Decyzja premiera, by spółki Skarbu Państwa budowały szpitale, ma podstawę prawną? Tak, w ustawie antycovidowej

konkret poprawaRadek Pietruszka / PAP

Po tym, jak Mateusz Morawiecki polecił kilku spółkom Skarbu Państwa podjęcie przygotowań do budowy szpitali tymczasowych, w internecie pojawiły się pytania: co to znaczy "decyzja administracyjna premiera"? jaka jest jej podstawa prawna? Wyjaśniamy.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Michał Dworczyk poinformował 30 października w Wirtualnej Polsce: "Dzisiaj w nocy premier podpisał decyzje dla sześciu spółek Skarbu Państwa lub spółek, w których Skarb Państw ma decydujący udział, zobowiązujące te spółki do budowy szpitali tymczasowych. Łącznie będzie to co najmniej trzy tysiące dodatkowych łóżek". Chodzi o takie spółki jak Orlen, Lotos, KGHM czy PKO BP.Od razu po podaniu tej informacji wśród internautów pojawiły się pytania o podstawy prawne takich decyzji.

Szpital polowy na Stadionie Narodowym otwarty
Szpital polowy na Stadionie Narodowym otwartyFakty TVN

"Czy ktoś kojarzy podstawę prawną tych decyzji? Bo art. 11 ustawy covidowej utracił moc we wrześniu 2020" – zapytał na Twitterze dr Witold Zontek z Katedry Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Podobne pytanie zadał dziennikarz Rafał Hirsch: "czy ktoś wie gdzie znajduje się ta 'decyzja administracyjna' o tym, że spółki mają budować szpitale? Bo szukam i nigdzie nie mogę znaleźć. W ogóle co to znaczy 'decyzja administracyjna premiera', jaka jest jej podstawa prawna?" - napisał na Twitterze.

W rzeczywistości tylko przez miesiąc premier nie mógł wydawać firmom poleceń wykonywania różnych prac związanych ze zwalczaniem epidemii koronawirusa. Od początku października, po kolejnej, dwunastej nowelizacji ustawy antycovidowej, znów może to robić.

Premier poleca zakupy i przygotowania do wyborów

W uchwalonej na samym początku epidemii ustawie z 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych znalazł się art. 11, na mocy którego wojewodowie - a premier na wniosek wojewody - po poinformowaniu ministra właściwego do spraw gospodarki mogli w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 wydawać polecenia organom administracji i samorządom, a także przedsiębiorcom. Takie polecenia wydawano w drodze decyzji administracyjnej; podlegały natychmiastowemu wykonaniu z chwilą ich doręczenia lub ogłoszenia oraz nie wymagały uzasadnienia.

31 marca Sejm, nowelizując ustawę sprzed trzech tygodni, zmienił ten przepis. Dodał słowa: "z własnej inicjatywy". Art. 11 ust. 2 uzyskał brzmienie:

Prezes Rady Ministrów, z własnej inicjatywy lub na wniosek wojewody, po poinformowaniu ministra właściwego do spraw gospodarki może, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, wydawać polecenia obowiązujące inne niż wymienione w ust. 1, 2 osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz przedsiębiorców. art. 11 ust. 2 ustawy antycovidowej

Dodano również przepis, że wykonywanie zadań "następuje na podstawie umowy zawartej z przedsiębiorcą przez: 1) Prezesa Rady Ministrów lub 2) wyznaczonego ministra, lub 3) właściwego wojewodę – i jest finansowane ze środków budżetu państwa z części budżetowej, której dysponentem jest, odpowiednio, Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, wyznaczony minister albo wojewoda".

Premier, by wydać polecenia różnym firmom, nie musiał już mieć wniosku od wojewody - mógł to robić z własnej inicjatywy. I na tej podstawie, jak pisaliśmy w Konkret24, wydał polecenia m.in. KGHM i Lotosowi zrealizowania zakupów sprzętu medycznego, a Poczcie Polskiej wydał polecenie przygotowań do prezydenckich wyborów w formie korespondencyjnej.

Premier traci uprawnienia tylko na miesiąc

Ustawa z 2 marca stwierdzała, że m.in. art. 11 traci moc po 180 dniach od wejścia w życie ustawy - ponieważ ta zaczęła obowiązywać 7 marca, 180 dni upłynęło 5 września.

Lecz w trakcie sejmowych prac na kolejną, dwunastą już nowelizacją ustawy, 17 września posłowie PiS zgłosili do rządowego projektu poprawkę, która przywracała wojewodom i premierowi możliwość wydawania poleceń (w rządowej wersji projektu nie było tego przepisu).

Jeszcze tego samego dnia głosami PiS oraz posłów klubu PSL-Kukiz'15 Sejm - przy sprzeciwie posłów KO i Konfederacji oraz wstrzymujących się posłach Lewicy – uchwalił tę ustawę. Senat, który wniósł do niej kilka poprawek, w zakresie przywrócenia możliwości wydawania poleceń przez premiera się nie wypowiedział. Ustawę z poprawkami Senatu Sejm przyjął 7 października, po podpisie prezydenta weszła w życie 9 października.

Premier znów poleca

Nowelizacja z 7 października przywróciła więc wojewodom, ministrowi zdrowia i premierowi możliwość wydawania poleceń równym podmiotom w związku ze zwalczaniem epidemii koronawirusa.

W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu Prezes Rady Ministrów może, z własnej inicjatywy, wydawać polecenia obowiązujące podmioty, o których mowa w ust. 1 i 2. Wydając polecenie wobec przedsiębiorcy, Prezes Rady Ministrów może wyznaczyć organ odpowiedzialny za zawarcie umowy. art. 11h ust. 3 ustawy antycovidowej

W nowym przepisie rozszerzono zakres czasowy jego stosowania – na cały czas trwania stanu epidemii (niezależnie jak długo) i trzy miesiące po jego zakończeniu (w poprzedniej wersji było to tylko 180 dni od wejścia w życie ustawy).

Spółki zbudują szpitale według podręcznika

Pytane przez Konkret24 Centrum Informacyjne Rządu potwierdziło, że polecenia premiera z 29 października o tym, iż sześć spółek Skarbu Państwa ma wybudować tymczasowe szpitale, zostały wydane właśnie na podstawie art. 11h ust. 3 i 4 ustawy z 2 marca (ust. 4 dotyczy formy polecenia: jest to decyzja administracyjna podlegająca natychmiastowemu wykonaniu).

Minister Michał Dworczyk o budowie szpitali przez państwowe spółki
Minister Michał Dworczyk o budowie szpitali przez państwowe spółki tvn24

Gdy 30 października Michał Dworczyk poinformował o poleceniu premiera Morawieckiego, tego samego dnia Ministerstwo Aktywów Państwowych w komunikacie podało, że "zgodnie z ostatnimi decyzjami administracyjnymi KGHM, Lotos, PKN Orlen, PKO Bank Polski, Tauron, Totalizator Sportowy oraz Węglokoks wybudują szpitale tymczasowe dla osób chorych na COVID-19". Resort przekazał, że do akcji włączy się również Bank Gospodarstwa Krajowego. Działania spółek w tym zakresie ma zaś koordynować Ministerstwo Aktywów Państwowych. Koszty budowy poniesie Skarb Państwa. "W przedsięwzięciu tym do spółek należeć będzie strona organizacyjna oraz inwestycyjna" - przekazano.

Lista spółek wzbudziła komentarze i wątpliwości, czy to właśnie one powinny się zajmować tworzeniem szpitali tymczasowych. Dziennikarz "Pulsu Biznesu" Kamil Zatoński napisał na Twitterze: "KGHM ma swój szpital, PKO BP - ośrodki wypoczynkowe, inni pewnie też, więc zakładam, że chodzi o wykorzystanie infrastruktury, nikt tu cegieł kłaść nie będzie".

Z kolei publicysta ekonomiczny Michał Samcik na swoim blogu zastanawiał się: "Co to za dziwny pomysł? Jakie te spółki mają doświadczenie i know-how w sprawach zdrowotnych? Czy pracownicy stacji benzynowych i kas w banku będą teraz opiekować się chorymi? Co na to akcjonariusze?".

Szef szpitala polowego na Stadionie Narodowym o budowie szpitala
Szef szpitala polowego na Stadionie Narodowym o budowie szpitala tvn24

Zapytaliśmy bank PKO BP, jak zamierza zrealizować polecenie premiera w sprawie wybudowania szpitala: czy poprzez jedną ze spółek z Grupy PKO BP, czy poprzez zlecenie wykonania takiego szpitala firmie zewnętrznej, czy poprzez wyłącznie sfinansowanie odpowiedniej działalności szpitala patronackiego, czy też w jakiś inny sposób? "Szczegóły, m.in. kwestie finansowania przedsięwzięcia, znajdą Państwo na stronie Ministerstwa Aktywów Państwowych" - odpowiedział departament komunikacji korporacyjnej PKO BP. Odesłało nas do cytowanego wyżej komunikatu ministerstwa.

Jak wyjaśniał minister Dworczyk w wypowiedzi dla Wirtualnej Polski, spółki otrzymają kontakty do osób, które będą służyć wsparciem merytorycznym i formalno-prawnym oraz podręcznik budowy opracowany w trakcie budowy Szpitala Narodowego. "Spółki muszą sobie poradzić z tymi projektami same" – stwierdził szef kancelarii premiera.

Autor: Piotr Jaźwiński / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Radek Pietruszka PAP

Źródło zdjęcia głównego: Radek Pietruszka / PAP

Pozostałe wiadomości

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Przed zapowiadanymi wielkimi opadami oczy wielu Polaków zwrócone są na największe zbiorniki przeciwpowodziowe w kraju. Zarządzający nimi zapewniają, że wszystkie mają zabezpieczone rezerwy. Porównaliśmy stan ich wypełnienia teraz oraz tuż przed powodzią we wrześniu 2024 roku. Eksperci tłumaczą, czy i jakie wnioski można z tego wyciągnąć.

Wypełnienie zbiorników retencyjnych teraz i przed powodzią 2024. Co nam to mówi

Wypełnienie zbiorników retencyjnych teraz i przed powodzią 2024. Co nam to mówi

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24

W kancelarii prezydenta Nawrockiego ma pozostać przynajmniej jeden minister z czasów obecnego prezydenta. A reszta? I co się stanie obecnymi doradcami Andrzeja Dudy? Wyjaśniamy.

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Źródło:
Konkret24

Poszukujący Tadeusza Dudy policjanci jakoby nawet nie potrafią nosić broni, a sam poszukiwany rzekomo zamieszcza w sieci nagranie obozowiska; na dodatek miał też sfilmować policyjny śmigłowiec, a nagranie zamieścił w sieci. Akcja w okolicach Limanowej stała się pretekstem do drwienia z policjantów biorących w niej udział lub zwiększania zasięgów i popularności w sieci. Pokazujemy przykłady krążących wokół niej fake newsów.

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

Źródło:
Konkret24

Ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, stwierdziła, że dla jej partii istotna jest objęcie funkcji wicepremiera w planowanej rekonstrukcji rządu, bo "wicepremier może więcej niż minister". A co na to akty prawne?

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Źródło:
Konkret24

Komentując "patrole obywatelskie" na granicy polsko-niemieckiej, politycy opozycji mówią po raz kolejny o "tysiącach migrantów przerzucanych przez Niemców". Dane o rzeczywistych przekazaniach są jednak dużo niższe. Wyjaśniamy.

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki zamieścił wykres, który miał pokazywać, jak bardzo za rządów PiS rosły dochody budżetu państwa, gdy podczas rządów PO-PSL i obecnej koalicji wzrosty nie są tak znaczące. Ekonomiści tłumaczą, co były premier pomija.

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Źródło:
Konkret24

Po tragedii w Starej Wsi, podczas policyjnej obławy pojawiło się zdjęcie, które ma pokazywać ulicę przed domem, gdzie dokonano zbrodni. Jest rozpowszechniane z twierdzeniem, że podejrzany Tadeusz Duda uciekł stamtąd na motocyklu. Oba przekazy są nieprawdziwe.

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

W sieci pojawił się fragment kodu, który ma świadczyć o tym, że tak zwana aplikacja Mateckiego miała być podłączona do serwerów PKW. Nieznających się na programowaniu może wprowadzać w błąd. Tłumaczymy.

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

Źródło:
Konkret24

Nagranie z kilkudziesięcioma bocianimi gniazdami na słupie wysokiego napięcia przyciągnęło uwagę tysięcy internautów. Jedni twierdzą, że to Polska, inni wskazują na zagranicę. Sprawdziliśmy, co wiadomo o tym materiale.

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

Źródło:
Konkret24

Były wicepremier Jacek Sasin pytał w wywiadzie radiowym, gdzie są pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy i czy "ktoś odczuł jakąś poprawę z tego względu". Pokazujemy więc, na co do tej pory przeznaczono te środki: od pracowni AI, przez żłobki, po oczyszczalnie ścieków i modernizacje linii kolejowych.

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Źródło:
Konkret24

Mimo zawieszenia przyjmowania wniosków o azyl na granicy polsko-białoruskiej, polskie służby wciąż przyjmują ich ponad tysiąc miesięcznie. Internauci komentują, że "Donald Tusk okłamał Polaków", bo "granica jest nieszczelna". Wyjaśniamy, dlaczego te dane o tym nie świadczą.

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Źródło:
Konkret24