FAŁSZ

Nie, Joe Biden nie oglądał łamigłówek dla osób z demencją. To przerobione wideo

konkret-biden.jpgShutterstock

Joe Biden, kandydat demokratów w listopadowych wyborach prezydenckich w USA, przegląda w sklepie łamigłówki dla osób zmagających się z demencją - pokazuje nagranie, które zyskuje popularność w mediach społecznościowych. Powstało ono jednak prawie osiem lat temu i zostało przerobione.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Wideo mające pokazywać, jak Joe Biden - były wiceprezydent USA, a obecnie kandydat demokratów w nadchodzących wyborach prezydenckich - rzekomo kupuje łamigłówki pomagające walczyć z demencją, zyskuje popularność na polskim Twitterze.

"Więc mówicie, że to przyszły prezydent USA? Zaczynam się bać" - napisał na Twitterze internauta 16 sierpnia br., publikując kilkunastosekundowe nagranie. Widać na nim, jak Joe Biden wybiera kilka książek ze stosu, na którym ma rzekomo stać biała plansza z napisem "ćwiczenia umysłowe na demencję" (ang. "brain exercises for dementia").

Wideo zamieszczone w tweecie obejrzano ponad 12 tys. razy. Ponad 130 użytkowników Twittera podało wpis dalej, a polubiło go ponad 500 (stan na moment publikacji artykułu).

Kampania prezydencka w dobie fake newsów
Kampania prezydencka w dobie fake newsów tvn24

Internauci o amerykańskim kandydacie na prezydenta

Wielu internautów komentowało to wideo. Część odnosiła się do rzekomej demencji kandydata na prezydenta Stanów Zjednoczonych, co miał sugerować film. "On taki jest. Stary sklerotyk"; "Chodząca demencja..."; "Pomyślcie, że jak wygra to będzie miał walizkę z guzikiem do rakiet atomowych"; "W sumie może o to chodzi? Posadzić na stołku staruszka z demencją. Łatwiej takim sterować" - pisali.

Część użytkowników Twittera zastanawiała się, czy nagranie jest autentyczne: "Ej, ale szczerze, o co tu chodzi? On naprawdę szuka książek z ćwiczeniami pamięci? Czy to fake?"; "Wygląda na fejka"; "To są jaja? O co tu chodzi?"; "Kuszące, ale niestety to fejk". "Na wideo widać wnętrze takiego 'Macro Cash & Carry' sieci 'Costco' w USA. Nie mam tam takich szyldów z 'książkowymi tytułami', to bzdura. Tablica dodana, to nawet nie 'deep fake'" - stwierdza jeden z komentujących.

Zakupy w Costco w 2012 roku

Redakcja amerykańskiego portalu PolitiFact zajmująca się weryfikacją informacji sprawdziła wideo w marcu 2020 roku. Wtedy bowiem nagranie krążyło m.in. w aplikacji TikTok.

Tabliczka o ćwiczeniach na demencję została dodana do filmu później. "Oryginalne wideo z 2012 roku pokazuje, że oglądał książki dla dzieci" - informuje redakcja. Materiał nagrano w listopadzie 2012 roku. Joe Biden, wtedy wiceprezydent USA, wziął udział w otwarciu pierwszego w Waszyngtonie sklepu amerykańskiej sieci sklepów magazynowych Costco.

W dolnym prawym rogu przerobionego wideo widać znak wodny amerykańskiej stacji informacyjnej CBS News. Materiał relacjonujący wizytę Bidena w Costco opublikowano na kanale YouTube stacji 29 listopada 2012 roku. Znajdziemy w nim ujęcie pojawiające się w popularnym na Twitterze wpisie (od 0:35). Na oryginalnym nagraniu nie widać planszy twierdzącej, że książki, które przegląda ówczesny wiceprezydent USA, to "ćwiczenia umysłowe na demencję".

Kadr oryginalnego nagrania z wizyty Bidena w nowo otwartym sklepie sieci Costco w Waszyngtonie w 2012 rokuCBS News | CBS News/ YouTube

Nie łamigłówki dla osób z demencją, a książki dla dzieci

Jak informuje opis nagrania opublikowanego na YouTube przez CBS News, Biden kupował w Costco m.in. książki dla dzieci: "Wiceprezydent Joe Biden odwiedził w czwartek nowy sklep Costco w północno-wschodnim Waszyngtonie, aby zrobić część świątecznych zakupów - kupił książki dla dzieci, elektronikę i inne towary sieci sklepów magazynowych".

Dłuższy fragment filmu przedstawiającego Bidena przy koszach z książkami dla dzieci w Costco dostępny jest na stronie C-SPAN, amerykańskiej publicznej sieci telewizji kablowej i satelitarnej (wideo od 6:39).

Na nagraniu udostępnionym przez C-SPAN także nie widać planszy informującej, że przeglądane przez Bidena książki to łamigłówki pomagające w walce z demencją. Słychać w nim natomiast, jak zza kadru pada pytanie, jakie zakupy robił ówczesny wiceprezydent. Jak wyjaśnił, kupował książki dla programu czytelniczego dla dzieci o nazwie "The Book Buddies" (z ang. "książkowi kumple"), który zapoczątkowała w Delaware (rodzinnym stanie byłego wiceprezydenta) jego żona Jill Biden. "Moja żona zaczyna tworzyć coś, co nazywa się 'The Book Buddies' (...) dla schronisk dla kobiet i ośrodków opieki dziennej" - powiedział Biden.

Wyścig o fotel prezydencki trwa

11 sierpnia Joe Biden ogłosił, że jego kandydatką na wiceprezydenta będzie senator z Kalifornii Kamala Harris. Oboje mają formalnie otrzymać nominacje podczas konwencji Partii Demokratycznej, która rozpocznie się w poniedziałek 17 sierpnia.

Joe Biden wybrał kandydatkę na wiceprezydenta. Jest nią 55-letnia senator z Kalifornii Kamala Harris
Joe Biden wybrał kandydatkę na wiceprezydenta. Jest nią 55-letnia senator z Kalifornii Kamala Harristvn24 | tvn24

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24, PolitiFact; zdjęcie: Shutterstock/twitter

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

"To jest mocne" - napisał rzecznik rządu Adam Szłapka, publikując w mediach społecznościowych "wyciąg z systemu wizowego", który miał udowadniać, że za rządów Zjednoczonej Prawicy nie kontrolowano migracji do Polski. Tylko że akurat nie te dane to pokazują.

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

Po rocznicy rzezi wołyńskiej w sieci pojawiło się zdjęcie, które rzekomo przedstawia szczątki ofiar w zbiorowej mogile. Drastyczny opis informuje o "10 000 czaszkach małych dzieci". Fotografia nie ma jednak nic wspólnego z ludobójstwem na Wołyniu. Wyjaśniamy, co wiadomo o grobie i ofiarach, które się w nim znajdują.

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

Źródło:
Konkret24

"Biurokratyczny zamordyzm w plastikowym wydaniu" - grzmiał w Sejmie poseł Konfederacji Witold Tumanowicz, twierdząc, że szwedzka fundacja wykazała wzrost liczby wyrzucanych nakrętek po tym, jak Unia Europejska nakazała przytwierdzać je do butelek. Tylko że to nieprawda.

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

Źródło:
Konkret24

Podczas gdy polski polityk wprost podważa zbrodnie popełnione w Auschwitz-Birkenau, w sieci rozpowszechniane są grafiki AI, które mają imitować autentyczne obrazy pokazujące sceny z tego obozu zagłady. Powstają często na bazie prawdziwych, zachowanych zdjęć. "Manipulowanie takim obrazem dla rozrywki bezcześci go" - przestrzega muzeum. Apeluje o niepodawanie dalej takich postów.

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Źródło:
Konkret24

Iga Świątek pokonała Amandę Anisimovą w finale Wimbledonu, przechodząc do historii tenisa. Jej zwycięstwo skomentował premier Donald Tusk, lecz nie ustrzegł się przy tym wpadki.

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Źródło:
Konkret24

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Te historie poruszają. Szczególnie tych rodziców, którzy stracili dzieci, a teraz widzą zdjęcia nastolatków i czytają, że zginęli w wypadkach, lecz ich organy posłużyły do przeszczepów. Autorzy takich wpisów "błagają o udostępnienia" - a my ostrzegamy: to fake newsy.

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS postanowił zaalarmować o wzroście bezrobocia wśród młodych ludzi w Polsce. Choć posłużył się wiarygodnymi danymi, to przedstawił je w taki sposób, że czytelnik może wyciągać błędne wnioski. Wyjaśniamy.

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24