Nie, amerykańska agencja FDA nie stwierdziła 22 skutków ubocznych szczepionki na COVID-19

Amerykanie poinformowali o 22 możliwych powikłaniach poszczepiennych, w tym śmierci? To informacja wyjęta z kontekstuPixabay

Teoretyczna lista możliwych skutków ubocznych nowych szczepionek, jaką jesienią stworzyła roboczo amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA), jest rozsyłana teraz w internecie jako spis powikłań po zaszczepieniu na COVID-19. To nieprawda. Manipulację skomentowała sama FDA.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Grafika opisana jako "ciekawostka związana z bezpieczeństwem szczepionki na COVID-19" krąży w internecie od połowy grudnia. Tą ciekawostką ma być dokument amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (Food and Drug Administration, FDA), który "przedstawia 22 poważne stany chorobowe w tym śmierć jako możliwe powikłania poszczepienne". Grafika po polsku jest tłumaczeniem tego dokumentu.

Zdobyła dużą popularność w sieci, m.in. po opublikowaniu jej na Facebooku przez Włodzimierza Skalika, byłego radnego sejmiku śląskiego bezskutecznie startującego w wyborach parlamentarnych i europejskich w 2019 roku z list Konfederacji. Wprawdzie Skalik przedstawił dokument jako "ciekawą listę możliwych niepożądanych odczynów poszczepiennych zaprezentowanych przez amerykańską agencję FDA" - ale internauci powiązali te informacje z trwającymi szczepieniami na COVID-19. Ilustrację w anglojęzycznej wersji opublikowano w komentarzu na Facebooku do jednego z naszych artykułów dotyczących szczepionek na COVID-19.

Wpis Włodzimierza Skalika był szeroko rozpowszechniany w siecifacebook

Na grafice czytamy, że jest to "zarys" i "robocza lista możliwych niepożądanych odczynów poszczepiennych" i że "zastrzega się możliwość jej zmiany". Lista zawiera 22 możliwe skutki uboczne.

Mimo że taki slajd rzeczywiście pojawił się w prezentacji FDA w październiku, powielanie go bez przytoczenia kontekstu i sugerowanie, że chodzi o dopuszczone do użytku szczepionki na COVID-19, jest manipulacją.

Szkic rozważanych możliwości, zanim szczepionka powstała

Lista FDA ma bowiem charakter roboczy - zawiera wszystkie teoretycznie możliwe powikłania, jakie przed rozpoczęciem trzeciej fazy testów szczepionki na COVID-19 rozważali eksperci i które miały być zweryfikowane. Ostatecznie z tych wszystkich 22 wymienionych skutków ubocznych wystąpiły tylko pojedyncze przypadki anafilaksji, czyli silnej reakcji alergicznej.

Profesor Piekarska: jestem pod wrażeniem wyobraźni niektórych osób, które wymyślają te wszystkie niesamowite potencjalne działania niepożądane szczepionek
Profesor Piekarska: jestem pod wrażeniem wyobraźni niektórych osób, które wymyślają te wszystkie niesamowite potencjalne działania niepożądane szczepionektvn24

Wycięty i przetłumaczony na język polski slajd z roboczą listą możliwych powikłań pochodzi z prezentacji dra Steve'a Andersona, dyrektora biostatystyki i epidemiologii Centrum Biologicznej Oceny i Badań (CBER) działającego w ramach FDA. Zaprezentował ją 22 października na spotkaniu poświęconym rozwojowi, autoryzacji i licencjonowaniu szczepionki na COVID-19 w Stanach Zjednoczonych.

Oryginalny slajd z prezentacji FDAfda.gov

Na 16. slajdzie prezentacji pokazano możliwe 22 skutki uboczne i podkreślono, że jest to szkic, który może się zmienić. W tamtym czasie eksperci w FDA mogli bowiem stworzyć jedynie teoretyczną listę wszystkich potencjalnych skutków ubocznych szczepionek, bo żadna z firm nie opublikowała jeszcze wyników III fazy badań klinicznych - więc powikłania poszczepienne nie były znane.

Jako pierwsza wyniki takich badań opublikowała firma Pfizer - 9 listopada, ponad dwa tygodnie po spotkaniu w FDA. A szczegółowe dane dotyczące m.in. zarejestrowanych skutków ubocznych podano dopiero w komunikacie 18 listopada.

Sporządzając listę 22 możliwych powikłań, pracownicy FDA nie bazowali więc na badaniach żadnej opracowywanej szczepionki na COVID-19, tylko na ogólnej wiedzy medycznej dotyczącej szczepień. Proces powstania tej listy wyjaśniali potem w publicznych wypowiedziach.

"Możliwe, a nie stwierdzone skutki uboczne"

Ponieważ wycięty z prezentacji slajd krążył wcześniej po sieci w języku angielskim, jego zasięg spowodował, że do treści odniosła się sama Agencja Żywności i Leków. Rzecznik FDA wyjaśnił portalowi Politifact.com: "Jak zaznaczono na slajdzie, jest to opis możliwych, a nie stwierdzonych skutków ubocznych, które FDA będzie monitorować, kiedy szczepionka zostanie wdrożona". I dodał: "FDA planuje monitorować właśnie te 10-20 interesujących nas skutków".

W artykule agencji Associated Press wytłumaczono natomiast, że do śledzenia reakcji na szczepionki na COVID-19 agencja FDA będzie wykorzystywać już istniejące platformy monitorowania szczepionek. To właśnie z nich zebrano teoretyczne skutki uboczne do prezentacji.

Prawie pięć milionów zaszczepionych

11 grudnia 2020 roku amerykańska FDA dopuściła do użytku pierwszą szczepionkę na COVID-19 stworzoną przez firmy Pfizer i BioNTech. Według danych Uniwersytetu Oksfordzkiego w ciągu pierwszych dwóch tygodni pierwszą dawkę otrzymało ponad 2,1 mln Amerykanów. Do 29 grudnia na całym świecie zaszczepiono prawie 4,9 mln osób.

Jedynym poważniejszym skutkiem ubocznym był wstrząs anafilaktyczny, czyli silna reakcja alergiczna na jeden ze składników szczepionki. Wystąpiła u ośmiu osób. Po odnotowaniu tych pojedynczych przypadków anafilaksja pojawiła się już w charakterystyce szczepionki Pfizera i ulotce dla pacjenta udostępnionych m.in. na stronie Ministerstwa Zdrowia.

Anafilaksja była na slajdzie z październikowej prezentacji FDA. Jest na razie jedynym skutkiem ubocznym z tej listy, który rzeczywiście odnotowano. Mimo tego eksperci FDA uważają, że szczepionka Pfizera powinna być bezpieczna dla większości osób z alergiami. Polska ulotka informuje, że jeśli u pacjenta wystąpiła kiedyś ciężka reakcja alergiczna po wstrzyknięciu jakiejkolwiek szczepionki, nie jest to powód do rezygnacji ze szczepienia na COVID-19, a pacjent powinien jedynie skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Przeciwwskazaniem do przyjęcia preparatu Pfizera jest jedynie stwierdzone uczulenie na substancję czynną lub którykolwiek z pozostałych składników szczepionki wymienionych w ulotce.

Autor: Michał Istel / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Pixabay

Źródło zdjęcia głównego: Pixabay

Pozostałe wiadomości

Po ułaskawieniu Roberta Bąkiewicza przez prezydenta Andrzeja Dudę obrońcy tej decyzji szerzą narrację o niewinnie skazanym za "obronę Kościoła przed barbarzyńcami". Absurd? Nie, przemyślana retoryka. I znana metoda budowania poparcia z wykorzystaniem fałszywego założenia.

Bąkiewicz jako "obrońca Kościoła" kontra "barbarzyńcy". Tu nie ma przypadku

Bąkiewicz jako "obrońca Kościoła" kontra "barbarzyńcy". Tu nie ma przypadku

Źródło:
TVN24+

Europosłowie Adam Bielan i Patryk Jaki sugerują, że Niemcy zawracają migrantów wyłącznie do Polski. Tak nie jest - dane pokazują, że Niemcy stosują tę procedurę wobec innych sąsiadów.

Bielan i Jaki: "robią to tylko z Polską". No nie

Bielan i Jaki: "robią to tylko z Polską". No nie

Źródło:
Konkret24

"To już jest anektowanie terenów należących do Polski" - w tym duchu komentowana jest nagłaśniana w sieci informacja, że Polska oddała most graniczny w Słubicach pod zarząd Niemiec. Wpisuje się ona w prowadzoną przez prawicę i środowiska narodowe akcję polityczną, lecz błędnie jest łączona zarówno z obecnym rządem, jak i z tematem migrantów. To długa historia. Wyjaśniamy.

Polska "oddała most pod zarząd Niemiec"? Ten tak, ale inne "dostała"

Polska "oddała most pod zarząd Niemiec"? Ten tak, ale inne "dostała"

Źródło:
Konkret24

"Kpiny", "bezczelność" - tak internauci komentują przemówienie ambasadora Ukrainy w Polsce wygłoszone na obchodach rocznicy rzezi wołyńskiej. A to za sprawą nagrania, które krąży w sieci. Przekaz jest jednak fake newsem.

Ambasador Ukrainy o Wołyniu mówił 10 sekund? "Muszę zabrać głos"

Ambasador Ukrainy o Wołyniu mówił 10 sekund? "Muszę zabrać głos"

Źródło:
Konkret24

Były premier Mateusz Morawiecki opublikował w mediach społecznościowych film pokazujący "niemieckie wojsko" w okolicach Lubieszyna, pytając, kiedy rząd "z tym skończy". W ten sposób podważył nie tylko obecność wojsk NATO w Polsce, ale też udział Polski w sojuszu.

Morawiecki o "niemieckim wojsku" w Polsce. "Kłamstwem walczy o zasięg"

Morawiecki o "niemieckim wojsku" w Polsce. "Kłamstwem walczy o zasięg"

Źródło:
Konkret24

Politycy prawicy - a za nimi internauci - zwracają ostatnio uwagę na wszystko, co niemieckie bądź z Niemiec, komentując to jako zagrożenie dla Polski. Tak też się stało, gdy na Wałach Chrobrego w Szczecinie zacumowała niemiecka korweta. Padały nawet komentarze o możliwej prowokacji wobec Polski. Ten alarmujący ton i wzbudzający strach polityczny przekaz jest bezzasadny.

Niemiecka korweta Braunschweig w Szczecinie. "Co to ma być?" 

Niemiecka korweta Braunschweig w Szczecinie. "Co to ma być?" 

Źródło:
Konkret24

Europoseł PiS Patryk Jaki przekonuje, że obecny rząd wydaje więcej wiz pracowniczych obcokrajowcom niż poprzednie. Dane, które otrzymaliśmy z MSZ, pokazują coś innego.

Patryk Jaki: "wiz pracowniczych jest teraz więcej". A naprawdę? Mamy dane

Patryk Jaki: "wiz pracowniczych jest teraz więcej". A naprawdę? Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Nowa ustawa spowoduje, że polski gaz będzie magazynowany w Niemczech - alarmują politycy opozycji i prawicowe media. To fałszywa narracja zbudowana na wielostopniowej manipulacji. W jej przypadku szczególnie istotne jest, jak powstała.

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

Źródło:
Konkret24

Po rocznicy rzezi wołyńskiej w sieci pojawiło się zdjęcie, które rzekomo przedstawia szczątki ofiar w zbiorowej mogile. Drastyczny opis informuje o "10 000 czaszkach małych dzieci". Fotografia nie ma jednak nic wspólnego z ludobójstwem na Wołyniu. Wyjaśniamy, co wiadomo o grobie i ofiarach, które się w nim znajdują.

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

Źródło:
Konkret24

"To jest mocne" - napisał rzecznik rządu Adam Szłapka, publikując w mediach społecznościowych "wyciąg z systemu wizowego", który miał udowadniać, że za rządów Zjednoczonej Prawicy nie kontrolowano migracji do Polski. Tylko że akurat nie te dane to pokazują.

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

Wizualizacje remontowanych kamienic we Wrocławiu wywołały poruszenie w sieci. Na budynkach widać bowiem szyldy w językach polskim i niemieckim. Czy rzeczywiście tam wiszą? My sprawdziliśmy, a inwestor wyjaśnia.

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Źródło:
Konkret24

"Biurokratyczny zamordyzm w plastikowym wydaniu" - grzmiał w Sejmie poseł Konfederacji Witold Tumanowicz, twierdząc, że szwedzka fundacja wykazała wzrost liczby wyrzucanych nakrętek po tym, jak Unia Europejska nakazała przytwierdzać je do butelek. Tylko że to nieprawda.

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

Źródło:
Konkret24

Podczas gdy polski polityk wprost podważa zbrodnie popełnione w Auschwitz-Birkenau, w sieci rozpowszechniane są grafiki AI, które mają imitować autentyczne obrazy pokazujące sceny z tego obozu zagłady. Powstają często na bazie prawdziwych, zachowanych zdjęć. "Manipulowanie takim obrazem dla rozrywki bezcześci go" - przestrzega muzeum. Apeluje o niepodawanie dalej takich postów.

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Źródło:
Konkret24

Iga Świątek pokonała Amandę Anisimovą w finale Wimbledonu, przechodząc do historii tenisa. Jej zwycięstwo skomentował premier Donald Tusk, lecz nie ustrzegł się przy tym wpadki.

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Źródło:
Konkret24

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Te historie poruszają. Szczególnie tych rodziców, którzy stracili dzieci, a teraz widzą zdjęcia nastolatków i czytają, że zginęli w wypadkach, lecz ich organy posłużyły do przeszczepów. Autorzy takich wpisów "błagają o udostępnienia" - a my ostrzegamy: to fake newsy.

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS postanowił zaalarmować o wzroście bezrobocia wśród młodych ludzi w Polsce. Choć posłużył się wiarygodnymi danymi, to przedstawił je w taki sposób, że czytelnik może wyciągać błędne wnioski. Wyjaśniamy.

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24