"Słownik Webstera zmienił definicję płci żeńskiej" – przekazał na Twitterze Tomasz Wróblewski. Informację tę oparł na artykule prawicowego portalu Breitbart.com. Tekst opisywał jednak nie zmianę definicji, lecz jej uzupełnienie.
Artykuł na prawicowym portalu Breitbart.com pojawił się 4 września. Tomasz Wróblewski – były redaktor naczelny m.in. "Newsweek Polska", "Rzeczpospolitej", "Wprost", ostatnio prezes Warsaw Enterprise Institute - udostępnił tekst na swoim twitterowym profilu dzień później. Opatrzył go komentarzem: "Słownik Webstera zmienił definicję płci żeńskiej. Było o istocie mogącej rodzić dzieci lub znosić jajka, a jest o istocie posiadającej tożsamość przeciwną do męskiej".
Post wpisywał się w trwającą w Polsce dyskusję o postulatach środowisk LGBT - szybko zyskał więc popularność. Uzyskał ponad 120 polubień, ponad 90 osób go udostępniło.
Wielu internautów wyrażało oburzenie rzekomą zmianą definicji płci żeńskiej w amerykańskim słowniku. "Niech się Webster i jego leksykalne dziadostwo odczepi od płci żeńskiej. Nie po to natura ewoluowała miliony lat by wytworzyć biologicznie genialny organizm żeński, by byle dziadyga udawał żeński biochemiczny cud natury"; "Świat upada na naszych oczach"; "Świat głupieje. Subiektywizm stał się wykładnią definicji. Tak było w wielu kulturach w przeszłości... bezpośrednio przed upadkiem" (pisownia oryginalna) – komentowali.
"Update", nie "change"
Sugestia, że Tomasz Wróblewski nieco błędnie zinterpretował tekst o zmianach wprowadzonych w słowniku Webstera (czyli słynnym słowniku języka angielskiego "Merriam-Webster Dictionary"), jest w tytule artykułu, na który się powołał. Brzmi on: "Słownik Merriam-Webster zaktualizował definicję kobiety" ("female" można też tłumaczyć jako "płeć żeńska" czy "samica"). Słowo "update" ("aktualizować") - a nie "change" (zmieniać) - pojawia się też w pierwszym zdaniu tekstu amerykańskiego portalu. "Wydaje się, że słownik Merriam-Webster zaktualizował definicję 'kobiety', by zawrzeć 'posiadanie tożsamości płciowej przeciwnej do męskiej', skutecznie wymazując pojęcie płci biologicznej" – tłumaczy autorka tekstu.
Wcześniej słowo "female" miało osiem definicji, lecz tylko jedna odnosiła się do rzeczownika - bo "female" w języku angielskim to także przymiotnik "żeński". W ostatniej zapisanej archiwalnej wersji strony z 30 czerwca tego roku przymiotnik "żeński" objaśniony był jako "odnoszący się do płci, która zazwyczaj ma zdolność rodzenia potomstwa lub składnia jaj".
Tę definicję jako podstawową utrzymano, a w najnowszej aktualizacji hasła dodano kolejną definicję: przymiotnik "żeński" może oznaczać również "posiadanie tożsamości płciowej przeciwnej do męskiej". To uzupełnienie Tomasz Wróblewski określił "zmianą definicji".
Udostępniając post Wróblewskiego na Twitterze, skomentował go m.in. dziennikarz RMF FM Krzysztof Berenda. "Redaktorze @tomaawroblewski. To nie jest prawda. Dalej jest o dzieciach i jajkach. Tożsamość płciową też dołożono. Ale jajek i dzieci nie usunięto. Atrakcyjne leady nie zawsze są prawdziwe" – napisał.
Oni, rasizm, mężczyzna
Amerykański słownik, którego historia sięga pierwszej połowy XIX wieku, nie po raz pierwszy trafił na czołówki prawicowych portali - krytykowały już jego poprzednie zmiany w definiowaniu niektórych pojęć.
We wrześniu 2019 roku głośno było o zaimku osobowym "they", który po polsku stosuje się do 3. osoby liczby mnogiej: "oni". W języku angielskim można go użyć jednak także w liczbie pojedynczej w odniesieniu do osoby niebinarnej, a więc nieidentyfikującej się jednoznacznie jako kobieta lub mężczyzna. Właśnie we wrześniu ubiegłego roku taką definicję: "odnoszący się do pojedynczej osoby, której tożsamość płciowa jest niebinarna" – wprowadzono dodatkowo przy słowie "they" w słowniku Merriam-Webster.
Potem twórcy słownika uznali "they" za Słowo Roku 2019. Decyzję tłumaczono m.in. faktem, że ten zaimek był w 2019 roku wyszukiwany o 313 proc. częściej niż jeszcze rok wcześniej.
W tym roku amerykańskie media komentowały zmiany w definicji pojęcia "rasizm". Korekt dokonano po serii wiadomości, które czarnoskóra Kennedy Mitchum wysłała do edytorów słownika Webstera. Pisała w nich, że jej zdaniem należałoby poszerzyć zakres definicji słowa "rasizm", który jest nie tylko jest uprzedzeniem w stosunku do innej grupy rasowej, jak głosiła jedna z trzech ówczesnych definicji. "Jest to uprzedzenie połączone zarówno z władzą społeczną, jak i instytucjonalną. To system przewagi oparty na kolorze skóry" – pisała 22-latka.
W odpowiedzi na jej korespondencję Alex Chambers, edytor w Merriam-Webster, napisał, że wraz ze współpracownikami będzie pracował nad poszerzeniem definicji, tak jak w każdej sytuacji, gdy edytorzy "widzą szeroką zmianę zachodzącą w języku".
Obecnie definicja słowa "rasizm" jest w amerykańskim słowniku jeszcze bardziej poszerzona niż w czerwcu. Wyjaśnienie: "uprzedzenie lub dyskryminacja rasowa" zastąpiono wyjaśnieniem: "systemowy ucisk jednej grupy rasowej względem drugiej z korzyścią społeczną, ekonomiczną i polityczną".
A wracając do aktualizacji definicji słowa "kobieta"/"płeć żeńska": warto zaznaczyć, że w słowniku Merriam-Webster rozszerzono także definicję przymiotnika "męski" ("male", co znaczy też "mężczyzna", "samiec"). Od 4 września 2020 roku - poza "odnoszeniem się do płci, która zazwyczaj ma zdolność do wytwarzania stosunkowo małych, zwykle ruchliwych gamet, które zapładniają jaja samicy" - przymiotnik "męski" oznacza według amerykańskiego słownika także "posiadanie tożsamości płciowej przeciwnej do żeńskiej".
Autor: Michał Istel / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Shutterstock
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock