Według popularnego wpisu na portalu społecznościowym, artykuł na ukraińskojęzycznej Wikipedii o Oldze Tokarczuk miał twierdzić, że pisarka jest Ukrainką. Autorka jest tam jednak przedstawiana jako polska pisarka - już od 2010 r.
W sobotę 26 października na Twitterze pojawił się wpis sugerujący, że w ukraińskiej Wikipedii znajdziemy artykuł, w którym pisarka i tegoroczna laureatka literackiego Nobla, Olga Tokarczuk, przedstawiona jest jako Ukrainka:
"W Wikipedii ukraińskiej Olga Tokarczuk figuruje jako twórczyni ukraińska, która Nagrodę Nobla otrzymała dla Ukrainy" - twierdzi popularny tweet, który polubiło ponad 500 osób, a 220 podało dalej (stan na dzień publikacji tego artykułu).
Te nieprawdziwe doniesienia szybko zweryfikowali niektórzy internauci. Wielu publikowało link do artykułu w ukraińskiej Wikipedii lub jego fragmenty i zrzuty ekranu, aby wykazać, że autorka wpisu jest w błędzie. "W pierwszym zdaniu stoi, że polska powieściopisarka..." - zauważa jeden z użytkowników.
Jak pokazują jednak komentarze pod wpisem, wielu internautów uwierzyło, że artykuł na ukraińskiej Wikipedii przedstawia Tokarczuk jako "twórczynię ukraińską".
"W sumie to zgodnie ze stanem faktycznym..." - komentuje jeden z internautów.
"I nie będziemy się spierać niech ją sobie biorą jak najszybciej" - czytamy w jednej z wielu podobnych odpowiedzi na tweet (pisownia oryginalna).
"To znaczy, że jest tu nielegalnie i trzeba ją deportować." - stwierdza kolejny twitterowicz.
Co o Oldze Tokarczuk pisze ukraińska Wikipedia?
Oto jak zaczyna się artykuł o Oldze Tokarczuk na ukraińskiej Wikipedii. Zamieszczamy fragment w języku ukraińskim wraz z tłumaczeniem:
prawda
Ольга Навоя Токарчук (пол. Olga Nawoja Tokarczuk, 29 січня 1962, Сулехув, Польща) — польська письменниця, есеїстка, сценаристка, поетеса, психологиня, лауреатка літературної премії «Ніке», Міжнародної Букерівської премії та Нобелівської премії за 2018 рік. Olga Nawoja Tokarczuk (pol. Olga Nawoja Tokarczuk, 29 stycznia 1962, Sulechów, Polska) — polska pisarka, eseistka, scenarzystka, poetka, psycholog, laureat nagrody literackiej "Nike", Międzynarodowej Nagrody Bookera i Nagrody Nobla w 2018 roku. Wikipedia, dostęp: 27 października 2019 (tłum. - red.)
Jak pokazuje historia edycji artykułu o Tokarczuk, w okresie ostatnich tygodni nie odnotowano w nim żadnych zmian odnoszących się do narodowości pisarki. Nie znaleźliśmy także w jej notce biograficznej - istniejącej od grudnia 2010 r. - informacji o tym, by miała być "twórczynią ukraińską". Już w pierwszej notce biograficznej autorka była opisana jako "polska pisarka".
Ukraińskie korzenie Tokarczuk
Ukraińska Wikipedia wzmiankuje, że Tokarczuk ma ukraińskie pochodzenie, powołując się na trzy nieoficjalne źródła.
"Wychowała się w Sulechowie w rodzinie imigrantów Ukrainy: jej babka, pochodząca z Ukrainy, kiedyś wyszła za mąż za Polaka" - czytamy w artykule ukraińskiej Wikipedii (tłum. - red.).
Dwa z przytoczonych źródeł to artykuł i wywiad z Olgą Tokarczuk, zamieszczone przez ukraińskie portale. Trzecie to ukraińskie pismo o literaturze obcej pt. "Всесвіт" (tłum. "Wszechświat"). Jego internetowe archiwum udostępnia wskazany w przypisie artykuł z 2009 roku, ale ten mówiąc o ukraińskich korzeniach Tokarczuk nie powołuje się na żadne źródło, z którego mogłaby pochodzić informacja.
W ukraińskojęzycznym internecie można znaleźć kilka wywiadów z Tokarczuk, w których autorka potwierdza pochodzenie swojej babci - m. in. dla portalu literackiego LitAkcent w 2009 roku, lwowskiego portalu zaxid.net w 2010 i "Korespondenta Galicyjskiego" w Iwano-Frankowsku rok później.
Autorka mówiła także o tym w wywiadzie dla "Gazety Wyborczej" w 2015 r. "Babcia była zaś Ukrainką, nieślubnym dzieckiem urodzonym w czasie, gdy mąż jej matki był na Wielkiej Wojnie i zaraz potem trafił na kolejną, polsko-bolszewicką, gdzie zginął. Dzięki temu, że była Ukrainką, mój ojciec przeżył. Co noc jego ukraińska babka ukrywała go przed banderowcami w skrytce pod podłogą", opowiadała Tokarczuk.
"Proszę mieć pretensje do znawców", czyli "źródło" na poparcie tweeta
Autorka wpisu sugerującego, że ukraińska Wikipedia określa Tokarczuk jako "twórczynię ukraińską" odpowiedziała na niektóre wpisy internautów obalających jej twierdzenie. W nich kilkukrotnie opublikowała link do nagrania na YouTube, m.in. z komentarzem: "(od minuty 11) proszę mieć pretensję do znawców".
Jest to odnośnik do wideo opublikowanego 25 października przez kanał Telewizja wPolsce. Przedstawia zapis programu "Gorące Pytania", prowadzonego przez Jakuba Maciejewskiego, publicystę portalu wPolityce. Jego gośćmi byli Adrian Stankowski z "Gazety Polskiej" i Tadeusz Płużański z TVP Historia. Tematem rozmowy była Olga Tokarczuk i jej publiczne wypowiedzi.
We wskazanym przez internautkę momencie nagrania (od 11:07) słyszymy wypowiedź Tadeusza Płużańskiego stwierdzającego, podobnie jak opublikowany w sobotę tweet, że ukraińska Wikipedia określa Tokarczuk jako Ukrainkę:
- No także, Olga Tokarczuk jest dużym problemem, szczególnie biorąc pod uwagę jak potraktujemy jej korzenie w tym przypadku, tak. No bo to nie jest takie wcale jednoznaczne. W Wikipedii, rzeczywiście, ukraińskiej ona figuruje jako twórczyni ukraińska, jako Ukrainka, która dostała Nagrodę Nobla – powiedział Płużański.
Artykuł o Oldze Tokarczuk na ukraińskiej Wikipedii nie przedstawia takich informacji.
Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24, LitAkcent, zaxid.net,; Zdjęcie główne: Adam Stępień / Agencja Gazeta