"Wszystko sfingowane"? Nie, oskarżenia wobec dziennikarza BBC są bezpodstawne

"Wszystko sfingowane"? Oskarżenia wobec dziennikarza BBC są bezpodstawneYouTube/BBC News

Reporter BBC News Jeremy Bowen jest oskarżany w mediach społecznościowych o to, że udawał, iż relacjonując atak Rosjan w Irpieniu, znajdował się pod ostrzałem. Dowodem na jego manipulację ma być rozsyłane w sieci zdjęcie. Tylko że to kadr wyciągnięty z całej relacji Bowena - a ta przeczy oskarżeniom.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Kadr z telewizyjnej relacji rozpowszechniany w mediach społecznościowych ma być dowodem na to, jakoby reporter BBC w Ukrainie udawał, że jest na linii frontu pod ostrzałem, podczas gdy wokoło było rzekomo spokojnie. Na zdjęciu widać dziennikarza BBC News Jeremy'ego Bowena, który leży na ścieżce obok krzaków lub suchych gałęzi. Ma na sobie kamizelkę kuloodporną z napisem "Press", na głowie kask, w ręku trzyma mikrofon. Wygląda, jakby mówił coś do kamery, jednocześnie próbując uniknąć ostrzału. W tym samym kadrze w tle widać kobietę w białej czapce i czarnej kurtce, która w jednej ręce trzyma czarną torbę. Patrzy w stronę dziennikarza i kamery, stoi wyprostowana.

9 października kadr ten opublikowano na facebookowej stronie "Sympatycy Konfederacji" z postem treści: "Kobieta, być może wracająca z zakupów, stoi i dziwi się, co robi leżący na ziemi reporter BBC Jeremy Bowen. Tymczasem on w pełnym dramaturgii otoczeniu, mimo rosyjskiego ostrzału, na gorąco relacjonuje, to co dzieje się na linii frontu. Media mają swoje prawa i żyją z tego, że wzbudzają emocje. Niemniej, są też granice absurdu, które współczesne środki masowego przekazu mocno przekroczyły" (pisownia wszystkich postów oryginalna).

fałsz

Wprowadzający w błąd post na facebookowej stronie "Sympatycy Konfederacji"Konkret24 | facebook.com

Dalej we wpisie przypomniano historię Waldemara Milewicza, reportera TVP, który zginął 7 maja 2004 roku w Iraku po tym, jak ostrzelano jego samochód. Zginął wtedy też dziennikarz Mounir Bouamrane, a operator TVP został ranny.

"Wszystko sfingowane"; "Jaka wojna tacy reporterzy"

Jeremy Bowen to wieloletni dziennikarz i prezenter telewizyjny. W latach 1995-2005 był korespondentem BBC News na Bliskim Wschodzie. Relacjonował m.in. konflikty w Bośni, Kosowie, inwazję na Irak w 2003 roku. W tym roku, po latach pracy jako prezenter, wrócił na front, by relacjonować rosyjską agresję na Ukrainę. Opisane wyżej zdjęcie Bowena kryjącego się przed ostrzałem krąży nie tylko na polskim Twitterze, ale też w komunikatorze Telegram oraz w zagranicznej sieci. Komentujący je internauci oskarżają reportera BBC News o manipulację. Użytkownicy Facebooka pisali: "Mógłby się nauczyć pracy i etyki zawodowej od swojej koleżanki Oriany Fallaci, która tez pracowała w BBC, ale to tylko sprzedajne szuje, które karmią nas ukraińską propagandą, a nie prawdziwi reporterzy"; "Tak samo nas faszerowali pandeemią, było pełne aktorstwo, nie ma chyba już prawdziwej relacji, wszystko sfingowane"; "Jaka wojna tacy reporterzy".

Jednak niektórzy reagowali inaczej. "Akurat to zostało już wyjaśnione. Jest to wyrwane z reportażu. Na całym filmie widać jak kobieta szuka schronienia, następnie kuca za jakimś elementem bo leciała rakieta. A potem się rozglądała gdzie uciekać i zobaczyła tego redaktora. Nie miała zakupów ale ratowała to co jej zostało" - napisał jeden z użytkowników Facebooka. Obejrzeliśmy całe nagranie - internauta ma rację.

Kobieta nie "wraca z zakupów", nie "stoi i dziwi się"

Anglojęzyczne posty, w których internauci oskarżali reportera BBC News o manipulację, sprawdzały zagraniczne redakcje fact-checkingowe: Full Fact, Associated Press, France 24, Open.online, pisał też o nich polski Fakenews.pl. Wyjaśnienie brzmi: pojedynczy kadr z nagrania został pokazany bez kontekstu i nie dowodzi, że relacja dziennikarza została sfabrykowana. Materiał, z którego pochodzi ten kadr, opublikowano 6 marca 2022 roku na stronie BBC i w serwisie YouTube. Był to początek rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Bowen relacjonował ucieczkę cywilów z Irpienia, miasta na obrzeżach Kijowa. W tym czasie rosyjskie wojska kierowały się w stronę stolicy, a Irpień był pod ciągłym ostrzałem rosyjskich wojsk.

W ponad trzyminutowym reportażu oglądamy, jak mieszkańcy uciekają z dobytkiem spakowanym w torby, trwa ostrzał miasta, widzimy ciała zabitych. Jest chaos, co chwilę słychać wybuchy. Niektórzy idą ścieżką wśród krzaków podobną do tej, na której później widać leżącego dziennikarza BBC. Bowen w swoim wejściu na antenę opowiada, że są pod ostrzałem - i to słychać. Mówi do kamery: "Jest duży ostrzał artyleryjski, wokół jest mnóstwo cywilów, pojawiają się rodziny. Jest tam pani z psem. To obrzeża miasta, do którego dotarli Rosjanie...".

Za dziennikarzem i idącymi w tle uchodźcami widać zniszczony most w Irpieniu. Ukraińskie wojsko wysadziło go w celu spowolnienia rosyjskiej inwazji. Kobieta widoczna za reporterem jest uchodźczynią, jak inni mieszkańcy (stąd torba w jej rękach). Wcale nie jest spokojna. Oglądamy, jak - bojąc się zapewne ostrzału - najpierw przykuca obok czegoś, co wygląda jak element zniszczonego mostu, potem wstaje i podchodzi kilka kroków w stronę leżącego dziennikarza. Patrzy niepewnie w jego stronę, znowu robi kilka kroków. Poniżej przedstawiamy kadr z materiału BBC News z momentu (około 2:01), gdy kobieta przykuca.

prawda

Kadr z reportażu BBC News o ucieczce mieszkańców ukraińskiego Irpienia przed rosyjskimi siłamiKonkret24 | youtube.com

Przejście uchodźców przez zniszczony most w Irpieniu relacjonowało wiele zagranicznych mediów. Agencja AP potwierdziła, że jej dziennikarze zrobili zdjęcia podobne do tych, które pojawiły się w materiale dziennikarza BBC.

Dziennikarz BBC News odpowiada na zarzut o manipulację

Do fałszywych oskarżeń w internecie odniósł się na Twitterze sam Jeremy Bowen. 6 października napisał: "Ten złośliwy tweet i inne podobne zarzucają mi, że sfingowałem fragment do kamery na Ukrainie w marcu. Zarzuty są całkowicie fałszywe, #fakenews. Obrażajcie mnie, jeśli chcecie. Nie obrażajcie tysięcy cywilów uciekających przez prowadzący do Kijowa most w Irpieniu przed rosyjskim ostrzałem i zbrodniami wojennymi".

Tweet dziennikarza BBC News, w którym odpowiada na zarzuty Konkret24 | twitter.com/BowenBBC

W kolejnym tweecie Bowen podziękował dziennikarzom, którzy zweryfikowali nieprawdziwe twierdzenia o jego relacji. "Dziękuję za to wsparcie - i wszystkim, którzy odrzucili bezpodstawne zarzuty wobec mojego dziennikarstwa. W końcu dziennikarstwo polega na docieraniu do prawdy. W wojnach wymaga to dzielenia się pewnymi niebezpiecznymi sytuacjami ludzi uwikłanych w okropne wydarzenia" - stwierdził.

Nie pierwszy raz reporterska praca Bowena stała się przedmiotem manipulacji. W maju 2021 roku w mediach społecznościowych krążyła wprowadzająca w błąd grafika informująca, że BBC usunęła z Gazy swojego korespondenta na Bliski Wschód, którym był wtedy Jeremy Bowen. Redakcja AFP Fact Check sprawdziła, że grafika wprowadzała w błąd.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: YouTube/BBC News

Źródło zdjęcia głównego: YouTube/BBC News

Pozostałe wiadomości

Brak przesłanek prawnych do twierdzenia, że w Polsce doszło do zamachu stanu - oceniają eksperci, komentując zawiadomienie do prokuratury złożone przez prezesa Trybunału Konstytucyjnego Bogdana Święczkowskiego. A raczej: do konkretnego prokuratora. Bo kto, przez kogo i w jakiej sprawie uruchomił tę akcję, dużo mówi o jej drugim, politycznym dnie.

"Zamach stanu" według Święczkowskiego. Eksperci: polityczny performance

"Zamach stanu" według Święczkowskiego. Eksperci: polityczny performance

Źródło:
Konkret24

Jak to jest z dostępem członków sejmowej komisji ds. Pegasusa do najtajniejszych informacji? Wobec dyskusji na ten temat pomiędzy politykami - sprawdziliśmy. Okazuje się, że rzeczywiście nie wszyscy mogą czytać akta z klauzulą "ściśle tajne".

"Dostępu nie mają"? Członkowie komisji do spraw Pegasusa a tajne materiały

"Dostępu nie mają"? Członkowie komisji do spraw Pegasusa a tajne materiały

Źródło:
Konkret24

Coraz częściej politycy opozycji, ale też prawicowe media i internauci alarmują, że po wyborach prezydenckich w Polsce możliwy jest "wariant rumuński" - jeśli zwycięzca "nie spodoba się Brukseli". Na temat wydarzeń w Rumunii krąży wiele manipulacji, wszystkiego nie ujawniono, dlatego łatwo ten casus wykorzystywać w fałszywych przekazach. Wyjaśniamy, co na razie ustalono w sprawie wpływu na wybory w Rumunii.

"Scenariusz rumuński". O co chodzi i czego nie wiemy

"Scenariusz rumuński". O co chodzi i czego nie wiemy

Źródło:
Konkret24

- Nie wiem, jak Rosjanie mogą wpływać na wybory poprzez Twittera czy Facebooka - stwierdził w radiowym wywiadzie kandydujący na prezydenta poseł Marek Jakubiak. To częsta postawa tych, którzy lekceważą skuteczność odziaływania kanałów Putina. Przedstawiamy pięć głównych stosowanych w rosyjskiej dezinformacji metod wpływania na poglądy wyborców.

"Nie wiem, jak Rosjanie mogą wpływać na wybory". To możesz być łatwym celem

"Nie wiem, jak Rosjanie mogą wpływać na wybory". To możesz być łatwym celem

Źródło:
Konkret24

"Niech sprawdzi konta swoich kolegów, część na pewno tam znajdzie" - reagują internauci na rozpowszechniany w mediach społecznościowych przekaz, jakoby prezydent Wołodymyr Zełenski sprzeniewierzył pieniądze przekazane przez USA na pomoc walczącej Ukrainie. Ta narracja powstała w wyniku zmanipulowania wypowiedzi Zełenskiego i jest podbijana w sieci przez prokremlowskie kanały.

"Gdzie się podziało 200 miliardów na armię". Zmanipulowane słowa Zełenskiego

"Gdzie się podziało 200 miliardów na armię". Zmanipulowane słowa Zełenskiego

Źródło:
Konkret24

Jak w końcu będzie z kominkami opalanymi drewnem? W mediach społecznościowych internauci nie zostawiają suchej nitki na propozycjach rzekomych nowych przepisów, alarmując, że w całym kraju zacznie obowiązywać zakaz używania kominków na drewno. Jednak są już kolejne propozycje zmian w programie "Czyste powietrze", a Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej uspokaja.

"Koniec domowych kominków"? Co się zmieniło

"Koniec domowych kominków"? Co się zmieniło

Źródło:
Konkret24

Akcje, petycje, plakaty, fałszywe informacje - politycy Konfederacji, ale też Karol Nawrocki oraz rzesza internautów dezinformują na temat Centrów Integracji Cudzoziemców. Alarmują, że to "ośrodki dla nielegalnych imigrantów", że powstają "z pieniędzy podatników", że to realizacja paktu migracyjnego. To wszystko nieprawda.

Centra Integracji Cudzoziemców dla "nielegalnych imigrantów"? Wielostopniowa manipulacja

Centra Integracji Cudzoziemców dla "nielegalnych imigrantów"? Wielostopniowa manipulacja

Źródło:
Konkret24

Według europosła Prawa i Sprawiedliwości Patryka Jakiego Niemcy na politykę migracyjną wydają mniej więcej tyle, co na całą armię. Sprawdziliśmy dostępne dane.

Ile Niemcy wydają na armię, ile na migrantów? Patryk Jaki twierdzi, że prawie tyle samo

Ile Niemcy wydają na armię, ile na migrantów? Patryk Jaki twierdzi, że prawie tyle samo

Źródło:
Konkret24

Internauci donoszą, że środki, które mogłyby pójść na wsparcie ofiar powodzi w Polsce, zostały przeznaczone na budowę ośrodka dla migrantów. Sprawdziliśmy, o jaki budynek chodzi.

"Ośrodek dla nielegalsów" zamiast pieniędzy dla powodzian? Wyjaśniamy

"Ośrodek dla nielegalsów" zamiast pieniędzy dla powodzian? Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Przekaz o tym, że szkocki rząd rzekomo rozważa wprowadzenie zakazu posiadania kotów, wywołał sporo zamieszania w brytyjskich mediach. Stamtąd dotarł do polskich internautów. Jednak raport, który jakoby miał rekomendować taki zakaz, nigdzie o nim nie wspomina.

Będzie zakaz posiadania kotów w Szkocji? O co chodzi z "ryzykiem dla dzikiej przyrody"

Będzie zakaz posiadania kotów w Szkocji? O co chodzi z "ryzykiem dla dzikiej przyrody"

Źródło:
Konkret24

Według polityków opozycji Komisja Europejska poinformowała poprzez swojego komisarza, że "Polska nie będzie zwolniona z mechanizmu solidarności" w ramach paktu migracyjnego. "Tusk blagował!", "Polacy ograni przez Tuska", "Tusk okłamuje Polaków" - alarmują politycy i część serwisów informacyjnych. Ale unijny komisarz wcale tak nie napisał.

"Polacy ograni przez Tuska"? Co napisał komisarz o pakcie migracyjnym

"Polacy ograni przez Tuska"? Co napisał komisarz o pakcie migracyjnym

Źródło:
Konkret24

Administracja Donalda Trumpa wykorzystała katastrofę lotniczą w Waszyngtonie, by walczyć z polityką inkluzywności w amerykańskiej armii. A wypowiedzi prezydenta dały początek fałszywej teorii, jakoby za wypadek odpowiadała transpłciowa kobieta, która rzekomo siedziała za sterami wojskowego śmigłowca.

"Transpłciowa pilotka" Black Hawka. Jak Trump rozkręcił fałszywą teorię o katastrofie lotniczej

"Transpłciowa pilotka" Black Hawka. Jak Trump rozkręcił fałszywą teorię o katastrofie lotniczej

Źródło:
Konkret24

"Latynosi za Trumpem 2024" - koszulkę z takim napisem rzekomo nosi mężczyzna zatrzymany przez amerykańskie służby migracyjne. Sam ma być Latynosem. Zdjęcie, które pokazuje tę sytuację, krąży po platformach społecznościowych. Nie dość, że jest stare, to jeszcze zostało przerobione. Wyjaśniamy.

Latynos głosował na Trumpa, teraz go deportują? Co jest nieprawdą

Latynos głosował na Trumpa, teraz go deportują? Co jest nieprawdą

Źródło:
Konkret24

Wraz z rosnącą liczbą zachorowań na grypę w ostatnich tygodniach zwiększa się aktywność przeciwników szczepień. Do obiegu wracają stare teorie - na przykład ta, że dowodem na nieskuteczność szczepionek na grypę jest fakt, iż choroba ta pojawia się co roku. Eksperci wyjaśniają więc, o co chodzi z sezonowością grypy i dlaczego właśnie szczepionki zmniejszają ryzyko zachorowania.

Szczepionki są, a "mamy grypę co roku". Eksperci tłumaczą

Szczepionki są, a "mamy grypę co roku". Eksperci tłumaczą

Źródło:
Konkret24

W sieci pojawiły się doniesienia, jakoby prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski bezpłatnie korzystał z nieruchomości, które należą do urzędu miasta. Dowód ma stanowić rozpowszechniane przez internautów zdjęcie artykułu. Ta zmyślona historia to reakcja na informacje o korzystaniu przez Karola Nawrockiego z apartamentu w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Warszawski ratusz zaprzecza, a my wskazujemy, co może sugerować, że ten artykuł to fałszywka.

Trzaskowski "żyje na koszt miasta"? Dowodem spreparowany artykuł

Trzaskowski "żyje na koszt miasta"? Dowodem spreparowany artykuł

Źródło:
Konkret24

Politycy Prawa i Sprawiedliwości oraz ludzie związani z Jarosławem Kaczyńskim są obecni nie tylko w studiach i na łamach gazet Tomasza Sakiewicza. Zajmują też posady w organach zarządzających jego mediami. Wszystkie one tworzą system naczyń połączonych: personalnie i kapitałowo.

Media Sakiewicza. Gdzie nie spojrzeć, ludzie PiS

Media Sakiewicza. Gdzie nie spojrzeć, ludzie PiS

Źródło:
Konkret24

Przedstawiciele opozycji, ale także kandydatka Lewicy na prezydenta Magdalena Biejat uznają, że zwolnienie byłego szefa RARS Michała K. z aresztu przez brytyjski sąd oznacza, iż zarzuty postawione mu przez polską prokuraturę były niezasadne. To fałszywa teza, bo sąd w Londynie nie oceniał zarzutów prokuratury. Śledztwo w sprawie RARS trwa i są kolejni aresztowani.

Sprawa Michała K. Sąd brytyjski "nie przyznał racji prokuraturze"? To nieprawda

Sprawa Michała K. Sąd brytyjski "nie przyznał racji prokuraturze"? To nieprawda

Źródło:
Konkret24

Unia Europejska znowu chce narzucić Polakom "żywność z robaków zamiast mięsa i nabiału" - tak prawicowi politycy interpretują decyzję o wpisaniu proszku z pewnego gatunku chrząszczy na unijną listę tak zwanej nowej żywności. Tyle że ów owad został dopuszczony do spożycia już dawno. Tłumaczymy, o co chodzi z "napromieniowanymi larwami żółtego mącznika".

Unia Europejska "wprowadza do żywności" nowego robaka? Co to za chrząszcz

Unia Europejska "wprowadza do żywności" nowego robaka? Co to za chrząszcz

Źródło:
Konkret24

Po 33. Finale Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy w sieci rozpowszechniano informacje, że koszty związane z jego organizacją w różnych miastach miały zostać pokryte z pieniędzy publicznych. Według jednego z takich przekazów miasto Warszawa zapłaciło za scenę, z której transmitowano finał. Urząd miasta to dementuje.

Za scenę 33. Finału WOŚP "zapłaciło miasto"? Ratusz odpowiada

Za scenę 33. Finału WOŚP "zapłaciło miasto"? Ratusz odpowiada

Źródło:
Konkret24

Po zapowiedzi Donalda Trumpa o wysłaniu dodatkowych żołnierzy na granicę z Meksykiem w sieci zaczęły krążyć filmy pokazujące rzekomo przejazdy sprzętu wojskowego pod tę granicę. Wśród nich można zobaczyć.... wozy bojowe polskiej armii. Przestrzegamy, to fake news.

Polskie czołgi i kolumna "w kierunku Teksasu". Warszawa w dezinformacji

Polskie czołgi i kolumna "w kierunku Teksasu". Warszawa w dezinformacji

Źródło:
Konkret24

Góra McKinley zamiast Denali, Zatoka Amerykańska zamiast Meksykańskiej. Prezydent Donald Trump zarządził zmianę tych dwóch nazw geograficznych. Dlaczego mógł tak zrobić? Czy świat musi się dostosować do tych zmian? Jakie nazwy będą obowiązywały w Polsce? Wyjaśniamy.

Trump zmienił Zatokę Meksykańską na Amerykańską. Świat musi się dostosować?

Trump zmienił Zatokę Meksykańską na Amerykańską. Świat musi się dostosować?

Źródło:
Konkret24

Według ministry z kancelarii prezydenta Andrzej Duda nie jest zadowolony z szybkości prac Trybunału Konstytucyjnego. Spojrzeliśmy więc w statystyki. Pokazują, że w ostatnim roku prezesury Julii Przyłębskiej wyroków znowu było mniej, a statystyki poprawiano metodą zakończonych postępowań.

Prezydent "wolałby, aby sprawy w Trybunale szły sprawnie". Dane potwierdzają zły trend

Prezydent "wolałby, aby sprawy w Trybunale szły sprawnie". Dane potwierdzają zły trend

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS Przemysław Czarnek podczas dyskusji w telewizyjnym studiu straszył "lewacką ideologią", a jako rzekomy dowód jej złego wpływu na dzieci wskazał uczniów amerykańskich szkół, którzy "utożsamiają się z kotami, ćmami" i "chodzą na czworakach". Sprawdziliśmy, o co posłowi może chodzić. Okazuje się, że powiela fałszywy spin republikanów w USA. Sprawa dotyczy popularnej od lat subkultury.

Czarnek o szkołach w USA: "dzieci utożsamiają się z kotami". Czego poseł nie rozumie

Czarnek o szkołach w USA: "dzieci utożsamiają się z kotami". Czego poseł nie rozumie

Źródło:
Konkret24

Amerykańska działaczka antyaborcyjna Bevelyn Williams opuściła więzienie po tym, gdy ułaskawił ją prezydent Donald Trump. Politycy i działacze prawicowi - a za nimi internauci - twierdzą, że Williams trafiła do więzienia "za modlitwę" i "pokojowe protesty" przed kliniką aborcyjną. A to nieprawda.

Trafiła do więzienia "za modlitwę", a Trump ją ułaskawił? Historia jest inna

Trafiła do więzienia "za modlitwę", a Trump ją ułaskawił? Historia jest inna

Źródło:
Konkret24