Greta Thunberg wezwała Chińczyków do porzucenia tradycyjnych pałeczek i ratowania w ten sposób drzew" - ilustrację z takim komentarzem i zdjęciem szwedzkiej aktywistki walczącej o klimat zamieściła 25 kwietnia jedna z użytkowniczek Facebooka. Prawdopodobnie jest to zrzut ekranu z innego wpisu na Facebooku. Jego autor pisał też, że Chińczycy namawiali Gretę Thunberg, "aby wróciła do szkoły", żeby dowiedzieć się, że pałeczki zrobione są z bambusa, który jest trawą, a nie drzewem. Post z ilustracją polubiło blisko 400 użytkowników Facebooka, prawie 150 zostawiło reakcję.
"Oj Greta ucz się, ucz"
Komentarze internautów pod postem były pełne emocji. Wielu zdawało się wierzyć, że Greta Thunberg namawiała Chińczyków do porzucenia pałeczek. "No cała prawda a ten tuman Greta niech zacznie się uczyć bo wiedzę ma mniej niż dzieci w przedszkolu"; "Oj Greta ucz się, ucz"; "Ona napewno ma coś z głową" (pisownia wszystkich wpisów oryginalna) - komentowali.
Na portalach społecznościowych znaleźliśmy kilkanaście wpisów z tym samym screenem posta o Grecie Thunberg. Trzy z nich zyskały kilkaset facebookowych reakcji. Najstarszy post, jaki znaleźliśmy w polskiej sieci, zamieszczono 14 kwietnia. Również tego dnia na Facebooku pojawił się viralowy wpis w języku czeskim z podobną treścią. Możliwe więc, że polskie wpisy są jego tłumaczeniem.
Jak sprawdziliśmy, przekaz o Grecie Thunberg i Chińczykach nie jest nowy - i nie jest prawdą.
Fake news, który pojawił się w 2020 roku
Dziennikarze agencji Reuters zajmowali się tą sprawą już w maju 2020 roku. Nie znaleźli dowodów potwierdzających, że cytat Thunberg jest prawdziwy. Współpracownicy aktywistki potwierdzili Reutersowi, że nigdy nie wypowiedziała się ona w taki sposób.
Według Reutersa fejk jest rozpowszechniany w sieci co najmniej od stycznia 2020 roku. 15 stycznia informację o Grecie Thunberg i używaniu pałeczek zamieścił anonimowy użytkownik Twittera. "Greta powiedziała, żeby nie używać pałeczek. Bo to symbol zniszczenia środowiska. #GretaThunberg namawiasz pandy, żeby przestały gryźć bambus" - napisał.
Duński fact-checker TjekDet ustalił, że ten fake news mógł powstać krótko po tym, jak 3 stycznia 2020 roku Greta Thunberg wyraziła chęć odwiedzenia Chin i Japonii, udzielając wywiadu agencji Kyodo News. Nie mówiła jednak nic o używaniu pałeczek do jedzenia.
"Światowy" fake news
Jak donosi Reuters, fałszywą informację rozpowszechniano w co najmniej w kilku językach: angielskim, duńskim, rosyjskim. W Polsce także już wcześniej pojawiły się memy z fałszywą informacją o Thunberg - w listopadzie 2020 roku pisał o tym serwis Demagog.org.pl. W marcu 2020 roku mem z informacją o Thunberg i pałeczkach do jedzenia pojawił się na portalu Demotywatory.
W październiku 2020 roku podobny mem zyskał popularność na polskojęzycznym Facebooku.
