Wzmacnianie patriotyzmu, historia, ekspertyzy – na co idą dotacje dla NGO-sów

Rządowa instytucja Narodowy Instytut Wolności - Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego wspiera organizacje pozarządowe i rozdziela przeznaczone dla nich środki. NIW od 2017 roku przejął zadania Departamentu Pożytku Publicznego w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

W swoim budżecie na 2019 r. NIW miał do rozdysponowania ponad 57,6 mln złotych z Funduszu Inicjatyw Obywatelskich. Zgodnie z założeniami, miały one zostać przeznaczone na cele związane z aktywizacją społeczną, rozszerzaniem udziału obywateli w sprawach publicznych czy wzmacnianiem funkcjonowania samych organizacji pozarządowych.

O dotacje – minimalna kwota to 20 tys. złotych, maksymalna 300 tys. - w ogłoszonym w ubiegłym roku konkursie ubiegało się ponad 3,2 tys. organizacji (tyle ofert zakwalifikowano do oceny merytorycznej) – fundacji, stowarzyszeń, organizacji kościelnych, spółdzielni, klubów sportowych itp. Jedynie 7 proc. z nich – 218 – otrzymało dofinansowanie, z czego 31 organizacji przyznano najwyższe dotacje od 280 tys. do 300 tys. złotych, do wykorzystania w ciągu dwóch lat.

Jedną z najwyższych dwuletnich dotacji – 299 tys. złotych - otrzymała Reduta Dobrego Imienia, organizacja założona w 2012 r. przez Macieja Świrskiego, byłego wiceprezesa Polskiej Fundacji Narodowej. Jak napisano na stronie internetowej fundacji, została ona "powołana dla inicjowania i wspierania działań mających na celu prostowanie nieprawdziwych informacji na temat historii Polski, a szczególnie przebiegu II wojny światowej, udziału w niej Polaków, stosunku Polaków do Żydów, na temat niemieckich obozów koncentracyjnych".

Rok temu, w marcu 2018 r. RDI pozwała wydawcę argentyńskiego portalu za to, że informację o zbrodni w Jedwabnem zilustrowała zdjęciem zabitych przez UB "żołnierzy wyklętych". Polski sąd odrzucił ten pozew. W 2018, jak informuje RDI w swoim sprawozdaniu, wysłała 262 wezwania do sprostowań nieprawdziwych, jej zdaniem, informacji.

Projekt, który otrzymał dotację, zatytułowany jest "Manuał Dobrego Imienia" i jest on z obszaru "rozwijania edukacji obywatelskiej i kompetencji społecznych".

299 991 zł otrzyma Podlaski Instytut Rzeczypospolitej Suwerennej na projekt "Podlaska Akademia Edukacji Społecznej". "Działamy na rzecz pielęgnowania polskości, podtrzymywania tradycji oraz rozwoju świadomości obywatelskiej i kulturowej. Kształtujemy postawy patriotyczne i proobronnościowe wśród dorosłych, dzieci i młodzieży poprzez upowszechnianie historii i kultury fizycznej oraz etosu oręża" – piszą o sobie działacze organizacji. Od kilku lat starają się doprowadzić do wybudowania na terenie Białegostoku strzelnicy, ale wszystko rozbija się o brak finansów.

Podobną kwotę co działacze z Podlasia – 299 900 zł otrzyma warszawska Fundacja Pamięć i Tożsamość, realizująca interaktywne projekty upowszechniania historii. Stworzyła m.in. wirtualne muzeum Tadeusza Kościuszki i planuje m.in. wirtualne muzeum konfederacji barskiej. Dofinansowanie otrzymała na zadanie "Zaopiekuj się pamięcią".

Wśród kilkudziesięciu organizacji z największą kwotą dotacji są także dwa znane think-tanki – organizacje zajmujące się opracowywaniem rozmaitych ekspertyz i analiz. Pierwsza to powiązana z partią Republikanie (jej posłanki Małgorzata Janowska i Anna Maria Siarkowska zasiadają w klubie PiS) Fundacja Republikańska. W 2016 r. na zlecenie ministra kultury Piotra Glińskiego eksperci FR przeprowadzili audyt ministerstwa i podległych mu instytucji w okresie rządów PO-PSL. Fundacja otrzymała teraz 299 160 zł na "Spółdzielcze Rewolucje".

Z mniejszą kwotą dotacji (271 835 zł), ale także z konotacjami politycznymi, na liście beneficjentów jest Warsaw Enterprise Institute. To fundacja będąca, jak się określa, "zapleczem eksperckim i intelektualnym Związku Przedsiębiorców i Pracodawców." Przewodniczącym Rady Nadzorczej ZPP był do stycznia tego roku Robert Gwiazdowski, który zainicjował nowy ruch polityczny Polska Fair Play i startuje z jego poparciem do Parlamentu Europejskiego. WEI otrzymał pieniądze na projekt "Plusy Ujemne - Monitoring polskiej legislacji".

Pięć projektów otrzymało z NIW dofinansowanie w maksymalnej wysokości 300 tys. złotych do wykorzystania przez dwa lata. Tyle dostaną strażacy – ochotnicy z Idzbarka w warmińsko-mazurskiem na centrum aktywności lokalnej. Podobnie trzy stowarzyszenia z tego województwa – Mozaika, Razem dla Innych, Spróbujmy Razem.

300 tys. otrzyma także Stowarzyszenie Odra-Niemen, pomagające Polakom żyjącym na Litwie i na Ukrainie. Podkarpacka Fundacja Tradycyjna Zagroda będzie mogła sfinansować projekt związany z ochroną miejscowych tradycji kulturalnych. Krakowski Instytut Polityk Publicznych będzie mógł wykorzystać dotację na przeprowadzenie i publikację analiz polityki energetycznej w Polsce, a Fundacja Pomyśl o Przyszłości – na działalność dotyczącą edukacji ekonomicznej.

Rozdziałem dotacji dla NGO-sów zajmuje się komisja konkursowa, powoływana przez dyrektora Narodowego Instytutu Wolności. Jego dyrektorem jest Wojciech Kaczmarczyk, kiedyś związany z Fundacją Demokracji Lokalnej, bliski współpracownik Piotra Glińskiego z czasów, gdy był on kandydatem na tzw. "premiera technicznego", poprzednio pełnomocnik rządu ds. społeczeństwa obywatelskiego i równego traktowania. Nadzór nad NIW sprawuje Komitet ds. Pożytku Publicznego, którego przewodniczącym, powołanym przez prezydenta, jest wicepremier Piotr Gliński. W skład Komitetu wchodzą również sekretarz stanu w Kancelarii Premiera, pełnomocnik ds. społeczeństwa obywatelskiego Adam Lipiński (wiceprezes PiS), dyrektor NIW oraz przedstawiciele wszystkich resortów.

Wicepremier Piotr Gliński jako przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego jest też dysponentem Funduszu Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, utworzonego po zmianach w 2016 r. ustawy o grach hazardowych. Zgodnie z przepisami, na ten fundusz przekazywanych jest 4 proc. wpływów z dopłat do gier. Z tego właśnie funduszu NIW do 2030 r. przeznaczy ok. pół miliarda złotych – czyli ok. 40 mln rocznie - na Program Rozwoju Organizacji Obywatelskich. Tu maksymalna kwota dotacji wynosi 700 tys. zł.

Dla porównania, wg. danych ministerstwa finansów, rocznie na 1 procent podatku jest przekazywanych ok. 660 mln złotych, WOŚP – zebrała w styczniu 2019 r. prawie 176 mln złotych.

Autor: Piotr Jaźwiński / Źródło: Konkret24