FAŁSZ

Wynalazca koniaku i producent papierosów dożyli setki, a wynalazca bieżni umarł młodo? To fake news

Nie, osoby związane ze sportem nie umierały tak młodo, a wynalazcy koniaku, papierosów i opium wcale nie byli długowieczni

"Jedz, pij i ciesz się życiem" - przekonuje rozsyłany w sieci przekaz, którego autor "udowadnia", że osoby uprawiające sport umierały młodo, podczas gdy wynalazca opium czy producent papierosów dożyli sędziwego wieku. Fakty pokazują, że nie ma takiej prawidłowości.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Lepiej jeść i pić, co się chce i nie ćwiczyć, bo odnoszący sukcesy piłkarz i kulturysta zmarli młodo, zaś twórcy Nutelli, wynalazca opium czy producent papierosów cieszyli się długim życiem - taki przekaz zawiera popularna grafika, którą jedna z użytkowniczek Facebooka opublikowała 22 kwietnia. Przedstawioną na ilustracji treść skomentowała słowami: "Zajumałam, ale nie żałuję. Autora nie znam". Jej post udostępniło ponad 20 tys. użytkowników Facebooka, reakcję zostawiło 1,4 tys.

Popularny wpis udostępniło na Facebooku ponad 20 tys. użytkownikówtvn24 | facebook

Treść udostępnianego w postaci grafiki posta zawiera błędy gramatyczne i błędy w pisowni. W pierwszej części czytamy, że: "wynalazca bieżni zmarł w wieku 54 lat, wynalazca gimnastyki zmarł w wieku 57 lat, mistrz świata w kulturystyce zmarł w wieku 41 lat". I dalej: "Najlepszy piłkarz świata, Maradona, zmarł w wieku 60 lat. James Fuller Fixx został uznany za pomoc w rozpoczęciu rewolucji fitness w Ameryce poprzez popularyzację sportu biegania. Zmarł na zawał serca podczas joggingu w wieku 52 lat" (pisownia wszystkich cytatów z grafiki oryginalna).

W drugiej części grafiki wymieniono osoby, które zmarły w sędziwym wieku. Czyli: "Wynalazca marki Nutella zmarł w wieku 88 lat. Producent papierosów Winston zmarł w wieku 102 lat. Wynalazca opium zmarł w trzęsieniu ziemi w wieku 116 lat. Wynalazca Hennessey Liquor zmarł w wieku 98 lat".

Dalej czytamy: "Jak lekarze doszli do wniosku, że ćwiczenia wydłużają życie?". Zaś na końcu jest rada: "Odpocznij, zrelaksuj się, zachowaj spokój, jedz, pij i ciesz się życiem".

Polska poniżej średniej unijnej pod względem uprawiania sportu
Polska poniżej średniej unijnej pod względem uprawiania sportutvn24

Nie wszyscy umarli tak wcześnie, nikt z nich nie dożył 116 lat

Część internautów uwierzyła w informacje przedstawione na grafice. "Zamierzasz jakieś narkotyki produkować, żeby długo żyć? Dla sąsiada pytam"; "Dobre! A mówią, że sport to zdrowie!" - komentowali.

Agencja Reuters zweryfikowała te informacje w kwietniu. Okazuje się, że większość danych o wieku zmarłych jest niezgodna z prawdą. Wymienione osoby, które przyczyniły się do popularyzacji sportu, zmarły często w bardziej zaawansowanym wieku.

Wynalazca bieżni

Wynalazca pierwszej produkowanej seryjnie nowoczesnej bieżni domowej to amerykański inżynier William Staub. Według rozpowszechnianego wpisu zmarł w wieku 54 lat - a w rzeczywistości zmarł w 2012 roku, gdy miał 96 lat. "Był pionierem korzystania z bieżni w domu" - powiedział o Staubie dr Kenneth H. Cooper, autor książki "Aerobik", która zainspirowała Stauba do stworzenia domowej bieżni. "Pozbawił ludzi wielu wymówek, które nie pozwalały im ćwiczyć. Nie muszą się martwić o pogodę, bezpieczeństwo czy cokolwiek innego. Nie wiem, jak długo ćwiczył sam dla siebie, ale wiem, że nie umarł przedwcześnie" - dodał.

Reuters zauważa, że było wielu prekursorów nowoczesnej bieżni: Sir William Cubitt (zmarł w wieku 76 lat, w 1861 roku), Robert Bruce (zmarł w wieku 87 lat, w 2004 roku), Wayne Quinton (zmarł w wieku 94 lat, w 2015 roku). Oni także żyli dłużej niż sugeruje opisywany post.

Wynalazca gimnastyki

Według posta "wynalazca gimnastyki" zmarł w wieku 57 lat. Nie został wymieniony z imienia i nazwiska. Reuters przypomina, że za ojca nowoczesnej gimnastyki uznawany jest Friedrick Ludwig Jahn. Zmarł on w 1852 roku w wieku 74 lat.

Mistrz świata w kulturystyce

Nie wiadomo, o kogo chodzi w sformułowaniu "mistrz świata w kulturystyce". Poszukiwania Reutersa nie wykazały żadnych osób pasujących do tego opisu. Jednak historia zna kilku kulturystów, którzy odnieśli znaczne sukcesy i zmarli młodo, m.in. Darren Vernon, który zmarł w 2018 roku w wieku 39 lat. Przyczyną zgonu była sepsa spowodowania zażywaniem kokainy. Mike Matarazzo to kulturysta, który zmarł na zawał w wieku 48 lat w 2014 roku - do zgonu przyczyniła się poważna niewydolność sercowa spowodowana przyjmowaniem dużej ilości substancji dopingujących. Rich Piana zmarł w wieku 46 lat w 2017 roku. Był kulturystą od 11. roku życia, startował w zawodach już w wieku 15 lat. Przyznał się do stosowania sterydów anabolicznych od młodości, informował serwis BBC News.

Intensywna kulturystyka i suplementy, które przyjmują niektórzy kulturyści, mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie - pisze Reuters.

Diego Maradona

Piłkarz Diego Maradona zmarł w wieku 60 lat - informuje post. To prawda. Zmarł 25 listopada 2020 roku po tym, jak we śnie doznał ataku serca. Maradona był uzależniony od narkotyków i alkoholu, miał problemy z nadmiernym objadaniem się - wyjaśnia Reuters.

Twa śledztwo w sprawie śmierci legendarnego piłkarza, informuje eurosport.tvn24.pl. Argentyńska prokuratura szuka odpowiedzi na pytanie, czy śmierci "Boskiego Diego" można było uniknąć. Dziennik "La Nacion" dotarł do szczegółów śledztwa. Z raportu biegłych wnika, że działania zespołu medycznego Maradony były "niewystarczające, niepełne i lekkomyślne", a "pacjent został pozostawiony na pastwę losu". Biegli wyraźnie podkreślili, że nie da się stwierdzić, czy udałoby się uniknąć śmierci byłego piłkarza, gdyby był prawidłowo hospitalizowany.

James Fuller Fixx

James Fuller Fixx to popularyzator sportu, który w latach 70. swoją bestsellerową książką sprawił, że w Stanach Zjednoczonych, a później na świecie, zapanowała moda na bieganie. Propagował pogląd, że aktywni ludzie żyją dłużej.

Zmarł w 1984 roku w wieku 52 lat - podaje "The New York Times". Zmarł na atak serca podczas samotnego joggingu w stanie Vermont. Ta informacja z opisywanego posta jest więc prawdziwa.

Wynalazca marki Nutella

Wynalazca czekoladowo-orzechowego kremu znanego pod nazwą Nutella zmarł w wieku 88 lat, informuje post z Facebooka.

Marka Nutella została stworzona w 1964 roku przez firmę Ferrero. W tym czasie firmą kierował Michele Ferrero, który zmarł w wieku 89 lat, w 2015 roku. Był miliarderem i najbogatszym człowiekiem we Włoszech.

Producent papierosów Winston

Winston to marka papierosów, która została po raz pierwszy wyprodukowana w 1954 roku przez R.J. Reynolds Tobacco Company - obecnie drugie pod względem wielkości przedsiębiorstwo tytoniowe w Stanach Zjednoczonych. Ówczesny szef firmy Bowman Gray Jr. zmarł znacznie młodziej, niż sugeruje post: miał 62 lata. Umarł w 1969 roku.

Wynalazca opium

Według posta "wynalazca opium" zmarł w wieku 116 lat w trzęsieniu ziemi. Reuters nie znalazł dowodów na to, że ktokolwiek, komu przypisuje się wynalezienie opium, zmarł w wieku 116 lat.

Bo opium jest znane i używane przez ludzi od tysięcy lat. O maku opiumowym i opium mówiły już starożytne asyryjskie listy ziół i teksty medyczne. Narkotyk był przez wiele stuleci podstawowym środkiem przeciwbólowym znanym medycynie, był używany w różnych formach i pod różnymi nazwami - czytamy w encyklopedii Britannica.

Według Księgi Rekordów Guinnessa najstarszy mężczyzna w historii zmarł w 2012 roku - właśnie w wieku 116 lat. Był to Japończyk Jiroemon Kimura. Pracował na poczcie do 65. roku życia. Żaden inny mężczyzna nie dożył wcześniej 116 lat, zauważa Reuters.

Wynalazca "Hennesey Liquor"

Według facebookowego wpisu wynalazca koniaku Hennessey Liquor (poprawna nazwa: Hennessy) dożył 98 lat. Firmę, która do dziś jest producentem tego trunku, założył w 1765 roku Richard Hennessy, irlandzki oficer wojskowy. Richard Hennessy zmarł w 1800 roku w wieku ok. 76 lat.

Zła dieta gorsza od papierosów? Tak wynika z brytyjskich badań
Zła dieta gorsza od papierosów? Tak wynika z brytyjskich badańFakty o Świecie TVN24 BiS

Zdrowa dieta i ćwiczenia wydłużają życie

O tym, że zdrowa dieta i ćwiczenia fizyczne uprawniane w odpowiednim natężeniu przyczyniają się do dłuższego życia, lekarze informują od wielu lat. Powstało na ten temat wiele opracowań. Rządowa agencja w USA - Amerykańskie Centra Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) - informuje, że zdrowa dieta i ćwiczenia fizyczne mogą pomóc ludziom żyć dłużej i zmniejszają ryzyko zachorowań. O korzyściach z wysiłku fizycznego informuje też m.in. polski portal pacjent.gov.pl. Ćwiczenia dobrze wpływają na układ sercowo-naczyniowy, zmniejszają ryzyko rozwoju choroby nowotworowej, usprawniają funkcjonowanie układu odpornościowego, wpływają ochronnie na ośrodkowy układ nerwowy.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Pracownicy konsulatu Ukrainy mieli prowadzić podziemną drukarnię i legalizować fałszywe ukraińskie paszporty - dowiadujemy się z rozpowszechnianego w mediach społecznościowych filmu. Ma on logo ukraińskiej organizacji rządowej i wygląda jak oficjalny materiał. Ale to fałszywka: zarówno pod względem informacyjnym, jak i montażowym.

Ukraiński konsulat, podziemna drukarnia, fałszywe paszporty. Nic się nie zgadza

Ukraiński konsulat, podziemna drukarnia, fałszywe paszporty. Nic się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

Informacja, jakoby w Katowicach obywatele Ukrainy protestowali przeciwko poborowi do ukraińskiego wojska również tych mężczyzn, którzy są teraz w Polsce, wywołała komentarze w sieci. Nie jest prawdziwa, taki protest się nie odbył. Ten fake news jest jednak wykorzystywany teraz w antyukraińskiej narracji.

Ukraińcy przeciwko poborowi mężczyzn przebywających w Polsce? Takiego protestu nie było

Ukraińcy przeciwko poborowi mężczyzn przebywających w Polsce? Takiego protestu nie było

Źródło:
Konkret24

"Czym ci biedni ludzie mają palić"? - komentują internauci, którzy uwierzyli w rzekomy nowy zakaz planowany w Unii Europejskiej. Krążący w sieci przekaz jest skutkiem sugestii zbudowanej na bazie tytułu jednego z tekstów w specjalistycznym serwisie. Uspokajamy: w UE nie ma takich planów.

Nowy "zakaz Unii Europejskiej" dotyczy ogrzewania pelletem i drewnem? Wyjaśniamy

Nowy "zakaz Unii Europejskiej" dotyczy ogrzewania pelletem i drewnem? Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

 W Kanadzie za "mówienie dobrze o samochodach spalinowych" grozi "dwa lata odsiadki", bo to "propaganda antyklimatystyczna" - twierdzą bohaterowie nagrań, które mają tysiące wyświetleń w sieci. Po pierwsze, to nieprawda. Po drugie, internauci mylą promowanie paliw kopalnych z chwaleniem samochodu.

W tym kraju nie wolno mówić "fajna fura" o aucie spalinowym? Nieporozumienie

W tym kraju nie wolno mówić "fajna fura" o aucie spalinowym? Nieporozumienie

Źródło:
Konkret24

Polscy policjanci będą od maja sprawdzać legalność pobytu w Polsce Ukraińców w wieku poborowym i jeśli trzeba, "eskortować" ich do ukraińskiej ambasady - taki przekaz rozpowszechniają polscy internauci. Nie jest to prawda, a film pokazywany jako rzekomy dowód jest klasyczną fałszywką.

Policja "rozpocznie masowe kontrole" Ukraińców w wieku poborowym? MSWiA dementuje

Policja "rozpocznie masowe kontrole" Ukraińców w wieku poborowym? MSWiA dementuje

Źródło:
Konkret24

Miliony wyświetleń w mediach społecznościowych ma nagranie pokazujące, jak mężczyzna podbiega do zatkniętej w polu flagi Autonomii Palestyńskiej, kopie ją - i tym samym aktywuje ukrytą bombę. Czy to się zdarzyło naprawdę? Czy film jest prawdziwy? Czy on przeżył? Internauci pytają, a udzielane odpowiedzi są rozbieżne. Wyjaśniamy więc.

"Przeżył?". "Fejk jak byk". Odpowiedzi są dwie. Różne

"Przeżył?". "Fejk jak byk". Odpowiedzi są dwie. Różne

Źródło:
Konkret24

Wielu internautów wierzy w rozpowszechniany w sieci przekaz, jakoby środki z Krajowego Planu Odbudowy zostały nam wypłacone po bardzo zawyżonym kursie i że Polska będzie spłacała to przez pół wieku. Tyle że to nieprawda.

Pieniądze z KPO według kursu 7,43 zł za 1 euro? Błąd w liczeniu

Pieniądze z KPO według kursu 7,43 zł za 1 euro? Błąd w liczeniu

Źródło:
Konkret24

Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Maciej Świrski uważa, że nikt nie będzie mógł go zastąpić, jeśli zostanie zawieszony po ewentualnym postawieniu przed Trybunałem Stanu. Przestrzega, że nie będzie komu podpisywać dokumentów, a rynek medialny zostanie wręcz "zatrzymany", tak jak i działania koncesyjne. Prawnicy oceniają, że przewodniczący KRRiT się myli.

Świrski: nikt nie może zastąpić przewodniczącego KRRiT. Prawnicy: może

Świrski: nikt nie może zastąpić przewodniczącego KRRiT. Prawnicy: może

Źródło:
Konkrtet24

Po głośnej imprezie w hotelu poselskim Łukasz Mejza tłumaczył z mównicy sejmowej, że w nocy bronił "tradycji polegających na wspólnym, chóralnym śpiewaniu". A w rozmowie z TVN24 tłumaczył się całodniową pracą w sejmowych komisjach i na posiedzeniach. Sprawdziliśmy więc aktywność parlamentarną tego posła PiS. Nie jest to długa analiza.

Mejza tłumaczy nocną imprezę: "skoro się pracuje cały dzień....". Jak on pracuje?

Mejza tłumaczy nocną imprezę: "skoro się pracuje cały dzień....". Jak on pracuje?

Źródło:
Konkret24

To nie ściema kampanijna - tłumaczył minister nauki Dariusz Wieczorek, pytany o obiecane przez Lewicę tysiąc złotych dla studenta. I wyjaśniał, że nie była to obietnica, że "to jest pewien błąd, który wszyscy popełniamy". Przypominamy więc, kto z Lewicy publicznie obiecywał to w kampanii wyborczej.

Minister pytany o obietnicę "tysiąc złotych dla studenta": "to pewien błąd". A kto obiecywał?

Minister pytany o obietnicę "tysiąc złotych dla studenta": "to pewien błąd". A kto obiecywał?

Źródło:
Konkret24

"Wystarczy spojrzeć na dane historyczne i zobaczyć, że zawsze kiedy rządzi Donald Tusk i Platforma Obywatelska, to frekwencja jest niższa" - przekonywał dzień po drugiej turze wyborów samorządowych szef gabinetu prezydenta RP Marcin Mastalerek. Dane PKW o frekwencji nie potwierdzają jego słów.

Mastalerek: "zawsze kiedy rządzi Donald Tusk i PO, to frekwencja jest niższa". Sprawdzamy

Mastalerek: "zawsze kiedy rządzi Donald Tusk i PO, to frekwencja jest niższa". Sprawdzamy

Źródło:
Konkret24

Politycy Prawa i Sprawiedliwości forsują w mediach przekaz, że wraz z powrotem Donalda Tuska na fotel premiera źle się dzieje na ryku pracy. Mateusz Morawiecki jako "dowód" pokazuje mapę z firmami, które zapowiedziały zwolnienia grupowe. Jak sprawdziliśmy, takich zwolnień nie jest więcej, niż było za zarządów Zjednoczonej Prawicy. Eksperci tłumaczą, czego są skutkiem.

Narracja PiS o grupowych zwolnieniach i "powrocie biedy". To manipulacja

Narracja PiS o grupowych zwolnieniach i "powrocie biedy". To manipulacja

Źródło:
Konkret24

"Ukraińcy mają większe prawa w Polsce niż Polacy" - stwierdził jeden z internautów, który rozsyłał przekaz o przyjęciu przez Senat uchwały "o zwolnieniu z podatku dochodowego obywateli Ukrainy i Białorusi". Posty te zawierają szereg nieprawdziwych informacji.

"Senat przyjął uchwałę o zwolnieniu z podatku dochodowego obywateli Ukrainy i Białorusi"? Nic się tu nie zgadza

"Senat przyjął uchwałę o zwolnieniu z podatku dochodowego obywateli Ukrainy i Białorusi"? Nic się tu nie zgadza

Źródło:
Konkret24

"Coś się szykuje" - przekazują zaniepokojeni internauci, rozsyłając zdjęcie zawiadomienia o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie samochodu jako świadczenia na rzecz jednostki wojskowej. Uspokajamy: dokument wygląda groźnie, lecz nie jest ani niczym nowym, ani wyjątkowym.

Masz SUV-a, "to go stracisz"? Kto i dlaczego rozsyła takie pisma 

Masz SUV-a, "to go stracisz"? Kto i dlaczego rozsyła takie pisma 

Źródło:
Konkret24

Po pogrzebie Damiana Sobola, wolontariusza, który zginął w izraelskim ostrzale w Strefie Gazy, internauci zaczęli dopytywać, co wokół jego trumny robiły swastyki i czy były prawdziwe. Sprawdziliśmy.

Swastyki pod trumną Polaka zabitego w Strefie Gazy? Wyjaśniamy

Swastyki pod trumną Polaka zabitego w Strefie Gazy? Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Tysiące wyświetleń w mediach społecznościowych ma fotografia dwóch mężczyzn jedzących coś na ulicy przed barem. Jeden to prezydencki doradca Marcin Mastalerek, drugi stoi bokiem, twarzy nie widać. Internauci informują, że to prezydent Duda, który podczas pobytu w Nowym Jorku poszedł ze swoim doradcą na pizzę do baru. Czy na pewno?

Duda i Mastalerek jedzą pizzę na ulicy? Kto jest na zdjęciu

Duda i Mastalerek jedzą pizzę na ulicy? Kto jest na zdjęciu

Źródło:
Konkret24

Według krążącego w sieci przekazu po zmianie prawa Ukraińcom łatwiej będzie uzyskać u nas kartę pobytu na trzy lata. A to spowoduje, że "do Polski będą ściągać jeszcze większe ilości Ukraińców". Przekaz ten jest manipulacją - w rzeczywistości planowane zmiany mają uniemożliwić to, by wszyscy Ukraińcy mogli uzyskiwać karty pobytu i pozostawać u nas trzy lata.

"Każdy, kto zechce" z Ukrainy dostanie kartę pobytu w Polsce? No właśnie nie

"Każdy, kto zechce" z Ukrainy dostanie kartę pobytu w Polsce? No właśnie nie

Źródło:
Konkret24

Ponad milionowe zasięgi generuje w polskiej sieci przekaz, że od początku lipca nie będzie można w Niemczech w weekendy jeździć samochodami osobowymi. Powodem ma być troska o środowisko. Uspokajamy: nie ma takich planów.

W Niemczech od lipca "całkowity zakaz jazdy w weekendy"? To "nieuzasadnione obawy"

W Niemczech od lipca "całkowity zakaz jazdy w weekendy"? To "nieuzasadnione obawy"

Źródło:
Konkret24

Czy Amerykański Czerwony Krzyż nie przyjmuje krwi od osób zaszczepionych przeciw COVID-19? Taką teorię, na podstawie pytań z formularza tej organizacji, wysnuli polscy internauci. Kwestionariusz jest prawdziwy, teoria już nie.

Amerykański Czerwony Krzyż "odmawia przyjmowania krwi" od zaszczepionych? Nie

Amerykański Czerwony Krzyż "odmawia przyjmowania krwi" od zaszczepionych? Nie

Źródło:
Konkret24

Internauci i serwisy internetowe podają przekaz, że polskie wojsko wysyła pracującym pierwsze powołania - że dostają "pracownicze przydziały mobilizacyjne". Wyjaśniamy, o co chodzi.

Pracownikom wysłano "pierwsze powołania do wojska"? Nie, wyjaśniamy

Pracownikom wysłano "pierwsze powołania do wojska"? Nie, wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24