FAŁSZ

Nie ma stanu wojennego, te wojska nie jadą do Przewodowa - uwaga na fake newsy

Źródło:
Konkret24
W Przewodowie zginęły dwie osoby. Relacje mieszkańców
W Przewodowie zginęły dwie osoby. Relacje mieszkańcówTVN24
wideo 2/5
W Przewodowie zginęły dwie osoby. Relacje mieszkańcówTVN24

Eksplozja w powiecie hrubieszowskim, o której poinformowano 15 listopada wieczorem, od razu stała się tematem fake newsów i manipulacji w mediach społecznościowych. Przestrzegamy przed ich rozpowszechnianiem.

We wsi Przewodów w powiecie hrubieszowskim doszło we wtorek 15 listopada do eksplozji, w wyniku której życie straciły dwie osoby. Jak podało MSZ, na terytorium Polski spadł pocisk rosyjskiej. W sieci szybko zaczęły krążyć zdjęcia z miejsca wybuchu - ale też fotografie i filmy niemające z nim nic wspólnego. Komentarze do nich były często w języku angielskim, co wskazuje, że ta dezinformacja miała mieć szerszy zasięg niż tylko polski internet.

ZOBACZ TEŻ: Wybuch w Przewodowie - co wiemy do tej pory

Dym nie z terenu Polski

W mediach społecznościowych szybko pojawiło się wideo kręcone z jakiegoś wysokiego budynku. Widać stadion, ulice, zabudowania, a w oddali kłęby dymu. W tle słychać język ukraiński. Materiał opublikował między innymi niemiecki portal T-online.de - właśnie jako ilustrację do tekstu o eksplozji w Przewodowie. Jednak nie jest to prawda.

FAŁSZ
Film, który miał pokazywać rzekomo kłęby dymu po eksplozji w PrzewodowieTwitter

Jak sprawdziliśmy, widoczny na nagraniu stadion to znajdujący się we Lwowie stadion "Ukraina". Po analizie za pomocą Google Maps okazało się, że dym nie może pochodzić z polskiego terytorium, ponieważ osoba nagrywająca tę scenę ma telefon skierowany na południe od Lwowa.

PRAWDA

Stare zdjęcie polskich Rosomaków

W mediach społecznościowych - między innymi na rosyjskim Telegramie - szybko pojawiły się doniesienia o tym, jakoby wojsko przemieszczało się już 15 listopada wieczorem do Przewodowa. Jako ilustrację tego publikowano zdjęcie, na którym widać kolumnę polskich transporterów opancerzonych Rosomaków jadących w nocy jakąś ulicą. To także fake news.

FAŁSZ
Stare zdjęcie prezentowano jako nowe, rzekomo powstałe 15 listopada Twitter

To prawda, że polscy żołnierze pojawili się w Przewodowie po eksplozji. Jednak fotografia rozpowszechniana w sieci jest stara. Przy pomocy odwróconego wyszukiwania Google można łatwo sprawdzić, że przedstawia przemieszczającą się na ćwiczenia 12. Szczecińską Dywizję Zmechanizowaną. Poinformował o tym i zdjęcie to opublikował na Twitterze 5 września 2021 roku minister obrony Mariusz Błaszczak.

PRAWDA

To samo zdjęcie wykorzystała już kiedyś rosyjska propaganda - było prezentowane z przekazem, że ilustruje zwołane nagle ćwiczenia polskich wojsk przy polskiej granicy w odpowiedzi na manewry rosyjsko-białoruskich wojsk Zapad 2021. Prawda jest jednak taka, że wówczas zorganizowane ćwiczenia taktyczne - pod kryptonimem Ryś-21 - planowane i zapowiadane były od dawna.

Kadr ze starego wideo

Jako dowód na natychmiastowe przemieszczanie się polskich wojsk po eksplozji w kierunku Przewodowa publikowano też w mediach społecznościowych dość niewyraźną fotografię, na której widać przejazd jakiejś wojskowej ciężarówki nocą. Komentarz po niemiecku brzmiał, że według rosyjskiego kanału Telegram polska armia zaczęła przemieszczać wozy pancerne do Przewodowa.

FAŁSZ
Zdjęcie mające rzekomo pokazywać przejazd wojskowego pojazdu w związku z eksplozją w PrzewodowieTwitter

Przy pomocy odwróconego wyszukiwania obrazem ustaliliśmy, że zdjęcie jest kadrem z krótkiego wideo opublikowanego np. w lutym 2022 roku na YouTube i ma przedstawiać ruch polskich pojazdów wojskowych. Odbywały się wówczas u nas międzynarodowe manewry wojskowe Saber Strike 22

PRAWDA

Polska nie ogłosiła stanu wojennego

W mediach społecznościowych informowano wieczorem 15 listopada, jakoby w Polsce miano wprowadzić stan wojenny, a prezydent Andrzej Duda ogłosił powszechną mobilizację. Na dowód publikowano rzekomą informację z jednego z polskich portali. To nieprawda. Nie ma żadnych oficjalnych informacji na ten temat. We wtorkowy wieczór w związku z zaistniałą sytuacją kryzysową odbyło się posiedzenie w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego na wniosek prezydenta i premiera Mateusza Morawieckiego.

FAŁSZ
W sieci pojawiły się sfabrykowane informacje rzekomo z polskich portaliTwitter

Internetowy żart

Zdarzenie w Przewodowie dla niektórych stało się też okazją do żartów. "Polska: dwie zbłąkane rakiety spadły na wieś Przewodów w województwie lubelskim w pobliżu granicy z Ukrainą. Uderzyli w suszarnie zbożowe. Zginęły dwie osoby: Bernie Gores i Sam Hyde" - napisał jeden z internautów i zamieścił zdjęcie dwóch mężczyzn. Po lewej stronie rzeczywiście widać Sama Hyde'a, amerykańskiego komika, aktora i performera. Internauci często umieszczają w postach jego zdjęcia, jak pozuje z bronią po masowych strzelaninach w Stanach Zjednoczonych - wskazując go dla żartu jako sprawcę (informowaliśmy o tym w Konkret24). W listopadzie 2017 roku "The New York Times" napisał, że Hyde bywa tak często łączony w sieci z masowymi strzelaninami, że stał się już memem.

Podobnie mężczyzna określany jako Bernie Gores miał według internautów ginąć przy różnych masowych strzelaninach. Jednak na zdjęciu, jak ustaliła agencja Reutersa, jest youtuber Jordie Jordan.

FAŁSZ
Zdjęcia tych mężczyzn pojawiają się w sieci przy okazji masowych strzelaninTwitter

Autorka/Autor:Konkret24

Źródło: Konkret24

Źródło zdjęcia głównego: Twitter

Pozostałe wiadomości

Brak przesłanek prawnych do twierdzenia, że w Polsce doszło do zamachu stanu - oceniają eksperci, komentując zawiadomienie do prokuratury złożone przez prezesa Trybunału Konstytucyjnego Bogdana Święczkowskiego. A raczej: do konkretnego prokuratora. Bo kto, przez kogo i w jakiej sprawie uruchomił tę akcję, dużo mówi o jej drugim, politycznym dnie.

"Zamach stanu" według Święczkowskiego. Eksperci: polityczny performance

"Zamach stanu" według Święczkowskiego. Eksperci: polityczny performance

Źródło:
Konkret24

Coraz częściej politycy opozycji, ale też prawicowe media i internauci alarmują, że po wyborach prezydenckich w Polsce możliwy jest "wariant rumuński" - jeśli zwycięzca "nie spodoba się Brukseli". Na temat wydarzeń w Rumunii krąży wiele manipulacji, wszystkiego nie ujawniono, dlatego łatwo ten casus wykorzystywać w fałszywych przekazach. Wyjaśniamy, co na razie ustalono w sprawie wpływu na wybory w Rumunii.

"Scenariusz rumuński". O co chodzi i czego nie wiemy

"Scenariusz rumuński". O co chodzi i czego nie wiemy

Źródło:
Konkret24

- Nie wiem, jak Rosjanie mogą wpływać na wybory poprzez Twittera czy Facebooka - stwierdził w radiowym wywiadzie kandydujący na prezydenta poseł Marek Jakubiak. To częsta postawa tych, którzy lekceważą skuteczność odziaływania kanałów Putina. Przedstawiamy pięć głównych stosowanych w rosyjskiej dezinformacji metod wpływania na poglądy wyborców.

"Nie wiem, jak Rosjanie mogą wpływać na wybory". To możesz być łatwym celem

"Nie wiem, jak Rosjanie mogą wpływać na wybory". To możesz być łatwym celem

Źródło:
Konkret24

"Niech sprawdzi konta swoich kolegów, część na pewno tam znajdzie" - reagują internauci na rozpowszechniany w mediach społecznościowych przekaz, jakoby prezydent Wołodymyr Zełenski sprzeniewierzył pieniądze przekazane przez USA na pomoc walczącej Ukrainie. Ta narracja powstała w wyniku zmanipulowania wypowiedzi Zełenskiego i jest podbijana w sieci przez prokremlowskie kanały.

"Gdzie się podziało 200 miliardów na armię". Zmanipulowane słowa Zełenskiego

"Gdzie się podziało 200 miliardów na armię". Zmanipulowane słowa Zełenskiego

Źródło:
Konkret24

Jak w końcu będzie z kominkami opalanymi drewnem? W mediach społecznościowych internauci nie zostawiają suchej nitki na propozycjach rzekomych nowych przepisów, alarmując, że w całym kraju zacznie obowiązywać zakaz używania kominków na drewno. Jednak są już kolejne propozycje zmian w programie "Czyste powietrze", a Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej uspokaja.

"Koniec domowych kominków"? Co się zmieniło

"Koniec domowych kominków"? Co się zmieniło

Źródło:
Konkret24

Akcje, petycje, plakaty, fałszywe informacje - politycy Konfederacji, ale też Karol Nawrocki oraz rzesza internautów dezinformują na temat Centrów Integracji Cudzoziemców. Alarmują, że to "ośrodki dla nielegalnych imigrantów", że powstają "z pieniędzy podatników", że to realizacja paktu migracyjnego. To wszystko nieprawda.

Centra Integracji Cudzoziemców dla "nielegalnych imigrantów"? Wielostopniowa manipulacja

Centra Integracji Cudzoziemców dla "nielegalnych imigrantów"? Wielostopniowa manipulacja

Źródło:
Konkret24

Według europosła Prawa i Sprawiedliwości Patryka Jakiego Niemcy na politykę migracyjną wydają mniej więcej tyle, co na całą armię. Sprawdziliśmy dostępne dane.

Ile Niemcy wydają na armię, ile na migrantów? Patryk Jaki twierdzi, że prawie tyle samo

Ile Niemcy wydają na armię, ile na migrantów? Patryk Jaki twierdzi, że prawie tyle samo

Źródło:
Konkret24

Internauci donoszą, że środki, które mogłyby pójść na wsparcie ofiar powodzi w Polsce, zostały przeznaczone na budowę ośrodka dla migrantów. Sprawdziliśmy, o jaki budynek chodzi.

"Ośrodek dla nielegalsów" zamiast pieniędzy dla powodzian? Wyjaśniamy

"Ośrodek dla nielegalsów" zamiast pieniędzy dla powodzian? Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Przekaz o tym, że szkocki rząd rzekomo rozważa wprowadzenie zakazu posiadania kotów, wywołał sporo zamieszania w brytyjskich mediach. Stamtąd dotarł do polskich internautów. Jednak raport, który jakoby miał rekomendować taki zakaz, nigdzie o nim nie wspomina.

Będzie zakaz posiadania kotów w Szkocji? O co chodzi z "ryzykiem dla dzikiej przyrody"

Będzie zakaz posiadania kotów w Szkocji? O co chodzi z "ryzykiem dla dzikiej przyrody"

Źródło:
Konkret24

Według polityków opozycji Komisja Europejska poinformowała poprzez swojego komisarza, że "Polska nie będzie zwolniona z mechanizmu solidarności" w ramach paktu migracyjnego. "Tusk blagował!", "Polacy ograni przez Tuska", "Tusk okłamuje Polaków" - alarmują politycy i część serwisów informacyjnych. Ale unijny komisarz wcale tak nie napisał.

"Polacy ograni przez Tuska"? Co napisał komisarz o pakcie migracyjnym

"Polacy ograni przez Tuska"? Co napisał komisarz o pakcie migracyjnym

Źródło:
Konkret24

Administracja Donalda Trumpa wykorzystała katastrofę lotniczą w Waszyngtonie, by walczyć z polityką inkluzywności w amerykańskiej armii. A wypowiedzi prezydenta dały początek fałszywej teorii, jakoby za wypadek odpowiadała transpłciowa kobieta, która rzekomo siedziała za sterami wojskowego śmigłowca.

"Transpłciowa pilotka" Black Hawka. Jak Trump rozkręcił fałszywą teorię o katastrofie lotniczej

"Transpłciowa pilotka" Black Hawka. Jak Trump rozkręcił fałszywą teorię o katastrofie lotniczej

Źródło:
Konkret24

"Latynosi za Trumpem 2024" - koszulkę z takim napisem rzekomo nosi mężczyzna zatrzymany przez amerykańskie służby migracyjne. Sam ma być Latynosem. Zdjęcie, które pokazuje tę sytuację, krąży po platformach społecznościowych. Nie dość, że jest stare, to jeszcze zostało przerobione. Wyjaśniamy.

Latynos głosował na Trumpa, teraz go deportują? Co jest nieprawdą

Latynos głosował na Trumpa, teraz go deportują? Co jest nieprawdą

Źródło:
Konkret24

Wraz z rosnącą liczbą zachorowań na grypę w ostatnich tygodniach zwiększa się aktywność przeciwników szczepień. Do obiegu wracają stare teorie - na przykład ta, że dowodem na nieskuteczność szczepionek na grypę jest fakt, iż choroba ta pojawia się co roku. Eksperci wyjaśniają więc, o co chodzi z sezonowością grypy i dlaczego właśnie szczepionki zmniejszają ryzyko zachorowania.

Szczepionki są, a "mamy grypę co roku". Eksperci tłumaczą

Szczepionki są, a "mamy grypę co roku". Eksperci tłumaczą

Źródło:
Konkret24

W sieci pojawiły się doniesienia, jakoby prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski bezpłatnie korzystał z nieruchomości, które należą do urzędu miasta. Dowód ma stanowić rozpowszechniane przez internautów zdjęcie artykułu. Ta zmyślona historia to reakcja na informacje o korzystaniu przez Karola Nawrockiego z apartamentu w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Warszawski ratusz zaprzecza, a my wskazujemy, co może sugerować, że ten artykuł to fałszywka.

Trzaskowski "żyje na koszt miasta"? Dowodem spreparowany artykuł

Trzaskowski "żyje na koszt miasta"? Dowodem spreparowany artykuł

Źródło:
Konkret24

Politycy Prawa i Sprawiedliwości oraz ludzie związani z Jarosławem Kaczyńskim są obecni nie tylko w studiach i na łamach gazet Tomasza Sakiewicza. Zajmują też posady w organach zarządzających jego mediami. Wszystkie one tworzą system naczyń połączonych: personalnie i kapitałowo.

Media Sakiewicza. Gdzie nie spojrzeć, ludzie PiS

Media Sakiewicza. Gdzie nie spojrzeć, ludzie PiS

Źródło:
Konkret24

Przedstawiciele opozycji, ale także kandydatka Lewicy na prezydenta Magdalena Biejat uznają, że zwolnienie byłego szefa RARS Michała K. z aresztu przez brytyjski sąd oznacza, iż zarzuty postawione mu przez polską prokuraturę były niezasadne. To fałszywa teza, bo sąd w Londynie nie oceniał zarzutów prokuratury. Śledztwo w sprawie RARS trwa i są kolejni aresztowani.

Sprawa Michała K. Sąd brytyjski "nie przyznał racji prokuraturze"? To nieprawda

Sprawa Michała K. Sąd brytyjski "nie przyznał racji prokuraturze"? To nieprawda

Źródło:
Konkret24

Unia Europejska znowu chce narzucić Polakom "żywność z robaków zamiast mięsa i nabiału" - tak prawicowi politycy interpretują decyzję o wpisaniu proszku z pewnego gatunku chrząszczy na unijną listę tak zwanej nowej żywności. Tyle że ów owad został dopuszczony do spożycia już dawno. Tłumaczymy, o co chodzi z "napromieniowanymi larwami żółtego mącznika".

Unia Europejska "wprowadza do żywności" nowego robaka? Co to za chrząszcz

Unia Europejska "wprowadza do żywności" nowego robaka? Co to za chrząszcz

Źródło:
Konkret24

Po 33. Finale Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy w sieci rozpowszechniano informacje, że koszty związane z jego organizacją w różnych miastach miały zostać pokryte z pieniędzy publicznych. Według jednego z takich przekazów miasto Warszawa zapłaciło za scenę, z której transmitowano finał. Urząd miasta to dementuje.

Za scenę 33. Finału WOŚP "zapłaciło miasto"? Ratusz odpowiada

Za scenę 33. Finału WOŚP "zapłaciło miasto"? Ratusz odpowiada

Źródło:
Konkret24

Po zapowiedzi Donalda Trumpa o wysłaniu dodatkowych żołnierzy na granicę z Meksykiem w sieci zaczęły krążyć filmy pokazujące rzekomo przejazdy sprzętu wojskowego pod tę granicę. Wśród nich można zobaczyć.... wozy bojowe polskiej armii. Przestrzegamy, to fake news.

Polskie czołgi i kolumna "w kierunku Teksasu". Warszawa w dezinformacji

Polskie czołgi i kolumna "w kierunku Teksasu". Warszawa w dezinformacji

Źródło:
Konkret24

Góra McKinley zamiast Denali, Zatoka Amerykańska zamiast Meksykańskiej. Prezydent Donald Trump zarządził zmianę tych dwóch nazw geograficznych. Dlaczego mógł tak zrobić? Czy świat musi się dostosować do tych zmian? Jakie nazwy będą obowiązywały w Polsce? Wyjaśniamy.

Trump zmienił Zatokę Meksykańską na Amerykańską. Świat musi się dostosować?

Trump zmienił Zatokę Meksykańską na Amerykańską. Świat musi się dostosować?

Źródło:
Konkret24

Według ministry z kancelarii prezydenta Andrzej Duda nie jest zadowolony z szybkości prac Trybunału Konstytucyjnego. Spojrzeliśmy więc w statystyki. Pokazują, że w ostatnim roku prezesury Julii Przyłębskiej wyroków znowu było mniej, a statystyki poprawiano metodą zakończonych postępowań.

Prezydent "wolałby, aby sprawy w Trybunale szły sprawnie". Dane potwierdzają zły trend

Prezydent "wolałby, aby sprawy w Trybunale szły sprawnie". Dane potwierdzają zły trend

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS Przemysław Czarnek podczas dyskusji w telewizyjnym studiu straszył "lewacką ideologią", a jako rzekomy dowód jej złego wpływu na dzieci wskazał uczniów amerykańskich szkół, którzy "utożsamiają się z kotami, ćmami" i "chodzą na czworakach". Sprawdziliśmy, o co posłowi może chodzić. Okazuje się, że powiela fałszywy spin republikanów w USA. Sprawa dotyczy popularnej od lat subkultury.

Czarnek o szkołach w USA: "dzieci utożsamiają się z kotami". Czego poseł nie rozumie

Czarnek o szkołach w USA: "dzieci utożsamiają się z kotami". Czego poseł nie rozumie

Źródło:
Konkret24

Amerykańska działaczka antyaborcyjna Bevelyn Williams opuściła więzienie po tym, gdy ułaskawił ją prezydent Donald Trump. Politycy i działacze prawicowi - a za nimi internauci - twierdzą, że Williams trafiła do więzienia "za modlitwę" i "pokojowe protesty" przed kliniką aborcyjną. A to nieprawda.

Trafiła do więzienia "za modlitwę", a Trump ją ułaskawił? Historia jest inna

Trafiła do więzienia "za modlitwę", a Trump ją ułaskawił? Historia jest inna

Źródło:
Konkret24