FAŁSZ

Zełenski "nabywa byłą rezydencję króla Karola"? Rosyjski schemat dezinformacji

Źródło:
Konkret24, Snopes
Wołodymyr Zełenski przybył do Wilna na szczyt Inicjatywy Trójmorza
Wołodymyr Zełenski przybył do Wilna na szczyt Inicjatywy Trójmorza
Wołodymyr Zełenski
Wołodymyr Zełenski przybył do Wilna na szczyt Inicjatywy TrójmorzaWołodymyr Zełenski

Portal rzekomo z Londynu, a teksty publikowane po rosyjsku. Film wideo mający być dowodem, tylko że już skasowany, a bohater zniknął. Oto jak historia o rzekomym zakupie rezydencji króla Karola przez Ołenę Zełenską powiela schemat prokremlowskiej dezinformacji.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Od początku kwietnia w polskich mediach społecznościowych zaczęły krążyć posty informujące, jakoby żona prezydenta Ukrainy Ołena Zełenska kupiła Highgrove House, prywatną rezydencję króla Karola III i królowej Kamili znajdującą się w hrabstwie Gloucestershire. Według niektórych internautów zakupu dokonał prezydent Zełenski.

Tak np. w poście opublikowanym 3 kwietnia czytamy: "Zełenski kupil rezydencję Highgrove House za 20 milionów funtów od króla Wielkiej Brytanii Karola III. Do sprzedaży p. doszło 29 lutego 2024 r. podczas wizyty żony #Zełenski w Wielkiej Brytanii. Wiadomo jest, że Zełenski nie wiąże swojej przyszłości z Ukrainą" (pisownia wszystkich postów oryginalna). Tylko ten jeden wpis ma ponad 66 tysięcy wyświetleń. "Wielka Brytania. Dom Króla Karola na wsi. Wartość: 20 000 000 £ Kupujący: Olena Zelensky. Kiedy: marzec 2024" - to z kolei treść posta opublikowanego 5 kwietnia. Wyświetlono go ponad 216 tysięcy razy.

FAŁSZ
Wprowadzający w błąd post opublikowany na początku kwietnia 2024 rokux.com

Podobne wpisy pojawiły się na Facebooku. "Zełenski kupil rezydencję Highgrove House za 20 milionów funtów od króla Wielkiej Brytanii Karola III. Do sprzedaży p. doszło 29 lutego 2024 r. podczas wizyty żony Zełenskiego w Wielkiej Brytanii. Wiadomo jest, że Zełenski nie wiąże swojej przyszłości z Ukrainą. Na wojnie dużo się zarabia" - czytamy w poście z 3 kwietnia. A w opublikowanym dwa dni później: "Zelenski – za 20 milionów funtów – nabywa Highgrove House, byłą rezydencję króla Karola... Wojna to jednak dobry interes!"

"Co w rodzinie to nie zginie" - napisał także 5 kwietnia kolejny internauta na Facebooku. Do posta dodał zdjęcie księcia Karola z żoną księżną Dianą i dwójką synów na tle rezydencji Highgrove House z nagłówkiem: "Dom wysokości Wielka Brytania. Mieszkanie króla Carlo na wsi. Wartość: 20 000 000 £ Kupujący: Olena Zelensky. Kiedy: marzec 2024". Post udostępniono 254 razy, pozostawiono pod nim prawie 250 reakcji.

Przestrzegamy: krążąca informacja o rzekomym nabytku Ołeny Zełenskiej nie może być uznawana za prawdę. 5 kwietnia przekaz zweryfikowała jako fałszywy amerykańska redakcja fact-checkingowa Snopes.

Portal rzekomo brytyjski, a prorosyjska propaganda po... rosyjsku

W niektórych postach podano źródło tych doniesień: stronę londoncrier.co.uk (The London Crier). Wygląda jak anglojęzyczny portal informacyjny, zakładki dotyczą newsów z Wielkiej Brytanii, Ameryki, wojny w Ukrainie czy Strefy Gazy. "Zelenskyy kupił Highgrove House, dawną rezydencję króla Karola za 20 milionów funtów" - brzmi tytuł artykułu na tej stronie. Tekst nie jest datowany, najwcześniej zachowana wersja w Wayback Machine pochodzi z 2 kwietnia 2024 roku.

Czy to wiarygodne źródło? Stronę londoncrier.co.uk założono ją 26 marca 2024 roku, czyli na tydzień przed tym, jak doniesienia o rzekomym zakupie angielskiej posiadłości przez żonę Zełenskiego zaczęły krążyć w anglojęzycznym i polskim internecie. Na stronie brak podstawowych informacji, kto jest wydawcą czy redaktorem naczelnym portalu The London Crier. Nie podano składu redakcji ani adresu siedziby. Za to w stopce czytamy: "Wszelkie prawa zastrzeżone - The London Crier, 1863-2023", co sugeruje, że roszczenia dotyczące praw autorskich obejmują... 160 lat. W zakładce "Warunki", gdzie powinny być warunki korzystania z witryny, jest... łaciński tekst typu lorem ipsum używany przez projektantów stron internetowych do wypełniania tekstem projektów. Redakcja Snopes ustaliła, że nigdy nie istniała prawdziwa gazeta "The London Crier". Za to może być znana czytelnikom książek australijskiej autorki romansów Stephanie Laurens - w jej książkach taka fikcyjna gazeta pojawiała się kilkukrotnie.

Strona przedstawia się jako "najbardziej zaufane źródło bezstronnych wiadomości w Londynie" - a tymczasem wśród publikowanych przez nią artykułów w języku angielskim są teksty zgodne z prorosyjską propagandą, a niektóre są nawet po rosyjsku. Na przykład artykuł pt. "Kreml oskarża Ukrainę o zbrodnie wojenne". Tylko jego tytuł jest w języku angielskim, pozostała część - w rosyjskim. Materiał skasowano, zachowała się tylko jego archiwalna wersja.

Zarchiwizowana wersja artykułu portalu The London Crier: tytuł po angielsku, reszta po rosyjsku londoncrier.co.uk

Znany schemat tworzenia fałszywych przekazów

"Nie ma dowodów na poparcie tego twierdzenia.  Z ogólnodostępnych informacji wynika, że ​​budynek nie zmienił właściciela" - konkluduje redakcja Snopes, pisząc o Highgrove House.

Artykuł The London Crier przytacza cytaty z nagrania rzekomego agenta nieruchomości Sama Murphy'ego. Chodzi o trwające ponad cztery minuty nagranie wideo pt. "Volodymyr Zelensky kupił Highgrove House od króla Karola III za ponad 20 milionów funtów" (zachowała się tylko zarchiwizowana wersja). Zarówno film, jak i cały kanał Sama Murphy'ego (@SamMurphyRealEstate) są dziś niedostępne, zachowały się tylko ich archiwalne wersje.

FAŁSZ
Zarchiwizowana wersja nagrania nt. rzekomego zakupu posiadłości Karola III przez Zełenskiego youtube.com

Jak ustaliła redakcja Snopes, kanał założono w lutym 2024 roku, czyli na kilka tygodni przed tym, jak teza o rzekomym zakupie rezydencji stała się popularna. Kanał miał niecałe 300 subskrypcji, wcześniej opublikowano w nim dwa nagrania: "Imperium nieruchomości króla Karola III" i "Księżniczka Eugenia informuje o stanie zdrowia Karola".

Cały ten schemat przypomina inną fałszywą historię rozsyłaną w polskiej sieci przez prorosyjskie profile: rzekomego zakupu willi w Egipcie przez teściową Wołodymyra Zełenskiego. Opisywaliśmy ją w Konkret24 w lutym tego roku. Pomysł "zasiania" w sieci nieprawdziwej historii był podobny. Wtedy źródłem doniesień był nieistniejący dziennikarz śledczy, co sprawdzili dziennikarze z redakcji The New Arab. Ich śledztwo potwierdziło, że historia została sfabrykowana. Nagrania, w których nieistniejący dziennikarz przedstawiał rzekome dowody na zakup egipskiej willi przez teściową Zełenskiego, szybko zniknęły z YouTube wraz z całym kanałem. Podobnie jak teraz te dotyczące rezydencji brytyjskiego króla.

Autorka/Autor:

Źródło: Konkret24, Snopes

Źródło zdjęcia głównego: Mistervlad/Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Posłowie i senatorowie PiS mieli wpłacać na partię minimum tysiąc złotych miesięcznie, europosłowie PiS - minimum pięć tysięcy. Tak zarządził Jarosław Kaczyński, gdy PiS nie dostał części subwencji. Konkret24 pozyskał rejestr wszystkich wpłat dla tej partii za 2024 rok. Oto kto wpłacił najwięcej, a kto w ogóle.

Mieli "wspierać partię finansowo". Kto ile wpłacił? Mamy rejestry PiS

Mieli "wspierać partię finansowo". Kto ile wpłacił? Mamy rejestry PiS

Źródło:
TVN24+

"Jakaś masakra", "ekologia to fikcja" - komentują internauci film, który notuje miliony wyświetleń w sieci. Ma przedstawiać cmentarz elektrycznych skuterów. Co o nim wiemy?

"Cmentarz elektrycznych skuterów"? Niezupełnie

"Cmentarz elektrycznych skuterów"? Niezupełnie

Źródło:
Konkret24

Po śmierci papieża Franciszka i ogłoszeniu żałoby narodowej internauci przekonują, jakoby po 1945 roku tylko raz "po śmierci obcokrajowca" władze naszego państwa tak zdecydowały. Ale to nie jest prawda.

Żałoby narodowe w Polsce. Nie tylko dla uczczenia Polaków

Żałoby narodowe w Polsce. Nie tylko dla uczczenia Polaków

Źródło:
Konkret24

Czy Grzegorz Braun ma szansę na poparcie zapewniające mu wejście do drugiej tury wyborów prezydenckich? Taki scenariusz sugeruje sondaż, który miał zostać wykonany przez znany ośrodek badania opinii publicznej. Lecz ta sondażownia nigdy czegoś takiego nie opublikowała.

Braun notuje "olbrzymi wzrost poparcia"? To nie ten CBOS

Braun notuje "olbrzymi wzrost poparcia"? To nie ten CBOS

Źródło:
Konkret24

Miliony wyświetleń notuje w sieci nagranie przedstawiające grupę osób idących nocą z walizkami przez miasto. Zostało opublikowane, by zwrócić uwagę na pewien problem mieszkańców - tymczasem internauci wykorzystują je do hejtu na cudzoziemców i migrantów. Przestrzegamy przed jego rozpowszechnianiem.

"Nocą, żeby ludzie nie widzieli"? Ten film miał inny cel

"Nocą, żeby ludzie nie widzieli"? Ten film miał inny cel

Źródło:
Konkret24

Do szpitala w Oleśnicy europoseł i poseł przybyli z "interwencją poselską" w celu "obywatelskiego zatrzymania" lekarki. Tak przynajmniej tłumaczyli się Grzegorz Braun i Roman Fritz. Jednak politycy powołali się na przepisy, które ich zachowania nie dotyczą. Wyjaśniamy, dlaczego przekroczyli uprawnienia.

Braun w szpitalu w Oleśnicy. Co jest interwencją poselską, a co nie

Braun w szpitalu w Oleśnicy. Co jest interwencją poselską, a co nie

Źródło:
Konkret24

Według popularnego w sieci przekazu dopiero po zmianie prezydenta USA - czyli po powrocie na to stanowisko Donalda Trumpa - w Nowym Jorku mogła się odbyć procesja wielkanocna. Dowodem ma być opublikowane wideo. Tylko że nie ma ono nic wspólnego z Wielkanocą.

Procesja w Nowym Jorku możliwa dopiero za Trumpa? Co to za nagranie

Procesja w Nowym Jorku możliwa dopiero za Trumpa? Co to za nagranie

Źródło:
Konkret24

Czy marszałek Sejmu Szymon Hołownia spowodował wypadek samochodowy i wjechał w ogrodzenie? Na podstawie pewnego nagrania twierdzi tak wielu internautów, według części z nich - polityk musiał być pod wpływem alkoholu. Ale Hołownia w żadnym takim zdarzeniu nie brał udziału. Jego sztab wyborczy zaprzecza, a my wyjaśniamy ten przekaz.

Hołownia wjechał autem w płot? Jest odpowiedź sztabu

Hołownia wjechał autem w płot? Jest odpowiedź sztabu

Źródło:
Konkret24

Teksty z trzynastu polskich serwisów informacyjnych wykorzystano w kolejnej fazie operacji wpływu prowadzonej przez rosyjski ośrodek dezinformacji. W specjalnie tworzonych postach linkowano do artykułów, które zawierały treści przydatne Kremlowi. A potem w ruch szły boty.

Operacja Doppelganger. Cel: polskie wybory

Operacja Doppelganger. Cel: polskie wybory

Źródło:
Konkret24

Internauci zachwycają się postawą pilota, który rzekomo złamał procedury, by ratować ludzkie życie. Chodzi o o popularne nagranie z momentu lądowania samolotu, które krąży w sieci - także polskiej. Historia jest fascynująca, lecz nieprawdziwa.

"Przewożę serce dawcy". "Łamiesz zasady, zmień kurs!". Co to za film

"Przewożę serce dawcy". "Łamiesz zasady, zmień kurs!". Co to za film

Źródło:
Konkret24

Donald Trump nie wysłał własnego samolotu po 200 żołnierzy, którzy utknęli na Florydzie. A publikowane nagrania z wypadku księżnej Diany nie zawsze pokazują to zdarzenie. Wytworzenie zbiorowej fałszywej pamięci - zwanej efektem Mandeli - to jeden z celów ośrodków dezinformacji. Fake newsy wspomagają ten mechanizm.

Efekt Mandeli - co to jest? Możesz być ofiarą

Efekt Mandeli - co to jest? Możesz być ofiarą

Źródło:
Konkret24

W obwodzie Kurskim w Rosji miały zostać odkryte tysiące ciał zagranicznych najemników walczących dla Ukrainy, w tym Polaków - wykres z taką informacją krąży ostatnio w sieci. Wystarczy spojrzeć, które strony i profile rozpowszechniają ten przekaz, by stwierdzić: to kolejna odsłona prokremlowskiej propagandy.

Ciała "polskich najemników" w Rosji? Uwaga na ten wykres

Ciała "polskich najemników" w Rosji? Uwaga na ten wykres

Źródło:
Konkret24

Politycy Prawa i Sprawiedliwości po raz kolejny forsują przekaz wymierzony w cudzoziemców przebywających w Polsce. Teraz wykorzystują do niego zdjęcie z Nadarzyna, publikując je z fałszywym komentarzem.

"Nadarzyn 2025"? Nie. To "wielkopostne chrześcijaństwo" posła Warchoła

"Nadarzyn 2025"? Nie. To "wielkopostne chrześcijaństwo" posła Warchoła

Źródło:
Konkret24

Komentując słowa Donalda Tuska o repolonizacji, poseł PiS Michał Wójcik stwierdził, że jej przykładem była fuzja Orlenu i Lotosu z czasów rządów Zjednoczonej Prawicy. Eksperci są jednak innego zdania.

Poseł Wójcik: fuzja Orlenu i Lotosu to repolonizacja. Wręcz przeciwnie

Poseł Wójcik: fuzja Orlenu i Lotosu to repolonizacja. Wręcz przeciwnie

Źródło:
Konkret24

Krytykując obecny rząd, opozycja opowiada o "narodowym programie rozbrajania" Polski, twierdząc, że nie są realizowane wcześniej zawarte kontrakty na uzbrojenie. Jarosław Kaczyński jako dowód wskazuje zakup wyrzutni Himars i Chunmoo. Nie ma racji.

Kaczyński o Himarsach i koreańskich wyrzutniach: "to zostało zatrzymane". Nie zostało

Kaczyński o Himarsach i koreańskich wyrzutniach: "to zostało zatrzymane". Nie zostało

Źródło:
Konkret24

Straszenie Ukraińcami i nastawianie Polaków negatywnie do uchodźców zza wschodniej granicy - to cel rozpowszechnianego przez działaczy Konfederacji i Ruchu Narodowego przekazu. Jest on fałszywy, a powstał na podstawie tekstu jednego z ukraińskich serwisów.

Ukraińcy "masowo sięgną po polskie obywatelstwo"? Skąd ta teza

Ukraińcy "masowo sięgną po polskie obywatelstwo"? Skąd ta teza

Źródło:
Konkret24

Wicemarszałek Sejmu Krzysztof Bosak, powołując się na dane niemieckiej policji, opowiada o "ludziach przywożonych z wewnątrz niemieckiego kraju" do Polski. Tylko że owe statystyki nie dotyczą takich przypadków. Polityk Konfederacji manipuluje.

Bosak o "wpychaniu migrantów" z Niemiec. Czego nie rozumie

Bosak o "wpychaniu migrantów" z Niemiec. Czego nie rozumie

Źródło:
Konkret24

Obchody 1000-lecia Królestwa Polskiego i 500-lecia hołdu pruskiego wywołały dyskusję na temat faktycznej daty koronacji pierwszego króla Polski i udziału w niej niemieckiego cesarza. Wyjaśniamy, skąd rozbieżność dat.

Koronowany przez niemieckiego cesarza? Jak to z Chrobrym było

Koronowany przez niemieckiego cesarza? Jak to z Chrobrym było

Źródło:
Konkret24

Konfederacja opowiada, że na podstawie wydawanych pozwoleń na pracę dla cudzoziemców można stwierdzić, że Donald Tusk "sprowadza rocznie do Polski 100 tysięcy islamskich imigrantów". To jednak manipulacja: pozwolenie na pracę nie znaczy "sprowadzenia" do Polski.

Tusk "sprowadza 100 tysięcy islamskich imigrantów"? Manipulacja

Tusk "sprowadza 100 tysięcy islamskich imigrantów"? Manipulacja

Źródło:
Konkret24

Karol Nawrocki ogłosił, że jako prezydent zrobi wszystko, by "to Polacy mieli pierwszeństwo w korzystaniu z polskiej służby zdrowia". Szef jego sztabu wyborczego przekonuje, że kandydat PiS podał już wcześniej szczegóły swojego kontrowersyjnego pomysłu - to nieprawda.

Nawrocki zapowiada "pierwszeństwo" Polaków w kolejkach do lekarzy. A szczegóły?

Nawrocki zapowiada "pierwszeństwo" Polaków w kolejkach do lekarzy. A szczegóły?

Źródło:
Konkret24

Niemcy "podrzucili", "przerzucili" do Polski "dziewięć tysięcy nielegalnych migrantów" - powtarzają od dłuższego czasu politycy Konfederacji i PiS. Choć ta liczba pochodzi z niemieckich statystyk, taki przekaz jest manipulacją i grą na emocjach mającą wzbudzać niepokój w społeczeństwie. Bo wcale nie chodzi głównie o przybyszy z Afryki czy Azji. Wyjaśniamy.

"Tysiące migrantów podrzuconych z Niemiec". Co się kryje za tą liczbą

"Tysiące migrantów podrzuconych z Niemiec". Co się kryje za tą liczbą

Źródło:
Konkret24

W kampanii prezydenckiej politycy PiS punktują kandydata PO Rafała Trzaskowskiego za to, że "nie jest szczery". Bo Warszawa przystąpiła do organizacji C40 Cities, a to - według nich - pociąga za sobą szereg limitów i zakazów, o których Trzaskowski w kampanii nie mówi. Jak jest naprawdę?

"Tego chce Trzaskowski". Opozycja straszy zakazem jedzenia mięsa i nabiału

"Tego chce Trzaskowski". Opozycja straszy zakazem jedzenia mięsa i nabiału

Źródło:
Konkret24

Internauci kpią, że Magdalena Biejat "z geografii nie jest dobra", ponieważ jako państwo wymieniła Frankfurt. Nagranie, które ma tego dowodzić, zostało jednak przycięte, a wypowiedź kandydatki na prezydenta wyrwana z kontekstu.

Biejat wymieniła Frankfurt jako "państwo na F"? Nagranie jest ucięte

Biejat wymieniła Frankfurt jako "państwo na F"? Nagranie jest ucięte

Źródło:
Konkret24

Jarosław Kaczyński spotyka się ostatnio z sympatykami PiS, zachęcając do głosowania na Karola Nawrockiego. Obiecuje, że będzie on najlepszym prezydentem na trudne czasy, bo obecny rząd już doprowadził do tego, "żeśmy się cofnęli" w rozwoju kraju. Na dowód przytacza statystyki - ale błędnie.

Kaczyński o rozwoju kraju: "żeśmy się cofnęli". Nieprawda

Kaczyński o rozwoju kraju: "żeśmy się cofnęli". Nieprawda

Źródło:
Konkret24

Czy ogórki mogą się stać tematem publicznej debaty w kampanii prezydenckiej? Owszem, jeśli dzięki temu można zarzucić konkurentowi hipokryzję. Po tym, jak Rafał Trzaskowski zachwalał na wiecu ogórki pewnego polskiego producenta, oponenci przekonują, że te ogórki "wyprodukowano w Niemczech". Firma, która stała się ofiarą politycznego sporu, wyjaśnia.

PiS: Trzaskowski promuje "niemieckie" ogórki. Mamy wyjaśnienie

PiS: Trzaskowski promuje "niemieckie" ogórki. Mamy wyjaśnienie

Źródło:
Konkret24

Miało być spełnienie obietnicy, wyszło rozwiązanie, którego skutki budzą wątpliwości. Choć niektórzy politycy koalicji przekonują, że zmiana składki zdrowotnej dla przedsiębiorców to realizacja jednego ze 100 konkretów czy punktu umowy koalicyjnej. Rzeczywistość wyraźnie rozmija się z deklaracjami.

Zmiana składki zdrowotnej: realizacja obietnic? Niezupełnie

Zmiana składki zdrowotnej: realizacja obietnic? Niezupełnie

Źródło:
Konkret24

"Warszawa, Ursynów" - z takim opisem krąży w polskiej sieci nagranie pokazujące tłum muzułmanów modlących się obok jakiegoś osiedla. To jednak inne miasto.

Muzułmanie na Ursynowie? To nie Warszawa

Muzułmanie na Ursynowie? To nie Warszawa

Źródło:
Konkret24

Nagłaśniany przez polityków prawicy przekaz, że rząd planuje otworzyć w Czerwonym Borze ośrodek dla "nielegalnych imigrantów", zamiast tworzyć tam planowaną jednostkę wojskową, jest nie tylko nieprawdziwy - to niebezpieczna gra na emocjach. To, do czego prowadzi, pokazały wydarzenia z niedzieli.

Czerwony Bór: ośrodek dla migrantów zamiast jednostki wojskowej? Manipulacja PiS

Czerwony Bór: ośrodek dla migrantów zamiast jednostki wojskowej? Manipulacja PiS

Źródło:
Konkret24