Nowy rząd Tuska. Jak jest liczny w porównaniu do poprzednich

Donald Tusk w exposé w Sejmie przedstawił program swojego rządu oraz jego skład. Teraz w Sejmie trwa debata i sesja pytań od posłów - pytania premierowi chce zadać aż 254 posłów. Dzień wcześniej wotum zaufania nie otrzymał trzeci rząd Mateusza Morawieckiego, w następstwie czego Sejm w tzw. drugim kroku konstytucyjnym wybrał Donalda Tuska na premiera. W Radzie Ministrów pod przewodnictwem Donalda Tuska jest 22 szefów resortów oraz trzech ministrów członków Rady Ministrów (minister ds. UE, koordynator ds. służb specjalnych, szef KPRM oraz pełnomocniczki rządu do spraw kobiet i równego traktowania, społeczeństwa obywatelskiego oraz polityki senioralnej).

Pierwszy rząd Donalda Tuska, powołany przez prezydenta 16 listopada 2007 roku, miał 19 osób; drugi rząd, który został powołany 18 listopada 2011 roku, liczył 20 osób. Z kolei rząd Ewy Kopacz, która zastąpiła Tuska w fotelu premiera, liczył na starcie 19 członków.

Donald Tusk z trybuny sejmowej opisał kompetencje każdego z członków rządu. Przedstawiają się następująco: Donald Tusk - premier; Władysław Kosiniak-Kamysz - I wicepremier, minister obrony narodowej; Krzysztof Gawkowski - wicepremier, minister cyfryzacji; Maciej Berek - minister członek Rady Ministrów, przewodniczący Komitetu Stałego Rady Ministrów; Adam Bodnar - minister sprawiedliwości, Prokurator Generalny; Agnieszka Buczyńska - ministra do spraw społeczeństwa obywatelskiego; Borys Budka - minister aktywów państwowych; Marzena Czarnecka - ministra przemysłu; Andrzej Domański - minister finansów; Agnieszka Dziemianowicz-Bąk - ministra rodziny, pracy i polityki społecznej; Jan Grabiec - minister członek Rady Ministrów, szef KPRM; Paulina Hennig-Kloska - ministra klimatu i środowiska; Krzysztof Hetman - minister rozwoju i technologii; Marcin Kierwiński - minister spraw wewnętrznych i administracji; Dariusz Klimczak - minister infrastruktury, pełnomocnik rządu ds. CPK; Katarzyna Kotula - ministra do spraw równości; Izabela Leszczyna - ministra zdrowia; Barbara Nowacka - minister edukacji; Sławomir Nitras - minister sportu i turystyki; Marzena Okła-Drenowicz - minister ds. polityki senioralnej; Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz - ministra funduszy i polityki regionalnej; Czesław Siekierski - minister rolnictwa i rozwoju wsi; Tomasz Siemoniak - minister członek Rady Ministrów, koordynator służb specjalnych; Bartłomiej Sienkiewicz - minister kultury i dziedzictwa narodowego; Radosław Sikorski - minister spraw zagranicznych; Adam Szłapka - minister do spraw Unii Europejskiej; Dariusz Wieczorek - minister nauki.

Nowa Rada Ministrów na czele z Tuskiem przebije liczebnością rząd Hanny Suchockiej, który do tej pory była najliczniejszym gabinetem w chwili akceptacji przez Sejm. Na jej wniosek w rządzie znalazło się 25 osób: premier, dwóch wicepremierów, 21 ministrów i szef Komitetu Badań Naukowych.

Rząd Tuska będzie też liczniejszy od wszystkich rządów Prawa i Sprawiedliwości i Zjednoczonej Prawicy z ostatnich ośmiu lat. Rada Ministrów Beaty Szydło (2015 rok) liczyła 24 członków. Po dwóch latach zastąpił ją Mateusz Morawiecki, który miał w gabinecie 22 osoby. Kolejny rząd, którym kierował (od 2019 roku), składał się z 23 członków. A ostatni, zwany tymczasowym lub dwutygodniowym - 19.

Także dwa gabinety z czasu pierwszych rządów PiS z lat 2005-2007 był znacznie mniej liczne. Rząd Kazimierza Marcinkiewicza miał początkowo 17 członków, a rząd Jarosława Kaczyńskiego - 22.

Rząd Tuska zdecydowanie przewyższa liczebnością lewicowe rządy Leszka Millera (16 osób), Marka Belki (18 osób).

Liczebność rządów podana w powyższej tabeli dotyczy składu danej Rady Ministrów w momencie powołania. Oczywiście, wszystkie rządy ulegały kadrowym modyfikacjom w trakcie swojego urzędowania. I jak wynika z odpowiedzi na poselską interpelację, jakiej w lipcu 2018 roku udzielił ówczesny sekretarz stanu w KPRM Grzegorz Schreiber - np. według stanu na 1 stycznia 1997 roku ówczesny rząd Włodzimierza Cimoszewicza liczył tylko 14 ministrów.

W piśmie Grzegorza Schreibera podane są także liczby wiceministrów w niektórych rządach od 1997 roku. Wiceministrów można zaliczyć do szerzej pojmowanego składu rządu, skoro - zgodnie z ustawą o Radzie Ministrów - zastępują konstytucyjnych ministrów w ich pracach i mogą przedstawiać stanowisko rządu np. podczas obrad parlamentu. Są powoływani przez premiera na wniosek odpowiedniego ministra.

Najmniejszy rząd w szerokim rozumieniu miał premier Włodzimierz Cimoszewicz: 14 ministrów i 63 wiceministrów. W pierwszym rządzie PiS 1 stycznia 2007 roku było znacznie więcej osób: 21 ministrów i 89 wiceministrów. W rządach PO-PSL było 18 ministrów, malała za to liczba wiceministrów – z 85 w 2008 roku do 80 w 2015.

Kilkukrotne analizy Konkret24 dotyczące składów rządów pokazywały, że rządy PiS były najliczniejsze mimo zapowiedzi o odchudzaniu rządowej administracji.

W swoim wystąpieniu z 5 marca 2018 roku Mateusz Morawiecki informował, że na stanowiskach ministrów, wiceministrów (sekretarzy i podsekretarzy stanu) było zatrudnionych 126 osób. "W ciągu najbliższych dwóch-trzech miesięcy chcemy tę liczbę zredukować o 20-25 procent" – mówił premier. Czyli liczba ministrów i ich zastępców miała zmaleć o 31 osób, do 95. Ofiarami rządowego odchudzania zostało 17 sekretarzy i podsekretarzy stanu. Cztery miesiące później rząd, oprócz premiera, składał się z 21 ministrów oraz 83 sekretarzy i podsekretarzy stanu. Łącznie były to więc 104 osoby.

Po rekonstrukcji rządu z czerwca 2022 roku rząd liczył 24 osoby: premier, 16 ministrów szefów resortów (w tym czterech wicepremierów) i siedmiu ministrów bez teki. Razem z wiceministrami było to 107 osób.

Rok później, po kolejnej rekonstrukcji, rząd Morawieckiego składał się z 27 osób – premiera, trzech wicepremierów i jednocześnie ministrów, wicepremiera i 22 ministrów. To był najliczniejszy gabinet w historii III RP. Pod względem liczebności ówczesna Rada Ministrów liczyła o trzy osoby więcej niż rząd Mateusza Morawieckiego po rekonstrukcji z czerwca 2022 roku, o dwie więcej niż najliczniejszy do tej pory rząd III RP – czyli gabinet Hanny Suchockiej z 1992 roku, o trzy osoby więcej niż rząd Tadeusza Mazowieckiego z 1989 roku. W marcu 2020 roku 24-osobowa Rada Ministrów Mateusza Morawieckiego - co opisaliśmy w Konkret24 - była najliczniejszym gabinetem wśród 27 państw członkowskich Unii Europejskiej. Razem z wiceministrami we wszystkich resortach oraz w kancelarii premiera szeroki rząd Morawieckiego liczył 112 osób.

Trzeci rząd Mateusza Morawieckiego, który po wyborach prezydent Andrzej Duda powołał 27 listopada 2023 roku, miał w składzie 19 osób: premiera, 16 ministrów – szefów resortów (Marlena Maląg była jednocześnie ministrem cyfryzacji oraz ministrem rozwoju i technologii) i dwoje ministrów bez teki. 10 grudnia, a więc na dzień przed przegranym przez Morawieckiego głosowaniem w sprawie wotum zaufania, rząd liczył wraz z wiceministrami 89 osób.