Przekaz o polio i Ukraińcach: "w dużej mierze to robota rosyjskich botów"

ShutterstockPrzekaz o polio i Ukraińcach: "w dużej mierze to robota rosyjskich botów"

Mocno antyukraiński charakter mają rozpowszechniane w polskim internecie przekazy o tym, że Ukraina to "skupisko chorób zakaźnych", a uchodźcy mogą zarażać polio. Eksperci wyjaśniają, że w Polsce ryzyko zachorowania na polio jest małe dzięki wysokiemu poziomowi zaszczepienia i przestrzegają przed poddawaniem się fałszywej narracji budowanej na strachu.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

"Dzieci z Ukrainy, które będą przebywać w Polsce co najmniej trzy miesiące, zostały objęte obowiązkiem szczepień na odrę, błonicę, gruźlicę i polio" - poinformował 18 marca rzecznik Ministerstwa Zdrowia Wojciech Andrusiewicz. W przypadku pobytów krótszych niż trzy miesiące szczepienia są dobrowolne. "My zalecamy, rekomendujemy, by [rodzice] szczepili dzieci" - mówił Andrusiewicz w Polsat News, przypominając, że poziom zaszczepienia przeciw chorobom zakaźnym zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych, jest w Ukrainie niższy niż w Polsce.

Już 10 marca Ministerstwo Zdrowia wydało wytyczne, zgodnie z którymi uchodźcy z Ukrainy do 19. roku życia niezaszczepieni przeciwko chorobom zakaźnym mają otrzymywać szczepionki według indywidualnego kalendarza szczepień. Będzie on ustalany przez lekarza kwalifikującego na podstawie programu szczepień ochronnych (PSO) na 2022 rok. Resort podkreśla, że w razie braku szczepień u dziecka jego rodzice lub opiekunowie "powinni być zachęcani do poddania dziecka szczepieniom ochronnym". W wytycznych za priorytetowe wskazano: szczepienie przeciw odrze szczepionką MMR (przeciw odrze, śwince i różyczce) w grupie najmłodszych dzieci w drugim roku życia; szczepienia przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B; szczepienie przeciw COVID-19.

Ministerstwo Zdrowia informuje, że na okoliczność pojawienia się ewentualnych ognisk zakażeń wirusowych sytuacja jest stale monitorowana.

Uchodźcy z Ukrainy a szczepienia
Uchodźcy z Ukrainy a szczepieniatvn24

Zapewnienia resortu są m.in. odpowiedzią na nasilającą się w ostatnich dniach w polskich mediach społecznościowych i na niektórych stronach internetowych antyukraińską narrację dotyczącą roznoszonych przez Ukraińców chorób zakaźnych, które mają zagrażać Polakom. Przekazy te pełne są manipulacji, przekłamań - ale przede wszystkim bazują na strachu odbiorców. Ich autorzy przedstawiają Ukrainę jako siedlisko chorób zakaźnych; szczególnie dużo pisze się o polio. Przypadki tej choroby u dzieci pojawiały się w Ukrainie w ostatnich miesiącach, co wykorzystuje się teraz do budowania atmosfery strachu.

Ostrzeżenia WHO, których nie było

"Ostrzega", "alarmuje", "szok" - takich słów używają autorzy postów informujących o domniemanym zagrożeniu ze strony ukraińskich uchodźców. Tak np. 17 marca jeden z internautów tweetował: "WHO alarmuje, że Ukraina jest obecnie ogromnym skupiskiem chorób zakaźnych (polio, gruźlica, odra, Covid-19). Polska, której służba zdrowia ledwo dawała radę tylko z Covid-19, udaje, że problemu nie ma" (pisownia wszystkich postów oryginalna). Jego wpis polubiło ponad 200 osób, a ponad 150 podało dalej. Podobne sfomułowania pojawiły się w innych postach, które znaleźliśmy na Twitterze.

fałsz

Do posta dołączono blisko dwuminutowe nagranie, na którym oglądamy mężczyznę przemawiającego w języku angielskim na tle ściany z logiem WHO. Mówi on, że warunki konfliktu zbrojnego, który jest w Ukrainie, "są najgorszym z możliwych czynników sprzyjających wzrostowi i rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych". Nie mówi jednak o Ukrainie jako "ogromnym skupisku chorób zakaźnych".

Rozsyłając ten sam fragment nagrania, użytkowniczka Facebooka komentowała 17 marca: "Do kolejnej PlanDemii3...2...1... WHO alarmuje, że Ukraina jest obecnie ogromnym skupiskiem chorób zakaźnych (polio, gruźlica, odra, Covid-19). Czy ściągnęliśmy konia trojańskiego?". Tego typu posty wzbudziły oczywiście emocje wśród internautów.

Przekaz o polio "pochodzenia szczepionkowego"

Użytkownicy Twittera i Facebooka rozsyłają również pismo powiatowego inspektora sanitarnego z Rzeszowa. Napisano w nim m.in.: "Trwająca epidemia cVDPV2 w Ukrainie ma potencjał dalszego międzynarodowego rozprzestrzeniania się na sąsiednie państwa ze względu na luki w poziomach zaszczepienia na szczeblu lokalnym". Oceniono, że w sytuacji masowego przemieszczania się ludności należy się liczyć ze wzrostem ryzyka przeniesienia polio do naszego kraju. Zaapelowano o wzmożoną czujność personelu medycznego. Również to pismo powodowało komentarze internautów budujące atmosferę strachu.

"Po tym jak Morawiecki pozwolił się rozejść po Polsce półtora milionowi Ukraińców, Niedzielski twierdzi, jest potencjał rozprzestrzeniania się #polio. Paradne" - komentowała 13 marca użytkowniczka Twittera, która opublikowała skan dokumentu.

Pismo rzeszowskiego sanepidu przytoczono w artykule na stronie Kancelaria Lega Artis, na której od wybuchu wojny pojawiają się antyukraińskie przekazy, a wcześniej był tam treści na temat pandemii COVID-19 i szczepień wprowadzające w błąd. Tym razem autor tekstu komentował: "Sytuacja, w jakiej się obecnie znajdujemy szybko, doprowadziła do zapomnienia ostatnich dwóch lat, jakie zafundowała nam władza. Niestety z dokumentów, jakie do nas docierają, wynika, że globaliści nie powiedzieli jeszcze ostatniego słowa". Tytuł tekstu był mocnym przekazem: "Sanepid ostrzega przed możliwością rozpowszechniania się epidemii polio z Ukrainy".

fałsz

Link do artykułu podawali na swoich profilach użytkownicy Twittera. "Pilne Sanepid ostrzega przed możliwością rozpowszechnienia się epidemii polio z Ukrainy" - alarmowała 13 marca jedna z internautek. "Rozpoczyna się straszenie nową epidemią. Co ciekawe, jak podaje rzeszowski sanepid, jest to zagrożenie epidemią polio 'pochodzenia szczepionkowego'. Zaleceniami będą zapewne kolejne szczepionki p/polio" - pisała dziennikarka Ewa Zajączkowska-Hernik. Linki do tekstu rozsyłali również użytkownicy Facebooka.

Co naprawdę powiedział dyrektor WHO?

Na stronach WHO jest zapis całej konferencji "COVID-19 i Ukraina", która odbyła się 9 marca. To właśnie fragment z niej krąży teraz w mediach społecznościowych. Mężczyzna z nagrania to dr Mike Ryan, dyrektor wykonawczy programu WHO ds. sytuacji kryzysowych w dziedzinie zdrowia. Wbrew komentarzom internautów podczas całej konferencji nie padły słowa o tym, jakoby Ukraina była teraz "ogromnym skupiskiem chorób zakaźnych". Uczestnicy konferencji mówili o obserwowanych w Ukrainie zachorowaniach na choroby zakaźne takie jak polio czy odra i o konieczności monitorowania sytuacji ze względu na ryzyko ich rozprzestrzeniania. Nie padły żadne ostrzeżenia przed uchodźcami z Ukrainy.

We fragmencie rozsyłanym w mediach społecznościowych dr Mike Ryan wyjaśniał, że sytuacja konfliktu zbrojnego sprzyja rozwojowi różnych chorób zakaźnych. "Jeśli zgromadzi się tylu zdesperowanych ludzi w ciągłym ruchu, kobiety i dzieci zebrane razem, ludzi w piwnicach, ludzi zestresowanych, niejedzących i niewyspanych - to w takich warunkach system odpornościowy jest słaby, odporność ludzi niska, a choroby zakaźne mogą rozprzestrzeniać się w takich populacjach" - tłumaczył dr Ryan.

GIS: "na poziomie krajowym i regionalnym poziom ryzyka dla rozprzestrzenienia się wirusa polio jest niski"

Autentyczność rozsyłanego w sieci pisma rzeszowskiego sanepidu potwierdził Konkret24 Jaromir Ślączka, państwowy powiatowy inspektor sanitarny w Rzeszowie. Wyjaśnia, że służby sanitarne oczekują od kadry medycznej "wzmożenia nadzoru w zakresie podejrzeń i rozpoznania wszystkich chorób zakaźnych, a także poprawy wykonawstwa szczepień ochronnych". Pytany, czy istnieje obecnie ryzyko rozprzestrzeniania się polio w Polsce, Ślączka napisał: "Prowadzony na bieżąco monitoring sytuacji epidemicznej w zakresie polio w mieście Rzeszowie i powiecie rzeszowskim, jak również wysoki poziom zaszczepienia przeciw polio ryzyko takie zdecydowanie obniża".

"Jeśli chodzi o Polskę, to na poziomie krajowym i regionalnym poziom ryzyka dla rozprzestrzenienia się wirusa polio jest niski" - ocenia z kolei Joanna Stańczak z Głównego Inspektoratu Sanitarnego w odpowiedzi na pytania Konkret24. Ryzyko jest umiarkowane tylko na poziomie lokalnych społeczności, w których odsetek osób zaszczepionych przeciw polio jest niski.

Stańczak przyznaje, że wobec agresji Rosji na Ukrainę i masowego przemieszczania się ludności ryzyko rozprzestrzenienia się wirusa na sąsiednie kraje wzrasta. "Warto jednak mieć na uwadze, że w Polsce panuje wysoki poziom warunków sanitarnych, które w znacznym stopniu ograniczają ryzyko szczerzenia się wirusa drogą fekalno-oralną" - uspokaja przedstawicielka GIS. Dodaje, że nie bez znaczenia jest wysoki poziom zaszczepienia Polek i Polaków przeciw polio.

Nie ustają akcje pomocowe dla uchodźców z Ukrainy. Wolontariusze pracują dzień i noc
Nie ustają akcje pomocowe dla uchodźców z Ukrainy. Wolontariusze pracują dzień i nocFakty po południu TVN24

Poliomyelitis (inaczej: nagminne porażenie dziecięce, wirusowe zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego lub choroba Heinego-Medina) to ostra choroba zakaźna wywoływana przez poliowirusy. Jak czytamy na stronie Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego, zakazić można się głównie drogą pokarmową poprzez kontakt z wydzielinami z gardła lub kałem, a także drogą kropelkową. Jeśli wirusy dostaną się do ośrodkowego układu nerwowego, mogą wywoływać uszkodzenie nerwów i w konsekwencji niedowład lub porażenie mięśni.

PZH informuje, że w terminowo realizowanym schemacie szczepień obowiązkowych przeciw polio w Polsce podaje się cztery dawki szczepionki: dwie podstawowe w pierwszym roku życia, dawkę uzupełniającą w drugim roku życia i dawkę przypominającą w szóstym roku życia. Według danych instytutu w 2020 roku odsetek dzieci w trzecim roku życia zaszczepionych na polio wyniósł 85,5 proc. U dzieci w siódmym roku życia - 84,5 proc., w ósmym - 91,6 proc., w dziewiątym - 94,4 proc. W ostatnich latach odsetek dzieci zaszczepionych spadał. W 2015 roku zaszczepionych było 92,5 proc. dzieci w trzecim roku życia, a w 2010 - 95,6 proc. Pożądane jest utrzymanie w kraju zaszczepienia na poziomie co najmniej 90 proc., a spadek w ostatnich latach to skutek działań ruchów antyszczepionkowych.

Ekspert: w Polsce zagrożenie polio jest minimalne

W rozmowie z Konkret24 dr hab. Tomasz Dzieciątkowski, wirusolog z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, podkreśla kluczową rolę szczepień w zapobieganiu zachorowaniom na polio. Jego zdaniem wirus stanowi teraz dla Polaków minimalne zagrożenie. Wyjaśnia, że wykrywane w ostatnich latach przypadki polio w Ukrainie dotyczyły tzw. polio odszczepiennego VDPV (vaccine-derived poliovirus). - Było to związane przede wszystkim z używaniem w Ukrainie szczepionki doustnej oraz z niskim odsetkiem zaszczepienia ludności i z niskim standardem higieniczno-sanitarnym - tłumaczy dr Dzieciątkowski. Zaznacza, że nazywanie polio odszczepiennego "poszczepiennym" jest błędem, bo sugeruje, że to szczepienia wywołują chorobę, co nie jest prawdą.

Jak tłumaczy dr Dzieciątkowski, Ukraińcy szczepili i przynajmniej częściowo wciąż szczepią przeciwko polio preparatem doustnym atenuowanym OPV (wirus atenuowany to wirus sztucznie pozbawiony zjadliwości stosowany do wytwarzania szczepionek). Ta szczepionka naśladuje naturalny cykl zakaźny wirusa polio. Wirus namnaża się w jelitach i ulega wydaleniu razem z kałem. - O ile w warunkach wojennych, przy utrudnionym dostępie do higieny, przy uszkodzonej kanalizacji, istnieje pewna możliwość spożycia wody zakażonej fekaliami, to w warunkach pokoju i przy zachowaniu warunków sanitarnych takie zagrożenie jest minimalne - wyjaśnia dr Dzieciątkowski. - Zresztą nawet gdyby taka skażona woda została spożyta przez osobę zaszczepioną, i tak nic się nie stanie, bo mamy odporność - dodaje. Od 2015 roku szczepienia przeciw polio w Polsce wykonuje się tylko podawaną domięśniowo inaktywowaną szczepionką IPV.

W całej Ukrainie poziom zaszczepienia na polio oscyluje wokół 50-60 proc., ale np. w regionach Dniepropietrowskim czy Ługańskim jest w granicach 20 proc. Według doktora Dzieciątkowskiego teoretycznie możliwa jest zatem sytuacja, że nieszczepione dziecko napije się skażonej wody i zachoruje. W warunkach zachowanego reżimu sanitarnego takie ryzyko spada do minimum. Doktor Dzieciątkowski zauważa, że w punktach przebywania uchodźców w Polsce warunki sanitarne są zachowywane i jest mało prawdopodobne, by jakieś nieszczepione dziecko skaziło źródła wody pitnej.

"W dużej mierze to robota rosyjskich botów"; "popularność postów sztucznie pompowana przez anonimowe konta"

O wykrywanych w ostatnich latach przypadkach polio w Ukrainie informował 9 marca portal amerykańskiego tygodnika "Time". Autor tekstu pisał o ryzyku pojawienia się kolejnych przypadków po zahamowaniu kampanii szczepień w wyniku wybuchu wojny.

- W obecnej sytuacji trzeba zachować szczególną uwagę, ostrzegać przed potencjalnym zagrożeniem, nadzorować – i to nie tylko w przypadku polio, lecz również odry czy gruźlicy - podkreśla dr Tomasz Dzieciątkowski. Zachęca do prowadzenia akcji edukacyjnej wśród rodziców dzieci ukraińskich, by szczepili dzieci.

Zaś wobec internetowych przekazów o Ukraińcach przenoszących choroby zakaźne ekspert zaleca szczególną ostrożność. - One mają wyraźnie charakter antyukraiński i jest ich wiele. Sądzę, że w dużej mierze to robota rosyjskich botów rozsyłających fake newsy - podsumowuje.

- Przekazy pokazujące Ukraińców jako osoby stanowiące zagrożenie z punktu widzenia epidemicznego są widoczne od rozpoczęcia ofensywy na Ukrainie - mówi Michał Marek, doktorant z Uniwersytetu Jagiellońskiego i założyciel Centrum Badań nad Współczesnym Środowiskiem Bezpieczeństwa. Zauważa, że te przekazy są zbieżne z rosyjską propagandą i są rozprowadzane w tych samych kanałach mediów społecznościowych, które wcześniej kolportowały teorie spiskowe czy antycovidowe. - Ukraińcy są przedstawiani jako grupa osób przenoszących choroby i będąca zagrożeniem pod względem biologiczno-bakteriologicznym. Szczególnie eksponowany jest wątek zagrożenia HIV i AIDS - relacjonuje swoje obserwacje ekspert.

Według Michała Marka takie wpisy mogą się pojawiać zarówno na kontach prowadzonych przez osoby kooperujące z rosyjskim aparatem propagandowym, jak i na profilach osób niezwiązanych z Kremlem - użytkowników mediów społecznościowych, którzy głoszą różne niepotwierdzone kontrowersyjne teorie, licząc na wzrost swojej popularności w sieci. A popularność wszystkich podobnych postów jest później sztucznie pompowana przez anonimowe konta.

- Możemy zakładać, że poważna część z anonimowych kont prowadzona jest przez stronę rosyjską - mówi Michał Marek. W postach z niektórych kont pojawiają się błędy językowe czy stylistyczne, które są przesłanką, że za ich prowadzenie odpowiadają osoby rosyjskojęzyczne. Według eksperta takie konta prowadzone są raczej ręcznie przez konkretne osoby, a narracje do nagłośnienia są wybierane w zależności od tego, jak dany temat "chwyci". - Wydaje się, że przekazy o zagrożeniu epidemicznym to ledwie ułamek antyukraińskich przekazów zauważalnych w sieci - ocenia Michał Marek.

Autor: Krzysztof Jabłonowski / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Shutterstock/Twitter

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

W pierwszym wystąpieniu w Sejmie nowej kadencji prezydent Andrzej Duda podkreślał swoje konstytucyjne uprawnienia i przestrzegał, że "porządek konstytucyjny musi zostać zachowany". Te słowa zaprzeczają decyzjom, które wcześniej sam podejmował, a które według ekspertów prawa naruszały Konstytucję RP. Przypominamy.

Andrzej Duda: "nie zgodzę się na obchodzenie prawa". Przypominamy, co sam robił

Andrzej Duda: "nie zgodzę się na obchodzenie prawa". Przypominamy, co sam robił

Źródło:
Konkret24

Cztery razy więcej protestów wyborczych niż w 2019 roku wpłynęło do Sądu Najwyższego w związku z wyborami parlamentarnymi. To najwięcej w ciągu ostatnich 30 lat. Protestów w sprawie referendum wpłynęło ponad dwa tysiące. O ważności referendum Sąd Najwyższy zdecyduje już 7 grudnia. 

Rekordowa liczba protestów w sprawie wyborów i referendum. Dane Sądu Najwyższego

Rekordowa liczba protestów w sprawie wyborów i referendum. Dane Sądu Najwyższego

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Poseł Marek Suski prezentuje listę zarzutów wobec nowych władz Sejmu. Mówi o "łamaniu demokracji" i "PRL-u". A pytany o niezrealizowaną przez PiS obietnicę wprowadzenia pakietu demokratycznego, przekonuje, że takiej nie było. Przypominamy, dlaczego nie ma racji.

Suski: "nie mieliśmy wprowadzić pakietu demokratycznego". Nieprawda, obiecali

Suski: "nie mieliśmy wprowadzić pakietu demokratycznego". Nieprawda, obiecali

Autor:
oprac.
Krzysztof Jabłonowski,
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Antoni Macierewicz chciałby postawić marszałka Sejmu Szymona Hołownię przed Trybunałem Stanu za to, że nie dopuścił do debaty na uchwałą autorstwa PiS. Wyjaśniamy, dlaczego poseł PiS nie ma racji.

Macierewicz: za brak uchwały marszałek Hołownia pod Trybunał Stanu. To niemożliwe 

Macierewicz: za brak uchwały marszałek Hołownia pod Trybunał Stanu. To niemożliwe 

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Ponad jedna trzecia fake newsów i manipulacji rozpowszechnianych w internecie w krajach europejskich w ciągu miesiąca dotyczyła konfliktu Izraela z Hamasem. Od półtora roku żaden temat nie angażował tak bardzo twórców dezinformacji. W rozmowie z Konkret24 ekspert wyjaśnia, dlaczego właśnie ten konflikt interesuje ludzi niedotkniętych bezpośrednio jego skutkami.

"Fakty medialne", które żyją własnym życiem. Dezinformacja o walkach Izraela z Hamasem

"Fakty medialne", które żyją własnym życiem. Dezinformacja o walkach Izraela z Hamasem

Autor:
oprac.
Krzysztof Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Zapowiedzi powołania sejmowej komisji śledczej w sprawie tak zwanych wyborów kopertowych spowodowały, że politycy mówią o postawieniu przed Trybunałem Stanu ówczesnego ministra Jacka Sasina. Rzeczywiście, był on twarzą nieudanych wyborów prezydenckich z 2020 roku, ale czy to on podjął bezprawne decyzje? Przypominamy, o co chodziło w sprawie tych wyborów i którzy politycy za co odpowiadają.  

Sasin przed Trybunał Stanu za wybory kopertowe? Kto, kiedy, jakie decyzje podejmował 

Sasin przed Trybunał Stanu za wybory kopertowe? Kto, kiedy, jakie decyzje podejmował 

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Według byłego premiera można skrócić okres rządów Mateusza Morawieckiego i nowej Rady Ministrów i w to miejsce szybciej powołać Donalda Tuska i jego rząd - wystarczy zastosować procedurę konstruktywnego wotum nieufności. Konstytucjonaliści mają bardzo duże wątpliwości w tej sprawie.

Miller: konstruktywne wotum nieufności "natychmiast po zaprzysiężeniu rządu". Prawnicy przestrzegają

Miller: konstruktywne wotum nieufności "natychmiast po zaprzysiężeniu rządu". Prawnicy przestrzegają

Źródło:
Konkret24

"We Wrocławiu pan ze wschodu latał z klamką grożąc Polakom" - ostrzegali w miniony weekend internauci i publikowali nagranie przedstawiające rzekomo takie zdarzenie. To fałszywy przekaz. Wyjaśniamy, co naprawdę się wydarzyło, kogo mężczyzna próbował odstraszyć i czy miał pistolet.

We Wrocławiu "Ukrainiec mierzył z broni"? Uwaga, to fałszywy przekaz

We Wrocławiu "Ukrainiec mierzył z broni"? Uwaga, to fałszywy przekaz

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24

Poseł Bartosz Kownacki z Prawa i Sprawiedliwości twierdzi, że po ewentualnej zmianie traktatów to Unia Europejska zdecyduje o tym, czy w Polsce będzie obowiązywać wspólna europejska waluta euro. Nie ma racji. To kolejna odsłona manipulacyjnej narracji PiS, według której zmiany w traktatach pozbawią Polskę suwerenności.

Kownacki: "Unia będzie decydowała, czy w Polsce będzie euro". To nieprawda

Kownacki: "Unia będzie decydowała, czy w Polsce będzie euro". To nieprawda

Autor:
Piotr
Jaźwiński,
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Wyjęcie z sejmowej zamrażarki obywatelskiego projektu ustawy "Tak dla in vitro" wznowiło dyskusję na temat metody in vitro. W jej ramach europoseł PiS profesor Zdzisław Krasnodębski oświadczył, że "in vitro nie leczy bezpłodności". Ekspert tłumaczy, dlaczego ta wypowiedź jest "niedojrzała i jest pewną formą manipulacji".

Krasnodębski: "In vitro nie leczy bezpłodności". Wyjaśniamy

Krasnodębski: "In vitro nie leczy bezpłodności". Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Przywrócenie praworządności po okresie rządów Zjednoczonej Prawicy to jedno z najważniejszych zadań, jakie postawiła sobie po wyborach demokratyczna większość. Zmiany miałyby dotyczyć też kierownictwa prokuratury, w tym stanowiska prokuratora krajowego. Czy jednak po nowelizacji ustawy nie zostało ono "zabetonowane"? Prawnicy zgodnie wskazują na pewien wadliwy przepis, ale co do jego obejścia już są podzieleni.

Jak zmienić prokuratora krajowego? "Wada logiczna" w ustawie

Jak zmienić prokuratora krajowego? "Wada logiczna" w ustawie

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Według ministra edukacji Przemysława Czarnka to prezydenci dużych miast w 2020 roku uniemożliwili przeprowadzenie wyborów prezydenckich, tzw. wyborów kopertowych. Samorządowcy mieli nie przekazać baz danych wyborców. Tyle że sądy administracyjny i powszechny oraz NIK uznały, że takie polecenia premiera dla samorządowców były niezgodne z prawem.

Czarnek: to samorządowcy zablokowali wybory kopertowe. Nieprawda

Czarnek: to samorządowcy zablokowali wybory kopertowe. Nieprawda

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Według posłanki Joanny Muchy kierowanie resortem zdrowia to "misja samobójcza" politycznie, ale też "w sensie zupełnie fizycznym". I przypominała, że dwóch ministrów zdrowia zmarło w trakcie pełnienia tej funkcji. Nadużyciem jest sugerowanie, że kierowanie tym ministerstwem wiąże się z ryzykiem.

Mucha: dwóch ministrów zdrowia "odeszło z tego świata, sprawując tę funkcję". To nie ma związku

Mucha: dwóch ministrów zdrowia "odeszło z tego świata, sprawując tę funkcję". To nie ma związku

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Zdaniem polityków prawicy marszałek Sejmu Szymon Hołownia mógł inaczej zachować się w przypadku zwolnienia Włodzimierza Karpińskiego z aresztu lub chociaż dłużej się zastanawiać. Porównują tę sytuację do historii z aresztowanym katalońskim politykiem, również wybranym do Parlamentu Europejskiego, którego jednak nie chronił immunitet. Jednak te sytuacje tylko pozornie są podobne.

Politycy PiS o zwolnieniu Karpińskiego z aresztu: podobny przypadek był w Hiszpanii. To pozorne podobieństwo

Politycy PiS o zwolnieniu Karpińskiego z aresztu: podobny przypadek był w Hiszpanii. To pozorne podobieństwo

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24

Poseł Konfederacji Stanisław Tyszka stwierdził, że już od 2024 roku każdy polski obywatel będzie musiał zapłacić podatek za posiadanie samochodu spalinowego. Nie ma to potwierdzenia w faktach.

Tyszka: każdy obywatel będzie musiał zapłacić nowy podatek od samochodu spalinowego. Nieprawda

Tyszka: każdy obywatel będzie musiał zapłacić nowy podatek od samochodu spalinowego. Nieprawda

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

28 poprawek do traktatów unijnych wskazał premier Mateusz Morawiecki podczas wystąpienia w Sejmie. Wszystkie mają coś wspólnego, a przekaz o nich jest zmanipulowany. Premier zapewniał, że to "gra o suwerenność, gra o polską niepodległość", lecz zdaniem ekspertów to "cyniczna gra polityczna". O co chodzi?

Jak PiS buduje mit "gry o suwerenność"

Jak PiS buduje mit "gry o suwerenność"

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Według krakowskiej kurator oświaty "w szwedzkich przedszkolach są specjalne pokoje, do których nauczycielka idzie z dzieckiem i go masturbuje". Nie znaleźliśmy potwierdzenia tych informacji, a zdementowała je ambasada Szwecji w Warszawie. Być może Barbarze Nowak chodziło o sytuację z Niemiec.

Barbara Nowak o pokojach do masturbacji w Szwecji. Nie ma potwierdzenia

Barbara Nowak o pokojach do masturbacji w Szwecji. Nie ma potwierdzenia

Autor:
Jan
Kunert,
współpraca
Michał Istel
Źródło:
Konkret24

W czasie rządów Zjednoczonej Prawicy sądy częściej niż za rządów PO-PSL odmawiały prokuratorom, by zastosować tymczasowe aresztowanie – przekonuje poseł PiS Paweł Jabłoński. Jednak z porównań statystyk wynika, że w czasach PO-PSL liczba wniosków o tymczasowy areszt malała, podczas gdy za Zjednoczonej Prawicy wzrosła. Więcej odmów wcale więc nie oznacza, że sytuacja się poprawiła.    

Jabłoński: sądy "częściej odmawiają" tymczasowego aresztowania. Czego nie mówi?

Jabłoński: sądy "częściej odmawiają" tymczasowego aresztowania. Czego nie mówi?

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Wykres pokazujący, że liczba zachorowań na COVID-19 jest już rzekomo tak duża, iż "przebiliśmy właśnie prawie wszystkie poprzednie fale pandemii oprócz pierwszej", wywołał komentarze internatów, a także lekarzy. Rzeczywiście, zachorowań przybywa. Tłumaczymy, dlaczego jednak trudno teraz szacować wysokość fali zakażeń koronawirusem.

"Przebiliśmy prawie wszystkie fale COVID-19"? Jaki jest problem z tym wykresem

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24

"Najbardziej brutalna", "agresywna", "łamiąca reguły przyzwoitości" - tak politolodzy i publicyści oceniali tegoroczną kampanię wyborczą do parlamentu. Znalazło to odzwierciedlenie w liczbie procesów prowadzonych w sądach w trybie wyborczym. Jak sprawdził Konkret24, było ich ponad 120 - o ponad jedną trzecią więcej niż cztery lata wcześniej.

Procesy w trybie wyborczym: wzrost o jedną trzecią. Kto przegrał, kto wygrał?  

Procesy w trybie wyborczym: wzrost o jedną trzecią. Kto przegrał, kto wygrał?  

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Uczeń w Kanadzie - według małopolskiej kurator Barbary Nowak - miał zostać aresztowany, bo "powiedział, że są dwie płcie". Zaś nauczyciel w Irlandii miał zostać uwięziony, bo nie chciał się zwracać do uczniów "wedle płci". Obie opowieści są nieprawdziwe.

Barbara Nowak o "aresztowaniu ucznia" w Kanadzie i "uwięzieniu nauczyciela" w Irlandii. To fake newsy

Barbara Nowak o "aresztowaniu ucznia" w Kanadzie i "uwięzieniu nauczyciela" w Irlandii. To fake newsy

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

W dyskusji o pomysłach na skrócenie kolejek do lekarzy specjalistów poseł PiS Radosław Fogiel przypominał, że rząd Zjednoczonej Prawicy zniósł limity do lekarzy. A jego zdaniem Koalicja Obywatelska nie proponuje nic nowego, jeśli chodzi o kolejki do lekarzy. To prawda, PiS limity zniósł - ale mimo tego kolejki są jeszcze dłuższe. Eksperci wyjaśniają ten paradoks.

Fogiel: "znieśliśmy limity do specjalistów". A kolejki wzrosły. Dlaczego?

Fogiel: "znieśliśmy limity do specjalistów". A kolejki wzrosły. Dlaczego?

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Politycy Zjednoczonej Prawicy oskarżają Szymona Hołownię, że "wypuścił na wolność" Włodzimierza Karpińskiego, "realizując politykę bezkarności". Tylko że marszałek Sejmu nie może zwalniać z aresztu i nie dzięki niemu Karpiński został wypuszczony. Prawnicy wyjaśniają, o co chodziło z pismem marszałka.

Hołownia "wyciągnął na wolność Karpińskiego"? Nie, prokuratura

Hołownia "wyciągnął na wolność Karpińskiego"? Nie, prokuratura

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24

Po wielu miesiącach zwłoki Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało dane dotyczące długości postępowań sądowych w 2022 roku. Wobec 2021 roku wyglądają optymistycznie, ale porównanie to zaciemnia okres pandemii, gdy sądy miały ograniczone możliwości pracy. Jeśli spojrzeć na cały okres rządów Zjednoczonej Prawicy, to po siedmiu latach sprawy w polskich sądach każdego szczebla trwają dłużej, w niektórych kategoriach nawet o ponad cztery miesiące.

Ziobro: "wyraźny postęp" w sądach. Dane: sądy od rządów PiS pracują wolniej

Ziobro: "wyraźny postęp" w sądach. Dane: sądy od rządów PiS pracują wolniej

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24

Miliony wyświetleń w sieci osiąga nagranie z relacji polskiej telewizji, które rzekomo pokazuje, jak prezydent USA Joe Biden upadł ze schodów, wychodząc w Warszawie z samolotu. Film jest prawdziwy, ale nie przedstawia sytuacji z udziałem prezydenta.

"Biden spadł ze schodów samolotu"? Nie, to nie on

"Biden spadł ze schodów samolotu"? Nie, to nie on

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Publicysta tygodnika "Sieci" Michał Karnowski oburzył się, gdy w serwisie X opublikowano fotografię sprzed lat, na której pozuje on z chorągiewką z napisem www.tusk.pl. Nie ma jednak wątpliwości: zdjęcie jest autentyczne.

Michał Karnowski: "ordynarny fotomontaż". Ale to jego prawdziwe zdjęcie

Michał Karnowski: "ordynarny fotomontaż". Ale to jego prawdziwe zdjęcie

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Pierwszym krokiem w przywracaniu praworządności w Polsce po rządach PiS była wymiana polityków w Krajowej Radzie Sądownictwa. Nowy Sejm na pierwszym posiedzeniu wybrał czterech nowych posłów do zasiadania w tej instytucji. Ale problem do rozwiązania jest dużo trudniejszy. Prawnicy tłumaczą, czy i jak da się neo-KRS naprawić.

Krajowa Rada Sądownictwa wciąż jest "neo". Jak długo jeszcze?

Krajowa Rada Sądownictwa wciąż jest "neo". Jak długo jeszcze?

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

"Ktoś wie i mi wytłumaczy?", "co on daje w łapkę?" - pytali internauci, komentując nagranie z obchodów Święta Niepodległości, na którym widać prezydenta wręczającego coś żołnierzom. Jak się okazuje, sposób wręczania tego przedmiotu nie jest przypadkowy i jest on cenną pamiątką dla żołnierza.

Prezydent Duda dziękuje żołnierzom. "Co on im tam daje do ręki"?

Prezydent Duda dziękuje żołnierzom. "Co on im tam daje do ręki"?

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24

Minister rodziny Marlena Maląg przekonuje, że "główną przyczyną spadku liczby urodzeń jest spadek liczby kobiet w wieku rozrodczym". Badacze - także ci, na których pracach oparto rządową strategię demograficzną - zwracają uwagę, że czynników decydujących o tym, iż Polki odkładają decyzję o posiadaniu dziecka, jest jednak dużo więcej.

Maląg podaje "główną przyczynę" spadku liczby urodzeń. A jak jest naprawdę?

Maląg podaje "główną przyczynę" spadku liczby urodzeń. A jak jest naprawdę?

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24

Setki tysięcy odsłon w mediach społecznościowych mają nagrania przedstawiające rzekomo ataki na policjantów podczas niedawnych propalestyńskich demonstracji w Londynie. To fake news - do takich scen tam nie doszło. Rozpowszechniane teraz filmy powstały kilka lat wcześniej.

Podpalili policjanta na propalestyńskiej manifestacji w Londynie? Nie tam, nie teraz

Podpalili policjanta na propalestyńskiej manifestacji w Londynie? Nie tam, nie teraz

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

"Czy zdajecie sobie państwo sprawę, że po zmianie prawa Unii będzie możliwość nałożenia nowych podatków?" - mówił Mateusz Morawiecki w Sejmie 13 listopada. Ostrzegał przed planowanymi zmianami traktatów Unii Europejskiej, bo te zmiany mają rzekomo pozbawić Polskę suwerenności. Wyjaśniamy, o co chodzi z podatkami.

Morawiecki straszy "nałożeniem nowych podatków" przez UE. To manipulacja

Morawiecki straszy "nałożeniem nowych podatków" przez UE. To manipulacja

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Kolejny deep fake z rzekomą wypowiedzią dowódcy ukraińskiej armii. Tym razem w sfabrykowanym oświadczeniu generał Wałerij Załużny miał wezwać swoich żołnierzy do opuszczenia okopów i marszu na Kijów. Ukraińcy ostrzegają: w ten sposób Rosjanie próbują nas poróżnić.

Generał Załużny "wzywa do wyjścia z okopów"? To fałszywka

Generał Załużny "wzywa do wyjścia z okopów"? To fałszywka

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24, PAP

Po wyborze wicemarszałków Sejmu i Senatu politycy PiS atakują ugrupowania stojące za tym wyborami, że ich partia została pozbawiona "prawa zgłoszenia" własnych kandydatów na wicemarszałków obu izb. Ale to właśnie PiS zgłosił kandydatury Elżbiety Witek i Marka Pęka do władz Sejmu i Senatu.

Jabłoński: PiS "pozbawiony prawa zgłoszenia kandydata na wicemarszałka". Nieprawda

Jabłoński: PiS "pozbawiony prawa zgłoszenia kandydata na wicemarszałka". Nieprawda

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Użytkownicy Facebooka rozpowszechniają internetowy łańcuszek. Według rozsyłanego przekazu zawartą w łańcuszku treść trzeba skopiować na swój profil, by nie zezwolić Facebookowi na używanie swoich zdjęć. Przestrzegamy: to nieprawda.

"Nie zezwalam Facebookowi". Uwaga na fałszywy łańcuszek

"Nie zezwalam Facebookowi". Uwaga na fałszywy łańcuszek

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

We władzach Narodowego Banku Polskiego trwa konflikt pomiędzy członkiem zarządu Pawłem Muchą a prezesem Adamem Glapińskim. Zarzuty stawiane temu ostatniemu mogą przyczynić się do postawienia go przed Trybunałem Stanu. Wyjaśniamy procedurę oraz dlaczego samo przegłosowanie wniosku jest groźne dla szefa banku centralnego.

Kiedy prezesa NBP można postawić przed Trybunałem Stanu? Wyjaśniamy

Kiedy prezesa NBP można postawić przed Trybunałem Stanu? Wyjaśniamy

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Czwórce europosłów Zjednoczonej Prawicy 9 listopada uchylono immunitety. Według nich przyczyną ma być lajkozbrodnia, czyli polubienie wyborczego spotu Prawa i Sprawiedliwości z 2018 roku. Ta narracja wprowadza w błąd. Chodzi bowiem o promowanie materiału, który może nosić znamiona nawoływania do nienawiści. To sąd oceni, czy tak było.

Stracili immunitet "za lajka"? Nie. Manipulacja PiS

Stracili immunitet "za lajka"? Nie. Manipulacja PiS

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24