FAŁSZ

Wynalazca koniaku i producent papierosów dożyli setki, a wynalazca bieżni umarł młodo? To fake news

Nie, osoby związane ze sportem nie umierały tak młodo, a wynalazcy koniaku, papierosów i opium wcale nie byli długowieczni

"Jedz, pij i ciesz się życiem" - przekonuje rozsyłany w sieci przekaz, którego autor "udowadnia", że osoby uprawiające sport umierały młodo, podczas gdy wynalazca opium czy producent papierosów dożyli sędziwego wieku. Fakty pokazują, że nie ma takiej prawidłowości.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Lepiej jeść i pić, co się chce i nie ćwiczyć, bo odnoszący sukcesy piłkarz i kulturysta zmarli młodo, zaś twórcy Nutelli, wynalazca opium czy producent papierosów cieszyli się długim życiem - taki przekaz zawiera popularna grafika, którą jedna z użytkowniczek Facebooka opublikowała 22 kwietnia. Przedstawioną na ilustracji treść skomentowała słowami: "Zajumałam, ale nie żałuję. Autora nie znam". Jej post udostępniło ponad 20 tys. użytkowników Facebooka, reakcję zostawiło 1,4 tys.

Popularny wpis udostępniło na Facebooku ponad 20 tys. użytkownikówtvn24 | facebook

Treść udostępnianego w postaci grafiki posta zawiera błędy gramatyczne i błędy w pisowni. W pierwszej części czytamy, że: "wynalazca bieżni zmarł w wieku 54 lat, wynalazca gimnastyki zmarł w wieku 57 lat, mistrz świata w kulturystyce zmarł w wieku 41 lat". I dalej: "Najlepszy piłkarz świata, Maradona, zmarł w wieku 60 lat. James Fuller Fixx został uznany za pomoc w rozpoczęciu rewolucji fitness w Ameryce poprzez popularyzację sportu biegania. Zmarł na zawał serca podczas joggingu w wieku 52 lat" (pisownia wszystkich cytatów z grafiki oryginalna).

W drugiej części grafiki wymieniono osoby, które zmarły w sędziwym wieku. Czyli: "Wynalazca marki Nutella zmarł w wieku 88 lat. Producent papierosów Winston zmarł w wieku 102 lat. Wynalazca opium zmarł w trzęsieniu ziemi w wieku 116 lat. Wynalazca Hennessey Liquor zmarł w wieku 98 lat".

Dalej czytamy: "Jak lekarze doszli do wniosku, że ćwiczenia wydłużają życie?". Zaś na końcu jest rada: "Odpocznij, zrelaksuj się, zachowaj spokój, jedz, pij i ciesz się życiem".

Polska poniżej średniej unijnej pod względem uprawiania sportu
Polska poniżej średniej unijnej pod względem uprawiania sportutvn24

Nie wszyscy umarli tak wcześnie, nikt z nich nie dożył 116 lat

Część internautów uwierzyła w informacje przedstawione na grafice. "Zamierzasz jakieś narkotyki produkować, żeby długo żyć? Dla sąsiada pytam"; "Dobre! A mówią, że sport to zdrowie!" - komentowali.

Agencja Reuters zweryfikowała te informacje w kwietniu. Okazuje się, że większość danych o wieku zmarłych jest niezgodna z prawdą. Wymienione osoby, które przyczyniły się do popularyzacji sportu, zmarły często w bardziej zaawansowanym wieku.

Wynalazca bieżni

Wynalazca pierwszej produkowanej seryjnie nowoczesnej bieżni domowej to amerykański inżynier William Staub. Według rozpowszechnianego wpisu zmarł w wieku 54 lat - a w rzeczywistości zmarł w 2012 roku, gdy miał 96 lat. "Był pionierem korzystania z bieżni w domu" - powiedział o Staubie dr Kenneth H. Cooper, autor książki "Aerobik", która zainspirowała Stauba do stworzenia domowej bieżni. "Pozbawił ludzi wielu wymówek, które nie pozwalały im ćwiczyć. Nie muszą się martwić o pogodę, bezpieczeństwo czy cokolwiek innego. Nie wiem, jak długo ćwiczył sam dla siebie, ale wiem, że nie umarł przedwcześnie" - dodał.

Reuters zauważa, że było wielu prekursorów nowoczesnej bieżni: Sir William Cubitt (zmarł w wieku 76 lat, w 1861 roku), Robert Bruce (zmarł w wieku 87 lat, w 2004 roku), Wayne Quinton (zmarł w wieku 94 lat, w 2015 roku). Oni także żyli dłużej niż sugeruje opisywany post.

Wynalazca gimnastyki

Według posta "wynalazca gimnastyki" zmarł w wieku 57 lat. Nie został wymieniony z imienia i nazwiska. Reuters przypomina, że za ojca nowoczesnej gimnastyki uznawany jest Friedrick Ludwig Jahn. Zmarł on w 1852 roku w wieku 74 lat.

Mistrz świata w kulturystyce

Nie wiadomo, o kogo chodzi w sformułowaniu "mistrz świata w kulturystyce". Poszukiwania Reutersa nie wykazały żadnych osób pasujących do tego opisu. Jednak historia zna kilku kulturystów, którzy odnieśli znaczne sukcesy i zmarli młodo, m.in. Darren Vernon, który zmarł w 2018 roku w wieku 39 lat. Przyczyną zgonu była sepsa spowodowania zażywaniem kokainy. Mike Matarazzo to kulturysta, który zmarł na zawał w wieku 48 lat w 2014 roku - do zgonu przyczyniła się poważna niewydolność sercowa spowodowana przyjmowaniem dużej ilości substancji dopingujących. Rich Piana zmarł w wieku 46 lat w 2017 roku. Był kulturystą od 11. roku życia, startował w zawodach już w wieku 15 lat. Przyznał się do stosowania sterydów anabolicznych od młodości, informował serwis BBC News.

Intensywna kulturystyka i suplementy, które przyjmują niektórzy kulturyści, mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie - pisze Reuters.

Diego Maradona

Piłkarz Diego Maradona zmarł w wieku 60 lat - informuje post. To prawda. Zmarł 25 listopada 2020 roku po tym, jak we śnie doznał ataku serca. Maradona był uzależniony od narkotyków i alkoholu, miał problemy z nadmiernym objadaniem się - wyjaśnia Reuters.

Twa śledztwo w sprawie śmierci legendarnego piłkarza, informuje eurosport.tvn24.pl. Argentyńska prokuratura szuka odpowiedzi na pytanie, czy śmierci "Boskiego Diego" można było uniknąć. Dziennik "La Nacion" dotarł do szczegółów śledztwa. Z raportu biegłych wnika, że działania zespołu medycznego Maradony były "niewystarczające, niepełne i lekkomyślne", a "pacjent został pozostawiony na pastwę losu". Biegli wyraźnie podkreślili, że nie da się stwierdzić, czy udałoby się uniknąć śmierci byłego piłkarza, gdyby był prawidłowo hospitalizowany.

James Fuller Fixx

James Fuller Fixx to popularyzator sportu, który w latach 70. swoją bestsellerową książką sprawił, że w Stanach Zjednoczonych, a później na świecie, zapanowała moda na bieganie. Propagował pogląd, że aktywni ludzie żyją dłużej.

Zmarł w 1984 roku w wieku 52 lat - podaje "The New York Times". Zmarł na atak serca podczas samotnego joggingu w stanie Vermont. Ta informacja z opisywanego posta jest więc prawdziwa.

Wynalazca marki Nutella

Wynalazca czekoladowo-orzechowego kremu znanego pod nazwą Nutella zmarł w wieku 88 lat, informuje post z Facebooka.

Marka Nutella została stworzona w 1964 roku przez firmę Ferrero. W tym czasie firmą kierował Michele Ferrero, który zmarł w wieku 89 lat, w 2015 roku. Był miliarderem i najbogatszym człowiekiem we Włoszech.

Producent papierosów Winston

Winston to marka papierosów, która została po raz pierwszy wyprodukowana w 1954 roku przez R.J. Reynolds Tobacco Company - obecnie drugie pod względem wielkości przedsiębiorstwo tytoniowe w Stanach Zjednoczonych. Ówczesny szef firmy Bowman Gray Jr. zmarł znacznie młodziej, niż sugeruje post: miał 62 lata. Umarł w 1969 roku.

Wynalazca opium

Według posta "wynalazca opium" zmarł w wieku 116 lat w trzęsieniu ziemi. Reuters nie znalazł dowodów na to, że ktokolwiek, komu przypisuje się wynalezienie opium, zmarł w wieku 116 lat.

Bo opium jest znane i używane przez ludzi od tysięcy lat. O maku opiumowym i opium mówiły już starożytne asyryjskie listy ziół i teksty medyczne. Narkotyk był przez wiele stuleci podstawowym środkiem przeciwbólowym znanym medycynie, był używany w różnych formach i pod różnymi nazwami - czytamy w encyklopedii Britannica.

Według Księgi Rekordów Guinnessa najstarszy mężczyzna w historii zmarł w 2012 roku - właśnie w wieku 116 lat. Był to Japończyk Jiroemon Kimura. Pracował na poczcie do 65. roku życia. Żaden inny mężczyzna nie dożył wcześniej 116 lat, zauważa Reuters.

Wynalazca "Hennesey Liquor"

Według facebookowego wpisu wynalazca koniaku Hennessey Liquor (poprawna nazwa: Hennessy) dożył 98 lat. Firmę, która do dziś jest producentem tego trunku, założył w 1765 roku Richard Hennessy, irlandzki oficer wojskowy. Richard Hennessy zmarł w 1800 roku w wieku ok. 76 lat.

Zła dieta gorsza od papierosów? Tak wynika z brytyjskich badań
Zła dieta gorsza od papierosów? Tak wynika z brytyjskich badańFakty o Świecie TVN24 BiS

Zdrowa dieta i ćwiczenia wydłużają życie

O tym, że zdrowa dieta i ćwiczenia fizyczne uprawniane w odpowiednim natężeniu przyczyniają się do dłuższego życia, lekarze informują od wielu lat. Powstało na ten temat wiele opracowań. Rządowa agencja w USA - Amerykańskie Centra Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) - informuje, że zdrowa dieta i ćwiczenia fizyczne mogą pomóc ludziom żyć dłużej i zmniejszają ryzyko zachorowań. O korzyściach z wysiłku fizycznego informuje też m.in. polski portal pacjent.gov.pl. Ćwiczenia dobrze wpływają na układ sercowo-naczyniowy, zmniejszają ryzyko rozwoju choroby nowotworowej, usprawniają funkcjonowanie układu odpornościowego, wpływają ochronnie na ośrodkowy układ nerwowy.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

"Betonowe klocki nazwali Tarczą Wschód", "falochron w środku lasu", "powstrzyma tylko bardzo grubych inżynierów z Afryki" - komentują internauci zdjęcia zapór przeciwczołgowych przy polsko-rosyjskiej granicy. Tylko że ani nie jest to jeszcze Tarcza Wschód, ani nie o zatrzymanie migrantów tu chodzi. Wyjaśniamy.

Tarcza Wschód. "Małe betonowe klocki mają hamować napływ migrantów"? Nie

Tarcza Wschód. "Małe betonowe klocki mają hamować napływ migrantów"? Nie

Źródło:
Konkret24

Nagranie wygląda jak materiał informacyjny jakiejś telewizji i ma dowodzić, że prezydent Ukrainy kupił luksusowy hotel w Alpach. To kolejny fake news spreparowany od początku do końca przez ośrodek rosyjskiej dezinformacji. Przestrzegamy, na czym polega ten schemat.

Zełenski, hotel w Alpach i 88 milionów euro. Nic się nie zgadza

Zełenski, hotel w Alpach i 88 milionów euro. Nic się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

Ułaskawienie przez Andrzeja Dudę osoby skazanej za przestępstwo narkotykowe wywołało sporo komentarzy, a informacja o tym na stronie kancelarii prezydenta - falę fake newsów. Ich źródłem stało się stwierdzenie, że to "Prokurator Generalny wystąpił z wnioskiem".

Prezydent ułaskawił przestępcę "na wniosek Adama Bodnara"? Nie, innego prokuratora

Prezydent ułaskawił przestępcę "na wniosek Adama Bodnara"? Nie, innego prokuratora

Źródło:
Konkret24

Politycy partii rządzącej krytykują Andrzeja Dudę za to, że niedawno ułaskawił osobę skazaną za przestępstwo narkotykowe. To już trzeci taki skazany, który doznał łaski ze strony prezydenta Dudy. Sprawdziliśmy, jak często stosował on to prawo w porównaniu z poprzednimi prezydentami. Oto aktualny ranking ułaskawień.

"Duda ułaskawił handlarza narkotyków". Kogo jeszcze i ile razy?

"Duda ułaskawił handlarza narkotyków". Kogo jeszcze i ile razy?

Źródło:
Konkret24

"Szkoda Polski", "same fakty" - komentują internauci obszerny post Ewy Zajączkowskiej-Hernik na temat działań rządu. Lecz wśród krytycznych ocen europosłanka Konfederacji przekazuje istotne przekłamania. Niektóre z nich to fałszywe narracje wcześniej rozpowszechniane przez polityków PiS.

"Nie wypłacili", "nie złożyli wniosku", "będzie więcej cenzury". Trzy manipulacje Zajączkowskiej-Hernik

"Nie wypłacili", "nie złożyli wniosku", "będzie więcej cenzury". Trzy manipulacje Zajączkowskiej-Hernik

Źródło:
Konkret24

Zdejmowanie krzyży w warszawskich urzędach stało się tematem w prekampanii. Rafał Trzaskowski na spotkaniach z sympatykami tłumaczy się z wydanego przez siebie zarządzenia i powtarza: "nie został zdjęty żaden krzyż". Jednak był przypadek, gdy krzyż w miejskim urzędzie na krótko zdjęto.

Trzaskowski: "nie został zdjęty żaden krzyż". Został, ale wrócił

Trzaskowski: "nie został zdjęty żaden krzyż". Został, ale wrócił

Źródło:
Konkret24

Prawo i Sprawiedliwość oficjalnie poparło kandydaturę Karola Nawrockiego w przyszłorocznych wyborach prezydenckich. W sieci wciąż są zamieszczane zdjęcia, które rzekomo pokazują, jak w przeszłości prezes Instytutu Pamięci Narodowej hajlował. IPN zaprzeczył tym informacjom, jednak te zdjęcia wciąż krążą w mediach społecznościowych. Wyjaśniamy, kto naprawdę jest na fotografiach.

"Pojawiają się zdjęcia fejkowe". To nie Karol Nawrocki

"Pojawiają się zdjęcia fejkowe". To nie Karol Nawrocki

Źródło:
Konkret24

Podczas ostatniego posiedzenia Sejmu poseł PiS Janusz Kowalski oskarżał koalicję rządzącą, że chce zamykać elektrownie - w tym zakład w Trzebini. Tylko że decyzje dotyczące Elektrowni Siersza zapadały dużo wcześniej. Wyjaśniamy.

Kowalski do rządu: "Elektrownię Siersza zamykacie!". Decyzja zapadła za czasów PiS

Kowalski do rządu: "Elektrownię Siersza zamykacie!". Decyzja zapadła za czasów PiS

Źródło:
Konkret24

"Jeszcze nie ma kampanii, a oni już jeżdżą po Polsce", "promocja na pełnej" - komentują internauci widoczną już aktywność kandydatów na prezydenta. Pytają, czy to zgodne z prawem i czy grożą za to jakieś sankcje. Problem w tym, że prekampania to skutek pewnej luki prawnej, którą - według ekspertów - kandydaci po prostu powinni wykorzystać. Wyjaśniamy.

"Nie ma kampanii, a już jeżdżą po Polsce". Oto dlaczego mogą

"Nie ma kampanii, a już jeżdżą po Polsce". Oto dlaczego mogą

Źródło:
Konkret24

Miliony wyświetleń generuje w sieci nagranie, na którym widać rzekomo wózek dla osób z niepełnosprawnościami sterowany myślami. Ma dowodzić zaawansowania technologicznego Japonii, gdzie został zaprojektowany. Tyle że obsługa tego wózka polega na czymś innym.

Wózek inwalidzki obsługiwany "siłą myśli"? Co pokazuje ten film

Wózek inwalidzki obsługiwany "siłą myśli"? Co pokazuje ten film

Źródło:
Konkret24

Były premier Mateusz Morawiecki alarmuje w mediach społecznościowych, że "ofiarą polityki" rządu Donalda Tuska będzie program 800 plus, który ma "zostać ograniczony lub wręcz zamrożony". A jako dowód przytacza zalecenia Rady Unii Europejskiej. Tylko że w tym dokumencie nic takiego nie napisano.

Morawiecki: program 800 plus "zostanie ograniczony". Wprowadza w błąd

Morawiecki: program 800 plus "zostanie ograniczony". Wprowadza w błąd

Źródło:
Konkret24

Internauci są poruszeni tą opowieścią: znany hiszpański torreador zakończył swoją karierę rzekomo po tym, jak w tracie walki z bykiem uświadomił sobie okrucieństwo tego sportu. I sam zaczął walczyć o zakaz organizowania korridy. W całej tej historii zgadza się tylko jeden fakt.

"Spojrzał w oczy byka" i przestał walczyć? Ładna historia, lecz było inaczej 

"Spojrzał w oczy byka" i przestał walczyć? Ładna historia, lecz było inaczej 

Źródło:
Konkret24

Wolnej Wigilii w tym roku nie będzie, ale ma być od 2025 roku. Kolejny dzień ustawowo wolny od pracy znowu wzbudził dyskusję o tym, czy Polacy mają takich dni więcej czy mniej niż obywatele innych krajów Europy. Jak sprawdziliśmy, do czołówki nam niedaleko, a wolna Wigilia zbliży do podium.

Wolna Wigilia. Polska a kraje Europy: gdzie mają najwięcej wolnych dni?

Wolna Wigilia. Polska a kraje Europy: gdzie mają najwięcej wolnych dni?

Źródło:
Konkret24

"Ogłaszają wojnę na nie swojej ziemi", "niech walczą u siebie, jak miła im wojna" - komentują internauci doniesienia o tym, że brytyjski generał miał oświadczyć: "jesteśmy gotowi walczyć z Putinem w Europie Wschodniej". Wielu zrozumiało to jako gotowość do rozpoczęcia wojny w tej części Europy. Wyjaśniamy prawdziwy kontekst wypowiedzi brytyjskiego wojskowego.

Brytyjczycy "gotowi do walki z Putinem w Europie Wschodniej"? Co powiedział generał

Brytyjczycy "gotowi do walki z Putinem w Europie Wschodniej"? Co powiedział generał

Źródło:
Konkret24

Politycy PiS zestawiają nagranie burzenia pomników radzieckich przez Karola Nawrockiego z "usuwaniem alei Lecha Kaczyńskiego" przez Rafała Trzaskowskiego. Internauci piszą o manipulacji, a my przypominamy, dlaczego zmiana nazw warszawskich ulic nie była decyzją prezydenta stolicy.

Rafał Trzaskowski "usunął Aleję Lecha Kaczyńskiego"? Przypominamy dlaczego

Rafał Trzaskowski "usunął Aleję Lecha Kaczyńskiego"? Przypominamy dlaczego

Źródło:
Konkret24

W polskiej sieci rozpowszechniany jest filmik, na którym widzimy, jak prezenterka amerykańskiej telewizji MSNBC rozpłakała się podczas transmisji na żywo. Powodem miały być rzekomo plany Elona Muska dotyczące kupna tej stacji. Historia efektowna, ale nieprawdziwa, zaś film jest montażem.

Elon Musk, amerykańska stacja i płacząca dziennikarka. Coś ich łączy?

Elon Musk, amerykańska stacja i płacząca dziennikarka. Coś ich łączy?

Źródło:
Konkret24

Prezes PiS Jarosław Kaczyński na konferencji prasowej wygłosił tezę o "wielkim wmawianiu": ma ona polegać na tym, że obecny rząd niesłusznie oskarża poprzednie - te z czasów Zjednoczonej Prawicy - o sprzeniewierzanie publicznych pieniędzy w imię partyjnych interesów. Niesłusznie, bo - według prezesa - tylko "zdarzały się incydenty". Fakty temu przeczą.

Kaczyński o marnotrawieniu pieniędzy publicznych przez PiS: "wielkie wmówienie", "incydenty". Otóż nie

Kaczyński o marnotrawieniu pieniędzy publicznych przez PiS: "wielkie wmówienie", "incydenty". Otóż nie

Źródło:
Konkret24

Przekaz o zwolnieniu z podatku dochodowego obywateli Ukrainy i Białorusi po raz kolejny wraca do sieci. Internauci twierdzą, że "Senat przyjął uchwałę o zwolnieniu z podatku dochodowego obywateli Ukrainy i Białorusi" i uchodźcy mogą liczyć na przywileje niedostępne dla "milionów Polaków". Przypominamy, dlaczego to twierdzenie jest nieprawdziwe.

Senat chce zwolnić Ukraińców i Białorusinów z podatku? Nie, wyjaśniamy

Senat chce zwolnić Ukraińców i Białorusinów z podatku? Nie, wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

"Unia chce zakazać napraw samochodów starszych niż 15 lat" - taki przekaz pojawił się w sieci i wywołał oburzenie części internautów. Informacje mają pochodzić z unijnego rozporządzenia dotyczącego samochodów, które zostały wycofane z użytku. To jest fałszywa informacja. Komisja Europejska dementuje.

"To koniec naprawiania samochodów. Unia wprowadza zakaz"? Wrócił fake news

"To koniec naprawiania samochodów. Unia wprowadza zakaz"? Wrócił fake news

Źródło:
Konkret24

Na oskarżenia polityków Prawa i Sprawiedliwości o "bezprawnym odebraniu pieniędzy" przez rząd w wyniku decyzji PKW minister finansów odpowiada: w 2016 roku była "dokładnie analogiczna sytuacja". Chodzi o wstrzymanie wypłaty subwencji dla Nowoczesnej. Porównaliśmy więc oba przypadki.

Wstrzymanie subwencji: PiS w "analogicznej sytuacji" jak Nowoczesna? Grosz różnicy

Wstrzymanie subwencji: PiS w "analogicznej sytuacji" jak Nowoczesna? Grosz różnicy

Źródło:
Konkret24

Profesor Andrzej Zybertowicz z Kancelarii Prezydenta RP - podkreślając zasługi Andrzeja Dudy - utrzymuje, że przed jego prezydenturą "nie stacjonowały w Polsce amerykańskie wojska", a tarcza w Redzikowie jest pierwszą stałą bazą wojsk USA w naszym kraju. Nie umniejszając dorobku obecnego prezydenta, wyjaśniamy, dlaczego przypisywanie mu tych wszystkich zasług nie jest jednak uprawnione.

Amerykańskie wojska w Polsce. Co pominął profesor Zybertowicz?

Amerykańskie wojska w Polsce. Co pominął profesor Zybertowicz?

Źródło:
Konkret24

Czy rzeczywiście w tym roku do Polski "wjechało już więcej Rosjan" niż za poprzednich rządów? Tak twierdzi posłanka PiS Anna Gembicka. Przedstawiamy więc dane.

Ilu Rosjan "już wjechało do Polski"? Trend jest znaczący

Ilu Rosjan "już wjechało do Polski"? Trend jest znaczący

Źródło:
Konkret24