o polską niepodległość", lecz zdaniem ekspertów to "cyniczna gra polityczna". O co chodzi?

Jak PiS buduje mit "gry o suwerenność"

Jak PiS buduje mit "gry o suwerenność"

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Według krakowskiej kurator oświaty "w szwedzkich przedszkolach są specjalne pokoje, do których nauczycielka idzie z dzieckiem i go masturbuje". Nie znaleźliśmy potwierdzenia tych informacji, a zdementowała je ambasada Szwecji w Warszawie. Być może Barbarze Nowak chodziło o sytuację z Niemiec.

Barbara Nowak o pokojach do masturbacji w Szwecji. Nie ma potwierdzenia

Barbara Nowak o pokojach do masturbacji w Szwecji. Nie ma potwierdzenia

Autor:
Jan
Kunert,
współpraca
Michał Istel
Źródło:
Konkret24

W czasie rządów Zjednoczonej Prawicy sądy częściej niż za rządów PO-PSL odmawiały prokuratorom, by zastosować tymczasowe aresztowanie – przekonuje poseł PiS Paweł Jabłoński. Jednak z porównań statystyk wynika, że w czasach PO-PSL liczba wniosków o tymczasowy areszt malała, podczas gdy za Zjednoczonej Prawicy wzrosła. Więcej odmów wcale więc nie oznacza, że sytuacja się poprawiła.    

Jabłoński: sądy "częściej odmawiają" tymczasowego aresztowania. Czego nie mówi?

Jabłoński: sądy "częściej odmawiają" tymczasowego aresztowania. Czego nie mówi?

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Wykres pokazujący, że liczba zachorowań na COVID-19 jest już rzekomo tak duża, iż "przebiliśmy właśnie prawie wszystkie poprzednie fale pandemii oprócz pierwszej", wywołał komentarze internatów, a także lekarzy. Rzeczywiście, zachorowań przybywa. Tłumaczymy, dlaczego jednak trudno teraz szacować wysokość fali zakażeń koronawirusem.

"Przebiliśmy prawie wszystkie fale COVID-19"? Jaki jest problem z tym wykresem

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24

"Najbardziej brutalna", "agresywna", "łamiąca reguły przyzwoitości" - tak politolodzy i publicyści oceniali tegoroczną kampanię wyborczą do parlamentu. Znalazło to odzwierciedlenie w liczbie procesów prowadzonych w sądach w trybie wyborczym. Jak sprawdził Konkret24, było ich ponad 120 - o ponad jedną trzecią więcej niż cztery lata wcześniej.

Procesy w trybie wyborczym: wzrost o jedną trzecią. Kto przegrał, kto wygrał?  

Procesy w trybie wyborczym: wzrost o jedną trzecią. Kto przegrał, kto wygrał?  

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Uczeń w Kanadzie - według małopolskiej kurator Barbary Nowak - miał zostać aresztowany, bo "powiedział, że są dwie płcie". Zaś nauczyciel w Irlandii miał zostać uwięziony, bo nie chciał się zwracać do uczniów "wedle płci". Obie opowieści są nieprawdziwe.

Barbara Nowak o "aresztowaniu ucznia" w Kanadzie i "uwięzieniu nauczyciela" w Irlandii. To fake newsy

Barbara Nowak o "aresztowaniu ucznia" w Kanadzie i "uwięzieniu nauczyciela" w Irlandii. To fake newsy

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

W dyskusji o pomysłach na skrócenie kolejek do lekarzy specjalistów poseł PiS Radosław Fogiel przypominał, że rząd Zjednoczonej Prawicy zniósł limity do lekarzy. A jego zdaniem Koalicja Obywatelska nie proponuje nic nowego, jeśli chodzi o kolejki do lekarzy. To prawda, PiS limity zniósł - ale mimo tego kolejki są jeszcze dłuższe. Eksperci wyjaśniają ten paradoks.

Fogiel: "znieśliśmy limity do specjalistów". A kolejki wzrosły. Dlaczego?

Fogiel: "znieśliśmy limity do specjalistów". A kolejki wzrosły. Dlaczego?

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Politycy Zjednoczonej Prawicy oskarżają Szymona Hołownię, że "wypuścił na wolność" Włodzimierza Karpińskiego, "realizując politykę bezkarności". Tylko że marszałek Sejmu nie może zwalniać z aresztu i nie dzięki niemu Karpiński został wypuszczony. Prawnicy wyjaśniają, o co chodziło z pismem marszałka.

Hołownia "wyciągnął na wolność Karpińskiego"? Nie, prokuratura

Hołownia "wyciągnął na wolność Karpińskiego"? Nie, prokuratura

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24

Po wielu miesiącach zwłoki Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało dane dotyczące długości postępowań sądowych w 2022 roku. Wobec 2021 roku wyglądają optymistycznie, ale porównanie to zaciemnia okres pandemii, gdy sądy miały ograniczone możliwości pracy. Jeśli spojrzeć na cały okres rządów Zjednoczonej Prawicy, to po siedmiu latach sprawy w polskich sądach każdego szczebla trwają dłużej, w niektórych kategoriach nawet o ponad cztery miesiące.

Ziobro: "wyraźny postęp" w sądach. Dane: sądy od rządów PiS pracują wolniej

Ziobro: "wyraźny postęp" w sądach. Dane: sądy od rządów PiS pracują wolniej

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24

Miliony wyświetleń w sieci osiąga nagranie z relacji polskiej telewizji, które rzekomo pokazuje, jak prezydent USA Joe Biden upadł ze schodów, wychodząc w Warszawie z samolotu. Film jest prawdziwy, ale nie przedstawia sytuacji z udziałem prezydenta.

"Biden spadł ze schodów samolotu"? Nie, to nie on

"Biden spadł ze schodów samolotu"? Nie, to nie on

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Publicysta tygodnika "Sieci" Michał Karnowski oburzył się, gdy w serwisie X opublikowano fotografię sprzed lat, na której pozuje on z chorągiewką z napisem www.tusk.pl. Nie ma jednak wątpliwości: zdjęcie jest autentyczne.

Michał Karnowski: "ordynarny fotomontaż". Ale to jego prawdziwe zdjęcie

Michał Karnowski: "ordynarny fotomontaż". Ale to jego prawdziwe zdjęcie

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Pierwszym krokiem w przywracaniu praworządności w Polsce po rządach PiS była wymiana polityków w Krajowej Radzie Sądownictwa. Nowy Sejm na pierwszym posiedzeniu wybrał czterech nowych posłów do zasiadania w tej instytucji. Ale problem do rozwiązania jest dużo trudniejszy. Prawnicy tłumaczą, czy i jak da się neo-KRS naprawić.

Krajowa Rada Sądownictwa wciąż jest "neo". Jak długo jeszcze?

Krajowa Rada Sądownictwa wciąż jest "neo". Jak długo jeszcze?

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

"Ktoś wie i mi wytłumaczy?", "co on daje w łapkę?" - pytali internauci, komentując nagranie z obchodów Święta Niepodległości, na którym widać prezydenta wręczającego coś żołnierzom. Jak się okazuje, sposób wręczania tego przedmiotu nie jest przypadkowy i jest on cenną pamiątką dla żołnierza.

Prezydent Duda dziękuje żołnierzom. "Co on im tam daje do ręki"?

Prezydent Duda dziękuje żołnierzom. "Co on im tam daje do ręki"?

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24

Minister rodziny Marlena Maląg przekonuje, że "główną przyczyną spadku liczby urodzeń jest spadek liczby kobiet w wieku rozrodczym". Badacze - także ci, na których pracach oparto rządową strategię demograficzną - zwracają uwagę, że czynników decydujących o tym, iż Polki odkładają decyzję o posiadaniu dziecka, jest jednak dużo więcej.

Maląg podaje "główną przyczynę" spadku liczby urodzeń. A jak jest naprawdę?

Maląg podaje "główną przyczynę" spadku liczby urodzeń. A jak jest naprawdę?

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24

Setki tysięcy odsłon w mediach społecznościowych mają nagrania przedstawiające rzekomo ataki na policjantów podczas niedawnych propalestyńskich demonstracji w Londynie. To fake news - do takich scen tam nie doszło. Rozpowszechniane teraz filmy powstały kilka lat wcześniej.

Podpalili policjanta na propalestyńskiej manifestacji w Londynie? Nie tam, nie teraz

Podpalili policjanta na propalestyńskiej manifestacji w Londynie? Nie tam, nie teraz

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

"Czy zdajecie sobie państwo sprawę, że po zmianie prawa Unii będzie możliwość nałożenia nowych podatków?" - mówił Mateusz Morawiecki w Sejmie 13 listopada. Ostrzegał przed planowanymi zmianami traktatów Unii Europejskiej, bo te zmiany mają rzekomo pozbawić Polskę suwerenności. Wyjaśniamy, o co chodzi z podatkami.

Morawiecki straszy "nałożeniem nowych podatków" przez UE. To manipulacja

Morawiecki straszy "nałożeniem nowych podatków" przez UE. To manipulacja

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Kolejny deep fake z rzekomą wypowiedzią dowódcy ukraińskiej armii. Tym razem w sfabrykowanym oświadczeniu generał Wałerij Załużny miał wezwać swoich żołnierzy do opuszczenia okopów i marszu na Kijów. Ukraińcy ostrzegają: w ten sposób Rosjanie próbują nas poróżnić.

Generał Załużny "wzywa do wyjścia z okopów"? To fałszywka

Generał Załużny "wzywa do wyjścia z okopów"? To fałszywka

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24, PAP

Po wyborze wicemarszałków Sejmu i Senatu politycy PiS atakują ugrupowania stojące za tym wyborami, że ich partia została pozbawiona "prawa zgłoszenia" własnych kandydatów na wicemarszałków obu izb. Ale to właśnie PiS zgłosił kandydatury Elżbiety Witek i Marka Pęka do władz Sejmu i Senatu.

Jabłoński: PiS "pozbawiony prawa zgłoszenia kandydata na wicemarszałka". Nieprawda

Jabłoński: PiS "pozbawiony prawa zgłoszenia kandydata na wicemarszałka". Nieprawda

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Użytkownicy Facebooka rozpowszechniają internetowy łańcuszek. Według rozsyłanego przekazu zawartą w łańcuszku treść trzeba skopiować na swój profil, by nie zezwolić Facebookowi na używanie swoich zdjęć. Przestrzegamy: to nieprawda.

"Nie zezwalam Facebookowi". Uwaga na fałszywy łańcuszek

"Nie zezwalam Facebookowi". Uwaga na fałszywy łańcuszek

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

We władzach Narodowego Banku Polskiego trwa konflikt pomiędzy członkiem zarządu Pawłem Muchą a prezesem Adamem Glapińskim. Zarzuty stawiane temu ostatniemu mogą przyczynić się do postawienia go przed Trybunałem Stanu. Wyjaśniamy procedurę oraz dlaczego samo przegłosowanie wniosku jest groźne dla szefa banku centralnego.

Kiedy prezesa NBP można postawić przed Trybunałem Stanu? Wyjaśniamy

Kiedy prezesa NBP można postawić przed Trybunałem Stanu? Wyjaśniamy

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Czwórce europosłów Zjednoczonej Prawicy 9 listopada uchylono immunitety. Według nich przyczyną ma być lajkozbrodnia, czyli polubienie wyborczego spotu Prawa i Sprawiedliwości z 2018 roku. Ta narracja wprowadza w błąd. Chodzi bowiem o promowanie materiału, który może nosić znamiona nawoływania do nienawiści. To sąd oceni, czy tak było.

Stracili immunitet "za lajka"? Nie. Manipulacja PiS

Stracili immunitet "za lajka"? Nie. Manipulacja PiS

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24