Powtórna wiktymizacja. Czego mediom nie wolno wobec procesów pedofili

Źródło:
Konkret24
Cała rozmowa reporterki TVN24 Alicji Rucińskiej z mecenasem Mikołajem Mareckim, pełnomocnikiem Magdaleny Filiks
Cała rozmowa reporterki TVN24 Alicji Rucińskiej z mecenasem Mikołajem Mareckim, pełnomocnikiem Magdaleny FiliksTVN24
wideo 2/4
Cała rozmowa reporterki TVN24 Alicji Rucińskiej z mecenasem Mikołajem Mareckim, pełnomocnikiem Magdaleny FiliksTVN24

Zakaz publikowania informacji z niejawnego procesu, zakaz ujawniania danych pokrzywdzonych i etyka zawodowa dotycząca ochrony prywatności – te zasady mają chronić ofiary przestępstw pedofilskich przed powtórną krzywdą. Ujawnienie sprawy skazanego w 2021 roku pedofila Krzysztofa F. pokazało, jak zostały naruszone.

- Przede wszystkim oczekujemy, że będą wyciągnięte konsekwencje od tych osób, które ujawniły w przestrzeni publicznej informacje pozwalające na zidentyfikowanie ofiary – oświadczył 9 marca adwokat Mikołaj Marecki, pełnomocnik Magdaleny Filiks. - I przede wszystkim zbadania, skąd osoby, które ujawniły sprawę - myślimy wprost o Radiu Szczecin, bo to tam ukazał się pierwszy artykuł, z którego pączkowały inne wiadomości - miały te informacje - dodał.

Posłanka Koalicji Obywatelskiej Magdalena Filiks poinformowała 3 marca wieczorem o śmierci jej syna, Mikołaja. Chłopiec miał 15 lat, popełnił samobójstwo. Pogrzeb odbył się 7 marca. Śledztwo w sprawie śmierci 15-latka prowadzi szczecińska prokuratura.

Nastolatek był ofiarą pedofila Krzysztofa F. - został on zatrzymany we wrześniu 2020 roku pod zarzutem molestowania 13-letniego wtedy chłopca i podawania mu oraz 16-letniej dziewczynie substancji odurzających. W grudniu 2021 roku został skazany prawomocnie za trzy przestępstwa na cztery lata i 10 miesięcy więzienia. Wówczas media o tym nie informowały - proces odbywał się z wyłączeniem jawności ze względu na dobro pokrzywdzonych dzieci.

Co ujawniły rządowe media

28 grudnia 2022 redaktor naczelny Radia Szczecin Tomasz Duklanowski ogłosił na Twitterze: "AFERA PEDOFILSKA. Krzysztof F. pełnomocnik marszałka Geblewicza (PO) ds. uzależnień, skazany prawomocnie na prawie 5 lat więzienia, za kontakty seksualne z 13 latkiem, posianie znacznej ilości narkotyków i nakłaniania dzieci do ich zażywania". Następnego dnia niemal jednocześnie tę sprawę opisały portale TVP Info i Radia Szczecin. Treść obu materiałów jest prawie taka sama, wiele zdań jest identycznych.

W tekście opublikowanym na portalu Tvp.info (z godziną 6.28) już w tytule padła informacja o ofiarach: "Pełnomocnik marszałka Geblewicza skazany za pedofilię. Ofiarami dzieci znanej parlamentarzystki". Zaś ostatnie zdanie tekstu brzmi: "Jak informuje Radio Szczecin, poszkodowanymi są dzieci znanej parlamentarzystki w wieku 13 i 16 lat".

Jako źródło tekstu podane jest Radio Szczecin, mimo że na stronie radia tekst ma godzinę 6.30 - co może wskazywać, że oba media miały przygotowane podobne materiały na tę samą porę publikacji. W leadzie tekstu autorstwa Tomasza Duklanowskiego czytamy: "W chwili przestępstwa poszkodowany chłopiec miał 13 lat, a dziewczynka 16. To dzieci znanej parlamentarzystki". I chociaż w tekście pojawia się zdanie: "Ze względu na pokrzywdzone dzieci proces pedofila odbywał się z wyłączeniem jawności" – to dalej autor podał: "Wiadomo, że rodzeństwo zostało pozostawione pod opieką Krzysztofa F. – to dzieci znanej parlamentarzystki". Natomiast promując swój tekst na Twitterze, Duklanowski napisał o ofierze jako o "13-latku, synu znanej polityk". To kluczowa w tej sprawie informacja, powielana następnie przez głównie prawicowe serwisy: Niezależna.pl, Tvrepublika.pl, i.pl, Tysol.pl, Portalwarszawski.pl, Radiogdansk.pl, Stefczyk.info, ale też Polityka.se.pl i Wydarzenia.interia.pl (niektóre potem tę frazę usunęły).

29 grudnia w porannym programie TVP Info "Jedziemy" gościem był Duklanowski i opowiadał o "ujawnionej" sprawie - o godzinie 8.16 mówił na antenie, że w środowisku zachodniopomorskiej PO robiono wszystko, by sprawa Krzysztofa F. nie trafiła do mediów, "dlatego że poszkodowany 13-latek był synem jednej ze znanych.., no znanej parlamentarzystki". O "dzieciach posłanki PO" tego dnia napisał też na Twitterze Dawid Wildstein, wicedyrektor kanału TVP World i zastępca dyrektora-redaktora naczelnego radiowej Trójki. A "Wiadomości" TVP1 w swoim materiale podały, że ofiary były dziećmi "parlamentarzystki".

30 grudnia "Gazeta Polska Codziennie" na okładce napisała o "zmowie milczenia wokół afery pedofilskiej w Platformie", podając: "jedna z ofiar - 13-letni chłopiec - to syn znanej parlamentarzystki".

Rządowe media i wspierający je internauci przyczynili się do szybkiej identyfikacji ofiary Krzysztofa F.Twitter, niezależna.pl, tvp.info, radioszczecin.pl

Na pytanie Konkret24 do Sądu Okręgowego w Szczecinie, czy udostępnił akta postępowania lub inne informacje o wyroku wobec Krzysztofa F. celem publikacji przez media, sędzia Michał Tomala odpowiedział: "Akta postępowania nie były udostępniane. O informację o treści zapadłego wyroku zwróciło się jedno ze szczecińskich mediów do rzecznika prasowego Sądu - SSO Tomasz Szaja. Nie zostały wówczas ujawnione żadne dane identyfikujące skazanego, jak i pokrzywdzonych". Dopytany, kiedy szczecińskie medium poprosiło o treść wyroku, sędzia Tomala odpisał: "Z otrzymanej od Pana Sędziego Tomasza Szaja informacji wynika, że w dniu 28 grudnia 2022 r. zwrócił się do Niego dziennikarz o udzielenie informacji na temat zapadłego wyroku, podając jednocześnie sygnaturę akt sprawy".

Potwierdził to na konferencji prasowej 9 marca prezes Sądu Okręgowego w Szczecinie Maciej Strączyński. Powiedział, że dziennikarz "uzyskał dane, jaki wyrok zapadł, jakiego rodzaju był czyn, jaka kara została orzeczona wobec sprawcy". "Jedyną informacją o pokrzywdzonych, jaka została podana, to jest to, że jest to chłopiec w wieku 13 lat. Nie padły żadne inne dane dotyczące pokrzywdzonych, my tych danych nie udzielamy" - dodał.

Miejsce byłej pracy skazanego, frazy "znana parlamentarzystka" i "posłanka PO" oraz wskazanie na Platformę Obywatelską pozwoliły szybko skojarzyć, że chodzi o Magdalenę Filiks, jedyną posłankę PO w Szczecinie. Według szefa Państwowej Komisji do spraw Pedofili Błażeja Kmieciaka rządowe media i sprzyjające im redakcje doprowadziły do identyfikacji syna posłanki jako ofiary skazanego pedofila.

CZYTAJ: Kalendarium systemowego zła. Od publikacji mediów rządowych do śmierci dziecka

"Zdarza się, że ofiary przestępstw i ich rodziny cierpią bardziej w wyniku kontaktów z dziennikarzami"

Również prawnicy, z którymi konsultował się Konkret 24, nie mają wątpliwości - to, co się wydarzyło po ujawnieniu informacji o Krzysztofie F. przez rządowe media, można uznać za typowy przykład powtórnej wiktymizacji. To sytuacja, gdy ofiary przestępstw doznają kolejnej krzywdy ze strony innych osób - otoczenia, rodziny, bliskich, ale także ze strony wymiaru sprawiedliwości i mediów.

"Najczęściej o zjawisku wtórnej wiktymizacji mówi się w kontekście krzywdzonych dzieci, ofiar zgwałceń i wykorzystywania seksualnego oraz przemocy w rodzinie. Podatne na wtórną wiktymizację są także osoby należące do grup dyskryminowanych" – pisze dr Sylwia Przewoźnik z Akademii Ignatianum w Krakowie w omówieniu książki "Oblicza wiktymizacji. Ujęcie interdyscyplinarne". Natomiast dr hab. Wojciech Zalewski z Uniwersytetu Gdańskiego, w pracy "Wiktymizacja wtórna. Geneza, istota i rola w przekształcaniu polityki traktowania ofiar przestępstw" zwraca uwagę na to, że działania wymiaru sprawiedliwości mogą prowadzić do wtórnej wiktymizacji, ale też: "Zdarza się, że ofiary przestępstw i ich rodziny cierpią bardziej w wyniku kontaktów z dziennikarzami".

Jak prawo chroni życie prywatne ofiar

W polskim prawie są mechanizmy mające chronić ofiary przestępstw przed powtórną krzywdą. Podstawy są zawarte w Konstytucji RP:

Wyłączenie jawności rozprawy może nastąpić ze względu na moralność, bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia prywatnego stron lub inny ważny interes prywatny. Wyrok ogłaszany jest publicznie.

Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym.

Taką ochronę zapewnia art. 360 par. 1 Kodeksu postępowania karnego (kpk). Na jego podstawie sąd może wyłączyć jawność rozprawy w całości albo w części, m.in. jeżeli jawność mogłaby naruszyć ważny interes prywatny; jeżeli choćby jeden z oskarżonych jest nieletni lub na czas przesłuchania świadka, który nie ukończył 15 lat; na żądanie osoby, która złożyła wniosek o ściganie. Decyzja o wyłączeniu jawności rozprawy wymaga od sądu podania uzasadnienia.

W rozmowie z Konkret24 prezes Izby Karnej Sądu Najwyższego sędzia Michał Laskowski tłumaczy: - Jest pewną regułą wyłączanie jawności w tego typu sprawach (dotyczących pedofilów – red.), przede wszystkim dla ochrony interesu pokrzywdzonego, po to, by nie stał się podwójną ofiarą.

Przykładami na to, że utajnianie procesów w sprawach pedofilskich jest regułą, są poniższe procesy - w relacjach mediów na ich temat powtarzało się sformułowanie "sprawa odbywa się z wyłączeniem jawności": 1. proces nauczyciela w Jarosławiu, 2. proces księdza w Wyszkowie, 3. proces nauczyciela w Gdańsku, 4. proces pedofila w Świdnicy, 5. proces pedofila w Bydgoszczy.

Proces Krzysztofa F. także był niejawny - podstawą do wyłączenia jawności był wymieniony wyżej art. 360 pkt. 1, a dokładnie podpunkty dotyczące "obrazy dobrych obyczajów" i "naruszenia ważnego interesu prywatnego". O wyłączenie jawności rozprawy wniósł prokurator i pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych. "Wyłączenie jawności dotyczy całego postępowania, jawnie ogłoszony został wyłącznie wyrok - art. 364 par. 1 kpk. Jawność postępowania została także wyłączona na etapie postępowania apelacyjnego" - poinformował Konkret24 sędzia Michał Tomala z Sądu Okręgowego w Szczecinie.

Par. 1. Ogłoszenie wyroku odbywa się jawnie. Par. 2. Jeżeli jawność rozprawy wyłączono w całości lub w części, przytoczenie powodów wyroku może nastąpić również z wyłączeniem jawności w całości lub w części.

Nakaz milczenia – podczas postępowania, trwania procesu i po wyroku

Utajnienie rozprawy skutkuje zakazem ujawniania informacji z niej. Sędzia Laskowski tłumaczy, że zakazem rozpowszechniania informacji z niejawnej rozprawy są objęte wszystkie osoby, które w niej uczestniczyły: sędziowie i prokuratorzy (ich obowiązuje tajemnica zawodowa), ławnicy, osoby wskazane przez strony w procesie. - Nie możemy biegać do telewizji i opowiadać smakowitych szczegółów, które dla niektórych mogą okazać się interesujące - podkreśla sędzia Laskowski. Zakaz opisany jest w art. 241 Kodeksu karnego:

Kto bez zezwolenia rozpowszechnia publicznie wiadomości z postępowania przygotowawczego, zanim zostały ujawnione w postępowaniu sądowym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Tej samej karze podlega, kto rozpowszechnia publicznie wiadomości z rozprawy sądowej prowadzonej z wyłączeniem jawności.

Czyli w takiej sytuacji nie można informować o całym przebiegu rozprawy - np. o zeznaniach oskarżonego, świadków, o mowach oskarżyciela czy obrońcy. A już po uprawomocnieniu się wyroku: czy wówczas można już rozpowszechniać informacje z niejawnej rozprawy?

Pytany o to przez Konkret24 dr Witold Zontek z Katedry Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, stwierdza, że nie można. - Nie ma granicy czasowej tej tajemnicy. Nie wiem, czy to błąd ustawodawcy, ale nie wprowadził przepisu dotyczącego tego ani na przykład organu, który mógłby zgodzić się na ujawnienie - wyjaśnia.

Bo choć nie ma na to specjalnego przepisu, sędzia Laskowski tłumaczy dobitnie: - Byłoby absurdem, gdyby dane osoby pokrzywdzonej, w tym przypadku ofiary pedofila, pochodzące z niejawnego procesu, można byłoby ujawniać później, na przykład po uprawomocnieniu się wyroku.

Trzeba też pamiętać, że - jak napisał Sąd Najwyższy w wyroku z 10 kwietnia 2019 roku - "odpowiedzialność karna (z art. 241 par. 2 Kodeksu karnego) nie jest uzależniona od tego, czy dana osoba była obecna na rozprawie prowadzonej z wyłączeniem jawności". Czyli nie wolno także rozpowszechniać informacji z drugiej ręki - od kogoś, kto był na niejawnej rozprawie.

Pełnomocnik Magdaleny Filiks, pytany o sprawę Krzysztofa F., zwracał uwagę, że "z samego procesu nic nie można ujawniać, on jest objęty klauzulą tajności". - Natomiast jawny jest wyrok. Nie wynika z niego, iż ofiarami miałyby być dzieci znanej parlamentarzystki, tym bardziej ze Szczecina, czy też związanej z określoną opcja polityczną - podkreślił.

Przypomnijmy: dziennikarze mediów rządowych oraz internauci promujący materiał Radia Szczecin podali szczegóły pozwalające szybko zidentyfikować matkę ofiary Krzysztofa F., a co za tym idzie - kto był ofiarą. Komentując tę sprawę dla prawo.pl, sędzia Marta Kożuchowska z Sądu Rejonowego dla Warszawy-Woli stwierdziła: "W tej konkretnej sprawie rozprawa była prowadzona niejawnie, ze względu na interes małoletnich pokrzywdzonych, więc w mojej ocenie ujawnienie na forum publicznym, także poprzez media społecznościowe, informacji wypełnia znamiona tego występku". 

Zakaz ujawniania danych osobowych osób pokrzywdzonych, czyli czego?

Media mogą odegrać istotną rolę w powtórnej wiktymizacji. Stąd szczególna odpowiedzialność, jaką na dziennikarzy w tym zakresie nakłada Prawo prasowe. Kluczowy jest art. 13 ust. 2 ustawy Prawo prasowe:

Nie wolno publikować w prasie wizerunku i innych danych osobowych osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe, jak również wizerunku i innych danych osobowych świadków, pokrzywdzonych i poszkodowanych, chyba że osoby te wyrażą na to zgodę.

W przypadku ujawnienia informacji o procesie Krzysztofa F. mamy do czynienia z zakazem publikowania "innych danych osobowych" pokrzywdzonych. Doktor Witold Zontek z UJ komentuje: "Dane rozumiałbym tak jak w RODO (unijnym rozporządzeniu o ochronie danych osobowych - red.), czyli 'wszelkie informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej (osobie, której dane dotyczą); możliwa do zidentyfikowania osoba fizyczna to osoba, którą można bezpośrednio lub pośrednio zidentyfikować, w szczególności na podstawie identyfikatora takiego jak imię i nazwisko, numer identyfikacyjny, dane o lokalizacji, identyfikator internetowy lub jeden bądź kilka szczególnych czynników określających fizyczną, fizjologiczną, genetyczną, psychiczną, ekonomiczną, kulturową lub społeczną tożsamość osoby fizycznej'".

Tak samo dane osobowe definiuje Sąd Najwyższy; np. w wyroku z 6 czerwca 2003 roku stwierdził, że są to "nie tylko informacje o imieniu i nazwisku, dacie i miejscu urodzenia czy miejscu zamieszkania, lecz także inne informacje dotyczące np. stosunków rodzinnych, wykonywanego zawodu czy miejsca pracy, które umożliwiają identyfikację osoby w danym środowisku".

Prawo prasowe nie przewiduje kar za złamanie zakazu z art. 13 ust. 2. W takim przypadku można zastosować przepisy Kodeksu karnego. "Rozpowszechnianie danych ofiary z rozprawy prowadzonej z wyłączeniem jawności np w sprawie o pedofilę, to przestępstwo z art. 241.2 kk. Odpowiada nie tylko ten, kto 1szy ujawnił dane, ale każdy,kto podawał je dalej np w tweetach, tv, necie" - napisał na Twitterze dr hab. Mikołaj Małecki z Katedry Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego (pisownia oryginalna).

- Nie trzeba wielkiej znajomości Kodeksu karnego, wystarczy respektowanie zasad etycznych, refleksja o tym, jaki interes publiczny miałby przemawiać za ujawnieniem informacji z takiego procesu - podsumowuje sędzia Laskowski.

Kodeksy etyczne publicznego radia i telewizji a rzeczywistość

Oba rządowe media, które jako pierwsze podały informacje o ofiarach pedofila Krzysztofa F., mają swoje kodeksy etyczne. W "Zasadach etyki zawodowej w Polskim Radiu" zapisano m.in.: "Każdy ma prawo do ochrony swej prywatności i intymności. Naruszenie tej zasady może nastąpić jedynie wówczas, gdy zezwala na to prawo". W "Zasadach etyki dziennikarskiej w Telewizji Polskiej S.A. – informacja, publicystyka, reportaż, dokument, edukacja" również zapisano: "Każdy ma prawo do ochrony swej prywatności i intymności. Dziennikarz nie może bez zgody osoby zainteresowanej rozpowszechniać informacji oraz danych dotyczących prywatnej sfery jej życia. Naruszenie tej zasady może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w przepisach prawa".

Z oceny szefa komisji do spraw pedofilii wynika, że w obu mediach te zasady naruszono. W TVN24 Błażej Kmieciak mówił o materiałach z końca grudnia i początku stycznia jako o takich, które "mogły doprowadzić do tego, że osoba skrzywdzona została rozpoznana". 

- Media mają, co do zasady, dostęp do akt sądowych. Byłoby źle, gdyby takiego dostępu nie miały, bo wtedy nie mogłyby informować o różnych rzeczach, które są istotne dla życia społecznego - komentuje w rozmowie z Konkret24 dr Adam Bodnar, były Rzecznik Praw Obywatelskich. - Ale z tym dostępem wiąże się wielka odpowiedzialność, w jaki sposób zdobyte informacje media używają, zwłaszcza jeśli chodzi o osoby małoletnie. Dziennikarze, zanim cokolwiek opublikują, muszą się zastanowić, czy nie sprowadzają niebezpieczeństwa na młodego człowieka - podkreśla. I dodaje: - Jeżeli jeszcze dochodzi do sytuacji, w której wykorzystuje się politycznie taką historię, to mamy taki efekt, jaki mamy.

Jeśli doświadczasz problemów emocjonalnych i chciałbyś uzyskać poradę lub wsparcie, tutaj znajdziesz listę organizacji oferujących profesjonalną pomoc. W sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia zadzwoń na numer 997 lub 112. GDZIE SZUKAĆ POMOCY W TRUDNYCH EMOCJONALNIE SYTUACJACH >>>

Autorka/Autor:Piotr Jaźwiński

Źródło: Konkret24

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

"To jest mocne" - napisał rzecznik rządu Adam Szłapka, publikując w mediach społecznościowych "wyciąg z systemu wizowego", który miał udowadniać, że za rządów Zjednoczonej Prawicy nie kontrolowano migracji do Polski. Tylko że akurat nie te dane to pokazują.

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

Po rocznicy rzezi wołyńskiej w sieci pojawiło się zdjęcie, które rzekomo przedstawia szczątki ofiar w zbiorowej mogile. Drastyczny opis informuje o "10 000 czaszkach małych dzieci". Fotografia nie ma jednak nic wspólnego z ludobójstwem na Wołyniu. Wyjaśniamy, co wiadomo o grobie i ofiarach, które się w nim znajdują.

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

Źródło:
Konkret24

"Biurokratyczny zamordyzm w plastikowym wydaniu" - grzmiał w Sejmie poseł Konfederacji Witold Tumanowicz, twierdząc, że szwedzka fundacja wykazała wzrost liczby wyrzucanych nakrętek po tym, jak Unia Europejska nakazała przytwierdzać je do butelek. Tylko że to nieprawda.

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

Źródło:
Konkret24

Podczas gdy polski polityk wprost podważa zbrodnie popełnione w Auschwitz-Birkenau, w sieci rozpowszechniane są grafiki AI, które mają imitować autentyczne obrazy pokazujące sceny z tego obozu zagłady. Powstają często na bazie prawdziwych, zachowanych zdjęć. "Manipulowanie takim obrazem dla rozrywki bezcześci go" - przestrzega muzeum. Apeluje o niepodawanie dalej takich postów.

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Źródło:
Konkret24

Iga Świątek pokonała Amandę Anisimovą w finale Wimbledonu, przechodząc do historii tenisa. Jej zwycięstwo skomentował premier Donald Tusk, lecz nie ustrzegł się przy tym wpadki.

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Źródło:
Konkret24

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Te historie poruszają. Szczególnie tych rodziców, którzy stracili dzieci, a teraz widzą zdjęcia nastolatków i czytają, że zginęli w wypadkach, lecz ich organy posłużyły do przeszczepów. Autorzy takich wpisów "błagają o udostępnienia" - a my ostrzegamy: to fake newsy.

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS postanowił zaalarmować o wzroście bezrobocia wśród młodych ludzi w Polsce. Choć posłużył się wiarygodnymi danymi, to przedstawił je w taki sposób, że czytelnik może wyciągać błędne wnioski. Wyjaśniamy.

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24