Zanim Rosja zaatakowała Ukrainę, razem z prorosyjskimi separatystami przeprowadziła szereg prowokacji, które miały stanowić pretekst do interwencji. Prezentujemy materiały z akcji pod fałszywą flagą, które zostały zweryfikowane przez dziennikarzy i analityków.

Stare zdjęcia, materiały z innych części świata, dezinformujące wpisy. Napaść Rosji na Ukrainę wywołała lawinę informacji i komentarzy w mediach społecznościowych. Weryfikujemy to, co pierwszego dnia ataku publikowali internauci w sieci.

Liczba antyukraińskich i prorosyjskich komentarzy w polskiej sieci wzrosła nagle w ostatnich dniach. Powielają wątki z przemówienia Putina, w którym argumentował uznanie przez Rosję niepodległości dwóch separatystycznych republik na wschodzie Ukrainy. Przedstawiamy główne antyukraińskie narracje, które wybijają się teraz w polskim internecie.

Trzy filmy opublikowane przez rosyjskich separatystów miały być dowodem, że mieszkańcy Donbasu są zagrożeni agresją ze strony Ukrainy - lecz okazało się, że powstały jeszcze przed eskalacją sytuacji na wschodzie kraju. Manipulację wykryli niezależni dziennikarze. Ich zdaniem filmiki powstały jako pretekst do rosyjskiej inwazji.

Gdy narasta napięcie na granicy ukraińsko-rosyjskiej, w sieci znów krąży fotografia młodej pasażerki autobusu z kałasznikowem w torbie. Jednak wbrew komentarzom nie zrobiono jej teraz na Ukrainie.

Posłanka PSL Urszula Pasławska w telewizyjnej dyskusji przestrzegała, że trwający kryzys wokół Ukrainy będzie miał skutki gospodarcze dla Polski - bo podczas kryzysu w Donbasie polski eksport na Ukrainę spadł o 30 procent. Sprawdziliśmy, czy to właściwe dane.

Rosyjskojęzyczne serwisy informują o "polskich najemnikach" na Ukrainie. Członek milicji Donieckiej Republiki Ludowej opowiadał, że "Polacy przybyli rzekomo jako instruktorzy wysłani na misję ćwiczebno-treningową". MON dementuje, a ekspert od prokremlowskiej dezinformacji przestrzega przed fake newsem.

Ukraina jest agresorem wobec Rosji, Zachód pcha Ukrainę do konfliktu, NATO unika dyplomacji - takie między innymi fałszywe kremlowskie narracje wyszczególnił Departament Stanu USA, obserwując rosyjskie działania informacyjne. Bo ekosystem informacji to jeden z "aktywnych frontów" w konflikcie rosyjsko-ukraińskim.

Wysyp postów z hasztagiem #ukraina, których przekaz jest fałszywy i jednoznacznie antyukraiński, nastąpił w ostatnich dniach w polskim serwisie Wykop. To przejaw rosyjskiej wojny informacyjnej. Ekspert: "celem Kremla jest stymulowanie w Polakach niechęci wobec Ukraińców".

Wstyd i hańba za "sojusz z Banderą" - komentowano pod postami generała Bogusława Packa, który miał informować, że oddziały "z nazistowskiego Korpusu Narodowego będą udzielać pomocy funkcjonariuszom Straży Granicznej". Generał padł jednak ofiarą ataku hakerskiego, który zaczął się na jednym z lokalnych portali. Wyjaśniamy.

Nowe zasady wjazdu do Czech i Litwy wprowadzone ostatnio dla Polaków mogą niektórym pokrzyżować plany odwiedzenia tam grobów bliskich. Rosnąca liczba zakażeń w naszym kraju skłania sąsiadów do zwiększenia rygorów bezpieczeństwa. Sprawdziliśmy, na jakich warunkach Polacy mogą teraz przekraczać granice państw ościennych.

Przemilczając aneksję Krymu i zbrojną agresję na Ukrainę, prokremlowskie media nasiliły dezinformację wymierzoną właśnie w Ukrainę – a poprzez nią w USA, NATO i ogólnie Zachód. Przekonują, że to Putin broni tradycyjnych wartości, podczas gdy Unia Europejska chce je zastąpić relatywizmem moralnym.

Wykorzystując komentarze internautów pod tekstami na portalu Interia.pl i w brytyjskim serwisie MailOnline, rosyjskie ośrodki stworzyły artykuły deprecjonujące polskie wojsko i polskie władze. Teksty te ukazały się w rosyjskojęzycznych serwisach. To coraz częstszy mechanizm stosowany w rosyjskiej dezinformacji.

W prokremlowskich przekazach forsowana jest teza, że Europejska Agencja Leków "od miesięcy odkładała ocenę Sputnika V". W rosyjskiej dezinformacji dominują: oskarżenia o niesprawiedliwe traktowanie rosyjskiej szczepionki w Unii Europejskiej, stawianie się Rosji w roli ofiary, dyskredytowanie szczepionek innych producentów.

800 zł dotacji otrzymuje polski pracodawca za zatrudnienie pracownika z Ukrainy - takie twierdzenie wciąż wraca w internetowych tekstach i komentarzach. Jest nieprawdą. Dementują to zarówno eksperci rynku pracy, jak również Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Zgodnie z treścią masowo rozpowszechnianych wiadomości, w sobotę i niedzielę nad Polskę miała dotrzeć "radioaktywna chmura ze wschodu" lub "radioaktywny pył znad Czarnobyla". Dodatkowo w sieci krąży filmik z jej rzekomą wizualizacją. Państwowa Agencja Atomistyki stanowczo zaprzecza, że istnieje jakiekolwiek zagrożenie. "Sytuacja radiacyjna pozostaje w normie" – uspokajają eksperci.

Według popularnego wpisu na portalu społecznościowym, artykuł na ukraińskojęzycznej Wikipedii o Oldze Tokarczuk miał twierdzić, że pisarka jest Ukrainką. Autorka jest tam jednak przedstawiana jako polska pisarka - już od 2010 r.

W ukraińskich i rosyjskich mediach pojawiła się informacja o Ukraińcu postrzelonym przez polskiego żołnierza na poligonie w Jaworowie podczas ukraińsko-amerykańskich manewrów wojskowych. Ukraińska policja zaprzeczyła takim doniesieniom, a przedstawiciele portalu, który był źródłem tych doniesień, poinformowali, że artykuł był efektem ataku hakerskiego przeprowadzonego przez "nieznanych sprawców". Fałszywe informacje nadal można jednak znaleźć w sieci.

Po ukazaniu się nieprawdziwych informacji o obywatelach Szwecji, którzy w znaczniej liczbie mieli wnioskować o azyl w Polsce, zwróciliśmy się do Urzędu ds. Cudzoziemców z pytaniem, kto rzeczywiście przebywa nad Wisłą w ramach tej formy ochrony krajowej. Zgodnie z danymi tej instytucji, przez ostatnie pięć lat pozytywne decyzje w sprawie azylów otrzymało łącznie 113 osób.

Jak oficjalnie ustaliliśmy, z dwoma kontami na Twitterze rzekomo należącymi do ukraińskiego prezydenta elekta, Wołodymyr Zełenski nie ma nic wspólnego. Jedno jest fałszywe, a drugie parodystyczne. Oficjalny profil to ten założony w styczniu 2019 roku.