Obniżenie budżetu Agencji Wywiadu w 2022 roku wywołało w sieci dyskusję, czy aby "w obecnej sytuacji geopolitycznej" takie służby jak Agencja Wywiadu, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego czy Służba Wywiadu Wojskowego nie powinny "być mocno wspierane". Sprawdziliśmy, jak wyglądały wydatki budżetowe na służby w ostatnich latach - generalnie wielkich cięć nie widać.
Analiza budżetów 35 instytucji i urzędów państwowych na 2022 rok, którą przedstawiliśmy w tekście opublikowanym 28 grudnia 2021 roku, wywołała komentarze w mediach społecznościowych. Porównaliśmy wtedy wydatki tych jednostek zaplanowane w nowelizacji budżetu na 2021 rok z wydatkami zaplanowanymi w 2022 roku. Okazało się, że najwięcej wzrosną budżety Państwowej Agencji Atomistyki – o 49 proc.; Kancelarii Premiera – o 41,9 proc. i Rzecznika Praw Dziecka – o 40,5 proc.
Lecz komentarze wywołał fakt, że zmaleją wydatki Centralnego Biura Antykorupcyjnego – o 3,1 proc, Agencji Wywiadu - o ponad 10 proc. i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego – o ponad 20 proc. Czyli służb.
"Dziwnie wygląda 10% obniżenie budżetu Agencji Wywiadu w obliczu nowych wyzwań, w tym w naszym bezpośrednim sąsiedztwie" – napisał na Twitterze Michał Rybak, były funkcjonariusz Agencji Wywiadu, a obecnie detektyw i ekspert do spraw bezpieczeństwa (pisownia postów oryginalna). "Na pewno w obecnej sytuacji geopolitycznej to AW, SWW, ABW etc powinny być mocno wspierane. To wręcz kwestia interesu narodowego(nawet jeśli to trochę patetyczne)" – skomentował jego post jeden z twitterowiczów.
Z kolei inny z internautów, autor bloga Bezpieczeństwo i Strategia wyjasniał, że: "1) Jest to po części wypadkową słabnące pozycji szefa 2) Większe przełożenie na działania ma wielkość funduszu operacyjnego, a tutaj nie mamy danych dot. tego, czy został zmniejszony/zwiększony. 3) Generalnie nasze służby robią słaby użytej z pieniędzy, którymi dysponują".
Do wyzwań dotyczących bezpieczeństwa państwa odniósł się w swoim tweecie Maciej Sankowski, redaktor internetowego serwisu "O służbach". "Aż 843 mln w przyszłorocznym budżecie dostanie do dyspozycji KPRM. Dla porównania – Agencja Wywiadu zaledwie 247 mln – i to w czasach najpoważniejszego zagrożenia Polski od zakończenia II wojny światowej" - napisał. To skomentował Bartosz Węglarczyk, redaktor naczelny Onet.pl: "Tak, trudno to zrozumieć".
Ponieważ jeden z internautów stwierdził, że "jak zawsze warto spojrzeć w szerszej perspektywie niż tylko rok do roku" - sprawdziliśmy budżety służb specjalnych od 2015 roku, czyli od ostatniego roku rządów koalicji PO-PSL.
ABW ma największy budżet wśród służb
Prezentujemy dane z tabel do sprawozdań z wykonania budżetu państwa, które co roku w drodze uchwały przyjmuje rząd i przesyła do Sejmu.
Największym budżetem dysponowała zawsze Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. W latach 2015-2016 wynosił on najmniej - odpowiednio: 517,6 i 582,8 mln zł. Za to rok później urósł do 747,5 mln zł.
W latach 2018-2019 wydatki ABW malały, by nieco wzrosnąć w roku 2020 – do 664,8 mln zł. Na rok 2022 zaplanowano 649,7 mln zł, a więc dużo więcej niż na początku rządów Zjednoczonej Prawicy, choć mniej niż w 2021 roku.
Co roku więcej na Agencję Wywiadu i CBA
Na stały wzrost budżetów czasie rządów PiS mogła dotychczas liczyć Agencja Wywiadu. Jej wydatki w latach 2015-2020 wzrosły aż 71 proc. - ze 153,3 do 253,4 mln zł. Największy poziom osiągnęły w 2019 roku – 267,5 mln zł.
Według nowelizacji ustawy budżetowej na 2021 rok budżet Agencji Wywiadu ma wynieść 275,8 mln, a w roku 2022 – jak zapisano w ustawie budżetowej - będzie o 10 proc. niższy i wynieść 247,1 mln zł. Czyli byłby to pierwszy rok od 2019 roku, gdy wydatki na tę służbę zmaleją.
W miarę stały wzrost wydatków zapewniano też Centralnemu Biuru Antykorupcyjnego. W ostatnim roku swoich rządów, czyli w 2015 roku, rząd PO-PSL wydał na CBA 114 mln zł. W latach 2018-2020 budżety były już jednak wyższe, mniej więcej na poziomie ok. 208 mln zł. Na 2021 zaplanowano 248,9 mln zł, a na 2022 rok niewiele mniej – 241,2 mln.
Więcej dostawały też służby wojskowe
Większymi pieniędzmi niż za PO-PSL dysponuje też Służba Kontrwywiadu Wojskowego. W 2020 roku miała najwyższy budżet od 2015 roku – 347,7 mln zł. W 2022 rok jej wydatki mają jeszcze wzrosnąć - do 362,9 mln zł.
Natomiast wysokości budżetów Służby Wywiadu Wojskowego mocno się wahały w analizowanym okresie. W 2015 roku było to 427,7 mln zł, a w następnym - tylko 230,1 mln zł. Kolejny raz SWW rekord w wydatkach tej słuzby był w 2020 roku – 449 mln zł.
Podsumowując, łączne wydatki na służby specjalne w latach 2015-2020 (pomijamy kwoty planowanych wydatków na lata 2021-2022) były następujące:
ABW – 3 846,8 mln zł
SWW – 1 797,6 mln zł
SKW – 1 693,3 ml zł
AW – 1 259,2 mln zł
CBA – 1 056,1 mln zł
W sumie od 2015 do 2020 roku na służby specjalne z budżetu państwa wydano ponad 10,7 mld zł.
Autor: Piotr Jaźwiński / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Jakub Kaczmarczyk / PAP