Miliony na jacht, film z Morawieckim, reklamy w zagranicznej prasie, ratowanie reputacji Polski. Wydatki Polskiej Fundacji Narodowej w 2019 roku


Od powstania w 2016 roku do końca 2019 roku Polska Fundacja Narodowa wydała ponad ćwierć miliarda złotych. W ubiegłym roku jej koszty wzrosły o 11 proc. Na pensje wydano ponad 60 proc. więcej, na wynagrodzenia zarządu - ponad 30 proc. więcej. Przedstawiamy najważniejsze punkty sprawozdania PFN za 2019 rok.

Polska Fundacja Narodowa, która powstała pod koniec 2016 roku, jest w całości finansowana z budżetów 17 spółek Skarbu Państwa. Od początku istnienia do końca 2019 roku spółki te przekazały jej łącznie 263,5 mln zł. Do końca 2019 roku PFN wydała z tego 254,4 mln zł. Jak informowaliśmy, według orzecznictwa sądów administracyjnych majątek PFN ma charakter publiczny.

Sprawozdanie Polskiej Fundacji Narodowej za 2019 rok opublikowano na jej stronie 21 grudnia 2020 roku. Według niego koszty PFN w ubiegłym roku wyniosły 124,3 mln zł. To więcej o 13,3 mln zł niż w 2018 roku - czyli o 11 proc. Koszty w 2017 roku wynosiły 19,2 mln zł.

Pytania o jacht Polskiej Fundacji Narodowej. "W dalszym ciągu promuje nasz kraj"
Pytania o jacht Polskiej Fundacji Narodowej. "W dalszym ciągu promuje nasz kraj"Fakty po południu

Ponad 60 proc. więcej na pensje; ponad 30 proc. więcej dla zarządu

Podział kosztów PFN w 2019 roku wyglądał następująco: koszty działalności statutowej - 115,1 mln zł; koszty administracyjne - 9,1 mln zł.

Na wynagrodzenia przeznaczono 7 mln zł (z tytułu umów o dzieło i zlecenia - 886 tys. zł). Rok wcześniej było to 4,4 mln zł - czyli wzrost wyniósł ponad 60 proc. PFN tłumaczy to wzrostem przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.

W połowie 2019 roku prezesem PFN w miejsce Filipa Rdesińskiego został Marcin Zarzecki. Do władz dołączył też Michał Góras. Z zarządu odszedł pod koniec października Robert Lubański. Przez cały rok swoją funkcję pełnił Cezary Jurkiewicz. Czyli w 2019 roku funkcje w zarządzie pełniło łącznie pięć osób.

Jak pisze PFN w sprawozdaniu, od lipca 2019 roku "przeprowadzono restrukturyzację Fundacji w kierunku zmiany organizacji, w wyniku której liczba osób zatrudnionych została zmniejszona o 15 procent". Lecz ze sprawozdania wynika, że pod koniec 2019 roku PFN zatrudniała 39 osób - o trzy więcej niż rok wcześniej.

Pięciu członkom zarządu, którzy pełnili te funkcje w 2019 roku (Filipowi Rdesińskiemu, Robertowi Lubańskiemu, Cezaremu Jurkiewiczowi, Marcinowi Zarzeckiemu, Michałowi Górasowi) fundacja wypłaciła łącznie 877,3 tys. zł. Nie wypłacono im nagród ani premii. Mimo to jest to kwota większa o 234 tys. zł niż w 2018 roku (o 36 proc.), choć wysokość pensji w zarządzie nie wzrosła. PFN wzrost łącznych wynagrodzeń zarządu tłumaczy "zmianami osobowymi".

17,4 mln na projekt "Reputacja": film, igrzyska salezjańskie, książka o reparacjach

Sprawozdanie za 2019 rok jest najgrubsze z dotychczasowych (32 strony), ponieważ PFN po raz pierwszy omówiła szerzej wybrane projekty. W poprzednich latach ograniczyła się do hasłowego podania swoich działań. Jednak w sprawozdaniu za ubiegły rok są tylko ogólne koszty projektów - brak informacji o kosztach poszczególnych działań w ich ramach.

Na 14 spośród 45 wymienionych projektów PFN wydała więcej niż 1 mln zł. Najkosztowniejszy był projekt "Reputacja" - 17,4 mln zł. Jego celem jest promocja Polski za granicą, w tym ochrona jej wizerunku oraz przeciwdziałanie rozpowszechnianiu nieprawdziwych treści historycznych krzywdzących lub zniesławiających ją i Polaków. W ramach tego projektu podpisano umowę z amerykańskim dziennikarzem Peterem Greenbergiem. Zrealizował on film "Poland: The Royal Tour". W cyklu "The Royal Tour" Greenberg pokazuje atrakcje turystyczne różnych krajów, a jego przewodnikami są przedstawiciele najwyższych władz. Głównym bohaterem filmu o Polsce jest premier Mateusz Morawiecki.

09.07.2019 | Premier w roli głównej. Zaprezentowano film "Poland: The Royal Tour"
09.07.2019 | Premier w roli głównej. Zaprezentowano film "Poland: The Royal Tour"Fakty TVN

Produkcja przedstawia m.in. Warszawę, Wrocław, Kraków, Wieliczkę, Malbork, Gdynię, Góry Świętokrzyskie, a także obóz Auschwitz-Birkenau. Zdjęcia do filmu realizowane były od września do listopada 2018 roku przez trzy zespoły operatorskie mające do dyspozycji m.in. drony i śmigłowiec do zdjęć lotniczych. Premiera filmu odbyła się w USA w kwietniu 2019 roku, a trzy miesiące później w Polsce. Jak ujawnili we wrześniu 2019 roku dziennikarze TVN24 i magazynu "Czarno na Białym", polski premier na potrzeby kręcenia tego filmu wykorzystywał wojskowe samoloty. Miały status HEAD. Gdy 16 kwietnia 2019 roku Morawiecki poleciał do USA na premierę filmu, rządowy Gulfstream zabrał na pokład reżysera produkcji na trasie z Chicago do Nowego Jorku, w drodze na jeden z trzech pokazów premierowych filmu.

"Tajny koszy amerykańskiego filmu z Morawieckim" - pisała w lipcu 2019 roku "Gazeta Wyborcza". Podczas polskiej premiery Peter Greenberg nie chciał odpowiadać na pytania o koszty produkcji. W rozmowie z polskimi dziennikarzami zaznaczył, że PFN pokryła 100 proc. kosztów. Jednak Robert Lubański, ówczesny członek zarządu, zaprzeczył. Stwierdził, że koszty zostały podzielone między stronę polską i amerykańską. Nie zdradził jednak nic więcej.

PFN w sprawozdaniu podaje, że od kwietnia 2019 roku film był wielokrotnie emitowany i obejrzało go ok. 50 mln widzów. Teraz można go zobaczyć m.in. w kilku stołecznych hotelach i w samolotach LOT-u.

W ramach projektu "Reputacja" odbyły się również XXVII Ogólnopolskie Igrzyska Młodzieży Salezjańskiej. "Poza rywalizacją na boisku, młodzież uczestnicząca w igrzyskach jest formowana pod kątem patriotycznym" - pisze fundacja. I dalej: "młodzież została zaznajomiona z postaciami sportowców mających swój udział w odzyskaniu niepodległości w 1918 roku oraz uczciła 80. rocznicę wybuchu II Wojny Światowej".

Ponadto PFN wsparła Instytut Zachodni w tłumaczeniu i wydaniu książki niemieckiego historyka dr Karla Heinza Rotha traktującej o polskich roszczeniach reparacyjnych. On i Hartmut Ruebner wydali w październiku 2019 roku książkę "Verdraengt, Vertagt, Zurueckgewiesen. Die deutsche Reparationsschuld am Beispiel Polens und Griechenlands" ("Wyparte, odłożone na później, odrzucone. Niemieckie długi reparacyjne na przykładzie Polski i Grecji"). Jej polskie tłumaczenie ukazało się w 2020 roku.

Projekt "Reputacja" objął też m.in. promocję na świecie filmu o siostrze Faustynie Kowalskiej "Miłość i miłosierdzie" w reżyserii Michała Kondrata; organizację wyjazdów dzieci i młodzieży na uroczystości rocznicowe bitwy pod Monte Cassino i o Arnhem; wykład w Anglii o powstaniu warszawskim; spektakle o Irenie Sendlerowej w Izraelu; audycje radiowe o Bitwie Warszawskiej we współpracy z Radiem Warszawa.

16 mln na film o Pileckim

Drugim najdroższym wymienionym w sprawozdaniu projektem PFN w 2019 toku była produkcja filmu o rotmistrzu Pileckim - 16 mln zł. Powstaje we współpracy ze stołeczną Wytwórnią Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, Telewizją Polską i Polskim Instytutem Sztuki Filmowej. Umowę na realizację produkcji podpisano w czerwcu 2019 roku. Półtora roku później na antenie radiowej Jedynki prezes PFN Marcin Zarzecki zapowiedział premierę na 2021 rok. Scenarzystą i reżyserem filmu jest Leszek Wosiewicz.

12,4 mln na jacht, by pływał dalej

Projekt "I love Poland", czyli rejs po świecie oceanicznym jachtem, PFN wydała w 2019 roku 12,4 mln zł. Jacht wziął udział w regatach Sint Maarten Heineken Regatta na Karaibach, gdzie wygrał wszystkie cztery wyścigi i zajął pierwsze miejsce w klasyfikacji generalnej. Brał też udział w lutym 2019 roku w evencie z Polonią w Miami. Zrealizowano z nim "osiem spotów promocyjnych opowiadających o sukcesach jachtu i życiu na pokładzie". Były publikowane w mediach społecznościowych.

Jednak fundacja w sprawozdaniu ani słowem nie wspomina o tym, że pod koniec kwietnia 2019 roku jacht został poważnie uszkodzony, gdy jednostka wyszła z portu w Nowym Jorku. Okazało się, że jacht miał złamany maszt i uszkodzoną prawą burtę. Kilka miesięcy stał w amerykańskim porcie. Nie wziął udziału w zaplanowanych zawodach, w tym najbardziej prestiżowych Rolex Sydney Hobart Yacht Race. Do tej pory nie wiadomo, ile kosztowała naprawa.

W drugiej połowie 2019 roku PFN zmieniła formułę projektu - postawiono na edukację młodych żeglarzy. Zgłosiło się 430 osób, kapituła wybrała finalistów, ale w sprawozdaniu nie ma informacji o ich liczbie.

11,6 mln zł dla młodych sportowców

11,6 mln zł PFN przeznaczyła na projekt team100, czyli dofinansowanie młodych polskich sportowców. Fundacja zajmuje się tym niemal od początku. Informuje w sprawozdaniu, że wsparciem było objętych 250 sportowców, a beneficjenci programu zdobyli 419 medali na poziomie międzynarodowym w indywidualnych sportach olimpijskich i paraolimpijskich.

10 mln na film Zygielbojmie

Z kolei produkcja filmu "Śmierć Zygielbojma" pochłonęła w 2019 roku 10 mln zł. Film w reżyserii Ryszarda Brylskiego ma opowiadać o życiu i tragicznej śmierci Szmula Mordechaja Zygielbojma. Producentem jest WFDiF. Jak pisze PFN w sprawozdaniu, produkcja ma na celu "uświadomienie odbiorcom zagranicznym roli Polaków w powstrzymaniu Holokaustu i dotarciu z wiedzą o nim na zachód Europy oraz podkreśleniu bierności i obojętności na te wydarzenia narodów państw zachodnich".

9,4 mln na reklamy w amerykańskiej prasie

9,4 mln zł kosztowała fundację "kampania społeczne w Polsce i w innych krajach". W jej ramach organizacja kupowała m.in. reklamy z hasłem "All we cherish is Freedom" w magazynach: "Time", "The Wall Street Journal", "The Economist", "Financial Times".

PFN wydała również pieniądze (nie podaje ile) na realizację kolejnego godzinnego filmu Petera Greenberga "Hidden Poland". Miał on premierę w jednej z amerykańskich stacji 1 października 2020 roku. Pokazano w nim miejsca w Polsce, których "nie sposób znaleźć w przewodnikach turystycznych". Kręcono m.in. w Karkonoszach, Tatrach, Łodzi, Warszawie, na Mazurach i nad Bałtykiem. Film zrealizowano w rozdzielczości 4K.

Fundacja zainwestowała także w jeden z odcinków programu stacji Euronews "Spotlight". Dotyczył transformacji i rewitalizacji terenów poprzemysłowych Śląska.

Kwotą 7,9 mln zł PFN wsparła budowę waszyngtońskiego muzeum Victims of Communism.

5,9 mln na reklamy z okazji drugiej wojny

We współpracy z Instytutem Nowych Mediów fundacja zamieściła w dniach 30 sierpnia - 1 września w amerykańskiej, belgijskiej, brytyjskiej, francuskiej, hiszpańskiej i niemieckiej prasie informację o rocznicy wybuchu II wojny światowej. Kosztowało to 5,9 mln zł. Wykorzystano materiały pochodzące z pierwszych stron gazet z września 1939 roku. Jak twierdzi fundacja, dzięki projektowi 6 mln osób z całego świata zapoznało się z tekstami online, zaś szacowany globalny zasięg projektu przekroczył 453 mln odbiorców.

PFN we współpracy z Instytutem Nowych Mediów zamieściła w dniach 30 sierpnia - 1 września w zagranicznej prasie informację o rocznicy wybuchu II wojny światowej (o czym informuje na swojej stronie)https://www.pfn.org.pl/

5,3 mln na wizyty zagranicznych gości

Fundacja w 2019 roku wydała 5,3 mln zł na projekt 100x100. To spotkania z zapraszanymi do Polski znanymi osobami z zagranicy: artystami, aktorami, sportowcami, intelektualistami, przedsiębiorcami, liderami opinii. Ma to budować pozytywny wizerunek naszego kraju na arenie międzynarodowej.

Jednak w 2019 roku zarząd fundacji postanowił program skończyć. "Doceniając dotychczasowe zasięgi projektu, ze względu na racjonalizację i optymalizację kosztów, uznał, iż jego formuła się wyczerpała" - czytamy w sprawozdaniu.

W 2018 roku, gdy program startował, PFN zapowiadała, że zaprosi 100 gości na stulecie odzyskania przez Polskę Niepodległości. Pojawiło się ich znacznie mniej. W 2018 roku zostali zaproszeni: Mika Hakkinen - były fiński kierowca wyścigowy, Steve Wozniak - współzałożyciel Apple, David Haye - były bokserski mistrza świata, Casey Neistat - jeden z najbardziej znanych youtuberów, francuski aktor Jean Reno.

W 2019 roku przyjechali: Michio Kaku - fizyk, popularyzator nauki, Daniel Libeskind - architekt, Rita Cosby - dziennikarka, Pablo Domeyko - prawnik Ignacego Domeyki, Paul O'Byrne - pulmonolog, Timothy Rowe - przedsiębiorca. W ramach projektu odbył się również benefis Agnieszki Radwańskiej oraz Game Jam - spotkania projektantów gier.

W ciągu dwóch lat w ramach programu 100x100 wydano 17,3 mln zł. Fundacja nie ujawniła, czy zapraszane do Polski otrzymywały wynagrodzenie, a jeśli tak, to w jakiej wysokości.

4,3 mln na działania na Kresach

Polska Fundacja Narodowa działała w 2019 roku na Wschodzie. Na projekt "Polskie Dziedzictwo-Wschód" wydała 4,3 mln zł. Celem jest "zwiększenie ochrony polskiego dziedzictwa na Kresach, wsparcie polskiej dyplomacji na obszarze postsowieckim oraz nawiązanie dobrych i otwartych relacji z Polakami mieszkającymi na Kresach". Między innymi przygotowywano, transportowano i rozdawano paczki z okazji świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy, organizowano festiwale i koncerty, finansowano obiekty kulturalne, dotowano czasopismo Polaków na Litwie "Kurier Wileński Magazyn".

Ponadto: za 2,4 mln zł kupiono prawa do audycji czterech anglojęzycznych programów: Poland Daily Bussines, History, Culture i Travel. Natomiast 2 mln zł kosztował Rejs Niepodległości, czyli rejs Daru Młodzieży dookoła świata. Pod koniec marca 2019 roku po 10 miesiącach rejsu wrócił do gdyńskiego port.

Dar Młodzieży wrócił z Rejsu Niepodległości
Dar Młodzieży wrócił z Rejsu Niepodległościtvn24

Produkcja filmu fabularnego (nie podano tytułu) o wspólnej historii polsko-żydowskiej oraz seria czterech filmów do internetu i kontent do mediów społecznościowych pochłonęły 1,5 mln zł.

2,2 mln na projekt "Polska w Ameryce"

Na projekt "Polska w Ameryce" wydano 2,2 mln zł. Jego celem jest poprawa wizerunku Polski wśród obywateli USA. W 2019 roku zorganizowano m.in. w londyńskim Westminster konferencję naukową "The Virtue of Nationalism: Europe at a Crossroads". Brali w niej udział zaproszeni goście z USA, Polski, Wielkiej Brytanii, Holandii, Węgier i Hiszpanii.

W 2018 roku na projekt "Polska w Ameryce" wydano aż 23 mln zł. Jesienią 2019 roku portal Onet w serii tekstów opisywał współpracę PFN z amerykańską agencją PR White House Writers Group. Została nawiązana, by poprawić wizerunek Polski w Stanach. Portal zarzucił fundacji, że efekty współpracy "były marne". Opisywał m.in., jak firma zarządzała profilami o Polsce na Instagramie i YouTube, z czego pierwszy obserwowało na całym świecie 51 osób, drugi miał 13 subskrypcji. Na tych profilach pojawiały się rażące błędy, mylono nazwy polskich miast, zdjęcie Pragi miało przedstawiać Warszawę. Firma w Waszyngtonu miała przypisywać sobie organizację spotkań z amerykańskimi oficjelami, których wcale nie organizowała.

Onet opisał też, że w 2019 roku z byłym już szefem Ministerstwa Obrony Narodowej Antonim Macierewiczem na konferencję do USA poleciał jego współpracownik Edmund Janniger. Za przelot i zakwaterowanie miała zapłacić WHWG z pieniędzy Polskiej Fundacji Narodowej.

09.12.2019 | Onet: PFN opłaciła wyjazd do USA Edmunda Jannigera
09.12.2019 | Onet: PFN opłaciła wyjazd do USA Edmunda JannigeraFakty TVN

Jak podał portal, współpraca z amerykańską firmą dobiegła końca 28 kwietnia 2020 roku. W ciągu dwóch lat firma miała dostać w przeliczeniu ponad 27 mln zł.

Konkurs dla youtuberów, zawody kolarskie, konferencje, promocja polskich mebli...

Powyżej 100 tys. zł wydano na:

prace przygotowawcze i konsultacyjne dotyczące projektów filmowych - 235,6 tys. zł

Izbę Pamięci gen. Kuklińskiego w Warszawie - 346,8 tys. zł

konkurs dla youtuberów - 518,7 tys. zł

międzynarodowe konferencje naukowe z cyklu "Przywracanie zapomnianej historii" - 692,6 tys. zł

program dwuletnich studiów podoktorskich w Polsce dla zagranicznych doktorantów - 261,2 tys. zł

wydanie poświęconego Polsce numeru "L'Opinion" - 676,6 tys. zł

realizację serii koncertów i wydarzeń artystycznych w Nowym Yorku związanych Leopoldem Tyrmandem - 503,3 tys. zł

międzynarodowe zawody kolarskie dziennikarzy - 138,2 tys. zł

promowanie polskich producentów mebli podczas największych na świecie targów meblarskich High Point Fall Market - 612,7 tys. zł.

31 grudnia 2019 roku w kasie PFN było 8,3 tys. zł, a na rachunku bankowym - 39,3 mln zł. Według sprawozdania na koniec roku w systemie fundacji znajdowały się 974 wnioski (w 2018 roku - 424, w 2017 roku - 271).

Kontrowersje od powstania

Działalność Polskiej Fundacji Narodowej właściwie od jej powstania budzi kontrowersje. Tym większe, że jej budżet tworzą wyłącznie spółki Skarbu Państwa. Organizacja ma problem z jawnością. Jak opisywaliśmy na początku 2020 roku, na 11 spraw dotyczących fundacji, jakie toczyły się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie, osiem PFN przegrała.

Jesienią 2017 roku PFN prowadziła kampanię "Sprawiedliwe sądy" - miała porównywać stan wymiaru sprawiedliwości sprzed reformy z tym, co może być w przyszłości zgodnie z propozycjami rządu PiS. Treści przedstawiane w kampanii - m.in. na billboardach - stawiały polskich sędziów w niekorzystnym świetle (np. pokazywano, że kradną kiełbasę).

Sprawę jachtu, którego rejs miał promować Polskę na świecie, media opisywały wielokrotnie. Najpierw miał nim płynąć polski olimpijczyk Mateusz Kusznierewicz. Jednak zerwano współpracę między PFN a Kusznierewiczem i ostatecznie jacht wyruszył w rejs z inną załogą, a nazwę projektu zmieniono na "I love Poland". Jednostka zdążyła wziąć udział w jednych regatach i doszło do jej uszkodzenia.

Polska Fundacja Narodowa opublikowała spot z czatem Stalina i Hitlera
Polska Fundacja Narodowa opublikowała spot z czatem Stalina i Hitleratvn24

Na początku 2020 roku Polska Fundacja Narodowa udostępniła spot z wymyśloną w komunikatorze internetowym rozmową Józefa Stalina i Adolfa Hitlera o ataku na Polskę. Przywódcy ZSRR i III Rzeszy posługiwali się współczesnym językiem. Zareagował na to dyrektor Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia Ernest Wyciszkiewicz. "Czy to się dzieje naprawdę? Brak słów na opisanie głupoty twórcy" - napisał na Twitterze. Wicedyrektor ośrodka Łukasz Adamski skomentował: "Taka niesmaczna tabloidyzacja historii - i to jeszcze z hasztagiem #Auschwitz75 - osłabia wysiłki władz, licznych instytucji publicznych, a także naukowców, publicystów i wielu ludzi dobrej woli - z RP i z zagranicy - promujących prawdę o roli ZSRR w okresie II wojny światowej". Film w niedługim czasie od publikacji zniknął z sieci.

NIK wchodzi do PFN

Za każdym razem Polska Fundacja Narodowa informuje w swoim sprawozdaniu, że w "omawianym okresie sprawozdawczym nie były przeprowadzane w Fundacji kontrole". W sprawozdaniu za rok 2020 może być inaczej, bo Najwyższa Izba Kontroli na ostatni kwartał tego roku zapowiedziała kontrolę doraźną. Został do niej wytypowany m.in. projekt Promocja Polski w 100. rocznicę odzyskania niepodległości poprzez rejs jachtu oceanicznego "I love Poland".

Autor: Jan Kunert / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Valdemar Doveiko/PAP

Pozostałe wiadomości

Pod względem wartości zgromadzonego majątku żaden z senatorów, którzy pierwszy raz w życiu pełnią ten mandat, nie może równać się z szefem lewicowej Unii Pracy Waldemarem Witkowskim. Kilka milionów złotych oszczędności i nieruchomości za ponad 27 mln złotych czynią tego polityka najbogatszym wśród senackich debiutantów.

Najbogatsi debiutanci w Senacie. Prześwietlamy majątki nowych senatorów

Najbogatsi debiutanci w Senacie. Prześwietlamy majątki nowych senatorów

Autor:
Piotr
Jaźwiński,
współpr.
Bartosz Chyż
Źródło:
Konkret24

Oficjalne dane o zakażeniach COVID-19 raportowane przez Ministerstwo Zdrowia pokazują tylko fragment rzeczywistości. Chorych jest dużo więcej, a dynamiczny wzrost widać w danych o sprzedawanych w aptekach testach.

"Codziennie kolejnych kilkadziesiąt tysięcy osób zapada na COVID-19". Co mówią dane o sprzedaży testów

"Codziennie kolejnych kilkadziesiąt tysięcy osób zapada na COVID-19". Co mówią dane o sprzedaży testów

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Rosyjska propaganda powiela kolejny fałszywy przekaz o masakrze w Buczy. Tym razem chodzi o wywiad z ukraińskim politykiem, który miał dostarczyć dowodów, że zbrodnia z 2022 roku została "sfingowana". To fake news nagłaśniany m.in. przez rzeczniczkę rosyjskiego MSZ Marię Zacharową.

Brytyjczycy sfingowali masakrę w Buczy? Fake news nagłaśniany przez Kreml

Brytyjczycy sfingowali masakrę w Buczy? Fake news nagłaśniany przez Kreml

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski,
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24, Tvn24.pl

Badacze sprawdzili i porównali wskaźniki nadmiarowych zgonów w Polsce i UE w czasie pandemii COVID-19. Liczni Polacy zmarli, bo rozwiązania wprowadzone przez rządzących się nie sprawdziły. "Wielu zgonów w Polsce dałoby się uniknąć dzięki lepszej reakcji opartej na nauce i poprzez wyższe wskaźniki szczepień" - czytamy w opracowaniu.

Naukowcy: wielu zgonów na COVID-19 w Polsce dałoby się uniknąć dzięki lepszej reakcji rządzących

Naukowcy: wielu zgonów na COVID-19 w Polsce dałoby się uniknąć dzięki lepszej reakcji rządzących

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Nieruchomości za ponad 20 mln zł zgromadził Robert Dowhan z Koalicji Obywatelskiej, po raz pierwszy wybrany do Sejmu. Inny debiutant, Krzysztof Hetman z PSL, ma prawie 3 mln zł oszczędności, prawie milion złotych zarobiła Elżbieta Burkiewicz z Polski 2050. Przyglądamy się oświadczeniom majątkowym posłów debiutantów.

Nowi posłowie w Sejmie. Który najwięcej zarobił, który najwięcej oszczędził

Nowi posłowie w Sejmie. Który najwięcej zarobił, który najwięcej oszczędził

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki i inni politycy PiS chcą powołania komisji śledczej, która miałaby zbadać "aferę wiatrakową". Chodzi o ustawę autorstwa posłów Trzeciej Drogi i Koalicji Obywatelskiej o wsparciu odbiorców prądu, która zdaniem polityków odchodzącej władzy zawiera "lobbystyczną wrzutkę". W swojej krytyce tego projektu politycy PiS zapomnieli, że to ich rządy słynęły z wielu wrzutek do uchwalanych ustaw. Przypominamy je poniżej.

Wrzutka za wrzutką. Z nieoczekiwanych zmian w projektach ustaw PiS słynął przez ostatnie lata

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Premier Mateusz Morawiecki przekonuje, że "wtedy kiedy wybuchła afera wiatrakowa, 'Fakty' TVN w ogóle jej nie zauważyły". Sprawdziliśmy. Zarówno w "Faktach" TVN, TVN24, jak i w portalu tvn24.pl informowaliśmy o kontrowersjach wokół ustawy.

Morawiecki o "aferze wiatrakowej" i "Faktach" TVN. Jak relacjonowaliśmy dyskusję wokół projektu ustawy

Morawiecki o "aferze wiatrakowej" i "Faktach" TVN. Jak relacjonowaliśmy dyskusję wokół projektu ustawy

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Posłowie Koalicji Obywatelskiej złożyli projekt ustawy, który zakłada jawność odrębnych majątków małżonków najważniejszych osób w państwie jak i przedstawicieli władz samorządowych. Poprzednią próbę uregulowania tej kwestii, autorstwa Prawa i Sprawiedliwości, zakwestionował Trybunał Konstytucyjny Julii Przyłębskiej.

Trudna droga do jawności majątków polityków i ich rodzin. Dlaczego to się nikomu nie udało?

Trudna droga do jawności majątków polityków i ich rodzin. Dlaczego to się nikomu nie udało?

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia i premier Mateusz Morawiecki starli się w kwestii ustawy budżetowej na 2024 rok. Premier twierdzi, że projekt budżetu jest, marszałek – że go nie ma. Kto ma rację?

Morawiecki: budżet jest. Hołownia: nie ma. O co chodzi z ustawą budżetową na 2024 rok?

Morawiecki: budżet jest. Hołownia: nie ma. O co chodzi z ustawą budżetową na 2024 rok?

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Użytkownicy platformy X i Facebooka rozsyłali film, na którym widać, jak na ośnieżonej drodze kierowca zatrzymuje się, widząc idące z naprzeciwka poboczem niedźwiedzie. Nagranie ma rzekomo pokazywać scenę ze Szczyrku - ale to nieprawda.

Niedźwiedzie na drodze w Szczyrku? "Na pewno nie w Polsce"

Niedźwiedzie na drodze w Szczyrku? "Na pewno nie w Polsce"

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

"Nowotwory, których dotąd medycyna nie widziała" - taki fałszywy przekaz o "turbo raku" wywołanym rzekomo przez szczepionki na COVID-19 przebił się do mediów. Wyjaśniamy, skąd pochodzi i dlaczego jest nieprawdziwy.

"Turbo rak" po szczepieniach na COVID-19? Skąd się wziął ten fake news

"Turbo rak" po szczepieniach na COVID-19? Skąd się wziął ten fake news

Autor:
oprac.
Krzysztof Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Trzy miliony, pięć milionów złotych czy jednak więcej? Kancelaria premiera nie ujawnia, ile z publicznych środków zapłacono za "profrekwencyjną akcję informacyjną" związaną z referendum zorganizowanym przez rząd Zjednoczonej Prawicy. Z szacunkowych danych wynika, że koszty promocji mogły wynieść sporo ponad pięć milionów.

Referendum nie wypaliło, publiczne pieniądze wydano

Referendum nie wypaliło, publiczne pieniądze wydano

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24

Tysiące wyświetleń w mediach społecznościowych ma nagranie, które według internautów pokazuje moment zniszczenia budynku parlamentu w Gazie. Jednak choć do tej eksplozji doszło na tamtym terenie, przekaz rozsyłany z filmem jest fake newsem.

"Wysadzili budynek parlamentu w Gazie"? Nie, to inne miejsce

"Wysadzili budynek parlamentu w Gazie"? Nie, to inne miejsce

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Obywatelski projekt ustawy "Tak dla in vitro" budzi duże dyskusje. Poseł PiS Henryk Kowalczyk przekonuje, że naprotechnologia jest skuteczniejszą metodą niż in vitro. Eksperci pytani przez Konkret24 wyjaśniają: tych dwóch metod nie można porównywać. - Za wypowiedzą pana posła stoi niewiedza - stwierdza profesor Rafał Kurzawa.

Kowalczyk: naprotechnologia skuteczniejsza niż in vitro. "Za wypowiedzą posła stoi niewiedza"

Kowalczyk: naprotechnologia skuteczniejsza niż in vitro. "Za wypowiedzą posła stoi niewiedza"

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24

Małgorzata Paprocka z Kancelarii Prezydenta RP w dyskusji o przyszłych komisjach śledczych przekonywała, że politycy Trzeciej Drogi szli do wyborów pod hasłem "Zostawiamy przeszłość, idziemy do przodu" i nie planowali rozliczać rządu poprzedników. To nieprawda.

Zapowiadali: "zostawiamy przeszłość, idziemy do przodu"? Nie, obiecali rozliczenia

Zapowiadali: "zostawiamy przeszłość, idziemy do przodu"? Nie, obiecali rozliczenia

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

W pierwszym wystąpieniu w Sejmie nowej kadencji prezydent Andrzej Duda podkreślał swoje konstytucyjne uprawnienia i przestrzegał, że "porządek konstytucyjny musi zostać zachowany". Te słowa zaprzeczają decyzjom, które wcześniej sam podejmował, a które według ekspertów prawa naruszały Konstytucję RP. Przypominamy.

Andrzej Duda: "nie zgodzę się na obchodzenie prawa". Przypominamy, co sam robił

Andrzej Duda: "nie zgodzę się na obchodzenie prawa". Przypominamy, co sam robił

Źródło:
Konkret24

Politycy Prawa i Sprawiedliwości powtarzają, że marszałek Sejmu Szymon Hołownia blokuje rozpatrywanie projektów uchwał i ustaw, mimo że obiecał zlikwidować tak zwaną sejmową zamrażarkę. Mówią nieprawdę, używając tego potocznego określenia pewnego etapu procesu legislacyjnego niezgodnie z tym, co ono oznacza. Wyjaśniamy.

Morawiecki i Jabłoński mówią o "zamrażarce Hołowni". Dlaczego nie mają racji?

Morawiecki i Jabłoński mówią o "zamrażarce Hołowni". Dlaczego nie mają racji?

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Cztery razy więcej protestów wyborczych niż w 2019 roku wpłynęło do Sądu Najwyższego w związku z wyborami parlamentarnymi. To najwięcej w ciągu ostatnich 30 lat. Protestów w sprawie referendum wpłynęło ponad dwa tysiące. O ważności referendum Sąd Najwyższy zdecyduje już 7 grudnia. 

Rekordowa liczba protestów w sprawie wyborów i referendum. Dane Sądu Najwyższego

Rekordowa liczba protestów w sprawie wyborów i referendum. Dane Sądu Najwyższego

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Poseł Marek Suski prezentuje listę zarzutów wobec nowych władz Sejmu. Mówi o "łamaniu demokracji" i "PRL-u". A pytany o niezrealizowaną przez PiS obietnicę wprowadzenia pakietu demokratycznego, przekonuje, że takiej nie było. Przypominamy, dlaczego nie ma racji.

Suski: "nie mieliśmy wprowadzić pakietu demokratycznego". Nieprawda, obiecali

Suski: "nie mieliśmy wprowadzić pakietu demokratycznego". Nieprawda, obiecali

Autor:
oprac.
Krzysztof Jabłonowski,
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Antoni Macierewicz chciałby postawić marszałka Sejmu Szymona Hołownię przed Trybunałem Stanu za to, że nie dopuścił do debaty na uchwałą autorstwa PiS. Wyjaśniamy, dlaczego poseł PiS nie ma racji.

Macierewicz: za brak uchwały marszałek Hołownia pod Trybunał Stanu. To niemożliwe 

Macierewicz: za brak uchwały marszałek Hołownia pod Trybunał Stanu. To niemożliwe 

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Ponad jedna trzecia fake newsów i manipulacji rozpowszechnianych w internecie w krajach europejskich w ciągu miesiąca dotyczyła konfliktu Izraela z Hamasem. Od półtora roku żaden temat nie angażował tak bardzo twórców dezinformacji. W rozmowie z Konkret24 ekspert wyjaśnia, dlaczego właśnie ten konflikt interesuje ludzi niedotkniętych bezpośrednio jego skutkami.

"Fakty medialne", które żyją własnym życiem. Dezinformacja o walkach Izraela z Hamasem

"Fakty medialne", które żyją własnym życiem. Dezinformacja o walkach Izraela z Hamasem

Autor:
oprac.
Krzysztof Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Zapowiedzi powołania sejmowej komisji śledczej w sprawie tak zwanych wyborów kopertowych spowodowały, że politycy mówią o postawieniu przed Trybunałem Stanu ówczesnego ministra Jacka Sasina. Rzeczywiście, był on twarzą nieudanych wyborów prezydenckich z 2020 roku, ale czy to on podjął bezprawne decyzje? Przypominamy, o co chodziło w sprawie tych wyborów i którzy politycy za co odpowiadają.  

Sasin przed Trybunał Stanu za wybory kopertowe? Kto, kiedy, jakie decyzje podejmował 

Sasin przed Trybunał Stanu za wybory kopertowe? Kto, kiedy, jakie decyzje podejmował 

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Według byłego premiera można skrócić okres rządów Mateusza Morawieckiego i nowej Rady Ministrów i w to miejsce szybciej powołać Donalda Tuska i jego rząd - wystarczy zastosować procedurę konstruktywnego wotum nieufności. Konstytucjonaliści mają bardzo duże wątpliwości w tej sprawie.

Miller: konstruktywne wotum nieufności "natychmiast po zaprzysiężeniu rządu". Prawnicy przestrzegają

Miller: konstruktywne wotum nieufności "natychmiast po zaprzysiężeniu rządu". Prawnicy przestrzegają

Źródło:
Konkret24

"We Wrocławiu pan ze wschodu latał z klamką grożąc Polakom" - ostrzegali w miniony weekend internauci i publikowali nagranie przedstawiające rzekomo takie zdarzenie. To fałszywy przekaz. Wyjaśniamy, co naprawdę się wydarzyło, kogo mężczyzna próbował odstraszyć i czy miał pistolet.

We Wrocławiu "Ukrainiec mierzył z broni"? Uwaga, to fałszywy przekaz

We Wrocławiu "Ukrainiec mierzył z broni"? Uwaga, to fałszywy przekaz

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24

Wyjęcie z sejmowej zamrażarki obywatelskiego projektu ustawy "Tak dla in vitro" wznowiło dyskusję na temat metody in vitro. W jej ramach europoseł PiS profesor Zdzisław Krasnodębski oświadczył, że "in vitro nie leczy bezpłodności". Ekspert tłumaczy, dlaczego ta wypowiedź jest "niedojrzała i jest pewną formą manipulacji".

Krasnodębski: "In vitro nie leczy bezpłodności". Wyjaśniamy

Krasnodębski: "In vitro nie leczy bezpłodności". Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Przywrócenie praworządności po okresie rządów Zjednoczonej Prawicy to jedno z najważniejszych zadań, jakie postawiła sobie po wyborach demokratyczna większość. Zmiany miałyby dotyczyć też kierownictwa prokuratury, w tym stanowiska prokuratora krajowego. Czy jednak po nowelizacji ustawy nie zostało ono "zabetonowane"? Prawnicy zgodnie wskazują na pewien wadliwy przepis, ale co do jego obejścia już są podzieleni.

Jak zmienić prokuratora krajowego? "Wada logiczna" w ustawie

Jak zmienić prokuratora krajowego? "Wada logiczna" w ustawie

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Poseł Bartosz Kownacki z Prawa i Sprawiedliwości twierdzi, że po ewentualnej zmianie traktatów to Unia Europejska zdecyduje o tym, czy w Polsce będzie obowiązywać wspólna europejska waluta euro. Nie ma racji. To kolejna odsłona manipulacyjnej narracji PiS, według której zmiany w traktatach pozbawią Polskę suwerenności.

Kownacki: "Unia będzie decydowała, czy w Polsce będzie euro". To nieprawda

Kownacki: "Unia będzie decydowała, czy w Polsce będzie euro". To nieprawda

Autor:
Piotr
Jaźwiński,
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Według ministra edukacji Przemysława Czarnka to prezydenci dużych miast w 2020 roku uniemożliwili przeprowadzenie wyborów prezydenckich, tzw. wyborów kopertowych. Samorządowcy mieli nie przekazać baz danych wyborców. Tyle że sądy administracyjny i powszechny oraz NIK uznały, że takie polecenia premiera dla samorządowców były niezgodne z prawem.

Czarnek: to samorządowcy zablokowali wybory kopertowe. Nieprawda

Czarnek: to samorządowcy zablokowali wybory kopertowe. Nieprawda

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Według posłanki Joanny Muchy kierowanie resortem zdrowia to "misja samobójcza" politycznie, ale też "w sensie zupełnie fizycznym". I przypominała, że dwóch ministrów zdrowia zmarło w trakcie pełnienia tej funkcji. Nadużyciem jest sugerowanie, że kierowanie tym ministerstwem wiąże się z ryzykiem.

Mucha: dwóch ministrów zdrowia "odeszło z tego świata, sprawując tę funkcję". To nie ma związku

Mucha: dwóch ministrów zdrowia "odeszło z tego świata, sprawując tę funkcję". To nie ma związku

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Zdaniem polityków prawicy marszałek Sejmu Szymon Hołownia mógł inaczej zachować się w przypadku zwolnienia Włodzimierza Karpińskiego z aresztu lub chociaż dłużej się zastanawiać. Porównują tę sytuację do historii z aresztowanym katalońskim politykiem, również wybranym do Parlamentu Europejskiego, którego jednak nie chronił immunitet. Jednak te sytuacje tylko pozornie są podobne.

Politycy PiS o zwolnieniu Karpińskiego z aresztu: podobny przypadek był w Hiszpanii. To pozorne podobieństwo

Politycy PiS o zwolnieniu Karpińskiego z aresztu: podobny przypadek był w Hiszpanii. To pozorne podobieństwo

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24

Poseł Konfederacji Stanisław Tyszka stwierdził, że już od 2024 roku każdy polski obywatel będzie musiał zapłacić podatek za posiadanie samochodu spalinowego. Nie ma to potwierdzenia w faktach.

Tyszka: każdy obywatel będzie musiał zapłacić nowy podatek od samochodu spalinowego. Nieprawda

Tyszka: każdy obywatel będzie musiał zapłacić nowy podatek od samochodu spalinowego. Nieprawda

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

28 poprawek do traktatów unijnych wskazał premier Mateusz Morawiecki podczas wystąpienia w Sejmie. Wszystkie mają coś wspólnego, a przekaz o nich jest zmanipulowany. Premier zapewniał, że to "gra o suwerenność, gra o polską niepodległość", lecz zdaniem ekspertów to "cyniczna gra polityczna". O co chodzi?

Jak PiS buduje mit "gry o suwerenność"

Jak PiS buduje mit "gry o suwerenność"

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Według krakowskiej kurator oświaty "w szwedzkich przedszkolach są specjalne pokoje, do których nauczycielka idzie z dzieckiem i go masturbuje". Nie znaleźliśmy potwierdzenia tych informacji, a zdementowała je ambasada Szwecji w Warszawie. Być może Barbarze Nowak chodziło o sytuację z Niemiec.

Barbara Nowak o pokojach do masturbacji w Szwecji. Nie ma potwierdzenia

Barbara Nowak o pokojach do masturbacji w Szwecji. Nie ma potwierdzenia

Autor:
Jan
Kunert,
współpraca
Michał Istel
Źródło:
Konkret24

Wykres pokazujący, że liczba zachorowań na COVID-19 jest już rzekomo tak duża, iż "przebiliśmy właśnie prawie wszystkie poprzednie fale pandemii oprócz pierwszej", wywołał komentarze internatów, a także lekarzy. Rzeczywiście, zachorowań przybywa. Tłumaczymy, dlaczego jednak trudno teraz szacować wysokość fali zakażeń koronawirusem.

"Przebiliśmy prawie wszystkie fale COVID-19"? Jaki jest problem z tym wykresem

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24

W czasie rządów Zjednoczonej Prawicy sądy częściej niż za rządów PO-PSL odmawiały prokuratorom, by zastosować tymczasowe aresztowanie – przekonuje poseł PiS Paweł Jabłoński. Jednak z porównań statystyk wynika, że w czasach PO-PSL liczba wniosków o tymczasowy areszt malała, podczas gdy za Zjednoczonej Prawicy wzrosła. Więcej odmów wcale więc nie oznacza, że sytuacja się poprawiła.    

Jabłoński: sądy "częściej odmawiają" tymczasowego aresztowania. Czego nie mówi?

Jabłoński: sądy "częściej odmawiają" tymczasowego aresztowania. Czego nie mówi?

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

"Najbardziej brutalna", "agresywna", "łamiąca reguły przyzwoitości" - tak politolodzy i publicyści oceniali tegoroczną kampanię wyborczą do parlamentu. Znalazło to odzwierciedlenie w liczbie procesów prowadzonych w sądach w trybie wyborczym. Jak sprawdził Konkret24, było ich ponad 120 - o ponad jedną trzecią więcej niż cztery lata wcześniej.

Procesy w trybie wyborczym: wzrost o jedną trzecią. Kto przegrał, kto wygrał?  

Procesy w trybie wyborczym: wzrost o jedną trzecią. Kto przegrał, kto wygrał?  

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Uczeń w Kanadzie - według małopolskiej kurator Barbary Nowak - miał zostać aresztowany, bo "powiedział, że są dwie płcie". Zaś nauczyciel w Irlandii miał zostać uwięziony, bo nie chciał się zwracać do uczniów "wedle płci". Obie opowieści są nieprawdziwe.

Barbara Nowak o "aresztowaniu ucznia" w Kanadzie i "uwięzieniu nauczyciela" w Irlandii. To fake newsy

Barbara Nowak o "aresztowaniu ucznia" w Kanadzie i "uwięzieniu nauczyciela" w Irlandii. To fake newsy

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

W dyskusji o pomysłach na skrócenie kolejek do lekarzy specjalistów poseł PiS Radosław Fogiel przypominał, że rząd Zjednoczonej Prawicy zniósł limity do lekarzy. A jego zdaniem Koalicja Obywatelska nie proponuje nic nowego, jeśli chodzi o kolejki do lekarzy. To prawda, PiS limity zniósł - ale mimo tego kolejki są jeszcze dłuższe. Eksperci wyjaśniają ten paradoks.

Fogiel: "znieśliśmy limity do specjalistów". A kolejki wzrosły. Dlaczego?

Fogiel: "znieśliśmy limity do specjalistów". A kolejki wzrosły. Dlaczego?

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Politycy Zjednoczonej Prawicy oskarżają Szymona Hołownię, że "wypuścił na wolność" Włodzimierza Karpińskiego, "realizując politykę bezkarności". Tylko że marszałek Sejmu nie może zwalniać z aresztu i nie dzięki niemu Karpiński został wypuszczony. Prawnicy wyjaśniają, o co chodziło z pismem marszałka.

Hołownia "wyciągnął na wolność Karpińskiego"? Nie, prokuratura

Hołownia "wyciągnął na wolność Karpińskiego"? Nie, prokuratura

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24