FAŁSZ

Fake newsy o koronawirusie - sposób pozyskiwania danych

Fake newsy o koronawirusie mają na celu wyłudzanie danychtvn24

Z warszawskiego szpitala zakaźnego nie porwano dziecka, w kraju nie zamyka się granic województw. Autorzy fałszywych informacji na temat epidemii koronawirusa chcą wyłudzić dane od internautów. - Patrzmy, na jakiej stronie jesteśmy. Czy w adresie nie ma delikatnych zmian - przestrzega ekspert od cyberbezpieczeństwa.

Metod stosowanych obecnie w sieci do oszukiwania internautów zainteresowanych informacjami o koronawirusie jest co najmniej kilka. 10 marca br. CERT Polska - zespół ds. reagowania na zagrożenia cyberbezpieczeństwa działający w ramach Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej (NASK) Państwowego Instytutu Badawczego - na swojej stronie na Facebooku ostrzegał internautów przed fałszywymi stronami wykorzystującymi nazwę wirusa: koronawirusnews[.]com.pl, e-koronawirusnews[.]pl, koronawirusnews[.]net.pl, i koronawirusnews[.]pl.

Do wejścia na taką witrynę zachęca sensacyjna, budząca emocje, ale nieprawdziwa informacja. Zwykle zawiera ona nagranie, którego obejrzenie wymaga podania danych logowania do Facebooka na stronie przypominającej ten serwis społecznościowy, ale stworzonej przez oszustów.

O niebezpieczeństwie, jakie powodują fake newsy na temat koronawirusa, mówiła w TVN24 Beata Biel z Konkret24
O niebezpieczeństwie, jakie powodują fake newsy na temat koronawirusa, mówiła w TVN24 Beata Biel z Konkret24 tvn24

Oszustwo "na media"

Powstają też fałszywe strony internetowe podszywające się pod portale informacyjne znanych mediów.

W poniedziałek, 16 marca na swoich profilach w mediach społecznościowych CERT informował o stronie podszywającej się pod portal radia RMF FM. Zamieszczono na niej artykuł o rzekomym zamknięciu granic województw w Polsce. "Strony przedstawiają fałszywe informacje dotyczące aktualnej sytuacji spowodowanej koronawirusem i nakłaniają do wprowadzenia swoich danych logowania do Facebooka" – ostrzegał CERT. Jak zauważył jeden z komentujących, myląca była też zielona kłódka przy fałszywej domenie.

fałsz

Fałszywa strona RMF24

Ten fake news mógł być powiązany z innymi nieprawdziwymi doniesieniami o zamykaniu granic Warszawy, które krążyły w sieci w miniony weekend i zostały od razu zdementowane m.in. przez kancelarię premiera oraz prezydenta Warszawy.

We wtorek, 17 marca CERT donosił o kolejnej witrynie stworzonej w celu wyłudzenia haseł. Tym razem oszuści podszyli się pod portal dziennika "Fakt" i zamieścili na fałszywej stronie artykuł pt. "Porwanie dziecka ze szpitala zakaźnego [WIDEO]". Na oszustwo wskazywał adres strony, w którym zamiast "Fakt24.pl" było "warszawa-info24.pl". "Cyberprzestępcy chcą ukraść wasze hasła do #Facebook" – alarmowali eksperci od cyberbezpieczeństwa.

fałsz

Fałszywa strona Fakt24.pl

Najpierw login i hasło, potem "na BLIKA"

Przejęte konto w mediach społecznościowych może posłużyć przestępcom do kolejnych wyłudzeń, np. poprzez wysyłanie do znajomych prośby o pomoc finansową przez przekazanie kodów BLIK.

Jak działa taki mechanizm wyłudzania, tłumaczy Konkret24 Przemysław Jaroszewski z CERT Polska. - Po kliknięciu w link z artykułem pojawia się informacja, że dane treści są dostępne tylko dla osób dorosłych. Żeby zweryfikować swój wiek, należy zalogować się na Facebooku – tłumaczy ekspert. Kto to zrobi, wprowadza więc swoje dane: login i hasło.

- Jeśli internauta nie ma ustawionego dwustopniowego systemu weryfikacji przy logowaniu, oszuści już w tym momencie mają wszystkie potrzebne informacje i mogą zalogować się na jego konto. Podwójna weryfikacja nie obroni nas przed ukradzeniem danych, ale przed ich wykorzystaniem już tak – mówi Przemysław Jaroszewski.

To jednak tylko pierwszy etap większych oszustw finansowych. Oszuści wykorzystują prywatne facebookowe konta do uwiarygodniania swoich działań. - Z naszych informacji wynika, że wyłudzone dane i facebookowe konto często są dalej wykorzystywane w tak zwanych oszustwach "na BLIKA" – wyjaśnia Jaroszewski. - Czyli rzekomo my z naszego konta rozsyłamy naszym znajomym informację, że jesteśmy w kłopocie i prosimy o wsparcie finansowe. Jednocześnie zapewniamy, że w przyszłości oddamy te pieniądze. I tak się to kręci – dodaje.

fałsz

Fake news na fałszywej stronie Fakt24.pl

Schemat ten można było zaobserwować przy próbie wyłudzenia, o której CERT ostrzegał 10 marca. Wtedy również oszuści podszyli się pod portal dziennika "Fakt" i na swojej stronie zamieścili tekst pt. "Nowe fakty na temat koronawirusa [WIDEO]". Dane przytoczone w leadzie, m.in. o liczbie polskich zarażonych czy kontrolach sanitarnych na granicach, były prawdziwe, ale po nich zamieszczono wideo opisane jako "wypowiedź doktora jednego z warszawskich szpitali na temat namnażającej się liczby zarażonych w Polsce".

Na zrzutach ekranu opublikowanych przez CERT widać, że przy próbie włączenia nagrania użytkownik otrzymywał informację: "ze względu na wytyczne Ministerstwa Zdrowia materiał dostępny dla osób powyżej 18 roku życia. Zweryfikuj swój wiek przez facebooka".

fałsz

Oszuści żądają zalogowania się do Facebooka, chcąc pozyskać dane internauty

"Ostrzegamy przed atakiem mającym na celu pozyskanie dostępu do konta #Facebook i wyłudzaniem kodów @BLIKmobile" – alarmował CERT.

W takiej sytuacji można było samemu zweryfikować zdjęcie, którego użyto przy wideo z rzekomą wypowiedzą doktora. Po zastosowaniu odwróconego wyszukiwania obrazem w Google okazuje się, że zdjęcie pochodzi z facebookowego profilu Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kaliszu. Zostało opublikowane 4 marca jako jedna z fotografii obrazująca "kolejne praktyczne ćwiczenia związane z ryzykiem wystąpienia koronawirusa".

prawda

Facebook szpitala w Kaliszu

Oszustwa w czasach wirusa

Intensywność kampanii wyłudzeń w czasie wysypu informacji o koronawirusie rośnie. - Z doświadczenia wiemy, że ludzie są mniej czujni, gdy widzą newsy przemawiające bezpośrednio do nich albo których temat jest im bliski – mówi Przemysław Jaroszewski z CERT Polska. - Pewnie usypia to czujność wielu osób, ponieważ nie są one w stanie powiązać tego z jakimiś wcześniejszymi kampaniami, o których mówiliśmy i przed którymi ostrzegaliśmy. A jeżeli do tego użyje się jeszcze nazwy dużego portalu informacyjnego gazety, telewizji czy radia, wielu nie sprawdzi, czy to autentyczna strona – dodaje.

Ekspert radzi więc: - Patrzmy, na jakiej stronie jesteśmy. Czy w adresie nie ma delikatnych zmian, zamienionych pojedynczych liter. Szczególnie, gdy gdzieś trzeba wpisać dane do logowania. Starajmy się też nie powielać sensacyjnych informacji bez sprawdzenia, czy pojawiają się one w jakimkolwiek innym źródle.

Autor: Michał Istel, gabs / Źródło: Konkret24; zdjęcie: TVN24, Facebook

Źródło zdjęcia głównego: tvn24

Pozostałe wiadomości

Według jednych umowa Unii Europejskiej z Mercosur "zniszczy dorobek polskiego rolnictwa". Według innych będzie szansą na zwiększenie polskiego eksportu do krajów Ameryki Południowej. Polityczna dyskusja skupia się jednak na sytuacji rolników, a obaw słyszymy więcej niż argumentów "za". Czy rzeczywiście takowych nie ma? Wyjaśniamy, co kryje się w tej kontrowersyjnej umowie.

Umowa UE z Mercosur. O co w tym wszystkim chodzi

Umowa UE z Mercosur. O co w tym wszystkim chodzi

Źródło:
TVN24+

Jednym z fałszywych przekazów po naruszeniu polskiej przestrzeni powietrznej jest ten, że znalezione drony były klejone taśmą i to ma być dowód, że zrobiono je chałupniczo w Ukrainie. Przestrzegamy: to rosyjska dezinformacja. Wyjaśnienie, skąd ta taśma na dronach, jest proste.

"Drony klejone na taśmę"? Tak, celowo. Nie wierz dezinformacji

"Drony klejone na taśmę"? Tak, celowo. Nie wierz dezinformacji

Źródło:
Konkret24

Minister sprawiedliwości Waldemar Żurek w ramach przywracania praworządności zakłada odzyskiwanie pieniędzy od tak zwanych neo-sędziów. Ponieważ Polska musi za wydane przez nich wyroki wypłacać milionowe odszkodowania, mają te straty pokrywać "z własnej kieszeni". Czy to prawnie możliwe? Różnice zdań wśród prawników nie wieszczą tym planom powodzenia.

Żurek: "będą musieli zapłacić z własnej kieszeni". To możliwe?

Żurek: "będą musieli zapłacić z własnej kieszeni". To możliwe?

Źródło:
Konkret24

Ciało Carlo Acutisa - zwanego pierwszym świętym z pokolenia millenialsów - od lat wystawione jest na widok publiczny. Wygląda, jakby nastolatek właśnie zapadł w sen. To rodzi pytania, dlaczego 19 lat po śmierci jego ciało nie uległo rozkładowi. Wyjaśniamy krążące w sieci nagranie.

Tak wygląda ciało Acutisa 19 lat po śmierci? Co pokazuje ten film

Tak wygląda ciało Acutisa 19 lat po śmierci? Co pokazuje ten film

Źródło:
Konkret24

Czy "jesteśmy w dużej mierze bezbronni" w przypadku masowego ataku dronami? Dlaczego skuteczność ich neutralizowania w Ukrainie jest dużo wyższa niż w Polsce? Jakim sprzętem dysponujemy, na jaki czekamy? Ostatnie incydenty z rosyjskimi bezzałogowcami wywołują takie pytania, ale też wiele rozbieżnych komentarzy. Wyjaśniamy, dlaczego według ekspertów "mur przeciwdronowy" nie ma sensu oraz o czym nie wolno zapominać, porównując Polskę z Ukrainą.

Polska obrona przeciwdronowa. Co mamy, czego brakuje

Polska obrona przeciwdronowa. Co mamy, czego brakuje

Źródło:
TVN24+

Nie maleje natężenie fałszywych przekazów na temat rosyjskich dronów nad Polską. Prorosyjskie trolle zaprzeczają wręcz udokumentowanym faktom i podważają relacje ofiar uderzenia dronami. Małżeństwo, którego dom zniszczył jeden z wystrzelonych obiektów, czuje się zaszczute falą kłamstw i manipulacji. Celem tej akcji Kremla jest też podważanie wiarygodności profesjonalnych mediów.

"Ludzie, mieszkam na tej wsi". Nie mieszka. Trolle Kremla uderzają w ofiary

"Ludzie, mieszkam na tej wsi". Nie mieszka. Trolle Kremla uderzają w ofiary

Źródło:
Konkret24

Niemal milion wyświetleń zyskał anglojęzyczny post pokazujący rzekome ruchy polskich wojsk tuż przed rosyjsko-białoruskimi ćwiczeniami Zapad-2025. To kolejny przykład jak dezinformacja podsyca emocje i buduje narrację o eskalacji napięć.

Polskie wojsko "rozgrzewa się"? Manipulacja w związku z Zapad-2025

Polskie wojsko "rozgrzewa się"? Manipulacja w związku z Zapad-2025

Źródło:
Konkret24

Internauci i media szeroko komentują słowa wiceprezydenta USA J.D. Vance'a, który stwierdził, że Donald Trump "nie widzi powodów", by izolować Rosję. Niektórzy sugerowali, że słowa te padły w kontekście naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej przez rosyjskie drony. Wyjaśniamy, co dokładnie powiedział Vance.

J.D. Vance o współpracy z Rosją. Co powiedział?

J.D. Vance o współpracy z Rosją. Co powiedział?

Źródło:
Konkret24

Dysfunkcyjne państwo, podważanie pomocy NATO, straszenie wojną - takie kremlowskie narracje będą sączone Polakom w najbliższych tygodniach. Ich celem wcale nie jest to, byśmy polubili Rosję, tylko byśmy przestali ufać sojusznikom i jeszcze bardziej skłócili się z Ukrainą. Wlatujące do Polski drony i rozpoczynające się manewry rosyjsko-białoruskie nie są tu bez znaczenia.

Jedna wojna już trwa. Ta o nasze umysły. "Rosja próbuje nowych rzeczy"

Jedna wojna już trwa. Ta o nasze umysły. "Rosja próbuje nowych rzeczy"

Źródło:
Konkret24

Falę komentarzy wzbudziła wypowiedź rzeczniczki resortu spraw wewnętrznych Karoliny Gałeckiej podczas konferencji prasowej. A konkretnie: chodzi o fragment jej wystąpienia, który w mediach społecznościowych zaprezentował właściciel Kanału Zero. Oburzenie wywołał fakt, jak jedno zdanie wykorzystał on do manipulacji.

Rzeczniczka, która "uciekłaby z Polski"? Jak zmanipulowano tę wypowiedź

Rzeczniczka, która "uciekłaby z Polski"? Jak zmanipulowano tę wypowiedź

Źródło:
Konkret24

Premier Donald Tusk zapowiedział w Sejmie uruchomienie konsultacji sojuszniczych w NATO na podstawie artykułu 4. Traktatu Północnoatlantyckiego. Wyjaśniamy, z czym się wiążą te przepisy.

Artykuł 4. traktatu o NATO: o czym stanowi? Co powoduje?

Artykuł 4. traktatu o NATO: o czym stanowi? Co powoduje?

Źródło:
Konkret24

Wpis posła Michała Wosia z PiS o zamianie polskiego napisu na niemiecki wywołał burzę w sieci. Część internautów grzmiała o "germanizacji" Gdańska, inni zarzucali posłowi wprowadzanie w błąd. O co chodzi ze zmianą i kiedy do niej doszło.

"Germanizacja wróciła" w Gdańsku? Burza o napis po niemiecku

"Germanizacja wróciła" w Gdańsku? Burza o napis po niemiecku

Źródło:
Konkret24

Zdjęcia z pogrzebu ofiar zbrodni wołyńskiej w Puźnikach wzbudzają pytania i komentarze internautów. Chodzi o "rozmiary trumien" - według niektórych są one "zastanawiające", budzą podejrzenia i domysły. Niesłusznie.

Pogrzeb w Puźnikach i pytania o rozmiary trumien. "Małe dzieci tam leżą"?  

Pogrzeb w Puźnikach i pytania o rozmiary trumien. "Małe dzieci tam leżą"?  

Źródło:
Konkret24

"Sami Ukraińcy na egzaminie", "nawet jednego Polaka" - utyskuje były kandydat na prezydenta, opowiadając o egzaminach do Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Lista przyjętych dowodzi, że mówi nieprawdę. A wyjaśnienie, gdzie on zobaczył "całe sale Ukraińców", jest proste.

Egzaminy do SGH. "Całe sale Ukraińców"? Uczelnia wyjaśnia

Egzaminy do SGH. "Całe sale Ukraińców"? Uczelnia wyjaśnia

Źródło:
Konkret24

Czy przywrócenie przez Polskę kontroli na zachodniej granicy spowodowało, że maleją liczby przekazywanych nam z Niemiec cudzoziemców? Prezentujemy najświeższe statystyki strony polskiej i niemieckiej.

"Proceder trwa nadal"? Ilu migrantów przekazano ostatnio z Niemiec do Polski

"Proceder trwa nadal"? Ilu migrantów przekazano ostatnio z Niemiec do Polski

Źródło:
Konkret24

"Nawet Namibia wytargała od nich odszkodowanie, ale Polakom nic się nie należy" - takie głosy padają w dyskusji na temat reparacji od Niemiec dla Polski za drugą wojnę światową. Europoseł PiS twierdzi, że afrykański kraj dostał już od Niemiec ponad miliard euro. Tylko że to fałsz. Nie jedyny w tej narracji.

"Nawet Namibia wytargała" od Niemiec odszkodowanie? Mamy odpowiedź

"Nawet Namibia wytargała" od Niemiec odszkodowanie? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Prawo i Sprawiedliwość alarmuje o podwyżce składek ZUS dla przedsiębiorców od 2026 roku. Składki faktycznie mają wzrosnąć, ale mechanizm ich wyliczania nie jest żadną nowością. Działa od lat, a wcześniej korzystała z niego także Zjednoczona Prawica.

"ZUS w górę!" straszy PiS. Według tych samych zasad rośnie od lat

"ZUS w górę!" straszy PiS. Według tych samych zasad rośnie od lat

Źródło:
Konkret24

Widok wygłodzonego skrzypka w Auschwitz, kobiety uratowanej z rzezi wołyńskiej czy pielęgniarki na plaży Omaha porusza. "Historia jak żywa" - myślisz. Tymczasem ktoś przy innym komputerze liczy zyski. Bo w tych obrazach nie chodzi ani o sentyment, ani o historyczną pamięć. Historycy ostrzegają i mówią o metahistorii.

Wyglądają jak żywi. Nigdy nie istnieli. Metahistoria to groźne zjawisko

Wyglądają jak żywi. Nigdy nie istnieli. Metahistoria to groźne zjawisko

Źródło:
TVN24+

Historia osady z epoki odkrytej na szkockich wyspach zaciekawiła wielu internautów. Tym większe oburzenie wywołało jednak zdjęcie, które wcale nie przedstawia tego miejsca. Wyjaśniamy, co pokazuje.

Osada w Szkocji "starsza niż piramidy w Egipcie". Tak, ale coś tu nie pasuje

Osada w Szkocji "starsza niż piramidy w Egipcie". Tak, ale coś tu nie pasuje

Źródło:
Konkret24

Tylko prąd z węgla jest prawdziwy, a ten z wiatru "to gorsze, słabsze elektrony" - przekonuje autor filmu na TikToku. Dowodem według niego jest "niedoprane pranie". Internauci nie dowierzają, a eksperci wyjaśniają.

Z wiatru jest "gorszy prąd"? Nie od tego zależy energia w gniazdku

Z wiatru jest "gorszy prąd"? Nie od tego zależy energia w gniazdku

Źródło:
Konkret24

Włosi finansują ze środków KPO wypłaty reparacji za straty spowodowane przez Niemców w czasie drugiej wojny - taki przekaz pojawił się zaraz po tym, gdy prezydent Nawrocki wrócił do tematu wypłaty reparacji dla Polski. Niektórzy twierdzą nawet, że na te wypłaty dla Włochów składają się Polacy - w ramach unijnych składek. Punktujemy główne trzy kłamstwa tej narracji.

Włosi, reparacje od Niemiec i wypłaty z KPO. "My Polacy to finansujemy"?

Włosi, reparacje od Niemiec i wypłaty z KPO. "My Polacy to finansujemy"?

Źródło:
Konkret24

Czy zawetowanie przez prezydenta Karola Nawrockiego ustawy o środkach ochrony roślin spowoduje, że wszyscy będą musieli już od 2026 roku obsługiwać elektroniczny system rejestru? Powstał spór, zapytaliśmy więc Komisję Europejską.

Prezydent zawetował ustawę. Pomógł rolnikom czy nie? Mamy odpowiedź Komisji Europejskiej

Prezydent zawetował ustawę. Pomógł rolnikom czy nie? Mamy odpowiedź Komisji Europejskiej

Źródło:
Konkret24

Członek organizacji paramilitarnej związanej z Grzegorzem Braunem alarmuje w sieci, że rząd Donalda Tuska zakazał policjantom noszenia na mundurach naszywek z polską flagą. Nagranie jest szeroko komentowane Wyjaśniamy, czego jego autor nie wie.

"Tuskoland" zakazał flagi na mundurze? Policja wyjaśnia

"Tuskoland" zakazał flagi na mundurze? Policja wyjaśnia

Źródło:
Konkret24

Po tym, jak w nagraniu opublikowanym w mediach społecznościowych Donald Tusk pokazał dane o "tym, co zostaje w portfelu każdego dnia", w sieci pojawiły się głosy, że przedstawił stare statystyki. Według europosła PiS Tusk "sam się zaorał", bo przypisał sobie osiągnięcia rządu Zjednoczonej Prawicy. Skąd więc pochodzą liczby zaprezentowane przez premiera?

"Tusk sam się zaorał"? Jakie dane pokazał

"Tusk sam się zaorał"? Jakie dane pokazał

Źródło:
Konkret24

Podwyżki pensji nauczycieli pozostają kością niezgody między Ministerstwem Edukacji Narodowej a Związkiem Nauczycielstwa Polskiego. W tej sprawie głos zabrał były minister edukacji Przemysław Czarnek. Utrzymuje, że za czasów Zjednoczonej Prawicy wynagrodzenie początkującego nauczyciela wzrosło o 100 procent. Rzeczywistość jest inna.

"100 procent więcej dla młodych nauczycieli"? Jak rosły ich pensje

"100 procent więcej dla młodych nauczycieli"? Jak rosły ich pensje

Źródło:
Konkret24