PRAWDA

Zełenski z hasłem o "małej Rosji". Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24
Wołodymyr Zełenski: Putin zamierza kontynuować wojnę
Wołodymyr Zełenski: Putin zamierza kontynuować wojnęTVN24
wideo 2/2
Wołodymyr Zełenski: Putin zamierza kontynuować wojnęTVN24

"Co za cringe z tą koszulką", "rozumiem, że to fejk?", "udziela wsparcia Trumpowi?" - zastanawiali się internauci, komentując hasło na koszulce prezydenta Wołodymyra Zełenskiego. Nie wszyscy wierzą, że zdjęcie jest prawdziwe i prezydent Ukrainy wystąpił w takim T-shircie. Wyjaśniamy, jaki mógł być sens tego przekazu.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

W wywiadzie dla portalu RBK Ukraina udzielonym pod koniec października prezydent Wołodymyr Zełenski mówił, że Polska nie wywiązała się z umowy w sprawie przekazania samolotów. Mówił też: "Istnieją różne wyzwania, stale prosiliśmy Polskę o zestrzeliwanie rakiet zmierzających w kierunku Polski. W Stryju mamy magazyny gazu, zależą od niego dostawy dla całego kraju, nasze życie" - powiedział. "Co robią Polacy? Czy zestrzeliwują (rakiety - red.)? Nie. Polacy powiedzieli, że są gotowi to robić, jeśli taką decyzję podejmie NATO".

Te słowa wywołały dużą dyskusję w Polsce i krytykę postawy prezydenta Ukrainy. "Jeśli wziąć pomoc wojskową, finansową, gospodarczą, humanitarną oraz pomoc uchodźcom ukraińskim, to w proporcji do PKB Polska zrobiła więcej niż jakikolwiek inny kraj. Nam też Rosja grozi i nie wszystko jest możliwe" - stwierdził szef MSZ Radosław Sikorski.

W sieci internauci nie szczędzili Zełeńskiemu słów krytyki - prezydent Ukrainy i jego wypowiedzi są bowiem szczególnie dyskutowane właśnie w mediach społecznościowych. Tak też było np. kilka dni wcześniej, kiedy to Zełenski zwrócił uwagę polskich internautów jeszcze z innego powodu. "Dzisiejszy outfit @ZelenskyyUa" - napisał 23 października jeden z użytkowników serwisu X (pisownia wszystkich postów oryginalna). I opublikował zdjęcie Zełenskiego w jego gabinecie, na którym widać, jak prezydent występuje przed kamerą w czarnym T-shircie z napisem w języku angielskim "make russia small again" - co można przetłumaczyć: "uczyńmy rosję znowu małą". Zwróćmy uwagę, że wszystkie słowa pisane są małymi literami.

Post z tym zdjęciem wyświetlono ponad 210 tys. razy. Nie wszyscy wierzyli, że fotografia jest prawdziwa - czyli że prezydent Ukrainy wystąpił w takiej koszulce. "Rozumiem ze to fejk? bo jak tak to nie wiem co ma niby ten post reprezentować?"; "Fake" - pisali.

PRAWDA
Post ze zdjęciem Zełenskiego w koszulce, która wzbudziła dyskusjęx.com

Wielu internautów dyskutowało na temat przesłania z koszulki Zełenskiego. "Postulat niewątpliwie słuszny"; "Chyba wszyscy się zgadzamy z przekazem"; "Nawet Rosja z małej litery"; "Przyznaję, wspaniały trolling"; "Niby zwykły t-shirt a słychać wycie na bagnach" - komentowali jedni. Inni krytykowali: "Pajac pozostanie pajacem"; "Klaun"; "Boże co za cringe z tą koszulką". Jeszcze inni się dziwili przesłaniu wydrukowanemu na t-shircie: "Kiedy rosja była mała?"; "A kiedy to Rosja była mała na przestrzeni dziejów historycznych?"; "Ciekawe kiedy Rosja była mała, ale ok"; "Kiedy Rosja była mała, Ukrainy nie było wcale. Trzeba wiedzieć, o co się prosi".

Część komentujących zauważyła, że napis przypomina wyborcze hasło Donalda Trumpa i dopatrywali się ukłonu wobec kandydata republikanów. "Komik udziela wsparcia Trumpowi?"; "On chyba nie wie jakim graczem jest D.Trump"; "Pogodzony już z Trumpem? Xd, szybko" - pisali.

O co więc chodzi z tym hasłem?

Przemówienie Zełenskiego i reakcja rzeczniczki Kremla

Najpierw wyjaśnienie: Zełeński naprawdę miał taki T-shirt. Wieczorem 23 października 2024 roku na oficjalnej stronie Kancelarii Prezydenta Ukrainy opublikowano transkrypcję wieczornego przemówienia Wołodymyra Zełenskiego. Ilustruje je fotografia prezydenta w tej samej koszulce z napisem "make russia small again".

PRAWDA
Artykuł na stronie Kancelarii Prezydenta Ukrainy opublikowany 23 października 2024 roku president.gov.ua

Tego samego dnia krótkie, trwające niecałe trzy minuty wideo z przemówieniem opublikowano na kanale Kancelarii Prezydenta Ukrainy w serwisie YouTube. Widać na nim Zełenskiego we wspomnianym T-shircie - lecz w niektórych kadrach widać też, oprócz dyskutowanego hasła, białą linię wyglądającą jak fragment konturów jakiegoś terytorium.

Zełenski w przemówieniu opublikowanym 23 października skupił się na wydarzeniach z tamtego dnia - informował o odbytych spotkaniach i sytuacji na froncie. Przekazał, że Stany Zjednoczone przekażą Ukrainie 20 miliardów dolarów w ramach 50-miliardowej pożyczki G7, która ma być finansowana z zysków z zamrożonych rosyjskich aktywów.

PRAWDA

Na koszulkę prezydenta Ukrainy zareagowała rzeczniczka rosyjskiego ministerstwa spraw zagranicznych Maria Zacharowa. "Małe jak co? ZSRR? Imperium Rosyjskie? Och, mam to! Jak Ruś Kijowska. Do tego potrzebujemy Kijowa. Sam to powiedziałeś, cholerny kretynie" - czytamy w poście, który opublikowano 23 października w serwisie X. O tej reakcji informowały niektóre ukraińskie media, m.in. portale telewizji Espreso TV, TSN i Kanał 24.

Hasło jako "wezwanie do historycznej sprawiedliwości"

Jaki przekaz stoi za hasłem widocznym na koszulce Zełenskiego? "Make russia small again" to nie tylko parafraza hasła wyborczego Donalda Trumpa "Make America Great Again" (przypomnijmy: wywodzi się ze sloganu z kampanii Ronalda Reagana w 1980 roku: "Let's Make America Great Again"). 

Jak sprawdziliśmy, na kilku stronach internetowych dostępna w sprzedaży jest taka sama koszulka, w której wystąpił prezydent Zełenski. Na zdjęciach widać dokładnie, że pod hasłem jest mapa Wielkiego Księstwa Moskiewskiego z 1462 roku. Podpisano ją "moscovia 1462". Zaś na odwrocie koszulki widnieje to samo hasło, lecz poniżej jest kontur Wielkiego Księstwa Moskiewskiego wpisany w znacznie większy kontur terytorium współczesnej Rosji, z 2024 roku.

"(...) To nie tylko chwytliwe hasło - to wezwanie do historycznej sprawiedliwości i przypomnienie o stuleciach imperialnych ambicji Rosji" - zauważa Illia Kabachynskyi, dziennikarz i autor artykułu opublikowanego 24 października na ukraińskiej państwowej platformie United24. Kontur mapy Wielkiego Księstwa Moskiewskiego z 1462 roku odnosi się do faktu, że w tym właśnie roku księstwem zaczął rządzić Iwan III Srogi, władca o ambicjach rządzenia całą Rusią (jako pierwszy ogłosił się "carem Wszechrusi"), w tym terenami współcześnie należącymi do Ukrainy. Okres jego panowania to czas podbojów i terytorialnej ekspansji księstwa. Był to początek imperializmu Moskwy, kontynuowanego w kolejnych wiekach. "Koszulka 'Make Russia Small Again' symbolizuje wezwanie do historycznej sprawiedliwości: Moskwa była księstwem w 1462 roku. Historia terytoriów poza nim ma przypomninać, że wielkość Rosji jest wynikiem imperialnego podboju, a wiele narodów wciąż jest uwięzionych w tej rozległej kolonii" - wyjaśnia ukraiński dziennikarz.

T-shirt z hasłem na temat Rosji dostępny w jednym ze sklepów internetowych

Zastosowanie tylko małych liter w słowach hasła - zwłaszcza w nazwie państwa Rosja - to raczej nie tylko zabieg graficzny. Od momentu rosyjskiej napaści na Ukrainę w ukraińskiej przestrzeni informacyjnej powszechna jest pisownia nazw związanych z Rosją małą literą. We wrześniu 2023 roku narodowa komisja do spraw standardów języka państwowego Ukrainy zdecydowała, że pisanie w języku ukraińskim słów Rosja, Moskwa, Federacja Rosyjska małą literą w tekstach nieoficjalnych "może nie być uznawane za odchylenie od norm języka ukraińskiego".

Autorka/Autor:

Źródło: Konkret24

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Sławomir Mentzen opowiada na spotkaniach z wyborcami, że stopień przestępczości w Niemczech gwałtownie wzrósł po napływie imigrantów - i jako "dowód" zestawia dane dotyczące Algierczyków i Japończyków. Choć istnieją takie liczby, to jednak takie ich przedstawienie jest manipulacją i wprowadzaniem opinii publicznej w błąd.

Mentzen woli Japończyków od Algierczyków. I manipuluje

Mentzen woli Japończyków od Algierczyków. I manipuluje

Źródło:
Konkret24

"Unijna złodziejka!", "zamordyzm", "źle się to kojarzy" - tak internauci komentują nową inicjatywę unijną. Twierdzą, że Komisja Europejska będzie mogła przejmować prywatne oszczędności obywateli i przeznaczać je jako inwestycje w swoje projekty. Przekaz powtarzają politycy prawicy. Jest fałszywy.

UE szykuje "zamach na oszczędności"? Chodzi o pewną strategię

UE szykuje "zamach na oszczędności"? Chodzi o pewną strategię

Źródło:
Konkret24

"Wzruszające", "serce ściska", "szacunek dla pieska" - komentują internauci zdjęcia mające pokazywać uroczystość pożegnania policyjnego psa w jednej z jednostek. To obrazy wprawdzie poruszające, ale nieprawdziwe.

"Niewdzięczna służba, dzięki piesku". Pogrzeb, którego nie było

"Niewdzięczna służba, dzięki piesku". Pogrzeb, którego nie było

Źródło:
Konkret24

- Singapur wydaje znacznie mniej niż Polska, a mimo to ma znacznie lepszy system ochrony zdrowia - przekonuje Sławomir Mentzen, kandydat Konfederacji na prezydenta RP. Wyjaśniamy, czego nie mówi o singapurskim systemie, a co powinniśmy o nim wiedzieć, by się z nim porównywać.

Mentzen porównuje Singapur do Polski. O czym nie mówi?

Mentzen porównuje Singapur do Polski. O czym nie mówi?

Źródło:
Konkret24

Europoseł PiS Piotr Mueller alarmuje, że Unia Europejska planuje zabronić wymiany różnych części auta, jeśli dojdzie do ich usterki. Twierdzi, że nowe samochody będą musiały iść na złom. Uspokajamy: to nieprawda.

Piotr Mueller: nowe auto trzeba będzie oddać na złom. Nieprawda

Piotr Mueller: nowe auto trzeba będzie oddać na złom. Nieprawda

Źródło:
Konkret24

Antyimigrancki hejt wzbudza rozpowszechniane w mediach społecznościowych - między innymi przez polityków PiS - nagranie z Wrocławia. Widać na nim gromadzących się na ulicy cudzoziemców, a ironiczny opis głosi, że to "przyjazd inżynierów". Politycy opozycji informują wręcz, że to "inżynierowie z Afryki sprowadzani przez PO i Tuska". To fałsz.

"Inżynierowie z Afryki" przyjechali do Wrocławia? Skąd to nagranie

"Inżynierowie z Afryki" przyjechali do Wrocławia? Skąd to nagranie

Źródło:
Konkret24

Ponad 50 zgłoszonych komitetów wyborczych, ponad 40 zarejestrowanych. O co chodzi? Raczej nie o wygraną w wyborach. To skutek paradoksu polskiego prawa. Tłumaczymy, jakie są korzyści z rejestracji komitetu wyborczego, który jednak zarejestrowanego kandydata nie ma.

44 komitety wyborcze zarejestrowane. Wśród nich "semiwirtualne"

44 komitety wyborcze zarejestrowane. Wśród nich "semiwirtualne"

Źródło:
Konkret24

Karol Nawrocki twierdzi, że z powodu "oszustwa rządu Donalda Tuska" emeryci stracili 800 złotych. Chodzi o rzekome "obcięcie 14. emerytury". Jednak kandydat PiS wprowadza opinię publiczną w błąd. Przypominamy, z czego wynikała jednorazowa podwyżka tego świadczenia.

Nawrocki mówi o "obcięciu 14. emerytury". Manipuluje

Nawrocki mówi o "obcięciu 14. emerytury". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

Zwolennicy kawy z mlekiem i cukrem oburzają się na rzekomy zakaz, który ma wprowadzić Unia Europejska. "Co będzie następne? Zakaz soli?", "idiotyzmy" - komentują. Podstawą tych fałszywych doniesień jest artykuł jednego z polskich serwisów, który opatrznie zrozumiano. Wyjaśniamy, co naprawdę ograniczy UE.

UE "zakazuje mleka i cukru w kawie"? Czegoś innego

UE "zakazuje mleka i cukru w kawie"? Czegoś innego

Źródło:
Konkret24

Prezydent USA "nie wie", na jakiej podstawie Dania rości sobie prawa do Grenlandii. Nie sądzi, "żeby to było prawdą". Jednak tak właśnie jest, w dodatku wiele lat temu zwierzchnictwo Danii nad wyspą uznały także Stany Zjednoczone.

Dlaczego Grenlandia jest duńska? Trump "nie wie, czy to prawda"

Dlaczego Grenlandia jest duńska? Trump "nie wie, czy to prawda"

Źródło:
Konkret24

Ilu policjantów brakuje w całym kraju? Kilka tysięcy? Kilkanaście? Opozycja włączyła temat braków kadrowych w policji do kampanii prezydenckiej, ale problem ten istnieje od lat. Zwiększanie liczby etatów w czasach Zjednoczonej Prawicy nie pomogło.

Ilu policjantów brakuje w kraju? Cztery garnizony dominują

Ilu policjantów brakuje w kraju? Cztery garnizony dominują

Źródło:
Konkret24

W Warszawie zacznie rzekomo obowiązywać "ustawa o aresztowaniu dzwonów kościelnych" czy "likwidacja kościelnych dzwonnic" - alarmują politycy opozycji i internauci. Wszystko z powodu pewnego projektu grupy radnych, który wykorzystano do tej manipulacji.

Trzaskowski "chce uciszyć kościelne dzwony"? Skąd ten przekaz

Trzaskowski "chce uciszyć kościelne dzwony"? Skąd ten przekaz

Źródło:
Konkret24

Co oznacza mała czarna gwiazdka przy niektórych cenach? Tak duński właściciel sieci Netto postanowił pomóc klientom bojkotować amerykańskie produkty. Według polskich internautów to rozwiązanie ma się też pojawić w sklepach sieci w naszym kraju. Wyjaśniamy.

Bojkot amerykańskich produktów także w Polsce? Jeszcze nie

Bojkot amerykańskich produktów także w Polsce? Jeszcze nie

Źródło:
Konkret24

Kandydat PiS na prezydenta Karol Nawrocki zapewniał na spotkaniu w Kluczborku, że zna "realny problem kobiet". Chodzi o urlop wychowawczy, którego według niego "nie wpisuje się" kobietom do emerytury. Prawda wygląda inaczej.

Nawrocki o "realnym problemie" kobiet. Sprawdzamy, czy jest

Nawrocki o "realnym problemie" kobiet. Sprawdzamy, czy jest

Źródło:
Konkret24

Polscy internauci alarmują, że Unia Europejska chce zabronić korzystania z plastikowych dowodów osobistych. Podstawą jest artykuł jednego z serwisów, który nie do końca podał prawdę.

"Pożegnaj się z dowodem osobistym"? Co planuje UE

"Pożegnaj się z dowodem osobistym"? Co planuje UE

Źródło:
Konkret24

"Tak było. Ale teraz nikt nie pamięta"; "przy obecnej demografii to nie wróci" - komentują internauci rozsyłane w sieci zdjęcia, które mają przedstawiać kolejki do urzędów pracy za pierwszych rządów Donalda Tuska. Sprawdziliśmy, kiedy powstały te zdjęcia.

Kolejki do urzędów pracy "za Tuska"? Również w czasach PiS

Kolejki do urzędów pracy "za Tuska"? Również w czasach PiS

Źródło:
Konkret24

Prorosyjskie konta w Polsce i na świecie rozsyłają rzekomy materiał francuskiego dziennika o sondażu dotyczącym popularności polityków. Według niego 71 procent Francuzów uważa, że byłoby im lepiej pod rządami Władimira Putina. Nic tu jednak nie jest prawdziwe.

71 procent Francuzów woli Putina od Macrona? Mamy wyjaśnienie "Le Figaro"

71 procent Francuzów woli Putina od Macrona? Mamy wyjaśnienie "Le Figaro"

Źródło:
Konkret24

Kandydat PiS na prezydenta Karol Nawrocki - a za nim politycy tej partii - od kilku dni rozgłaszają, że "rząd po cichu przepchnął przepisy", które pozwolą stawiać wiatraki 500 metrów od domostw. Po pierwsze, przyjmowanie i konsultowanie projektu odbywało się otwarcie i zgodnie z procedurami. Po drugie, ustawa nie została jeszcze przegłosowana.

PiS: "rząd po cichu przepchnął przepisy". A naprawdę?

PiS: "rząd po cichu przepchnął przepisy". A naprawdę?

Źródło:
Konkret24

Na spotkaniach z wyborcami Szymon Hołownia mówi między innymi o problemach demograficznych Polski. W Częstochowie przedstawił nawet, jak wygląda tam trend spadkowy urodzeń. Czy ma rację?

Ile dzieci rodzi się w Częstochowie? Hołownia wylicza, my sprawdzamy

Ile dzieci rodzi się w Częstochowie? Hołownia wylicza, my sprawdzamy

Źródło:
Konkret24

Setki tysięcy wyświetleń w mediach społecznościowych generuje nagranie mające udowadniać, że Ukraińcy wykorzystują wojnę do propagandy. Tymczasem ten film jest przykładem prorosyjskiej dezinformacji. Przekaz o "wojennych aktorach" nie jest nowy, sposób stworzenia fałszywki również.

"Aktorka z frontu"? Nie, ale "ciemny lud kupuje"

"Aktorka z frontu"? Nie, ale "ciemny lud kupuje"

Źródło:
Konkret24

Twórcom tych stron chodzi nie tylko o przemycanie rosyjskich punktów widzenia do polskiego internetu. Dzięki takim witrynom można też cytować rosyjskie media państwowe, w Polsce zakazane. A w kanałach rosyjskich pokazywać, że "polskie media" podzielają rosyjską wizję świata. Oto 10 portali, przed którymi przestrzegamy. Szerzą prokremlowską dezinformację.

Sieć prorosyjskich portali oplata Polskę. Oto 10 przykładów

Sieć prorosyjskich portali oplata Polskę. Oto 10 przykładów

Źródło:
Konkret24

Karol Nawrocki od dłuższego czasu opowiada wyborcom, że jako kandydat na prezydenta "składał projekty ustaw" w Sejmie. A teraz dziwi się, że Sejm "jego propozycji" nie przyjął. Jaka jest prawda?

Nawrocki "nie rozumie, czemu Sejm nie przyjął jego propozycji". Manipuluje

Nawrocki "nie rozumie, czemu Sejm nie przyjął jego propozycji". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji - między innymi Sławomir Mentzen i Bartłomiej Pejo - przekonują, że średni wiek polskich rezerwistów wynosi 50 lat. Sprawdziliśmy, skąd biorą taką informację i co na to resort obrony.

Konfederacja o "średnim wieku rezerwistów": 50 lat. Źródło jest niewiarygodne

Konfederacja o "średnim wieku rezerwistów": 50 lat. Źródło jest niewiarygodne

Źródło:
Konkret24

Dyskusja o szczepieniach na błonicę - po wykryciu pierwszego od lat przypadku tej choroby - stała się dla środowisk antyszczepionkowych pretekstem do szerzenia kolejnej teorii. Ich zdaniem nagłaśnianie tematu błonicy to sposób na wypromowanie pakietu krztuścowego. Eksperci ostrzegają przed tą dezinformacją.

Błonica a pakiet krztuścowy. Jest różnica? Jest

Błonica a pakiet krztuścowy. Jest różnica? Jest

Źródło:
Konkret24

Prezydent USA Donald Trump ma być winny temu, że w Chinach nie będzie można więcej zjeść amerykańskiej wołowiny. Władze w Pekinie w odpowiedzi na nałożone cła rzekomo anulowały import tego mięsa ze Stanów Zjednoczonych. Rzeczywiście w tej kwestii zaszły zmiany, ale zawieszenie dostaw do Chin dotyczy wołowiny z innych krajów.

Chiny "anulowały" import wołowiny z USA? Nie stamtąd

Chiny "anulowały" import wołowiny z USA? Nie stamtąd

Źródło:
Konkret24, Snopes

Opozycja grzmi, że Niemcy "zalewają nas migrantami". Pozyskane przez Konkret24 statystyki tego nie potwierdzają. Owszem, wzrosła liczba cudzoziemców zawracanych z granicy niemiecko-polskiej, ale są to przede wszystkim Ukraińcy. Natomiast wśród deportowanych z Niemiec do Polski dominują... Polacy.

Ilu migrantów odsyłano z Niemiec do Polski? Mamy dane

Ilu migrantów odsyłano z Niemiec do Polski? Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Kandydat Konfederacji na prezydenta twierdzi, że sytuacja polskiej opieki zdrowotnej jest dramatyczna. Jako dowód przywołuje zestawienie, według którego polski system ochrony zdrowia jest gorszy niż w Azerbejdżanie i Libanie. Sprawdzamy, na jaki ranking powołuje się polityk.

Mentzen: "ochronę zdrowia mamy za Azerbejdżanem, za Libanem". Co to za źródło

Mentzen: "ochronę zdrowia mamy za Azerbejdżanem, za Libanem". Co to za źródło

Źródło:
Konkret24