W rozsyłanej SMS-em "wiadomości od sąsiadki" ostrzega się, że jeśli ktoś przyjmie pod swój dach ukraińskich uchodźców, musi ich utrzymywać przez półtora roku - bo "jest taka ustawa". To fałsz zbudowany na manipulacji treścią ustawy.
Jeden z czytelników poprosił Konkret24 o sprawdzenie wiadomości, którą otrzymał SMS-em. Treść brzmiała: "Jak się weźmie uchodźców do domu to musi się ich trzymać przez 1,5 roku jest taka ustawa" (pisownia oryginalna). Czytelnik pisze: "Moja mama mieszka w Chełmie. Przysłała mi taką wiadomość, którą dostała od sąsiadki. Wszyscy teraz mówią o tym w Chełmie - czyli mieście przygranicznym".
Przypominamy, że jednym ze sposobów rozsyłania fake newsów - nie nowym, lecz ostatnio w sieci popularnym - jest stosowanie zabiegu typu: "sąsiadka przesłała", "znajoma powiedziała" itp. Głośnym tego przykładem stała się "Kasia z Ząbek", czyli fake news o tym, jakoby w warszawskim szpitalu przyjmowano teraz tylko Ukraińców i osoby z wypadków - wyjaśnialiśmy to w Konkret24.
fałsz
Na podobnym mechanizmie oparty jest przekaz, jakoby przyjętych w domu uchodźców z Ukrainy trzeba gościć przez półtora roku, bo "jest taka ustawa". To manipulacja wykorzystująca pewien zapis prawny.
Półtora roku? Tak, legalnego pobytu
Stwierdzenie "jest taka ustawa" najprawdopodobniej odnosi się do ustawy z 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. W art. 2 ust. 1 zapisano:
Jeżeli obywatel Ukrainy, o którym mowa w art. 1 ust. 1, wjechał legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia określonego w przepisach wydanych na podstawie ust. 4 i deklaruje zamiar pozostania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jego pobyt na tym terytorium uznaje się za legalny w okresie 18 miesięcy, licząc od dnia 24 lutego 2022 r. art. 2 ust. 1 ustawy z 12 marca 2022 roku
Ten i inne przepisy ustawy oznaczają, że ukraińscy uchodźcy przez półtora roku mają prawo do uzyskania pomocy w zakwaterowaniu, wyżywieniu, opiece medycznej, przejazdach itp. - lecz żaden z przepisów nie tworzy przymusu czy obowiązku dla osób, które udzieliły schronienia uchodźcom z Ukrainy, jeśli chodzi o czas ich goszczenia. Stwierdzenie w rozsyłanej wiadomości, że Ukraińców "musi się trzymać przez 1,5 roku" jest - jak podkreśla ekspert do spraw migracji, profesor Uniwersytetu Warszawskiego Maciej Duszczyk - "kompletną bzdurą".
Osoby, które przyjęły lub przyjmą pod swój dach ukraińskich uchodźców, mają prawo do otrzymania świadczenia pieniężnego w wysokości 40 zł dziennie na jedną osobę przez dwa miesiące.
W ustawie zapisano ponadto, że wyjazd ukraińskich uchodźców z terytorium Polski na dłużej niż miesiąc pozbawia ich uprawnienia do pobytu w naszym kraju przez 18 miesięcy.
Ustawa przewiduje jednocześnie, że po dziewięciu miesiącach pobytu w Polsce uchodźcy z Ukrainy mogą - lecz nie muszą - złożyć wniosek o zezwolenie na trzyletni pobyt czasowy w naszym kraju.
Według danych Straży Granicznej od 24 lutego do 16 marca z Ukrainy do Polski przyjechało 1,97 mln osób. Nie wiadomo, ile zadeklarowało pobyt w naszym kraju.
Autor: Piotr Jaźwiński / Źródło: Konnkret24; zdjęcie: PAP/Darek Delmanowicz