Nagrania do wydarzeń, które miały dopiero nadejść - jak fabrykuje się preteksty do inwazji na Ukrainę

Nagrania do wydarzeń, które miały dopiero nadejść - jak Rosja fabrykuje preteksty do inwazjiShutterstock

Trzy filmy opublikowane przez rosyjskich separatystów miały być dowodem, że mieszkańcy Donbasu są zagrożeni agresją ze strony Ukrainy - lecz okazało się, że powstały jeszcze przed eskalacją sytuacji na wschodzie kraju. Manipulację wykryli niezależni dziennikarze. Ich zdaniem filmiki powstały jako pretekst do rosyjskiej inwazji.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

W piątek, 18 lutego dwaj przywódcy samozwańczych, prorosyjskich republik na wschodzie Ukrainy - Donieckiej i Ługańskiej Republiki Ludowej - opublikowali w serwisie Telegram wystąpienia wideo, w których ogłosili, że Ukraina planuje zaatakować ich terytoria, dlatego zarządzają ewakuację ludności cywilnej. Tego samego dnia ludowa milicja Donieckiej Republiki Ludowej poinformowała, że zastrzelono dwóch mówiących po polsku sabotażystów z Sił Zbrojnych Ukrainy, którzy próbowali wysadzić butle z chlorem w Gorłówce w obwodzie donieckim. Jako dowód opublikowała w Telegramie film, na którym rzekomo widać wymianę ognia z sabotażystami.

Ponieważ dzień wcześniej, 17 lutego, prorosyjscy separatyści z dwóch samozwańczych republik oskarżyli Ukrainę o ostrzelanie ich pozycji w okolicach Ługańska - te trzy filmy miały dowodzić, że Ukraina planuje interwencję militarną na wschodzie kraju. Jednak niezależni dziennikarze szybko ustalili, że wszystkie trzy wideo nagrano wcześniej - jeszcze przed rzekomym ostrzałem samozwańczych republik. Autorów filmików zdradziły metadane. "Amerykańscy urzędnicy od wielu dni oskarżają Rosję o przygotowania do sfabrykowania pretekstu do inwazji na Ukrainę" - przypomnieli dziennikarze.

"Dowód kryminalnych intencji strony ukraińskiej"

Przypomnijmy: 17 lutego prorosyjscy separatyści z Donieckiej Republiki Ludowej (DRL) i Ługańskiej Republiki Ludowej (ŁRL) oskarżyli stronę ukraińską o otwarcie ognia w ich stronę. Sztab Operacji Połączonych Sił Zbrojnych Ukrainy zaprzeczył tym oskarżeniom i podał, że to separatyści przeprowadzili ponad 40 ostrzałów pozycji sił ukraińskich i obiektów cywilnych. 18 lutego rosyjski minister spraw zagranicznych Siergiej Ławrow stwierdził, że Rosja jest "bardzo zaniepokojona" ukraińskim ostrzałem pozycji separatystów w Donbasie - na co ukraiński MSZ zaprzeczył, że doszło do ostrzału. Lecz mimo to przywódcy republik na wschodzie Ukrainy 18 lutego opublikowali w serwisie Telegram wystąpienia, w których mówili, że z informacji ich wywiadów wynika, iż Ukraina przygotowuje atak na Donbas i w związku z tym zarządzają masową ewakuację ludności cywilnej oraz powszechną mobilizację wojskową.

Co istotne w kontekście późniejszych ustaleń dziennikarzy, Leonid Pasecznik z Ługańskiej Republiki Ludowej mówił, że "w tej chwili wróg utworzył już imponującą siłę uderzeniową", a Denis Puszylin z Donieckiej Republiki Ludowej ogłosił, że "od dziś, 18 lutego, organizowany jest masowy wyjazd ludności do Federacji Rosyjskiej". Z kolei film milicji DRL pokazano "jako dowód kryminalnych intencji strony ukraińskiej" - na "nagraniu z kamery" ma być widać i słychać ostrzał ze strony rzekomych sabotażystów Sił Zbrojnych Ukrainy.

Te materiały miały stworzyć wrażenie, że mieszkańcy Donbasu są zagrożeni agresją Ukrainy.

Nagrania przygotowane dwa dni i dziesięć dni wcześniej

Okazało się, że żaden z filmików nie powstał 18 lutego. Dziennikarze śledczy z portalu Bellingcat, Radia Swoboda (rosyjski oddział Radia Wolna Europa) i niezależnej rosyjskiej grupy Gulagu.net na podstawie metadanych powiązanych z plikami ustalili, że nagrania przywódców samozwańczych republik powstały już wcześniej.

O wideo Leonida Pasecznika z ŁRL poinformował na Twitterze Aric Toler - członek Bellingcat. Wytłumaczył, że wideo zamieszczono w Telegramie, który to serwis umożliwia pobranie nagrania i sprawdzenie jego metadanych, czyli informacji opisujących dany plik, m.in. datę powstania. Przypomnijmy, przywódca ŁRL mówił: "w tej chwili wróg utworzył już imponującą siłę uderzeniową", odnosząc się do rzekomego ukraińskiego ostrzału z 17 lutego - a metadane nagrania pokazały, że powstało już 16 lutego o godzinie 9.30.

W komentarzu do posta Tolera Mark Krutow, dziennikarz Radia Swoboda, dodał, że filmik przywódcy DRL - według metadanych - powstał również 16 lutego (o godzinie 18.07). A tymczasem Puszylin mówi w nim: "od dziś, 18 lutego, organizowany jest masowy wyjazd ludności do Federacji Rosyjskiej".

"16 lutego na wschodniej Ukrainie było cicho. Ostrzał kontrolowanej przez Ukraińców części Donbasu rozpoczął się 17 lutego" - przypomniał na Twitterze Oleksandr Iwanow. Udowodnił, że każdy może we własnym zakresie zweryfikować daty nagrania filmików i że rzeczywiście dwa powyższe przygotowano dwa dni przed eskalacją w Donbasie.

Natomiast 19 lutego członkowie Gulagu.net ustalili, że trzeci z materiałów mający udowadniać ukraińskie prowokacje również nie powstał w dzień jego publikacji (18 lutego), tylko 10 dni wcześniej, 8 lutego. Zdradziły to metadane pliku pobranego z serwisu Telegram.

Szef grupy Bellingcat Eliot Higgins wyjaśnił na Twitterze, że samo wideo również jest zmanipulowane, ponieważ metadane pokazują jeszcze, że do oryginalnego nagrania dodano zewnętrzne dźwięki. Po analizie ustalił, że chodzi o odgłosy wystrzałów, które słychać na filmiku, a które w rzeczywistości pobrano z wideo o fińskich żołnierzach dostępnego w serwisie YouTube. "Podsumowując: próbując stworzyć casus belli dla rosyjskiej inwazji, separatyści opublikowali fałszywe zarzuty, wykorzystując fałszywe wideo o 'polskich dywersantach' atakujących magazyny chemiczne w celu wywołania poważnego incydentu chemicznego, które były następnie propagowane w rosyjskich mediach" - napisał Higgins.

"Amerykańscy urzędnicy od wielu dni oskarżają Rosję o przygotowania do sfabrykowania pretekstu do inwazji na Ukrainę. Metadane filmów przywódców samozwańczych Donieckiej i Ługańskiej Republiki Ludowej [wskazujące na nagranie dwa dni przed publikacją] mogą podważyć twierdzenia, że zarządzili oni ewakuację ze względu na zbliżające się zagrożenie ofensywą ukraińską" - podsumował z kolei Zachary Basu z portalu axios.com.

Autor: Michał Istel / Źródło: Konkret24, zdjęcie: Shutterstock

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Epidemia odry w Teksasie i teorie amerykańskiego sekretarza zdrowia Roberta F. Kennedy'ego Jr. na temat szczepionek spowodowały, że w polskiej sieci wraca dyskusja, czy warto się szczepić. Przypominamy, dlaczego nie można dopuścić do przekroczenia "czerwonej linii" - i sprawdzamy, jak jest obecnie w Polsce.

Szczepienia na odrę. Ile brakuje do przekroczenia "czerwonej linii"?

Szczepienia na odrę. Ile brakuje do przekroczenia "czerwonej linii"?

Źródło:
Konkret24

Według rozpowszechnianego w sieci przekazu wiceprezydent USA J.D. Vance miał powiedzieć, że Stany Zjednoczone dla dobra Europy "muszą trwale zneutralizować Niemcy". To manipulacja.

J.D. Vance powiedział: "Ameryka musi zneutralizować Niemcy"?

J.D. Vance powiedział: "Ameryka musi zneutralizować Niemcy"?

Źródło:
Konkret24

"Zmarła po pięciu godzinach przesłuchania"; "zginęła z rąk naszych przeciwników", "zapłaciła najwyższą cenę" - tak w dwa dni po śmierci Barbary Skrzypek politycy PiS zbudowali narrację o tym, że jej zgon jest wynikiem przesłuchania w prokuraturze. Przedstawiamy kalendarium wydarzeń.

Śmierć Barbary Skrzypek. Jak zbudowano przekaz "pierwsza ofiara reżimu"

Śmierć Barbary Skrzypek. Jak zbudowano przekaz "pierwsza ofiara reżimu"

Źródło:
Konkret24

"Demokracja to ułuda", "u nas też musi do tego dojść" - tak internauci komentują nagranie z Grecji, gdzie obywatele starli się z policją. Według popularnego przekazu protesty wywołała polityka rządu wobec Ukrainy. Tymczasem powód protestów był inny.

Zamieszki w Grecji z powodu wsparcia dla Ukrainy? Co to za protesty

Zamieszki w Grecji z powodu wsparcia dla Ukrainy? Co to za protesty

Źródło:
Konkret24

Oddano Unii Europejskiej kontrolę nad Wojskiem Polskim, odebrano państwom decyzyjność w sprawach obrony - tak europosłowie PiS tłumaczą, dlaczego głosowali przeciw rezolucji Parlamentu Europejskiego dotyczącej między innymi Tarczy Wschód. Twierdzą też, że projekt nie jest realizowany. Ich tezy wprowadzają w błąd opinię publiczną.

Tarcza Wschód: co już zrobiono. Manipulacje PiS po głosowaniu w PE

Tarcza Wschód: co już zrobiono. Manipulacje PiS po głosowaniu w PE

Źródło:
Konkret24

"Propaganda", "inscenizacja", "reżim kijowski" - to komentarze internautów do filmu, który ma być dowodem na to, że Ukraina zatrudnia aktorów do tworzenia antyrosyjskich treści. Jednak prawda jest zupełnie inna, a metoda dezinformacji oskarżająca Ukrainę o tworzenie propagandówek - powszechna.

Aktorzy zamiast żołnierzy? Jak do prokremlowskiej tezy wykorzystano teledysk

Aktorzy zamiast żołnierzy? Jak do prokremlowskiej tezy wykorzystano teledysk

Źródło:
Konkret24

"Telewizja uczy dzieci nienawiści!", "spot propagandowy uczy najmłodszych donosicielstwa" - komentują internauci, oburzeni rzekomą reklamą, która miała się ukazać w ukraińskiej stacji dla dzieci. Przestrzegamy: to fałszywka. I kolejny przykład rosyjskiej dezinformacji uderzającej w Ukrainę.

"Zgłoś zdradę", donieś na rodzinę. Uwaga: rosyjska fałszywka

"Zgłoś zdradę", donieś na rodzinę. Uwaga: rosyjska fałszywka

Źródło:
Konkret24

Nienaturalnie wykręcone dłonie, znikające ręce i palce - tak wyglądają na zdjęciu kobiety, które rzekomo wspierają kampanię Karola Nawrockiego. Politycy PiS rozsyłają fotografię, a internauci zachwycają się akcją wyborczyń. Tylko że one nie istnieją.

"Polskie dziewczyny za Nawrockim". Wygenerowane komputerowo

"Polskie dziewczyny za Nawrockim". Wygenerowane komputerowo

Źródło:
Konkret24

Plotka o rzekomej konsultacji Wołodymyra Zełenskiego z politykami amerykańskiej Partii Demokratycznej obiegła internet. Prezydent Ukrainy jakoby był namawiany do twardej postawy wobec Donalda Trumpa. Wyjaśniamy, jaką drogę pokonała ta nieprawdziwa informacja, która dotarła do ludzi z najbliższego otoczenia prezydenta Stanów Zjednoczonych.

Plotka o spotkaniu Trump-Zełenski. Jak otoczenie prezydenta USA tworzy fikcję

Plotka o spotkaniu Trump-Zełenski. Jak otoczenie prezydenta USA tworzy fikcję

Źródło:
Konkret24

Jak to jest z produkcją amunicji w Polsce? Zdaniem polityków Konfederacji "nie mamy produkcji amunicji", według innych polityków - mamy, tylko zbyt małą. Sednem sporu jest posiadanie własnych surowców. Wyjaśniamy.

"Polska nie produkuje amunicji"? Jest pewien problem

"Polska nie produkuje amunicji"? Jest pewien problem

Źródło:
Konkret24

"Jak jesteś chory przewlekle, to się ciebie nie leczy, tylko trafiasz na listę do 'odstrzału'" - straszą internauci. W szpitalnych oddziałach ratunkowych rzekomo segregowani są pacjenci, którzy "kwalifikują się do wręczenia protokołu zapobiegania terapii daremniej". To przekaz towarzyszący popularnemu nagraniu, które krąży w mediach społecznościowych. To całkowita nieprawda i szerzenie dezinformacji. Wyjaśniamy.

"Segregacja pacjentów na SOR-ach"? Kłamstwa o terapii daremnej

"Segregacja pacjentów na SOR-ach"? Kłamstwa o terapii daremnej

Źródło:
Konkret24

Zdaniem wicemarszałka Sejmu Piotra Zgorzelskiego nastały czasy, gdy Rosja wróciła do realizacji doktryny Primakowa, a Stany Zjednoczone ożywiły doktrynę Monroego. Dwa wielkie mocarstwa i dwie metody prowadzenia polityki zagranicznej - o co chodzi? Eksperci oceniają, czy teza wicemarszałka jest trafna.

Trump kontra Putin. Doktryny dwóch mocarstw znowu żywe? "Widać echa"

Trump kontra Putin. Doktryny dwóch mocarstw znowu żywe? "Widać echa"

Źródło:
Konkret24

"Czas się zastanowić, komu naprawdę warto pomagać", "zamiast wdzięczności aroganckie komentarze" - reagują internauci na masowo rozpowszechniany film. W nim rzekomo "niewdzięczna Oksana" krytykuje bowiem paczkę pomocową otrzymaną z Polski. Uwaga: to rosyjska i antyukraińska dezinformacja. Film zmanipulowano, prawdziwa autorka mówiła coś odwrotnego.

Ukrainka "pogardza żywnością z Polski"? Nie wierzcie w ten film

Ukrainka "pogardza żywnością z Polski"? Nie wierzcie w ten film

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie ukraińskiego nagrobka ma być dowodem na to, że ojciec obecnego ministra sprawiedliwości Adama Bodnara rzekomo miał powiązania z ukraińską organizacją UPA. Wyjaśniamy.

"Grób ojca Adama Bodnara"? Minister wyjaśnia

"Grób ojca Adama Bodnara"? Minister wyjaśnia

Źródło:
Konkret24

Internauci zachwycają się postawą Jacka Nicholsona, oglądając filmik rzekomo pokazujący scenę, jak aktor ten solidaryzuje się z Ukrainą. Lecz nie jest to ani nowy film, ani znany aktor.

Jack Nicholson wspiera Ukrainę? Wyjaśniamy

Jack Nicholson wspiera Ukrainę? Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Polityk Konfederacji przestrzega, że w Unii Europejskiej może zostać wprowadzony zakaz środków do walki z gryzoniami. Internauci reagują na to oburzeniem. Komisja Europejska uspokaja.

Unia Europejska "zakaże trutek na szczury"? Mamy odpowiedź

Unia Europejska "zakaże trutek na szczury"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Premier Donald Tusk zapowiedział plany na zwiększenie obronności, w tym szkolenia wojskowe i potencjalne wycofanie Polski z konwencji ottawskiej i dublińskiej. Wywołało to wiele komentarzy, szczególnie w kontekście konwencji dublińskiej. Wyjaśniamy, co to za umowy i czego dotyczą.

Konwencja ottawska i dublińska. Tusk wypowiedział? Niezupełnie

Konwencja ottawska i dublińska. Tusk wypowiedział? Niezupełnie

Źródło:
Konkret24

"Niemcy będą zwozić imigrantów autobusami", "już w tym tygodniu pierwszy transport nielegalnych migrantów" - alarmują internauci, twierdząc, że takie są ustalenia międzyrządowe. Przekaz ten jest szeroko rozpowszechniany w sieci, między innymi przez Konfederację. Nie jest prawdziwy. To manipulacja stworzona na bazie tekstu niemieckiego serwisu.

"Autobusy z imigrantami" przyjadą z Niemiec? "Kampanijne kłamstwo"

"Autobusy z imigrantami" przyjadą z Niemiec? "Kampanijne kłamstwo"

Źródło:
Konkret24

Wobec zapowiedzi administracji Donalda Trumpa, że warto postawić na reset relacji z Rosją, przypominane są kontakty obecnego prezydenta USA z ludźmi Kremla w przeszłości. W ten sposób nową odsłonę zyskał przekaz, jakoby w latach 80. Trump miał zostać zwerbowany przez radzieckie KGB. Wyjaśniamy, ile w tym prawdy.

Trump, agent "Krasnov" i KGB. Co to za historia

Trump, agent "Krasnov" i KGB. Co to za historia

Źródło:
Snopes

Toronto wstrzymało dopłaty dla kierowców samochodów marki Tesla, a internauci rozpowszechniają przekaz, jakoby w ogóle wprowadzono zakaz wjazdu tych aut do Kanady. Służby graniczne uspokajają: Kanadyjczycy posiadający tesle mogą spokojnie wracać do kraju.

"Brawo Kanada"? No niezupełnie

"Brawo Kanada"? No niezupełnie

Źródło:
Konkret24

Kandydat PiS na prezydenta Karol Nawrocki wciąż mówi o "trzykrotnym spadku przyjęć" do wojska. Według szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w razie konfliktu Polska może stworzyć półmilionową armię. A jak jest naprawdę z liczebnością naszej armii i rekrutacją do niej? Prezentujemy dane Ministerstwa Obrony Narodowej.

Ilu mamy "żołnierzy pod bronią", a ilu rekrutujemy co roku. Najnowsze dane

Ilu mamy "żołnierzy pod bronią", a ilu rekrutujemy co roku. Najnowsze dane

Źródło:
Konkret24

Po kłótni w Białym Domu w sieci pojawiają się teorie dotyczące umów podpisywanych przez Ukrainę z innymi państwami za plecami Donalda Trumpa. Według jednej Ukraina zawarła wcześniej porozumienie z Wielką Brytanią także co do złóż surowców. Wyjaśniamy.

Zełenski "potajemnie podpisał umowę z Wielką Brytanią" i rozgrywał Trumpa? O co tu chodzi

Zełenski "potajemnie podpisał umowę z Wielką Brytanią" i rozgrywał Trumpa? O co tu chodzi

Źródło:
Konkret24

Kandydat PiS na prezydenta Karol Nawrocki mówił, że rezygnacja z dotacji do aut elektrycznych to sposób na niższe ceny prądu. "My wszyscy płacimy za kilkadziesiąt tysięcy samochodów elektrycznych" - twierdził. Pokazujemy, na ile dokładnie pojazdów wypłacono dotacje i jakie to były kwoty.

Nawrocki chce likwidacji dopłat do elektryków. Sprawdziliśmy, ile wyniosły i kto je otrzymał

Nawrocki chce likwidacji dopłat do elektryków. Sprawdziliśmy, ile wyniosły i kto je otrzymał

Źródło:
Konkret24

Joe Biden miał specjalnie doprowadzić do wzrostu cen jaj, miliony osób powyżej 100. roku życia miały pobierać emerytury, a przy budowie Kanału Panamskiego miało umrzeć tysiące Amerykanów - takie rewelacje wygłaszał prezydent Donald Trump w Kongresie USA. Mijał się też z prawdą, opowiadając o migrantach czy o pomocy dla Ukrainy.

Jak Trump przed Kongresem mijał się z prawdą

Jak Trump przed Kongresem mijał się z prawdą

Źródło:
Konkret24, CNN

Według jednej wersji są to mieszkańcy Kijowa, którzy niedawno wyszli na ulicę protestować przeciwko prezydentowi Zełenskiemu. Według innego przekazu są to mieszkający w Polsce Ukraińcy, domagający się większego wsparcia socjalnego. Tymczasem popularne w sieci nagranie pokazuje zupełnie inną manifestację.

Ukraińcy wyszli na ulice. Kiedy?

Ukraińcy wyszli na ulice. Kiedy?

Źródło:
Konkret24

Według rozpowszechnianego w sieci przekazu Norwegia w ramach solidarności z Ukrainą miała zaprzestać dostarczania paliwa dla okrętów amerykańskiej marynarki wojennej. To nieprawda - choć faktem jest, że jedna z firm postanowiła okazać Ukraińcom "moralne wsparcie". Wyjaśniamy.

Norwegia "odmawia paliwa okrętom USA"? Kto naprawdę odmówił

Norwegia "odmawia paliwa okrętom USA"? Kto naprawdę odmówił

Źródło:
Konkret24

Wołodymyr Zełenski odwołuje wybory w Ukrainie, zabił amerykańskiego dziennikarza i nie wie, gdzie są pieniądze, które otrzymał jako wsparcie ze Stanów Zjednoczonych - to tylko niektóre z fałszywych przekazów, które Elon Musk wykorzystywał do dyskredytacji prezydenta Ukrainy i jego otoczenia.

Elon Musk o Zełenskim i Ukrainie. Nieprawdy i manipulacje

Elon Musk o Zełenskim i Ukrainie. Nieprawdy i manipulacje

Źródło:
Konkret24