Rzecznik rządu o benzynie: "Wzrosły też ceny w Europie". Czy tak dynamicznie jak w Polsce?

W "Rozmowie Piaseckiego" Konrad Piasecki zapytał rzecznika rządu, dlaczego ceny paliw w Polsce są coraz wyższe mimo stabilnych cen baryłki ropy naftowej na światowych rynkach i obserwowanej w ostatnich dniach poprawy kursu złotówki do dolara. - Niech pan zerknie na sytuację, jeżeli chodzi o ceny benzyny w całej Europie - czy tam wzrosły ceny też? Wzrosły też ceny w Europie – odpowiedział Piotr Mueller.

W dalszej części rozmowy przywołał przykłady Czech i Słowacji. - Tam mamy sytuację, że benzyna na stacji benzynowej jest około złotówkę wyższa. To tam też jest zły PiS, który to robi? - ironizował rzecznik rządu. Dalej przekonywał, że gdyby nie działania Orlenu, w Polsce byłyby ceny jak w tych krajach. Piotr Mueller przekonywał, że "duża część" zysków Orlenu jest w tej chwili generowana na rynkach zagranicznych. Jak opisaliśmy w Konkret24, przedstawienie danych o zyskach z podziałem na Polskę i zagranicę nie jest możliwe na podstawie dostępnych informacji.

Na koniec Mueller mówił, że rząd pracuje nad rozwiązaniami zmierzającymi do obniżek ceny benzyny. - Pomimo tego, że w porównaniu do innych krajów sytuacja jest nieco lepsza, choć to nie jest żaden argument, bo ceny benzyny są nadal w Polsce za wysokie – powiedział.

Zachęceni przez rzecznika rządu sprawdziliśmy ceny benzyny w Europie i poszukaliśmy odpowiedzi na pytanie, czy rzeczywiście sytuacja w Polsce jest "nieco lepsza".

Dane porównawcze o cenach paliw w Europie są publikowane na stronach Komisji Europejskiej w formie cotygodniowych biuletynów. W dokumencie można znaleźć między innymi dane o cenie 1000 litrów benzyny Euro-super 95 czy oleju napędowego. "W Biuletynie Ropy Naftowej Komisji Europejskiej prezentowane są tygodniowe ceny konsumpcyjne produktów naftowych w krajach UE" - czytamy na stronach Komisji.

Dane z 30 maja potwierdzają, że w Polsce ceny benzyny są jednymi z niższych w Europie. Litr benzyny Euro-super 95 kosztował w Polsce 1,63 euro (dla przejrzystości w poniższych wykresach prezentujemy ceny w przeliczeniu na 1 litr benzyny). Benzyna była tańsza tylko na Węgrzech (1,24 euro - cena regulowana przez państwo), na Malcie (1,34 euro - cena regulowana), w Słowenii (1,56 euro) i w Bułgarii (1,59 euro).

Najwyższe ceny są w Danii, gdzie litr benzyny kosztuje 2,41 euro, w Finlandii (2,37 euro), Grecji (2,28 euro), Holandii (2,25 euro) i w Niemczech (2,19 euro).

To jednak suche dane. Nie uwzględniają chociażby siły nabywczej wynagrodzeń w poszczególnych krajach. Co więcej, analiza danych Komisji Europejskiej pozwala zauważyć, że dynamika wzrostu cen paliwa w Polsce była jedną z największych w Europie.

Piotr Mueller w odpowiedzi na pytanie Konrada Piaseckiego mówił, że ceny paliw wzrastają nie tylko w Polsce, ale i w Europie. Zachęcał do sprawdzenia danych o wzrostach.

Według danych Komisji Europejskiej między 31 stycznia a 30 maja ceny benzyny Euro-super 95 w Polsce wzrosły o 27,4 proc. To szósty najwyższy wzrost w UE. W tym okresie ceny najbardziej wzrosły w Danii (29,8 proc.), w Litwie (29,6 proc.), w Bułgarii (28,5 proc.), w Hiszpanii (28 proc.) i w Łotwie (27,4 proc.). Na Węgrzech paliwo staniało o 7,6 proc., na Malcie pozostało na tym samym poziomie. O 4,9 proc. wzrosły ceny we Włoszech.

Jeśli jednak porównamy ceny z raportu z 30 maja i odniesiemy je do cen z 28 lutego (pierwszy raport po wybuchu wojny w Ukrainie), wzrost cen w Polsce był już najwyższy w Europie i wyniósł 31,5 proc. Wynika to z wprowadzona 1 lutego obniżki podatku VAT (z 23 do 8 proc.) na paliwa w ramach tarczy inflacyjnej. Ceny paliw spadły wówczas średnio o 70 groszy na litrze.

W drugiej w omawianym zestawieniu Danii zanotowano znacząco niższy wzrost cen paliw - o 23,5 proc. Na Litwie ceny wzrosły o 23 proc., w Hiszpanii - o 22,4 proc., a w Chorwacji - o 22,3 proc. Minimalny wzrost cen (0,9 proc.) zanotowano we Włoszech. Na Malcie cena litra paliwa pozostała na tym samym poziomie. Ceny na Węgrzech spadły o 4,4 proc.

W Polsce po obniżce VAT-u 1 lutego ceny paliw stopniowo rosły. Od początku wojny w Ukrainie były to już gwałtowne wzrosty. W połowie marca ceny się ustabilizowały.

Z danych Komisji Europejskiej wynika, że między 28 lutego a 14 marca ceny benzyny w Polsce wzrosły o 17,6 proc. - był to czwarty najwyższy wzrost w Europie. Ceny zwiększyły się bardziej jeszcze tylko w Austrii (30 proc.), Niemczech (20,6 proc.) i w Czechach (19,1 proc.). Na Węgrzech i Cyprze ceny wówczas spadły, a na Malcie utrzymały się na tym samym poziomie. Najmniejsze wzrosty zanotowano w Irlandii (3,3 proc.), Słowacji (4,7 proc.) i w Słowenii (5,3 proc.).

W maju w Polsce notowaliśmy kolejne gwałtowne wzrosty cen benzyny. Między 25 kwietnia a 30 maja ceny wzrosły o 16,8 proc. - najwięcej w Europie. Dalej największe wzrosty cen notowano w Danii (15,5 proc.), na Litwie (14,2 proc.), na Cyprze (13,8 proc.) i w Chorwacji (13,7 proc.). Ceny na Węgrzech spadły o 3,3 proc., na Malcie były na tym samym poziomie, a niewielkie wzrosty odnotowano w Słowenii (3,8 proc.), Portugalii (4,1 proc.) i w Rumunii (5,7 proc.).

Znaczące wzrosty cen w Polsce na tle Europy nie zaskakują Urszuli Cieślak z BM Reflex, firmy pośredniczącej w handlu paliwami i analizującej rynek. Ekspertka zauważa, że Polska zmierza do ograniczenia bezpośrednich dostaw z Rosji, importuje duże ilości przetworzonych produktów, a po wybuchu wojny zmagała się z osłabionym kursem złotego. Zdaniem Urszuli Cieślak zwiększenie marż jest w tym kontekście naturalne.

Urszula Cieślak nie chce szerzej komentować marż narzucanych na rynku paliw. "Nie mamy dostępu do aktualnych danych, do struktury przerabianej w Polsce ropy i w innych krajach oraz skąd pochodzi teraz import paliw gotowych" - wyjaśnia. Cieślak ostrzega również przed wyciąganiem pochopnym wniosków z zestawień cen paliw w różnych krajach Europy. Wyjaśnia, że ocena pozycji różnych krajów w takich zestawieniach wymaga pogłębionych analiz, również analiz rynku walut.

"W ostatnim czasie zauważamy pewne trendy, ale nie przesądzajmy - być może w dłuższym okresie sytuacja Polski w tych zestawieniach byłaby podobna" - podsumowuje ekspertka.

Autor: Krzysztof Jabłonowski / Źródło: Konkret24; zdjęcie: TVN24/Konkret24