Ile zarabia premier Morawiecki? CIR nie chce podać dokładnych kwot

W odpowiedzi na pytanie dotyczące zarobków premiera, CIR wskazał jedynie na przepisy ustawy o wynagradzaniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe i wynikające z niej zapisy rozporządzenia prezydenta, które określają mechanizm wyliczania wynagrodzeń dla najważniejszych osób w państwie. Gdy w styczniu tego roku Konkret24 zapytał Kancelarię Prezydenta o wysokość zarobków Andrzeja Dudy, otrzymaliśmy pełne dane.

Nie ma przepisów, które zobowiązywałyby premiera do automatycznego ujawniania swoich miesięcznych/rocznych zarobków. Nie wymaga tego np. ustawa o ograniczeniu działalności osób pełniących funkcje publiczne, która nakłada obowiązek dorocznego przedstawiania oświadczeń o stanie majątkowym. Ujawnianie ich, zgodnie z ustawą, zależy jednak od dobrej woli takiej osoby.

Sam Mateusz Morawiecki, gdy został wicepremierem w rządzie Beaty Szydło - jak podawały media w styczniu 2016 r. - nie był skłonny, podobnie jak ówczesna minister cyfryzacji Anna Streżyńska, do ujawnienia oświadczenia majątkowego. Ostatecznie jednak oboje zmienili zdanie.

Mateusz Morawiecki informacji o swoich zarobkach nie podawał w żadnym z oświadczeń, choć już jako premier doprowadził do tego, że wszyscy członkowie jego rządu wyrazili zgodę na upublicznianie oświadczeń majątkowych.

I tak np. wicepremier Piotr Gliński w swoim oświadczeniu za rok 2018 zadeklarował, że jego rządowe wynagrodzenie wyniosło 179 957,88 zł (czyli 14 996 zł miesięcznie). Gliński jest jednocześnie parlamentarzystą, a ustawa o wykonywaniu mandatu posła i senatora wymaga od tej kategorii osób podania wysokości swoich dochodów. Razem z poselską dietą ubiegłoroczne deklarowane dochody wicepremiera Glińskiego wyniosły 210 936,77 zł (17 578 zł miesięcznie).

Witold Bańka, minister sportu i turystyki, parlamentarzystą nie jest, ale w swoim oświadczeniu majątkowym podał, że w 2018 r. z tytułu ministerialnej pensji zarobił 157 067,08 zł, czyli 13 088 zł miesięcznie.

5 czerwca 2019, kilka dni po tym, jak opublikowano oświadczenia majątkowe premiera i członków rządu za rok 2018, poprosiliśmy CIR w trybie dostępu do informacji publicznej o podanie kwot wynagrodzenia premiera.

Centrum Informacyjne Rządu w odpowiedzi 25 czerwca, a następnie po kolejnym wniosku 16 lipca wskazało jedynie na przepisy ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 stycznia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad wynagradzania osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe.

"Wynagrodzenie to składa się z wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego, ustalanych na podstawie kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej oraz mnożników określonych w rozporządzeniu prezydenta. Dla premiera wysokość mnożnika wynagrodzenia zasadniczego wynosi 6,2, zaś dodatku funkcyjnego 2,0. Ponadto osobom zajmującym kierownicze stanowiska państwowe przysługuje dodatek za wysługę lat w wysokości od 5 do 20 proc. wynagrodzenia zasadniczego, ustalany indywidualnie na podstawie udokumentowanego stażu pracy" - napisało w odpowiedzi Centrum Informacyjne Rządu.

- Odpowiedź na pytanie dotyczące wysokości wynagrodzeń jest odpowiedzią wymijającą, czy wręcz nie na temat - twierdzi w komentarzu dla Konkret24 Krzyszof Izdebski, z Fundacji ePaństwo, zajmującej się jawnością życia publicznego w Polsce. - Przedstawienie informacji, w jaki sposób wylicza się pensję premiera, nie jest tożsame z podaniem jej wysokości, szczególnie, że - jak piszą sami autorzy odpowiedzi - należy do samodzielnego wyliczenia pensji mieć wiedzę o konkretnych składnikach, np. w kwestii dodatku za wysługę lat - podkreśla ekspert.

Ustawa budżetowa na 2019 r. ustaliła kwotę bazową dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe - w wysokości 1 789,42 zł. To taka sama kwota jak w latach poprzednich.

Miesięczne wynagrodzenie premiera powinno więc wynosić:

6,2 x 1 789,42 = 11 094,40 zł wynagrodzenia zasadniczego

2,0 x 1 789,42 = 3 578,84 zł dodatku funkcyjnego.

To daje razem 14 673,24 zł.

Mateusz Morawiecki może otrzymywać także dodatek za wysługę lat, obliczany procentowo od kwoty wynagrodzenia zasadniczego. Dla wyliczenia tego dodatku potrzebna byłaby jednak wiedza o formie zatrudnienia Morawieckiego w przeszłości. Zatrudnienie np. na podstawie umowy cywilno-prawnej czy kontraktu, nie jest zaliczane do wysługi lat.

Posługiwanie się określonymi w rozporządzeniu prezydenta mnożnikami nie daje właściwego obrazu zarobków poszczególnych osób na stanowiskach państwowych. I tak np. w przypadku prezesa NBP mnożniki kwoty bazowej są takie same jak w przypadku premiera – 6,2 przy wynagrodzeniu zasadniczym i 2,0 przy dodatku funkcyjnym.

Zakładając, że prezes NBP Adam Glapiński ma 20-letni staż pracy, to jego miesięczne zarobki powinny wynieść ok. 16,9 tys. zł. Tymczasem, po ujawnieniu zarobków pracowników NBP wiemy, że Glapiński zarabia miesięcznie ponad 59 tys. zł. A to dlatego, że choć wynagrodzenie prezesa NBP jest określone w ustawie o wynagrodzeniach osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, to z ustawy o NBP wynika, że ostatecznie o jego wysokości decyduje Zarząd banku.

Podobnie rzecz się ma z wiceszefem Centralnego Biura Antykorupcyjnego Bogdanem Sakowiczem. Zgodnie z rozporządzeniem prezydenta, jako zastępca kierownika urzędu centralnego powinien otrzymywać wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 4 x kwota bazowa i dodatek funkcyjny 1,2 x kwota bazowa, czyli ok. 9,3 tys. zł brutto. Z jego biogramu wynika, że ma ponad 20-letni staż pracy, można więc doliczyć 20-to procentowy dodatek stażowy, co oznacza, że miesięcznie miałby pensję w wysokości ok. 10,7 tys. zł. W swoim oświadczeniu majątkowym za 2018 zadeklarował dochód z wynagrodzenia z CBA w wysokości 378 551 zł, co daje ponad 31 tys. zł miesięcznie.

Wątpliwości co do tego, ile kto zarabia na rządowych stanowiskach nie mają np. Brytyjczycy. Co roku w kwietniu rząd na swoich stronach internetowych publikuje dokument "Wynagrodzenia członków rządu Jej Królewskiej Mości". Z zestawienia z tego roku wynika, że premier Wielkiej Brytanii zarabia rocznie ok. 75,4 tys. funtów – czyli ponad 355 tys. zł. To ponad dwuipółkrotnie więcej od przeciętnego wynagrodzenia w Wielkiej Brytanii.

W Polsce średnie miesięczne wynagrodzenie osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, jak wynika z danych NIK, jest trzykrotnie wyższe od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

Porównywaniem zarobków w różnych państwach zajmuje się m.in. holenderska fundacja Wagenindicator Foudation, działająca przy uniwersytecie w Amsterdamie. Szacuje ona miesięczne zarobki premiera Mateusza Morawieckiego na 17 tys. zł. Dla porównania, prezydent Francji Emmanuel Macron zarabia miesięcznie ponad 15,1 tys. euro (64,3 tys. zł.) a kanclerz Niemiec Angela Merkel – 28,5 tys. euro (121,4 tys. zł.).

Obowiązek ujawniania rocznych dochodów osób na politycznym świeczniku i nie tylko wprowadzał projekt ustawy o jawności życia publicznego, którą rząd PiS przedstawił w październiku 2017 r.

Jej zasadniczym celem, jak napisano w uzasadnieniu, miało być "wzmocnienie transparentności życia publicznego w Polsce, a także mechanizmów kontroli społecznej nad władzami".

Zgodnie z projektem, osoba zobowiązana do złożenia oświadczenia majątkowego (projekt wymieniał ponad 150 kategorii takich osób) miałaby podawać w nim informacje o dochodzie uzyskanym w roku poprzedzającym złożenie oświadczenia, wraz z podaniem stron umowy oraz o "każdym innym przysporzeniu majątkowym o wartości powyżej 1000 złotych uzyskanym w tym roku".

Wobec wielu krytycznych uwag, dotyczących tego projektu, który miałby prowadzić do powszechnej lustracji majątkowej, rząd PiS zaniechał nad nim prac. Ostatnio, w związku z publikacjami "Gazety Wyborczej" o majątku Mateusza Morawieckiego i jego żony, temat jawności majątkowej powrócił. Wicepremier Jacek Sasin w wywiadzie telewizyjnym powiedział: "my jako partia zawsze głosiliśmy potrzebę jawności, zresztą tego typu projekty zgłaszaliśmy również w przeszłości, one były wtedy bardzo mocno krytykowane przez opozycję". Nie wykluczył powrotu do wcześniejszych propozycji w sprawie majątkowej jawności polityków.

Autor: Piotr Jaźwiński / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Adam Guz/KPRM