Wariant omikron "był w rozpisce WHO od 2020 roku"? Nie, choć ta data się pojawiła

Internet obiega informacja, jakoby Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wiedziała już w 2020 roku o tym, że będzie wariant koronawirusa o nazwie omikron. Przekaz ten krąży w mediach społecznościowych w różnych językach - dotarł też do polskich. "Omikron został zarejestrowany przez WHO w 2020 roku"; "Omikron istnieje od 2020 roku i jak do tej pory nie spowodował żadnego zgonu czy poważnych zachorowań"; "Omikron został zaprezentowany w listopadzie 2020 roku"; "Omickron był według WHO znany od roku?" - piszą internauci.

Jako dowód niektórzy publikują zdjęcia/zrzuty ekranu strony internetowej WHO, na której widać listę wariantów budzących obawę (Variants of Concern - VOC), gdzie m.in. są nazwy wariantów z datą ich pierwszego wykrycia - a przy nazwie "omikron" rzeczywiście widnieje data "listopad 2020". Niekiedy jest ona zaznaczana przez internautów na czerwono. Z treści wpisów, głównie antyszczepionkowych, wynika, że to kolejny dowód na to, iż pandemia koronawirusa została zaplanowana, a rządzący nie ujawniają obywatelom prawdy.

fałsz

Posty podobnej treści pojawiły się ostatnio również w polskiej sieci. 28 listopada mecenas Piotr Schramm opublikował na Twitterze wspomnianą listę z komentarzem: "Omikron był w rozpisce WHO od 2020 roku". Pod jego wpisem szybko pojawiły się komentarze sceptyków pandemii. "Wszystko dawno zaplanowane"; "Coraz ciekawiej i kupy się juz ten plan Agendy nie trzyma"; "Ktoś się zbytnio pośpieszył... 'omikrona' mieli dopiero dawać na maj 2022"; "Wszystko było ustalone z WHO dużo wcześniej. Co najmniej od czerwca 2019" - pisali internauci (pisownia wpisów oryginalna).

Jednak część z komentujących nazwała opublikowany przez mec. Schramma zrzut ekranu fejkiem po tym, jak sprawdzili na stronie WHO, że przy nazwie "omikron" jest jednak data "listopad 2021". Inni jednak pisali, że data "listopad 2020" była tam wcześniej, ale krótko. Wyjaśniamy, o co chodzi.

W piątek 26 listopada WHO poinformowała, że nowy wariant koronawirusa B.1.1.529, który pierwotnie zidentyfikowano na południu Afryki (w Republice Południowej Afryki i Botswanie), został zgłoszony do WHO 24 listopada. Przekazano również, że B.1.1.529 zostanie podniesiony do rangi wariantu budzącego obawę (Variants of Concern - VOC). Kolejne warianty koronawirusa oznaczane są literami alfabetu greckiego. Najnowszy otrzymał nazwę omikron.

Trzy dni później WHO podała, że prawdopodobieństwo potencjalnego rozprzestrzeniania się wariantu omikron na poziomie globalnym jest bardzo wysokie. Jak wyjaśniła, spodziewane zakażenia wśród osób zaszczepionych pojawią się jednak "w niewielkiej i przewidywalnej proporcji". Równocześnie WHO wezwała do przyspieszenia akcji szczepień.

W związku z pojawieniem się nowego wariantu część państw już wprowadziła ograniczenia lub zakazy dla podróżujących z południowej Afryki.

Nowy system nazewnictwa wariantów koronawirusa, w którym wykorzystuje się greckie litery, Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła 31 maja. Chodziło o to, by zakończyć praktykę nazywania wariantów od kraju/regionu, w którym zostały zidentyfikowane po raz pierwszy, co mogło być stygmatyzujące. WHO na swojej stronie opublikowała i aktualizuje na bieżąco listy wariantów: poprzednio monitorowanych, obecnie monitorowanych, budzących zainteresowanie (Variants of Interest – VOI) - są na niej obecnie warianty lambda i mu - oraz budzących obawę (Variants of Concern - VOC) - to teraz alpha, beta, gamma, delta, omikron. Przy każdym, oprócz nazwy, jest data pierwszego wykrycia w pobranych próbkach.

Wpisy w mediach społecznościowych i publikowane tam zrzuty ekranu odnoszą się do listy wariantów budzących obawę. Teraz na tej liście widać informację, że wariant omikron został po raz pierwszy wykryty w wielu krajach w listopadzie 2021 roku.

Jak zatem wytłumaczyć publikowane w sieci screeny listy WHO z widoczną w tym miejscu datą "listopad 2020"? Zostały komputerowo przerobione? To fejki? Nie.

prawda

W sieci są bezpłatne narzędzia, dzięki którym można sprawdzić, jak wyglądała dana strona internetowa w przeszłości - np. Wayback Machine. Zapamiętuje wygląd w z dokładnością do sekundy, w której dana wersja strony została przez jakiegoś internautę zachowana. Sprawdziliśmy, że omikron po raz pierwszy na tej liście pojawił się nie w 2020 roku, tylko 26 listopada tego roku - taka wersja strony WHO została bowiem zarchiwizowana między godziną 17.37 a 18.07 z adnotacją, że lista została zaktualizowana 26 listopada (wcześniejsza aktualizacja była dwa dni wcześniej). Zatem było to w dniu ogłoszenia przez WHO nowego wariantu i dodania go do tej listy.

W tej wersji strony przy omikronie rzeczywiście widniał "listopad 2020" jako data pierwszego wykrycia. Jak sprawdziliśmy, kilkadziesiąt minut później (co najmniej od godziny 19.20 tego samego dnia, 26 listopada) zmieniono już rok z 2020 na 2021. I taki zapis jest teraz.

Część internautów zastanawia się, czy był to błąd któregoś z pracowników WHO obsługujących stronę, czy może literówka. Poprosiliśmy o komentarz do powstałej sytuacji biuro prasowe WHO. W przesłanej nam 30 listopada odpowiedzi napisano: "To była literówka poprawiona jeszcze tego samego wieczoru, gdy opublikowaliśmy aktualizację".

Autor: Jan Kunert / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Schutterstock