Dymisja, odwołanie, trzy nominacje i mamy najliczniejszy rząd III RP 

Po tym, jak Henryk Kowalczyk na skutek protestów rolników w sprawie ukraińskiego zboża podał się do dymisji, prezydent Andrzej Duda 6 kwietnia dokona zmian w Radzie Ministrów. W miejsce odwołanego Henryka Kowalczyka nowym ministrem rolnictwa i rozwoju wsi został szef sejmowej komisji rolnictwa, poseł Prawa i Sprawiedliwości Robert Telus. Henryk Kowalczyk pozostaje jednak w rządzie jako wicepremier i szef Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów. Przy tej okazji doszło także do zmiany na stanowisku ministra cyfryzacji. Do tej pory był nim premier Mateusz Morawiecki, nowym ministrem odpowiedzialnym za cyfryzację został dotychczasowy sekretarz stanu w kancelarii premiera, pełnomocnik Rządu do Spraw Cyberbezpieczeństwa Janusz Cieszyński.

Te zmiany oznaczają, że Rada Ministrów składa się z 27 osób – premiera, trzech wicepremierów i jednocześnie ministrów, wicepremiera i 22 ministrów. To najliczniejszy gabinet w historii III RP. Pod względem liczebności obecna Rada Ministrów liczy o trzy osoby więcej niż rząd Mateusza Morawieckiego po rekonstrukcji z czerwca 2022 roku, o dwie więcej niż najliczniejszy do tej pory rząd III RP – czyli gabinet Hanny Suchockiej z 1992 roku, o trzy osoby więcej niż rząd Tadeusza Mazowieckiego z 1989 roku. W marcu 2020 roku 24-osobowa Rada Ministrów Mateusza Morawieckiego - co opisaliśmy w Konkret24 - była najliczniejszym gabinetem wśród 27 państw członkowskich Unii Europejskiej.

Oprócz premiera w Radzie Ministrów będzie 17 szefów resortów (trzech jest równocześnie wicepremierami: szef MON Mariusz Błaszczak, minister aktywów państwowych Jacek Sasin, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński). W skład Rady Ministrów wchodzi 9 ministrów – członków Rady Ministrów, którzy nie kierują ministerstwami (działami administracji rządowej), ale zajmują się określonymi sprawami – np. Marek Kuchciński jest szefem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, a minister Agnieszka Ścigaj zajmuje się sprawami integracji społecznej.

Powołanie Janusza Cieszyńskiego i Roberta Telusa nie będą jedynymi zmianami w rządzie. Na stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości tego samego dnia premier powołał Piotra Cieplucha. Wiceministrów (sekretarze i podsekretarze stanu) można zaliczyć do szerzej pojmowanego składu rządu, skoro - zgodnie z ustawą o Radzie Ministrów - zastępują konstytucyjnych ministrów w ich pracach i mogą przedstawiać stanowisko rządu np. podczas obrad parlamentu. Są powoływani przez premiera na wniosek odpowiedniego ministra.

Piotr Cieluch jest więc 85. wiceministrem w tak pojmowanym rządzie Mateusza Morawieckiego. Co oznacza, że ten rząd - razem z sekretarzami i podsekretarzami stanu (potocznie nazywanych wiceministrami) w resortach oraz w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów - liczy w sumie 112 osób. Najwięcej wiceministrów jest obecnie w Ministerstwie Klimatu i Środowiska – siedmioro; w czterech resortach (aktywów państwowych, finansów, rolnictwa i sprawiedliwości) jest ich po sześciu; najmniej – bo tylko dwóch wiceministrów jest w resorcie kultury.

Najmniejszy rząd w szerokim rozumieniu miał premier Włodzimierz Cimoszewicz: 14 ministrów i 63 wiceministrów. W rządzie Jarosława Kaczyńskiego w pierwszej kadencji, w której rządził PiS, według stanu na 1 stycznia 2007 roku, było znacznie więcej osób: 21 ministrów i 89 wiceministrów. W rządach PO-PSL było 18 ministrów, malała za to liczba wiceministrów – z 85 w 2008 roku do 80 w 2015.

Kilkukrotne analizy Konkret24 dotyczące składów rządów pokazywały, że rządy PiS były najliczniejsze mimo zapowiedzi o odchudzaniu rządowej administracji.

Styczeń 2017 - 121 ministrów i wiceministrów

Jeszcze 1 stycznia 2016 roku rząd Beaty Szydło liczył 23 ministrów i 93 wiceministrów, ale 12 miesięcy później było 20 ministrów i aż 101 wiceministrów.

Marzec 2018 - 126 ministrów i wiceministrów

W swoim wystąpieniu z 5 marca 2018 roku Mateusz Morawiecki informował, że na stanowiskach ministrów, wiceministrów (sekretarzy i podsekretarzy stanu) było zatrudnionych 126 osób. "W ciągu najbliższych dwóch-trzech miesięcy chcemy tę liczbę zredukować o 20-25 procent" – mówił premier. Czyli liczba ministrów i ich zastępców miała zmaleć o 31 osób, do 95.

W pierwszych tygodniach ofiarami rządowego odchudzania zostało 17 sekretarzy i podsekretarzy stanu. Cztery miesiące później rząd, oprócz premiera, składał się z 21 ministrów oraz 83 sekretarzy i podsekretarzy stanu. Łącznie były to więc 104 osoby.

Styczeń 2019 - 104 ministrów i wiceministrów

Kolejny rok rządzenia premier Morawiecki rozpoczął z 22 ministrami, którzy mieli w swoich resortach do pomocy 82 sekretarzy i podsekretarzy stanu. Wtedy w Ministerstwie Finansów było aż siedmiu wiceministrów, w Ministerstwie Zdrowia – sześciu, w Ministerstwach: Inwestycji i Rozwoju, Spraw Wewnętrznych, Spraw Zagranicznych – po pięciu.

Lipiec 2019 - 101 ministrów i wiceministrów

W lutym 2020 roku Rada Ministrów składała się z 24 osób, a w ministerstwach było 88 sekretarzy i podsekretarzy stanu. W sierpniu był premier, 23 ministrów i 81 wiceministrów. Mniejsza liczba wynika z wcześniejszych zapowiedzi premiera Mateusza Morawieckiego o odchudzeniu rządu.

Wrzesień 2021 - 95 ministrów i wiceministrów

Jesienią 2021 roku rząd Morawieckiego, oprócz premiera, liczył 19 ministrów oraz 76 sekretarzy i podsekretarzy stanu w ministerstwach i KPRM.

Czerwiec 2022 – 107 ministrów i wiceministrów

Rada Ministrów liczyła 24 osoby: premier, 16 ministrów szefów resortów (w tym czterech wicepremierów) i siedmiu ministrów bez resortowego przydziału, ale za to członków rządu z gabinetami w kancelarii premiera).

Co odróżnia rządy Mateusza Morawieckiego od poprzednich gabinetów, także tych z PiS, to rosnąca liczba ministrów-członków rządu, którzy nie kierują żadnym resortem oraz rosnąca liczba sekretarzy i podsekretarzy stanu w KPRM. Obecnie mamy 9 ministrów-członków Rady Ministrów oraz 14 sekretarzy i podsekretarzy stanu w kancelarii premiera.