Czy szef WHO zaszczepił się przeciw COVID-19? Wyjaśniamy manipulację


Według przekazu rozpowszechnianego na Twitterze dyrektor generalny Światowej Organizacji Zdrowia Tedros Adhanom Ghebreyesus miał unikać odpowiedzi na pytanie, czy jest zaszczepiony na COVID-19 - a nawet przyznać, że się nie zaszczepił. Sugestie internautów są nieprawdziwe. Wyjaśniamy.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Internauci rozsyłają 35-sekundowy fragment wywiadu z dyrektorem generalnym Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Dziennikarz pyta Tedrosa Adhanoma Ghebreyesusa, kiedy zaszczepił się on na COVID-19. "Wie pan, wciąż uważam, że pamiętam, skąd jestem. Z biednego kraju, Etiopii, na biednym kontynencie Afryce. Chciałem poczekać, aż Afryka i inne kraje, w innych regionach, w państwach o niskich dochodach rozpoczną szczepienia. Mówiąc innymi słowy - protestowałem. Bo ponosimy porażkę" - odpowiada szef WHO.

W tym fragmencie wywiadu nie pada zatem jasna odpowiedź o dacie zaszczepienia się - i to zdaniem rozpowszechniających wideo użytkowników Twittera jest dowodem, że dyrektor generalny WHO albo nie zaszczepił się przeciw COVID-19, albo unika odpowiedzi.

fałsz

Internauci rozsyłają fragment wywiadu z dyrektorem WHO
Internauci rozsyłają fragment wywiadu z dyrektorem WHOInternauci rozsyłają fragment wywiadu z dyrektorem WHOTwitter

"Szef WHO, Pan Tedros, nie przyjął żadnej dawki szczepionki, gdyż jak twierdzi - pochodzi z Afryki i nie chce wychodzić przed szereg, dopóki cały Czarny Ląd nie zostanie wyszczepiony. Wierzycie mu?" - pytał 4 sierpnia jeden z użytkowników Twittera (pisownia postów oryginalna). "Musicie to udostępnić!!!! Tedros, komuch z WHO nie odpowiada na to pytanie. Czy jest 'zaszczepiony'???" - alarmował tego samego dnia inny internauta.

Niedzielski: czwarta dawka szczepionki na COVID-19 dla chętnych już od września
Niedzielski: czwarta dawka szczepionki na COVID-19 dla chętnych już od wrześniaFakty TVN

Fragment wywiadu rozsyłany przez internautów nie uwzględnia jednak pełnej odpowiedzi Tedrosa Adhanoma Ghebreyesusa na pytanie, czy się zaszczepił. Dostępny w sieci pełny zapis tej rozmowy pokazuje, że dyrektor WHO potwierdził, iż zaszczepił się na COVID-19.

Kiedy dyrektor generalny WHO szczepił się na COVID-19

O przyjęciu szczepionki na COVID-19 Tedros Adhanom Ghebreyesus poinformował zresztą sam w mediach społecznościowych 12 maja 2021 roku. "Szczepionki ratują życie. Bardzo ważne jest, aby dostarczyć je jak najszybciej do wszystkich krajów. Jeśli tak jak ja mieszkasz w kraju, w którym dostępne są szczepionki, zaszczep się proszę, gdy nadejdzie Twoja kolej" - napisał wówczas na Twitterze.

12 maja 2021 roku Tedros Ghebreyesus poinformował, że przyjął szczepionkę przeciw COVID-19
12 maja 2021 roku Tedros Ghebreyesus poinformował, że przyjął szczepionkę przeciw COVID-1912 maja 2021 roku Tedros Ghebreyesus poinformował, że przyjął szczepionkę przeciw COVID-19Twitter

Czy w wywiadzie, którego fragment rozsyłają internauci, twierdził inaczej? By ustalić, jaki wywiad oglądamy na popularnym w sieci wideo, fragment słów wypowiedzianych przez szefa WHO wpisaliśmy do wyszukiwarki Google. Trafiliśmy na zapis rozmowy na stronie Science.com. 12 czerwca 2021 roku, wywiad przeprowadził dziennikarz tego serwisu Jon Cohen.

W odpowiedzi na pytanie dziennikarza o datę szczepienia Tedros Adhanom Ghebreyesus wyraźnie mówi, że zaszczepił się 12 maja 2021 roku. Dalej padają bardzo podobne sformułowania do tych z fragmentu rozsyłanego wideo. Dyrektor generalny WHO mówi, że pamięta, skąd pochodzi: "z biednego kraju Etiopii na biednym kontynencie Afryce". Wyjaśnia, że mógłby wcześniej przyjąć szczepionkę, ale nie chciał korzystać z tego przywileju.

Zaczynali szczepić pracowników służby zdrowia i grupy ryzyka [w Afryce] mniej więcej w tym czasie, więc pomyślałem, że to moja kolej. Sprawdzałem swoją kolej, właściwie w porównaniu z tym, co miałbym w Afryce, a nie w Genewie. Protestowałem. Tedros Adhanom Ghebreyesus dla Science.com

Tak więc szef WHO tłumaczył, że mieszkając w Europie, nie chciał przyjąć szczepionki w pierwszym możliwym terminie - i tylko w ten sposób zamierzał zamanifestować solidarność z mieszkańcami ojczystej Etiopii, którzy nie mogli liczyć na wczesne szczepienie.

Autor wywiadu: "Media społecznościowe nagłaśniają kłamstwa"

Wskazówkę, że wywiad na stronie Science.com to zredagowany zapis wywiadu wideo, którego fragment rozsyłają użytkownicy Twittera, można znaleźć na profilu Jona Cohena. Dziennikarz, pytany przez internautę, co sądzi o klipie, który wywołał pełne emocji dyskusje, odesłał do swojej rozmowy z dyrektorem generalnym WHO z 12 czerwca i napisał: "Uważam, że media społecznościowe nagłaśniają kłamstwa".

Autor wywiadu z dyrektorem generalnym WHO wyjaśnia manipulację internautów
Autor wywiadu z dyrektorem generalnym WHO wyjaśnia manipulację internautówAutor wywiadu z dyrektorem generalnym WHO wyjaśnia manipulację internautówTwitter

W kolejnym wpisie zamieścił link do strony internetowej filmu dokumentalnego HBO "Jak przetrwać pandemię", a w jeszcze kolejnym odsyła do tekstów fact-checkingowych agencji AP, Reutersa i AFP, dziękując za sprostowanie nieprawdziwych informacji.

Serwis Reuters Fact-Check potwierdza, że wersja wideo wywiadu dla Science.com została wykorzystana w filmie dokumentalnym HBO - to właśnie fragment tej rozmowy rozsyłają internauci. Tekst na Science.com był jednak redagowany - nie jest dokładnym zapisem wypowiedzi z materiału wideo. Fragment wykorzystany w filmie nie uwzględnia pełnej odpowiedzi Tedrosa Adhanoma Ghebreyesusa na pytanie o datę szczepienia - w tym jasnej deklaracji, że zaszczepił się przeciw COVID-19.

Dyrektor generalny WHO o powszechnym dostępie do szczepień

Starania o powszechny dostęp do szczepień na COVID-19 i protest przeciw niedofinansowaniu programów szczepień w biednych krajach to leitmotiv kilku ostatnich lat pracy Tedrosa Adhanoma Ghebreyesusa w roli dyrektora generalnego WHO. W listopadzie 2021 roku krytykował bogate kraje za forsowanie szczepień dawkami przypominającymi osób dorosłych i dzieci w sytuacji, gdy pracownicy służby zdrowia, osoby starsze i inne grupy wysokiego ryzyka na całym świecie nadal czekają na pierwszą dawkę. Jego słowa stały się wówczas przedmiotem manipulacji - sceptycy szczepień forsowali narrację, jakoby Tedros Adhanom Ghebreyesus zmienił zdanie na temat zasadności szczepień przeciw COVID-19. Opisaliśmy to wówczas w Konkret24.

Dyrektor generalny WHO aktywnie namawiał społeczność międzynarodową do większego zaangażowania w program COVAX, którego celem jest dostarczenie szczepionek mieszkańcom uboższych krajów. WHO niezmiennie stoi na stanowisku, że tylko globalnie przeprowadzona akcja szczepień może wyeliminować zagrożenie związane z COVID-19. Już w lutym 2021 roku Tedros Adhanom Ghebreyesus oskarżał bogate kraje o brak zaangażowania w rozwój systemu COVAX. W sierpniu 2021 roku apelował o solidarność z uboższymi krajami i o ustanowienie moratorium na podawanie przypominającej dawki szczepionki.

Autor: Krzysztof Jabłonowski / Źródło: Martial Trezzini/EPA/PAP/Twitter

Pozostałe wiadomości

Komentując "patrole obywatelskie" na granicy polsko-niemieckiej, politycy opozycji mówią po raz kolejny o "tysiącach migrantów przerzucanych przez Niemców". Dane o rzeczywistych przekazaniach są jednak dużo niższe. Wyjaśniamy.

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

Źródło:
Konkret24

Po tragedii w Starej Wsi, podczas policyjnej obławy pojawiło się zdjęcie, które ma pokazywać ulicę przed domem, gdzie dokonano zbrodni. Jest rozpowszechniane z twierdzeniem, że podejrzany Tadeusz Duda uciekł stamtąd na motocyklu. Oba przekazy są nieprawdziwe.

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

W sieci pojawił się fragment kodu, który ma świadczyć o tym, że tak zwana aplikacja Mateckiego miała być podłączona do serwerów PKW. Nieznających się na programowaniu może wprowadzać w błąd. Tłumaczymy.

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

Źródło:
Konkret24

Nagranie z kilkudziesięcioma bocianimi gniazdami na słupie wysokiego napięcia przyciągnęło uwagę tysięcy internautów. Jedni twierdzą, że to Polska, inni wskazują na zagranicę. Sprawdziliśmy, co wiadomo o tym materiale.

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

Źródło:
Konkret24

Były wicepremier Jacek Sasin pytał w wywiadzie radiowym, gdzie są pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy i czy "ktoś odczuł jakąś poprawę z tego względu". Pokazujemy więc, na co do tej pory przeznaczono te środki: od pracowni AI, przez żłobki, po oczyszczalnie ścieków i modernizacje linii kolejowych.

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Źródło:
Konkret24

Mimo zawieszenia przyjmowania wniosków o azyl na granicy polsko-białoruskiej, polskie służby wciąż przyjmują ich ponad tysiąc miesięcznie. Internauci komentują, że "Donald Tusk okłamał Polaków", bo "granica jest nieszczelna". Wyjaśniamy, dlaczego te dane o tym nie świadczą.

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji i internauci komentują, że wyborcy masowo wysyłali do Sądu Najwyższego protesty wyborcze według wzoru przygotowanego przez posła Romana Giertycha i z jego numerem PESEL. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska dolała oliwy do ognia, mówiąc, że takich protestów jest kilka tysięcy. Inne zdanie ma jednak rzecznik prasowy instytucji. Wyjaśniamy, co wiemy.

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

Źródło:
Konkret24

Prokurator generalny Adam Bodnar wnioskuje o ponowne przeliczenie głosów z niemal 1,5 tysiąca komisji wyborczych, bowiem w kilkunastu przypadkach, w których przeliczono już głosy, wykazano nieprawidłowości. Monitorujemy na bieżąco, w jakich komisjach sprawdzono jeszcze raz oddane głosy i z jakim wynikiem, oraz stan prokuratorskich śledztw.

Komisje, w których przeliczono ponownie głosy. Ile miał Trzaskowski, ile Nawrocki

Komisje, w których przeliczono ponownie głosy. Ile miał Trzaskowski, ile Nawrocki

Źródło:
Konkret24

Rzecznik rządu Adam Szłapka jako sukces koalicji rządzącej wymienił wzrost punktualności pociągów do niemal 95 procent. Sprawdziliśmy więc dane.

Rzecznik rządu o punktualności pociągów. Dane nie potwierdzają

Rzecznik rządu o punktualności pociągów. Dane nie potwierdzają

Źródło:
Konkret24

Internauci z rozbawieniem komentują materiał pochodzący rzekomo z rosyjskiej telewizji. Przedstawia on reportera, który zachwala nowo wybudowaną drogę w Woroneżu, ale asfalt okazuje się być tylko ogromnym kawałkiem tkaniny. "Propaganda sukcesu" - podsumowują. Tyle że nagranie nie jest autentyczne.

Reporter mówi, asfalt "się podnosi"? Nie, to nie Rosja

Reporter mówi, asfalt "się podnosi"? Nie, to nie Rosja

Źródło:
Konkret24

Do sieci powraca zdjęcie, które jest podstawą antyimigranckiego przekazu. "Stop migracji", "straszny widok", "koszmar" - komentują internauci widoczną na fotografii grupę ciemnoskórych, młodych mężczyzn, czekających na przystanku autobusowym. Co o zdjęciu wiadomo?

Imigranci w Nadarzynie? Powraca zdjęcie ze zmanipulowanym przekazem

Imigranci w Nadarzynie? Powraca zdjęcie ze zmanipulowanym przekazem

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS Marcin Przydacz, broniąc nieautoryzowanej aplikacji do weryfikacji zaświadczeń wyborczych, stwierdził, że sama PKW zezwoliła na stosowanie "tego typu instrumentów", a aplikacja miała uchronić przed turystyką wyborczą. Oba argumenty są nietrafione.

Przydacz o "aplikacji Mateckiego". Dwa razy fałsz

Przydacz o "aplikacji Mateckiego". Dwa razy fałsz

Źródło:
Konkret24

Do Sądu Najwyższego wpłynęło już ponad 54 tysiące protestów wyborczych, a sąd ma czas na ich rozpatrzenie do 2 lipca. Sąd zarządził też oględziny kart i przeliczenie głosów w kilkunastu komisjach. Te same komisje były wytypowane w modelach, które badały wahnięcia w poparciu na korzyść kandydatów. Wyjaśniamy, czym są te modele i czy na ich podstawie można mówić o jakichś "nieprawidłowościach statystycznych" w wynikach wyborów.

"Nieprawidłowości statystyczne" w wynikach komisji. Co pokazują modele, a czego nie

"Nieprawidłowości statystyczne" w wynikach komisji. Co pokazują modele, a czego nie

Źródło:
Konkret24

Wobec trwającej dyskusji prezydent Andrzej Duda miał zachęcać do ponownego przeliczenia głosów w wyborach - tak wynika z cytatu rozsyłanego obecnie w mediach społecznościowych. Pokazujemy, kiedy prezydent wypowiedział te słowa i jak dokładnie brzmiały.

Andrzej Duda o "rzetelnym przeliczeniu głosów". Kiedy to mówił

Andrzej Duda o "rzetelnym przeliczeniu głosów". Kiedy to mówił

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki, komentując domniemany gwałtowny wzrost przestępstw w 2024 roku, stwierdził, że to przez "10 tysięcy nielegalnych migrantów z Niemiec". W jednym zdanie zawarł dwa fałsze. Wyjaśniamy.

Jedno zdanie Morawieckiego. Dwie nieprawdy

Jedno zdanie Morawieckiego. Dwie nieprawdy

Źródło:
Konkret24

Wymiana poległych ukraińskich i rosyjskich żołnierzy stała się podstawą do prokremlowskiej dezinformacji wymierzonej w Ukrainę. A wykorzystano do tego sfabrykowany artykuł "The Wall Street Journal".

Ciała 6000 żołnierzy, dekret Zełenskiego i amerykańska gazeta. Co się nie zgadza

Ciała 6000 żołnierzy, dekret Zełenskiego i amerykańska gazeta. Co się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

Europosłanka Hanna Gronkiewicz-Waltz z Koalicji Obywatelskiej przekonuje, że prezydent Andrzej Duda złamał konstytucję, bo na posiedzenie Rady Bezpieczeństwa Narodowego zaprosił prezydenta elekta. Konstytucjonaliści oceniają to jednoznacznie.

"Prezydent Duda, zapraszając Nawrockiego jako prezydenta elekta, złamał konstytucję"? Eksperci nie mają wątpliwości

"Prezydent Duda, zapraszając Nawrockiego jako prezydenta elekta, złamał konstytucję"? Eksperci nie mają wątpliwości

Źródło:
Konkret24

W sieci rozpowszechniany jest przekaz, jakoby biskup Jerzy Mazur miał potępić zgwałcone kobiety, które zażyły tabletkę "dzień po". Nie ma dowodów, że duchowny wypowiedział słowa, które mu się przypisuje. Przestrzegamy przed rozpowszechnianiem tego cytatu.

Biskup o zgwałconych kobietach i tabletce "dzień po"? Fałszywy cytat

Biskup o zgwałconych kobietach i tabletce "dzień po"? Fałszywy cytat

Źródło:
Konkret24

Polacy rzekomo zostali zatrzymani przez ukraińską służbę bezpieczeństwa "za pokazywanie polskich symboli", jakoby oskarżono ich "o naruszanie integralności ukraińskich terytoriów i szerzenie idei separatystycznych". Dowodem ma być krótkie nagranie, które udostępniają niektórzy internauci. Według eksperta to przykład nieudolnej rosyjskiej prowokacji.

"Polacy zatrzymani na Ukrainie za pokazywanie polskich symboli"? Nic w tym filmie nie pasuje

"Polacy zatrzymani na Ukrainie za pokazywanie polskich symboli"? Nic w tym filmie nie pasuje

Źródło:
Konkret24

Pytany o krytykę ze strony Magdaleny Biejat, szef PSL Władysław Kosiniak-Kamysz stwierdził, że jej frustracja "pewnie wynika z tego, że Grzegorz Braun dostał więcej głosów kobiet" niż kandydatka Lewicy. Ale to nieprawda.

Kosiniak-Kamysz reaguje na "uszczypliwości tiktokowe" Biejat. Nie ma racji

Kosiniak-Kamysz reaguje na "uszczypliwości tiktokowe" Biejat. Nie ma racji

Źródło:
Konkret24

Najpierw za spłatę przez Polskę ukraińskich odsetek oberwało się premierowi Donaldowi Tuskowi. Potem tłumaczyć się z tego musiał były premier Mateusz Morawiecki. Zamieszanie - i jednocześnie akcję dezinformacyjną w internecie - wywołał jeden z posłów Konfederacji, ukrywając istotny szczegół w swoim przekazie.

"Polska spłaca ukraińskie odsetki". Poseł Konfederacji uderzył w Tuska, tłumaczy się Morawiecki

"Polska spłaca ukraińskie odsetki". Poseł Konfederacji uderzył w Tuska, tłumaczy się Morawiecki

Źródło:
TVN24+

Niemiecki czarnoskóry europoseł miał skrytykować Polskę i stwierdzić, że wybory prezydenckie zostały sfałszowane. Taka informacja, okraszona zdjęciem rzekomego polityka, wywołała w sieci antyunijne i rasistowskie komentarze. Tylko że na zdjęciu jest ktoś inny, przekaz miał być żartem - ale za prawdziwy wziął go nawet poseł PiS.

"Niemiecki europoseł" i "sfałszowane wybory". Miał być żart, jest hejt

"Niemiecki europoseł" i "sfałszowane wybory". Miał być żart, jest hejt

Źródło:
Konkret24

Rząd przygotowuje rzekomo ustawę, dzięki której nielegalni migranci będą przejmować mieszkania komunalne - tak twierdzą politycy PiS. Ministerstwo rozwoju ocenia ten przekaz dosadnie: jako "oderwany od rzeczywistości", nastawiony na "wzbudzanie niepokoju Polaków".

Mieszkania komunalne "dla nielegalnych migrantów"? "Kompletna bzdura"

Mieszkania komunalne "dla nielegalnych migrantów"? "Kompletna bzdura"

Źródło:
Konkret24

Ukraiński rzekomo ma zostać wprowadzony jako drugi język obcy do szkół podstawowych. Miałby zastąpić hiszpański, niemiecki czy francuski. Byłby przedmiotem obowiązkowym. W dodatku stałby się częścią egzaminu ósmoklasisty.... Takie nieprawdziwe twierdzenia rozpowszechniają politycy i internauci. Przestrzegamy przed ich powielaniem, bo to fake newsy.

Ukraiński obowiązkowy? Zamiast niemieckiego czy francuskiego? Trzy nieprawdy

Ukraiński obowiązkowy? Zamiast niemieckiego czy francuskiego? Trzy nieprawdy

Źródło:
Konkret24

Z informacji Sądu Najwyższego wynika, że liczba zarejestrowanych protestów wyborczych rośnie z dnia na dzień. Politycy PO przekonują, że liczba protestów wskazuje na konieczność dokładnego sprawdzenia przebiegu głosowania. A europoseł PiS na to, że teraz "jest mniej protestów niż w poprzednich wyborach". Sprawdziliśmy.

Protesty wyborcze. Mniej czy więcej niż dawniej? Jeden rok się wybija

Protesty wyborcze. Mniej czy więcej niż dawniej? Jeden rok się wybija

Źródło:
Konkret24

Według europosłanki KO Marty Wcisło możemy się pochwalić najniższą inflacją w Europie. Ale według europosła PiS Michała Dworczyka Polska ma jeden z najgorszych wyników w UE. Kto ma rację? Dane pokazują, jak narracje polityków z dwóch obozów rozjeżdżają się z rzeczywistością.

Inflacja w Polsce. "Najniższa w Europie" czy jedna z najwyższych?

Inflacja w Polsce. "Najniższa w Europie" czy jedna z najwyższych?

Źródło:
Konkret24

Ataki Izraela na Iran oraz te odwetowe spowodowały, że w mediach społecznościowych pojawiło się mnóstwo zdjęć i nagrań mających dokumentować ten konflikt. Są prawdziwym poligonem dla ludzkiej inteligencji - bo wiele z nich zostało wygenerowanych przez tę sztuczną. Która wygra w tej wojnie na fake newsy?

"Zestrzelony" F-35 czy "duży samolot"? Nasila się wojenna dezinformacja

"Zestrzelony" F-35 czy "duży samolot"? Nasila się wojenna dezinformacja

Źródło:
Konkret24

Europoseł Michał Szczerba przekonuje, że protest wyborczy sztabu Rafała Trzaskowskiego jest zasadny. Między innymi dlatego, że na ponad stu tysiącach kart do głosowania postawiono dwa znaki "x". Według Szczerby to "gigantyczna liczba".

"Gigantyczna liczba" kart z dwoma krzyżykami? Jak było wcześniej

"Gigantyczna liczba" kart z dwoma krzyżykami? Jak było wcześniej

Źródło:
Konkret24