Parlament Europejski w Strasburgu przyjął we wtorek bez poprawek unijną dyrektywę o prawach autorskich. W polskich serwisach społecznościowych pojawiły się grafiki podające nieprawdziwe informacje dotyczące oddawania głosów przez posłów Platformy Obywatelskiej. Sprawdziliśmy, jak naprawdę głosowali.
Procedura 2016/0280(COD), szerzej znana jako Dyrektywa w sprawie praw autorskich na jednolitym rynku cyfrowym, po ponad trzech latach od wniesienia przez Komisję Europejską została przegłosowana w europarlamencie. Za jej przyjęciem opowiedziało się 348 europosłów, przeciwko było 274, a 36 wstrzymało się od głosu.
Dokument od samego początku był przedmiotem burzliwej dyskusji między zwolennikami i przeciwnikami zastosowanych w nim rozwiązań. Pierwsi z nich przekonywali, że ma on zabezpieczyć interesy twórców treści w internecie i wzmocnić ich pozycję wobec gigantów takich jak Google czy Facebook. Ich oponenci podkreślali, że takie działania mogą prowadzić do cenzury w sieci.
W odniesieniu do dzisiejszego głosowania w polskich serwisach społecznościowych zaczęły pojawiać się grafiki sugerujące, że wszystkich 18 europosłów Platformy Obywatelskiej było "za" przyjęciem dyrektywy, mimo wcześniejszych zapewnień partii o jej odrzuceniu. Grafika wprowadza jednak w błąd, ponieważ odnosi się do wcześniejszych prac na dokumentem. W ostatecznym głosowaniu europosłowie PO głosowali inaczej niż zasugerowano na obrazku, a jeden z wymienionych na niej deputowanych nie zasiada już w Parlamencie Europejskim.
7-4-7
Na udostępnianej grafice wskazano, że wszystkich 18 europosłów, którzy reprezentują w Brukseli Platformę Obywatelską, w przesądzającym głosowaniu wyraziło swoje poparcie dla dokumentu, który w sieci - wśród jego przeciwników - zyskał nazwę "ACTA 2". Fakt, że nie odnosi się ona jednak do najnowszego posiedzenia Parlamentu Europejskiego, można stwierdzić już po tym, że na grafice pojawia się nazwisko Bogdana Wenty. Były selekcjoner reprezentacji Polski w piłce ręcznej od listopada nie zasiada już w ławach europarlamentu, ponieważ w wyborach samorządowych został wybrany na prezydenta Kielc. Jego miejsce w Brukseli zajął Bogusław Sonik.
Jak więc przedstawiało się dzisiejsze głosowanie w sprawie dyrektywy w wykonaniu eurodeputowanych PO? Na pewno nie można mówić o jednomyślności, ponieważ głosy rozłożyły się w proporcjach: siedem za, cztery przeciw, a siedmiu europosłów nie wzięło udziału w głosowaniu.
Dwóch europosłów, którzy nie wzięli udziału w głosowaniu, Jerzy Buzek i Dariusz Rosati, wystosowało oficjalne oświadczenie dla PAP, w którym wyjaśniali oni:
Dziś Parlament Europejski przyjął większością głosów dyrektywę o prawach autorskich, którą zdecydowanie popieramy. (…) Nie wzięliśmy jednak udziału w głosowaniu ze względu na oczywisty konflikt interesu: sprawa dotyczy również bezpośrednio najbliższych osób z naszych rodzin. Jerzy Buzek, Dariusz Rosati
Były premier potwierdził to stanowisko we wpisie opublikowanym przez jego oficjalne konto w serwisie Twitter:
Poprzednie głosowanie
Skąd pochodzi grafika sugerująca jednomyślność w głosowaniu "za" przyjęciem dyrektywy? Została wykonana we wrześniu 2018 roku, bezpośrednio po poprzednim posiedzeniu europarlamentu, na którym debatowano nad dyrektywą. Przeprowadzone wtedy głosowanie nie odnosiło się jednak do "przyjęcia" lub "odrzucenia" dokumentu, a wyłącznie do przekazania go do dalszych prac.
To właśnie wtedy wszyscy europosłowie PO wyrazili swoje poparcie dla dalszego procedowania projektu.
Kiedy przyszło jednak we wtorek do ostatecznego głosowania nad przyjęciem lub odrzuceniem dyrektywy, 10 europosłów PO zdecydowało o zmianie swojego stanowiska w tej sprawie. Jedenasty z nich - Bogusław Sonik - który nie brał udziału w tamtym posiedzeniu (przejął mandat po Bogdanie Wencie) - nie wziął udziału w rozstrzygającym głosowaniu.
Szybko rozchodząca się w sieci grafika wprowadziła w błąd także polityków. Poseł partii "Wolność" Jakub Kulesza w swoim twitterowym wpisie zasugerował, że "za" przyjęciem dyrektywy opowiedziało się "18 polskich europosłów".
W rzeczywistości było ich o dziesięciu mniej - ośmiu. Poza siedmioma przedstawicielami Platformy Obywatelskiej przyjęcie ustawy poparł także niezrzeszony Kazimierz Ujazdowski.
Dwa kontrowersyjne artykuły
Dyrektywa o prawach autorskich na jednolitym rynku cyfrowym ma zmienić zasady publikowania i monitorowania treści w internecie. W założeniu ma sprawić m.in., że właściciele praw autorskich - muzycy, autorzy scenariuszy, twórcy - będą mieli możliwość wynegocjowania lepszych umów o wynagrodzenie za korzystanie z ich utworów, gdy są one udostępnianie na platformach internetowych.
Przeciwnicy dyrektywy najbardziej ostrzegają przed działaniem artykułów 15 i 17 (dawniej 11 i 13). Mają wątpliwości, czy przepisy nie będą ograniczały wolności słowa w internecie.
Sporne artykuły wprowadzają obowiązek filtrowania treści pod kątem praw autorskich. Nie będzie on dotyczył m.in. encyklopedii internetowych, archiwów edukacyjnych, platform sprzedażowych i wszystkich innych, których głównym celem nie jest dostęp do treści objętych prawem autorskim (np. portale randkowe), ani ich magazynowanie.
Artykuł 15 dotyczy tak zwanych praw pokrewnych dla wydawców prasowych, czyli obowiązku płacenia wydawcom za treści udostępniane przez internetowych gigantów. Przepisy w nim zawarte odnoszą się do tego, jakie elementy artykułu dziennikarskiego mogą być publikowane przez agregatory treści bez konieczności wnoszenia opłat licencyjnych. Regulacje wymagają, by platformy, takie jak np. Facebook, płaciły posiadaczom praw autorskich za publikowane przez użytkowników treści albo kasowały takie materiały. Wydawcy prasy będą mieli możliwość negocjowania licencji z platformami i agregatorami treści.
Nowe prawo nie dotyczy prywatnego i niekomercyjnego użytkowania tekstów prasowych przez indywidualnych użytkowników, nie dotyczy również hiperlinków, a wraz z nimi krótkiego wyciągu z artykułu. Na mocy przepisów wydawcy mają obowiązek dzielenia się wpływami z nowego prawa z autorami danej publikacji.
Autor: Konkret24; współpraca: Maciej Sokołowski TVN24 / Źródło: Konkret24, PAP, tvn24bis.pl; zdjęcie: Shutterstock
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock