Między wiarą a nauką: jak duchowni dezinformują o koronawirusie


Meksykański pastor zaleca przemysłowy wybielacz jako lek na COVID-19. Pastor w Brazylii sprzedawał fasolę rzekomo leczącą koronawirusa. Małżeństwo pastorów z Argentyny głosi, że szczepionka jest nośnikiem tajnego implantu. Religijne wspólnoty w Ameryce Łacińskiej - i nie tylko, bo także na przykład w Indiach - stały się celem dezinformacji szerzonej przez duchownych.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

W religijnych wspólnotach Ameryki Łacińskiej rozpowszechniane jest wiele szkodliwych i błędnych informacji na temat koronawirusa - zwracają uwagę dziennikarze portalu First Draft, zajmującego się m.in. badaniem zjawiska fake newsów. Analizując zdobywające popularność teorie, doszli do wniosku, że w miarę rozprzestrzeniania się pandemii na kontynencie niektóre chrześcijańskie środowiska znalazły się między wiarą a nauką. Bo dezinformację szerzą przedstawiciele kościołów.

Koronawirus w Brazylii
Koronawirus w Brazyliitvn24

Pastor namawia do kuracji wybielaczem

Facebookowa strona meksykańskego pastora Oscara Gutierreza ma 219,4 tys. obserwatorów i 97,2 tys. polubień (stan z 20 września). Osoby takie jak pastor Gutierrez propagują niesprawdzone i potencjalnie niebezpieczne metody leczenia COVID-19 oraz wykorzystują strach do promowania postaw antyszczepionkowych - stwierdzają dziennikarze First Draft.

30 lipca pastor opublikował na Facebooku nagranie, w którym przekonuje, że roztwór chlorynu sodu, czyli przemysłowy wybielacz, leczy i zapobiega COVID-19. Gutierrez twierdził też, że roztwór ów, znany jako "cudowny roztwór mineralny" ("miracle mineral solution", MMS), jest zwalczany po to, by za pomocą szczepionki można było wprowadzić mikroczipy do kontroli DNA ludzi (MMS jest sprzedawany w wielu państwach jako rzekome lekarstwo na szereg poważnych chorób).

Pod koniec sierpnia portal fact-checkingowy Chequeado poinformował, że do tej pory roztwór chlorynu sodu spowodował co najmniej dwa zatrucia i dwa zgony w Argentynie. Zwolennicy terapii typ roztworem, do których należy pastor Gutierrez, twierdzą jednak, że środek jest bezpieczny.

Co ciekawe, pastor Gutierrez utworzył swoją stronę na Facebooku 7 maja - w środku pandemii i szybko zdobył tysiące obserwujących. Jego najpopularniejszy film promujący MMS miał ok. 2,2 mln wyświetleń i 57 tys. udostępnień. Facebook oznaczył materiał jako fałszywą informację.

Strona meksykańskiego pastora uczestniczy w programie Facebooka pozwalającym na monetyzację transmisji na żywo. Oglądający mogą kupować specjalne gwiazdki i wysyłać je nadawcom podczas transmisji.Za każdą otrzymaną gwiazdkę Facebook płaci twórcy 0,01 dolara.

Arcybiskup: szczepionka zrobiona z komórek płodów po aborcji

First Draft zwraca uwagę, że przywódcy religijni mogą wykorzystywać zaufanie społeczne, jakim się cieszą, by legitymizować potencjalnie niebezpieczne pomysły za pośrednictwem niezależnych chrześcijańskich sieci informacyjnych i mediów społecznościowych. Ale chrześcijańskie wspólnoty latynoamerykańskie nie są jedynymi, które padają ofiarą wprowadzających w błąd twierdzeń i nieprawdziwych informacji o pandemii.

W czerwcu hiszpański arcybiskup Antonio Cañizares Llovera podczas mszy Bożego Ciała oznajmił, że "diabeł znajduje się wewnątrz pandemii, próbując prowadzić badania nad szczepionkami i lekarstwami". "Mamy do czynienia z bardzo przykrą wiadomością: że jedna ze szczepionek jest zrobiona z komórek płodów pochodzących z aborcji" - stwierdził duchowny. Wypowiedź arcybiskupa szeroko komentowały hiszpańskie media, m.in. dziennik "La Vanguardia" i stacja RTVE.

Podobne obawy wobec szczepionki wyrażał publicznie arcybiskup Sydney Glenn Davies - informował australijski serwis News.com.au.

Jak przypomina redakcja First Draft, praktyka stosowania komórek wyhodowanych z płodu abortowanego w 1972 r. jest powszechna w rozwoju szczepionki od dziesięcioleci.

W Indiach hinduscy przywódcy religijni i polityczni promowali tezę, że mocz krów jest lekarstwem na COVID-19. Twierdzili ponadto, że koronawirus zniknie w Indiach po ukończeniu kontrowersyjnej świątyni hinduskiego bóstwa Rama. Zbudowana na miejscu meczetu, zniszczonego przez tłum w 1992 roku, jest ważnym symbolem hinduskiej nacjonalistycznej narracji promowanej przez premiera Indii Narendra Modi.

Stwierdzenie, że szczepionka przeciwko polio zawiera produkty wieprzowe lub składniki toksyczne jest często rozpowszechniane przez muzułmańskich duchownych. Te nieprawdziwe informacje o szczepionce utrudniły walkę z polio w większości muzułmańskim Pakistanie.

Na koronawirusa cudowna fasola i konsekrowane oleje

Niektórzy duchowni w Ameryce Łacińskiej w czasie pandemii promowali fałszywe i potencjalnie niebezpieczne preparaty mające rzekomo leczyć COVID-19 lub zapobiegać zakażeniu koronawirusem. W Brazylii ewangelicki pastor Valdemiro Santiago sprzedawał fasolę rzekomo leczącą COVID-19. Jedna sztuka kosztowała tysiąc brazylijskich realów (ok. 180 dolarów lub ok. 660 zł). Trwa dochodzenie prokuratora federalnego Brazylii w tej sprawie.

Koronawirus w Argentynie
Koronawirus w Argentynietvn24

Za to policja w brazylijskim mieście Porto Alegre bada sprawę pastora Sílvio Ribeiro podejrzanego o szarlataństwo. 1 marca Ribeiro zorganizował wydarzenie, które było reklamowane i transmitowane w mediach społecznościowych. "Przyjdźcie, ponieważ odbędzie się namaszczenie konsekrowanym olejem... by uodpornić się na jakąkolwiek epidemię, wirusa lub chorobę!" - informowała ulotka promująca wydarzenie.

Z kolei meksykański pastor Gutierrez spopularyzował pracę Andreasa Kalckera, rzekomego niemieckiego naukowca i znanego rzecznika ruchu antyszczepionkowego. Butelki CDS, które pastor promuje w swoich transmisjach na Facebooku, są oznaczone nazwiskiem Kalckera i wersetem z Ewangelii św. Jana 10:10: "Złodziej przychodzi tylko po to, aby kraść, zabijać i niszczyć. Ja przyszedłem po to, aby [owce] miały życie i miały je w obfitości".

Teorie spiskowe szerzone przez pastorów

Teorie spiskowe szerzone w globalnych społecznościach antyszczepionkowych zostały entuzjastycznie przyjęte przez niektórych działaczy religijnych we wspólnotach Ameryki Łacińskiej. 6 maja podczas transmisji na żywo na Instagramie dla ponad 390 tys. obserwatorów pastora Miguela Arrázola jeden z zaproszonych gości, ewangelicki pastor Ruddy Gracia, stwierdził, że "za obowiązkową szczepionką kryje się czip stworzony przez Billa Gatesa o nazwie ID2020".

Według teorii spiskowej o nazwie ID2020 Bill Gates zamierza przejąć kontrolę nad ludźmi poprzez wprowadzenie do ich organizmów mikroczipów. W Konkret24 opisaliśmy polskie przykłady szerzenia się tej teorii.

Według pastora Gracii za pomocą mikroczipa Gates stworzy globalny rejestr wszystkich, którzy zostali zaszczepieni. "To jest początek platformy Antychrysta, kiedy przyniesie on znak 666 i sprawi, że nie będziesz mógł otrzymać paszportu, podróżować, mieć licencji, kupować lub sprzedawać bez tego czipa" - przekonywał.

Natomiast małżeństwo ewangelickich pastorów z Argentyny - Fernando i Viviana Vienni - w maju opublikowało na Facebooku wpis wzywający do bojkotowania szczepień. Przekonywali m.in., że szczepionka jest nośnikiem tajnego implantu pochodzącego od rzekomych masonów takich jak Gates.

Szerzenie dezinformacji we wspólnotach chrześcijańskich Ameryki Łacińskiej jest korzystne dla niezależnych mediów chrześcijańskich - mogą wzmacniać narracje, które niekoniecznie przekażą inne media. W czerwcu hiszpańskojęzyczny chrześcijański portal Bibliatodo opublikował historię o burzy gradowej w Chinach, gdzie lód miał rzekomo kształt koronawirusa. Nietypowy kształt gradu połączono z końcem świata i cytowano rabina, który twierdzi, że burza była boską interwencją, związaną z siódmą plagą opisaną w Biblii - informuje First Draft.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24, First Draft; zdjęcie: Forum/Reuters

Pozostałe wiadomości

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Przed zapowiadanymi wielkimi opadami oczy wielu Polaków zwrócone są na największe zbiorniki przeciwpowodziowe w kraju. Zarządzający nimi zapewniają, że wszystkie mają zabezpieczone rezerwy. Porównaliśmy stan ich wypełnienia teraz oraz tuż przed powodzią we wrześniu 2024 roku. Eksperci tłumaczą, czy i jakie wnioski można z tego wyciągnąć.

Wypełnienie zbiorników retencyjnych teraz i przed powodzią 2024. Co nam to mówi

Wypełnienie zbiorników retencyjnych teraz i przed powodzią 2024. Co nam to mówi

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24

W kancelarii prezydenta Nawrockiego ma pozostać przynajmniej jeden minister z czasów obecnego prezydenta. A reszta? I co się stanie obecnymi doradcami Andrzeja Dudy? Wyjaśniamy.

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Źródło:
Konkret24

Poszukujący Tadeusza Dudy policjanci jakoby nawet nie potrafią nosić broni, a sam poszukiwany rzekomo zamieszcza w sieci nagranie obozowiska; na dodatek miał też sfilmować policyjny śmigłowiec, a nagranie zamieścił w sieci. Akcja w okolicach Limanowej stała się pretekstem do drwienia z policjantów biorących w niej udział lub zwiększania zasięgów i popularności w sieci. Pokazujemy przykłady krążących wokół niej fake newsów.

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

Źródło:
Konkret24

Ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, stwierdziła, że dla jej partii istotna jest objęcie funkcji wicepremiera w planowanej rekonstrukcji rządu, bo "wicepremier może więcej niż minister". A co na to akty prawne?

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Źródło:
Konkret24

Komentując "patrole obywatelskie" na granicy polsko-niemieckiej, politycy opozycji mówią po raz kolejny o "tysiącach migrantów przerzucanych przez Niemców". Dane o rzeczywistych przekazaniach są jednak dużo niższe. Wyjaśniamy.

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki zamieścił wykres, który miał pokazywać, jak bardzo za rządów PiS rosły dochody budżetu państwa, gdy podczas rządów PO-PSL i obecnej koalicji wzrosty nie są tak znaczące. Ekonomiści tłumaczą, co były premier pomija.

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Źródło:
Konkret24

Po tragedii w Starej Wsi, podczas policyjnej obławy pojawiło się zdjęcie, które ma pokazywać ulicę przed domem, gdzie dokonano zbrodni. Jest rozpowszechniane z twierdzeniem, że podejrzany Tadeusz Duda uciekł stamtąd na motocyklu. Oba przekazy są nieprawdziwe.

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

W sieci pojawił się fragment kodu, który ma świadczyć o tym, że tak zwana aplikacja Mateckiego miała być podłączona do serwerów PKW. Nieznających się na programowaniu może wprowadzać w błąd. Tłumaczymy.

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

Źródło:
Konkret24

Nagranie z kilkudziesięcioma bocianimi gniazdami na słupie wysokiego napięcia przyciągnęło uwagę tysięcy internautów. Jedni twierdzą, że to Polska, inni wskazują na zagranicę. Sprawdziliśmy, co wiadomo o tym materiale.

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

Źródło:
Konkret24

Były wicepremier Jacek Sasin pytał w wywiadzie radiowym, gdzie są pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy i czy "ktoś odczuł jakąś poprawę z tego względu". Pokazujemy więc, na co do tej pory przeznaczono te środki: od pracowni AI, przez żłobki, po oczyszczalnie ścieków i modernizacje linii kolejowych.

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Źródło:
Konkret24

Mimo zawieszenia przyjmowania wniosków o azyl na granicy polsko-białoruskiej, polskie służby wciąż przyjmują ich ponad tysiąc miesięcznie. Internauci komentują, że "Donald Tusk okłamał Polaków", bo "granica jest nieszczelna". Wyjaśniamy, dlaczego te dane o tym nie świadczą.

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Źródło:
Konkret24