Internauci rozsyłają 35-sekundowy fragment wywiadu z dyrektorem generalnym Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Dziennikarz pyta Tedrosa Adhanoma Ghebreyesusa, kiedy zaszczepił się on na COVID-19. "Wie pan, wciąż uważam, że pamiętam, skąd jestem. Z biednego kraju, Etiopii, na biednym kontynencie Afryce. Chciałem poczekać, aż Afryka i inne kraje, w innych regionach, w państwach o niskich dochodach rozpoczną szczepienia. Mówiąc innymi słowy - protestowałem. Bo ponosimy porażkę" - odpowiada szef WHO.

W tym fragmencie wywiadu nie pada zatem jasna odpowiedź o dacie zaszczepienia się - i to zdaniem rozpowszechniających wideo użytkowników Twittera jest dowodem, że dyrektor generalny WHO albo nie zaszczepił się przeciw COVID-19, albo unika odpowiedzi.

"Szef WHO, Pan Tedros, nie przyjął żadnej dawki szczepionki, gdyż jak twierdzi - pochodzi z Afryki i nie chce wychodzić przed szereg, dopóki cały Czarny Ląd nie zostanie wyszczepiony. Wierzycie mu?" - pytał 4 sierpnia jeden z użytkowników Twittera (pisownia postów oryginalna). "Musicie to udostępnić!!!! Tedros, komuch z WHO nie odpowiada na to pytanie. Czy jest 'zaszczepiony'???" - alarmował tego samego dnia inny internauta.

Fragment wywiadu rozsyłany przez internautów nie uwzględnia jednak pełnej odpowiedzi Tedrosa Adhanoma Ghebreyesusa na pytanie, czy się zaszczepił. Dostępny w sieci pełny zapis tej rozmowy pokazuje, że dyrektor WHO potwierdził, iż zaszczepił się na COVID-19.

Kiedy dyrektor generalny WHO szczepił się na COVID-19

O przyjęciu szczepionki na COVID-19 Tedros Adhanom Ghebreyesus poinformował zresztą sam w mediach społecznościowych 12 maja 2021 roku. "Szczepionki ratują życie. Bardzo ważne jest, aby dostarczyć je jak najszybciej do wszystkich krajów. Jeśli tak jak ja mieszkasz w kraju, w którym dostępne są szczepionki, zaszczep się proszę, gdy nadejdzie Twoja kolej" - napisał wówczas na Twitterze.

Czy w wywiadzie, którego fragment rozsyłają internauci, twierdził inaczej? By ustalić, jaki wywiad oglądamy na popularnym w sieci wideo, fragment słów wypowiedzianych przez szefa WHO wpisaliśmy do wyszukiwarki Google. Trafiliśmy na zapis rozmowy na stronie Science.com. 12 czerwca 2021 roku, wywiad przeprowadził dziennikarz tego serwisu Jon Cohen.

W odpowiedzi na pytanie dziennikarza o datę szczepienia Tedros Adhanom Ghebreyesus wyraźnie mówi, że zaszczepił się 12 maja 2021 roku. Dalej padają bardzo podobne sformułowania do tych z fragmentu rozsyłanego wideo. Dyrektor generalny WHO mówi, że pamięta, skąd pochodzi: "z biednego kraju Etiopii na biednym kontynencie Afryce". Wyjaśnia, że mógłby wcześniej przyjąć szczepionkę, ale nie chciał korzystać z tego przywileju.

Tak więc szef WHO tłumaczył, że mieszkając w Europie, nie chciał przyjąć szczepionki w pierwszym możliwym terminie - i tylko w ten sposób zamierzał zamanifestować solidarność z mieszkańcami ojczystej Etiopii, którzy nie mogli liczyć na wczesne szczepienie.

Autor wywiadu: "Media społecznościowe nagłaśniają kłamstwa"

Wskazówkę, że wywiad na stronie Science.com to zredagowany zapis wywiadu wideo, którego fragment rozsyłają użytkownicy Twittera, można znaleźć na profilu Jona Cohena. Dziennikarz, pytany przez internautę, co sądzi o klipie, który wywołał pełne emocji dyskusje, odesłał do swojej rozmowy z dyrektorem generalnym WHO z 12 czerwca i napisał: "Uważam, że media społecznościowe nagłaśniają kłamstwa".

W kolejnym wpisie zamieścił link do strony internetowej filmu dokumentalnego HBO "Jak przetrwać pandemię", a w jeszcze kolejnym odsyła do tekstów fact-checkingowych agencji AP, Reutersa i AFP, dziękując za sprostowanie nieprawdziwych informacji.

Serwis Reuters Fact-Check potwierdza, że wersja wideo wywiadu dla Science.com została wykorzystana w filmie dokumentalnym HBO - to właśnie fragment tej rozmowy rozsyłają internauci. Tekst na Science.com był jednak redagowany - nie jest dokładnym zapisem wypowiedzi z materiału wideo. Fragment wykorzystany w filmie nie uwzględnia pełnej odpowiedzi Tedrosa Adhanoma Ghebreyesusa na pytanie o datę szczepienia - w tym jasnej deklaracji, że zaszczepił się przeciw COVID-19.

Dyrektor generalny WHO o powszechnym dostępie do szczepień

Starania o powszechny dostęp do szczepień na COVID-19 i protest przeciw niedofinansowaniu programów szczepień w biednych krajach to leitmotiv kilku ostatnich lat pracy Tedrosa Adhanoma Ghebreyesusa w roli dyrektora generalnego WHO. W listopadzie 2021 roku krytykował bogate kraje za forsowanie szczepień dawkami przypominającymi osób dorosłych i dzieci w sytuacji, gdy pracownicy służby zdrowia, osoby starsze i inne grupy wysokiego ryzyka na całym świecie nadal czekają na pierwszą dawkę. Jego słowa stały się wówczas przedmiotem manipulacji - sceptycy szczepień forsowali narrację, jakoby Tedros Adhanom Ghebreyesus zmienił zdanie na temat zasadności szczepień przeciw COVID-19. Opisaliśmy to wówczas w Konkret24.

Dyrektor generalny WHO aktywnie namawiał społeczność międzynarodową do większego zaangażowania w program COVAX, którego celem jest dostarczenie szczepionek mieszkańcom uboższych krajów. WHO niezmiennie stoi na stanowisku, że tylko globalnie przeprowadzona akcja szczepień może wyeliminować zagrożenie związane z COVID-19. Już w lutym 2021 roku Tedros Adhanom Ghebreyesus oskarżał bogate kraje o brak zaangażowania w rozwój systemu COVAX. W sierpniu 2021 roku apelował o solidarność z uboższymi krajami i o ustanowienie moratorium na podawanie przypominającej dawki szczepionki.