W Sejmie posłowie z pięciu komitetów, ale z 17 partii. Analiza podziału mandatów

Na kwestię liczby partii politycznych w nowo wybranym Sejmie uwagę zwrócił 21 października wiceminister kultury i poseł PiS Jarosław Sellin. "Zwrócę uwagę na to, że nie trzy środowiska polityczne tylko 10 partii politycznych musiało się zorganizować w trzy komitety koalicyjne, żeby mieć rzeczywiście, jeśli się wyliczy arytmetycznie, więcej głosów niż my i się umawiają na współrządzenie" – powiedział Sellin w radiowej audycji "Śniadanie w Trójce" na antenie Programu III Polskiego Radia. Jego wypowiedź jest nieprecyzyjna jeśli chodzi o liczbę koalicyjnych komitetów; polityk PiS pominął też liczbę partii politycznych po prawej stronie sceny politycznej, która też może mieć wpływ na obsadę niektórych stanowisk w Sejmie.

W wyniku wyborów z 15 października do Sejmu weszli kandydaci, którzy znaleźli się na listach wyborczych pięciu komitetów. Formalnie komitety koalicyjne były dwa, nie trzy, jak mówił wiceminister Sellin: Koalicyjny Komitet Wyborczy Koalicja Obywatelska PO .N IPL Zieloni oraz Koalicyjny Komitet Wyborczy Trzecia Droga Polska 2050 Szymona Hołowni - Polskie Stronnictwo Ludowe. W sumie obie koalicje wprowadziły do Sejmu przedstawicieli ośmiu partii. Koalicją wyborczą nie był natomiast Komitet Wyborczy Nowa Lewica, choć z jego listy do Sejmu weszli przedstawiciele dwóch partii. W sumie nieformalna jeszcze koalicja sejmowa ugrupowań demokratycznych składa się z przedstawicieli 10 partii politycznych.

Prawo i Sprawiedliwość także nie było formalną koalicją wyborczą, ale z list jego komitetu wyborczego do Sejmu weszli przedstawiciele czterech partii; podobnie Komitet Wyborczy Konfederacja Wolność i Niepodległość nie był koalicją – z jego list wybrano przedstawicieli trzech partii.

Jak więc wygląda podział mandatów na poszczególne partie? Podajemy liczby zgodnie z tym, co widnieje w zestawieniach Państwowej Komisji Wyborczej (PKW), gdzie przy nazwiskach kandydatów na posłów są informacje o ich przynależności partyjnej.

Lista PiS – wybrano 194 posłów: Prawo i Sprawiedliwość – 157; Suwerenna Polska – 18; Partia Republikańska – 4; Kukiz15 – 2; bezpartyjni - 13.

Lista Koalicji Obywatelskiej – wybrano 157 posłów: Platforma Obywatelska - 122; Nowoczesna – 6; Inicjatywa Polska – 3; Zieloni – 3; Ruch Społeczny Agrounia Tak – 1; bezpartyjni - 22;

Lista Trzeciej Drogi – wybrano 65 posłów: Polska 2050 Szymona Hołowni – 31; Polskie Stronnictwo Ludowe - 27; Centrum dla Polski – 3; bezpartyjni – 4.

Lista Nowej Lewicy – wybrano 26 posłów: Nowa Lewica – 19; Lewica Razem – 7.

Lista Konfederacji Wolność i Niepodległość - wybrano 18 posłów: Konfederacja Wolność i Niepodległość – 7; Konfederacja Nowa Nadzieja – 6; Konfederacja Korony Polskiej – 2; bezpartyjni – 3.

W wyborach w 2019 roku do Sejmu weszło także 17 partii politycznych. I tak np. jeśli chodzi o największe partie polityczne to w porównaniu do wyników sprzed czterech lat, PiS stracił 30 mandatów, PO zyskała 20, PSL zyskało osiem; Nowa Lewica (dawniej SLD) – straciła cztery mandaty, natomiast Suwerenna Polska (dawniej Solidarna Polska) – na tych wyborach nie zyskała, - tak jak cztery lata temu ma 18 posłów.

Za wprowadzenie posłów do Sejmu należą się partiom politycznym dotacje na wydatki w kampanii wyborczej i roczna subwencja do końca nowej kadencji. Z 17 partii politycznych, które dostały się do Sejmu, pieniądze z budżetu państwa otrzyma dziesięć.

Przepisy Kodeksu wyborczego i ustawy o partiach politycznych stanowią bowiem, że tylko w przypadku koalicyjnego komitetu wyborczego (o ile przekroczy sześcioprocentowy próg wyborczy) pieniądze z budżetu otrzymają wszyscy uczestnicy koalicji, w proporcjach określonych w umowie koalicyjnej, zarejestrowanej przez PKW. Subwencję na bieżącą działalność powinny otrzymać zatem następujące partie tworzące dwie wyborcze koalicje: Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni, Ruch Społeczny Agrounia Tak, Polska 2050 Szymona Hołowni, PSL, Centrum dla Polski.

Podobnie jak cztery lata temu budżetowe pieniądze otrzyma PiS – nie dostaną ich ani Suwerenna Polska ani Partia Republikańska - bo nie zawiązały koalicji wyborczej z Prawem i Sprawiedliwością. PiS nie może przekazać części swojej subwencji partii Zbigniewa Ziobry czy Adama Bielana, bo byłoby to naruszenie ustawy partiach politycznych, która zakazuje finansowania innej partii. To dotyczy także Nowej Lewicy i Konfederacji.

Wypłaty rocznych subwencji dla partii politycznych będą rekordowe, a to za sprawą wysokiej frekwencji w wyborach. Subwencję partyjną bowiem wylicza się, jak stanowi ustawa o partiach politycznych, według specjalnego wzoru "proporcjonalnie do łącznej liczby głosów ważnych oddanych na listy okręgowe kandydatów na posłów tej partii albo koalicji wyborczej".

Według dziennika "Rzeczpospolita" rocznie PiS miałoby otrzymać w nowej kadencji Sejmu prawie 26 mln zł, KO – 25,1 mln zł, Trzecia Droga - 15,1 mln zł (PSL i Polska 2050 podzielą się po połowie, zgodnie z umową koalicyjną), Nowa Lewica – 9,8 ml zł, Konfederacja – 8,4 mln zł. To nieoficjalne wyliczenia "Rzeczpospolitej". PKW nie opublikowała jeszcze informacji "o przewidywanej rocznej wysokości subwencji przysługującej partiom politycznym".

Startujące w wyborach partie i komitety, które uzyskały mandaty posłów i senatorów, mają też prawo do tzw. dotacji podmiotowej – czyli do zwrotu poniesionych wydatków na kampanię wyborczą. Jak zapisano w kodeksie wyborczym, "dotacja podmiotowa przysługuje wyłącznie do wysokości wydatków uwidocznionej w sprawozdaniu finansowym".