Finanse PFN. Pytania bez odpowiedzi


Obywatele i organizacje pozarządowe, którym Polska Fundacja Narodowa nie udzieliła informacji, kierują sprawy do sądu. Żadna z tych dotyczących jawności działania fundacji nie rozstrzygnęła się jeszcze prawomocnie. Jak sprawdziliśmy, także w opublikowanym właśnie sprawozdaniu z działalności organizacji w 2018 roku nie ma danych, których szukają zgłaszający się do PFN. - To są ogólniki - stwierdza ekspert, z którym rozmawialiśmy.

Polska Fundacja Narodowa na swojej stronie internetowej w sylwestrową noc opublikowała sprawozdanie z działalności za 2018 rok.

CZYTAJ OMÓWIENIE SPRAWOZDANIA PFN ZA 2018 R.

W dokumencie podaje, że wydała wówczas 111 mln zł (z czego prawie 105 mln zł na działalność statutową). To niemal sześć razy więcej niż rok wcześniej.

Z dokumentu wynika, że PFN podwoiła zatrudnienie. Pod koniec 2017 roku pracowało tam 17 osób. Rok później już 36. Równocześnie ze wzrostem liczby pracowników, znacznie wzrosła kwota, jaką przeznaczono na ich pensje. Z 1,2 do 4,3 mln zł.

Sprawozdanie wymienia zrealizowane przez fundację przedsięwzięcia, między innymi projekt wyprawy dalekomorskiej "I love Poland", która kosztowała 5,5 mln zł, "Rejs Niepodległości" za 4,2 mln zł, czy film na 100-lecie niepodległości zrealizowany za 2,5 mln zł. Część z wymienionych pozycji trudno przypisać do znanych publicznie projektów organizacji.

Sprawozdanie z działalności PFN w 2018 roku
Sprawozdanie z działalności PFN w 2018 roku tvn24

11 spraw. Niemal wszystkie przegrane

Na Konkret24 opisywaliśmy skargi na Polską Fundację Narodową, które z racji jej siedziby trafiają do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Osoby i organizacje pozarządowe, którym fundacja nie udzieliła informacji o swojej działalności, szukają tam możliwości uzyskania potrzebnych im danych.

Jak ustaliliśmy, do tej pory stołeczny WSA wydał wyroki w 11 sprawach dotyczących fundacji. W ośmiu przypadkach PFN przegrała. Raz część skargi obywatelki została uznana, a część nie. Tylko w dwóch sprawach sąd przyznał rację PFN. W pierwszym przypadku dlatego, że - jak stwierdził sąd - złożony przez obywatela wniosek był zbyt ogólny, abstrakcyjny i nieprecyzyjny. Nie wiadomo, jaka była argumentacja WSA w drugim przypadku, ponieważ nie zostało opublikowane uzasadnienie.

Dwukrotnie fundacja została przez sąd ukaraną grzywną. W sumie na 3 tys. zł.

PFN przegrała niemal wszystkie sprawy przed stołecznym WSA

Żaden z wyroków dotyczących jawności działania Fundacji nie jest prawomocny (jedyny prawomocny dotyczy sposobu procedowania skargi na organizację), więc zgłaszający się do fundacji nie mają jeszcze - uzyskanych dzięki rozstrzygnięciu Naczelnego Sądu Administracyjnego - wnioskowanych informacji.

Sprawdziliśmy, czy odpowiedzi na swoje pytania mogą znaleźć w opublikowanym właśnie sprawozdaniu fundacji.

Pytania o umowy bez odpowiedzi

Pierwszą skargę do sądu przeciw PFN wniósł dziennikarz piszący niniejszy tekst. Chciał się dowiedzieć, ile, komu i za co fundacja płaci. Organizacja w oficjalnym piśmie odmówiła. Argumentowała, że jest to "tajemnica przedsiębiorcy", a fundacja jest ją zobowiązana chronić.

"Żądane przez wnioskodawcę informacje nie są i nie były upubliczniane, a ich ujawnienie mogłoby narazić zarówno fundację 'Polska Fundacja Narodowa', jak i jej kontrahentów na szkodę, z uwagi na tajemnicę ich przedsiębiorstwa" – odpowiedzieli w piśmie dwaj członkowie zarządu.

Jednak pytań o umowy cywilno-prawne było więcej. Jeden z obywateli zwrócił się do PFN o udostępnienie tych dotyczących usług, dostaw lub robót budowlanych.

Z kolei stowarzyszenie Sieć Obywatelska Watchdog Polska chciała poznać kopię umowy na opublikowany w sieci spot PFN, który traktował o wydarzeniach marcowych 1968 roku, na kupno jachtu oraz umowy, faktury i rachunki na usługi jednej z agencji PR, z którą PFN podpisała umowę.

Polska Fundacja Narodowa zatrudniła agencję PR
Polska Fundacja Narodowa zatrudniła agencję PRFakty TVN

Jedna z obywatelek w bardzo szczegółowym wniosku zwróciła się z kolei o przekazanie między innymi umów, faktur i rachunków, wykaz wpływów i wydatków, treści uchwał statutowych organów fundacji.

W sprawozdaniu opublikowanym przez PFN nie ma precyzyjnych informacji o umowach cywilno-prawnych podpisanych na realizację konkretnych działań. Nie ma tam wyszczególnionych kwot przekazanym konkretnym firmom czy osobom. Nie ma też szczegółowych informacji o fakturach i rachunkach. Nie ma w nim treści uchwał zarządu. Są jedynie ich numery, daty i tytuły.

Ile dla youtubera?

Pracujący w branży IT Kamil Świątek zapytał PFN o koszt wizyty Casey'ego Neistata. Youtuber przyjechał do Polski w grudniu 2018 roku na specjalne zaproszenie fundacji. Była to jedna z wizyt w ramach projektu 100x100.

PFN zaprasza do Polski i organizuje spotkania z wpływowymi, znanymi i szanowanymi na całym świecie postaciami życia publicznego – artystami, aktorami, sportowcami, intelektualistami, przedsiębiorcami, liderami opinii.

Wiadomo, że w 2018 roku w Polsce na zaproszenie PFN pojawili się w Polsce Mika Hakkinen - były fiński kierowca wyścigowy, Steve Wozniak - współzałożyciel Apple'a, David Haye - były bokserski mistrza świata, Casey Neistat - jeden z najbardziej znanych youtuberów, oraz francuski aktor Jean Reno.

Jako pierwszy do Polski przyleciał Hakkinen. Spotkał się m.in. z premierem Mateuszem Morawieckim, wziął udział w dyskusji dotyczącej zwycięskiej Bitwy Warszawskiej, zwiedzał stolicę.

Świątek nie dostał z PFN informacji, której szukał. W sprawozdaniu finansowym również jej nie ma. Nie ma tam bowiem wyszczególnionych kosztów organizacji każdej z wizyt. Nie wiadomo, czy za swój przyjazd zaproszeni przez organizację goście pobrali wynagrodzenie.

W dokumencie jest tylko ogólna kwota wydatkowana na ten projekt w 2018 roku - 12,1 mln zł.

Ile kosztowała broszura?

Jeden z obywateli poprosił PFN o informacje dotyczące autorów tekstów zamieszczonych w rozsyłanej przez organizację mieszkańcom stolicy broszurze "Dekomunizacja zmiana nazw ulic" oraz podania kosztów tej publikacji. Na trzy kolejne pisma nie dostał żadnej odpowiedzi.

Pierwsza strona broszury PFN

Nie znajdzie ich również w sprawozdaniu finansowym PFN. Wprawdzie są tam podane dwie ogólne kwoty, które organizacja wydała w ramach kampanii informacyjnej w sprawie dekomunizacji ulic, ale nie ma wyszczególnionej tej za stworzenie broszury. Nie ma tam również informacji o jej autorach.

Jak można się dowiedzieć z finansowego podsumowania 2018 r., kampania informacyjna w całej Polsce kosztowała PFN niemal 2 mln zł. Jedna czwarta została wydana na kampanię w Warszawie.

"To są ogólniki"

- Jest wiele spraw w sądach, które niejako zmuszają fundację, żeby była bardziej przejrzysta. To się nie udaje. Na podstawie sprawozdania możemy zobaczyć, na co fundacja te pieniądze wydawała - mówi Krzysztof Izdebski, prawnik, dyrektor programowy fundacji ePaństwo. Zaznacza, że na bieżąco są "ogromne problemy z tym, żeby wiedzieć, co fundacja robi, na co wydaje swoje środki".

- Tak nie powinno być - mówi i przypomina, że pieniądze fundacji są publiczne, ponieważ pochodzą ze spółek skarbu państwa.

Ekspert ocenia, że publikacja dokumentu przez organizację sprawia, że jest więcej pytań niż odpowiedzi. Zwraca uwagę, że wiele pozycji w sprawozdaniu nie jest przedstawionych w szczegółach.

Cała rozmowa z Krzysztofem Izdebskim
Cała rozmowa z Krzysztofem Izdebskimtvn24

- Wiemy tylko, ile jakieś poszczególne przedsięwzięcia pochłonęły środków. To są ogólniki. Fundacja w bardzo mało opisowo sposób przedstawiła swoje działania. Ten dokument nie pozwala na to, żeby rozwinąć bardzo szeroko to, co fundacja zrobiła przez rok - ocenia Izdebski. - Ten dokument jest dosyć ogólny, ale przewrotnie powiem: i tak jest chyba jednym z większych sukcesów fundacji, że wiemy coś więcej, co ona robi - dodaje.

DZIENNIKARZ KONKRET24 JAN KUNERT O SPRAWOZDANIU PFN:

Cała rozmowa z Janem Kunertem o sprawozdaniu z działalności PFN za 2018 rok
Cała rozmowa z Janem Kunertem o sprawozdaniu z działalności PFN za 2018 rok tvn24

Autor: Jan Kunert / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Dawid Żuchowicz/Agencja Gazeta

Pozostałe wiadomości

Nowa ustawa spowoduje, że polski gaz będzie magazynowany w Niemczech - alarmują politycy opozycji i prawicowe media. To fałszywa narracja zbudowana na wielostopniowej manipulacji. W jej przypadku szczególnie istotne jest, jak powstała.

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

Źródło:
Konkret24

Wizualizacje remontowanych kamienic we Wrocławiu wywołały poruszenie w sieci. Na budynkach widać bowiem szyldy w językach polskim i niemieckim. Czy rzeczywiście tam wiszą? My sprawdziliśmy, a inwestor wyjaśnia.

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Źródło:
Konkret24

Po rocznicy rzezi wołyńskiej w sieci pojawiło się zdjęcie, które rzekomo przedstawia szczątki ofiar w zbiorowej mogile. Drastyczny opis informuje o "10 000 czaszkach małych dzieci". Fotografia nie ma jednak nic wspólnego z ludobójstwem na Wołyniu. Wyjaśniamy, co wiadomo o grobie i ofiarach, które się w nim znajdują.

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

Źródło:
Konkret24

"To jest mocne" - napisał rzecznik rządu Adam Szłapka, publikując w mediach społecznościowych "wyciąg z systemu wizowego", który miał udowadniać, że za rządów Zjednoczonej Prawicy nie kontrolowano migracji do Polski. Tylko że akurat nie te dane to pokazują.

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

"Biurokratyczny zamordyzm w plastikowym wydaniu" - grzmiał w Sejmie poseł Konfederacji Witold Tumanowicz, twierdząc, że szwedzka fundacja wykazała wzrost liczby wyrzucanych nakrętek po tym, jak Unia Europejska nakazała przytwierdzać je do butelek. Tylko że to nieprawda.

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

Źródło:
Konkret24

Podczas gdy polski polityk wprost podważa zbrodnie popełnione w Auschwitz-Birkenau, w sieci rozpowszechniane są grafiki AI, które mają imitować autentyczne obrazy pokazujące sceny z tego obozu zagłady. Powstają często na bazie prawdziwych, zachowanych zdjęć. "Manipulowanie takim obrazem dla rozrywki bezcześci go" - przestrzega muzeum. Apeluje o niepodawanie dalej takich postów.

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Źródło:
Konkret24

Iga Świątek pokonała Amandę Anisimovą w finale Wimbledonu, przechodząc do historii tenisa. Jej zwycięstwo skomentował premier Donald Tusk, lecz nie ustrzegł się przy tym wpadki.

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Źródło:
Konkret24

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Te historie poruszają. Szczególnie tych rodziców, którzy stracili dzieci, a teraz widzą zdjęcia nastolatków i czytają, że zginęli w wypadkach, lecz ich organy posłużyły do przeszczepów. Autorzy takich wpisów "błagają o udostępnienia" - a my ostrzegamy: to fake newsy.

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS postanowił zaalarmować o wzroście bezrobocia wśród młodych ludzi w Polsce. Choć posłużył się wiarygodnymi danymi, to przedstawił je w taki sposób, że czytelnik może wyciągać błędne wnioski. Wyjaśniamy.

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24