FAŁSZ

PRL-owska fałszywka o Geremku żyje w internecie. "Utwór przez ubeków napisany" 

Źródło:
Konkret24
To on otwierał Polsce drogę do NATO. Od śmierci Bronisława Geremka mija dziesięć lat
To on otwierał Polsce drogę do NATO. Od śmierci Bronisława Geremka mija dziesięć latFakty TVN
wideo 2/5
To on otwierał Polsce drogę do NATO. Od śmierci Bronisława Geremka mija dziesięć latFakty TVN

Według fałszywego przekazu rozpowszechnianego w sieci profesor Bronisław Geremek miał kiedyś przyznać w wywiadzie robionym przez Hannę Krall, że nienawidzi Polaków. To nieprawda – co wyjaśniała już sama Krall, ale także historycy. W PRL-u Geremek był ofiarą czarnej propagandy.

Cytat z rzekomego wywiadu, jakiego miał udzielić Bronisław Geremek w 1981 roku, co jakiś czas wraca w internecie – ostatnio w lipcu tego roku, przy okazji 16. rocznicy jego śmierci. W odpowiedzi na post Tomasza Lisa, który przypomniał o "jednym z ojców założycieli III RP", anonimowy internauta zareagował wpisem: "Dz****rz i antypolak. Na pochybel" (cenzura od redakcji, pisownia oryginalna). Dołączył ilustrację ze zdjęciem Geremka i cytatem z rozmowy, jaką miała z nim rzekomo przeprowadzić Hanna Krall. Był to zrzut ekranu z facebookowego wpisu sprzed pięciu lat na profilu Ojczyzna Moja Polska. Tekst brzmi:

"Hanna Krall: Panie profesorze, wydaje mi się, że pan niezbyt lubi Polaków! Niezbyt lubię? Takie określenie jest niezbyt ścisłe! Ja ich po prostu nienawidzę. Tak nienawidzę, że nie wiem jak to wyrazić słowami. Cały ruch społeczny, który tworzymy oraz ożywimy go najróżnorodniejszymi nurtami politycznymi, ma na celu doprowadzić do takich zmian w strukturze państwowo-gospodarczej Polski, aby Żydom w Polsce żyło się zawsze lepiej jak Polakom".

FAŁSZ
Fałszywka o Bronisławie Geremku spreparowana przez służby w czasach PRL - a teraz przypominana w interneciex.com

Na grafice podano, że to fragment z "utajnionego wywiadu Hanny Krall z 1981 roku". Post wyświetlono ponad 12 tysięcy razy. Wśród komentarzy było wiele wpisów obrażających Geremka, lecz niektórzy internauci pisali: "Farmazony"; "To fałszywka bezpieki. Dosyć oczywista, choć nie dla wszystkich jak widać"; "Fejk spreparowany w l. 80-tych przez SB. Opublikowany w komunistycznym ''Żołnierzu Wolności'".

Bo rzeczywiście sprawa tego rzekomego cytatu jest znana – to jedna z fałszywek spreparowanych w czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przez służby specjalne. W erze internetu i mediów społecznościowych wróciła i wykorzystują ją ci, którzy obrażając pamięć Bronisława Geremka, próbują podważyć jego dokonania.

Krall: "Utwór" spreparowany przez służby PRL

Bronisław Geremek urodził się w Warszawie 6 marca 1932 roku w rodzinie żydowskiej. Podczas drugiej wojny światowej ocalał dzięki ucieczce z warszawskiego getta. Wybitny historyk, związany z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk. Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, ale wystąpił z niej w 1968 roku. Od drugiej połowy lat 70. był zaangażowany w działalność opozycji demokratycznej w PRL-u. Członek i wykładowca nielegalnego Towarzystwa Kursów Naukowych; po ogłoszeniu stanu wojennego w 1981 roku został internowany. Jako główny strateg "Solidarności" przyczynił się do opracowania planów i negocjacji zmian ustroju politycznego. Współprzewodniczył zespołowi ds. reform politycznych, który pracował podczas rozmów Okrągłego Stołu.

Po 1989 roku Geremek był posłem na Sejm, do 2001 roku. W latach 1997-2000 był ministrem spraw zagranicznych. Pracował na rzecz włączenia Polski zarówno w struktury Unii Europejskiej, jak i NATO. 12 marca 1999 roku, jako minister spraw zagranicznych w rządzie Jerzego Buzka, podpisał dokumenty potwierdzające przystąpienie Polski do Sojuszu Północnoatlantyckiego. W 2004 roku został wybrany posłem do Parlamentu Europejskiego z komitetu Unii Wolności. Zginął w 2008 roku w wypadku samochodowym.

Rzekome słowa Geremka o nienawiści do Polaków mają pochodzić z wywiadu przeprowadzonego przez pisarkę i dziennikarkę Hannę Krall. Rozmowę przeprowadziła w 1981 roku, ale żaden fragment wywiadu nie został ocenzurowany, by później zostać "ujawnionym". W 1997 roku Hanna Krall napisała w "Gazecie Wyborczej" artykuł tłumaczący, jak powstała fałszywka, który przypomniano w "GW" w 2008 roku. Tytuł: "Bronisław Geremek w 'utworze' SB. Człowiek uwierzy we wszystko".

Jak opisywała, jej rozmowa z Geremkiem dotyczyła głównie doradców "Solidarności" i ich roli w związku zawodowym. "Rozmawialiśmy w prywatnym mieszkaniu. Nie było postronnych osób. Notowałam w zeszycie. Nikt nie nagrywał, nie filmował i nie robił zdjęć" - pisała Krall. Rozmowa ukazała się w "Polityce" – "bez ingerencji cenzury i bez skreśleń". Krall relacjonuje, że już w pierwszym tygodniu stanu wojennego "Wiadomości Szczecińskie" i "Żołnierz Wolności" opublikowały słowa, które w trakcie rozmowy nie padły, przypisały je politykowi i dziennikarce, informując, że "jest to fragment rozmowy z Bronisławem Geremkiem" usunięty z tekstu autorstwa Krall przez wydawców i cenzorów "Polityki". Gazety twierdziły, że cała rozmowa została zarejestrowana przez "ekipę radia i telewizji KKP NSZZ 'Solidarność'".

Krall postanowiła oskarżyć obie redakcje o zniesławienie, jednak zrezygnowała z procesu po słowach swojego adwokata: "Nie można wygrać w stanie wojennym z 'Żołnierzem Wolności'. Przegramy, to oczywiste" - miał jej powiedzieć mec. Krzysztof Piesiewicz. "Uważam, że - jak wiele innych fałszywek - i ta powstała w bezpiece. (...) Utwór ten, przez ubeków napisany czy przez wojskowych, mniejsza o to, jest jednym z najbardziej idiotycznych tekstów, jakie czytałam w życiu"- podsumowała Hanna Krall. "Na co cierpią ludzie, którzy poważnie traktują fałszywkę o Geremku? Na wszystko. Na biedę, na nieudolność, na brak wykształcenia i na lęk przed wymagającym światem. Czytając tę brednię - uspokajają się. Już wiedzą, dlaczego jest źle, dlaczego stracili pracę, córka się rozwodzi, a syn stał się narkomanem" - oceniła.

Profesor Friszke: Geremek ofiarą czarnej propagandy

Konkret24 zapytał prof. Antoniego Dudka, historyka i politologa z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, co wiadomo o sprawie cytatu z wywiadu Hanny Krall. "Ten rzekomy wywiad B. Geremka dla Hanny Krall z 1981 r. został oczywiście sfabrykowany - najpewniej przez SB" – odpisał nam profesor.

Już w 2019 roku grafika z tym cytatem zyskiwała popularność w polskim internecie. W 2023 roku, gdy rozpowszechniano ją na Facebooku, fałszywkę weryfikowała redakcja fact-checkingowa Demagog. Skontaktowała się z działającą od 2008 roku Fundacją Geremka, której przedstawiciele stwierdzili, że "cytat znajdujący się na grafice nie jest prawdziwy".

W 2007 roku głos w tej sprawie zabrał prof. Andrzej Friszke z Polskiej Akademii Nauk. W artykule opublikowanym przez "Więź" opisywał, jak prof. Geremek padł ofiarą komunistycznej propagandy. "Jednocześnie Geremek był przedmiotem ataków większych niż ktokolwiek z doradców. Jego osobowość — intelektualisty zachowującego pewien dystans, a zarazem cieszącego się bezgranicznym zaufaniem Wałęsy — budziła nieufność i podejrzenia o to, że manipuluje Związkiem. Oskarżenia o manipulacje powracały falami od marca 1981 r. i przyczyniły się do tego, że Geremek otrzymał na Zjeździe zbyt mało głosów, aby wejść do Komisji Krajowej. Była to dla niego przykra porażka, ale też dowód, że mechanizm wyborczy często eliminował ludzi najwybitniejszych. Do porażki zapewne przyczyniła się też czarna propaganda, którą przeciw Geremkowi operowały władze. Jej szczególnie dobitnym wyrazem był rzekomy wywiad udzielony Hannie Krall, w którym Geremek miał się przedstawiać jako rzecznik interesów żydowskich i wróg Polski. Fałszywka opublikowana w organie wojska 'Żołnierzu Wolności', krążyła po kraju i nie było sposobu, by jednoznacznie wykazać, że jest to produkt haniebnej dezinformacji. Niestety, ta fałszywka, najpewniej spreparowana przez MSW lub nawet KGB, służy do dnia dzisiejszego oczernianiu postaci Geremka (jest eksponowana na niektórych stronach internetowych). Dla tworzącej się w 'Solidarności' nacjonalistycznej frakcji 'prawdziwych Polaków' takie treści były przyjemną strawą" - czytamy w tekście z "Więzi".

Jak pokazuje cytowany wyżej post i powracająca co jakiś czas w sieci fałszywka, profesor ma rację – sfabrykowany najprawdopodobniej przez PRL-owskie służby "utwór" zyskał dzięki internetowi drugie życie i znowu służy dyskredytowaniu postaci oraz dorobku profesora Geremka. Przestrzegamy więc przed rozpowszechnianiem tego fejka.

Autorka/Autor:Zuzanna Karczewska

Źródło: Konkret24

Źródło zdjęcia głównego: PAP/Paweł Kula

Pozostałe wiadomości

Posłowie i senatorowie PiS mieli wpłacać na partię minimum tysiąc złotych miesięcznie, europosłowie PiS - minimum pięć tysięcy. Tak zarządził Jarosław Kaczyński, gdy PiS nie dostał części subwencji. Konkret24 pozyskał rejestr wszystkich wpłat dla tej partii za 2024 rok. Oto kto wpłacił najwięcej, a kto w ogóle.

Mieli "wspierać partię finansowo". Kto ile wpłacił? Mamy rejestry PiS

Mieli "wspierać partię finansowo". Kto ile wpłacił? Mamy rejestry PiS

Źródło:
TVN24+

Po śmierci papieża Franciszka i ogłoszeniu żałoby narodowej internauci przekonują, jakoby po 1945 roku tylko raz "po śmierci obcokrajowca" władze naszego państwa tak zdecydowały. Ale to nie jest prawda.

Żałoby narodowe w Polsce. Nie tylko dla uczczenia Polaków

Żałoby narodowe w Polsce. Nie tylko dla uczczenia Polaków

Źródło:
Konkret24

Czy Grzegorz Braun ma szansę na poparcie zapewniające mu wejście do drugiej tury wyborów prezydenckich? Taki scenariusz sugeruje sondaż, który miał zostać wykonany przez znany ośrodek badania opinii publicznej. Lecz ta sondażownia nigdy czegoś takiego nie opublikowała.

Braun notuje "olbrzymi wzrost poparcia"? To nie ten CBOS

Braun notuje "olbrzymi wzrost poparcia"? To nie ten CBOS

Źródło:
Konkret24

Miliony wyświetleń notuje w sieci nagranie przedstawiające grupę osób idących nocą z walizkami przez miasto. Zostało opublikowane, by zwrócić uwagę na pewien problem mieszkańców - tymczasem internauci wykorzystują je do hejtu na cudzoziemców i migrantów. Przestrzegamy przed jego rozpowszechnianiem.

"Nocą, żeby ludzie nie widzieli"? Ten film miał inny cel

"Nocą, żeby ludzie nie widzieli"? Ten film miał inny cel

Źródło:
Konkret24

Do szpitala w Oleśnicy europoseł i poseł przybyli z "interwencją poselską" w celu "obywatelskiego zatrzymania" lekarki. Tak przynajmniej tłumaczyli się Grzegorz Braun i Roman Fritz. Jednak politycy powołali się na przepisy, które ich zachowania nie dotyczą. Wyjaśniamy, dlaczego przekroczyli uprawnienia.

Braun w szpitalu w Oleśnicy. Co jest interwencją poselską, a co nie

Braun w szpitalu w Oleśnicy. Co jest interwencją poselską, a co nie

Źródło:
Konkret24

Według popularnego w sieci przekazu dopiero po zmianie prezydenta USA - czyli po powrocie na to stanowisko Donalda Trumpa - w Nowym Jorku mogła się odbyć procesja wielkanocna. Dowodem ma być opublikowane wideo. Tylko że nie ma ono nic wspólnego z Wielkanocą.

Procesja w Nowym Jorku możliwa dopiero za Trumpa? Co to za nagranie

Procesja w Nowym Jorku możliwa dopiero za Trumpa? Co to za nagranie

Źródło:
Konkret24

Czy marszałek Sejmu Szymon Hołownia spowodował wypadek samochodowy i wjechał w ogrodzenie? Na podstawie pewnego nagrania twierdzi tak wielu internautów, według części z nich - polityk musiał być pod wpływem alkoholu. Ale Hołownia w żadnym takim zdarzeniu nie brał udziału. Jego sztab wyborczy zaprzecza, a my wyjaśniamy ten przekaz.

Hołownia wjechał autem w płot? Jest odpowiedź sztabu

Hołownia wjechał autem w płot? Jest odpowiedź sztabu

Źródło:
Konkret24

Teksty z trzynastu polskich serwisów informacyjnych wykorzystano w kolejnej fazie operacji wpływu prowadzonej przez rosyjski ośrodek dezinformacji. W specjalnie tworzonych postach linkowano do artykułów, które zawierały treści przydatne Kremlowi. A potem w ruch szły boty.

Operacja Doppelganger. Cel: polskie wybory

Operacja Doppelganger. Cel: polskie wybory

Źródło:
Konkret24

Internauci zachwycają się postawą pilota, który rzekomo złamał procedury, by ratować ludzkie życie. Chodzi o o popularne nagranie z momentu lądowania samolotu, które krąży w sieci - także polskiej. Historia jest fascynująca, lecz nieprawdziwa.

"Przewożę serce dawcy". "Łamiesz zasady, zmień kurs!". Co to za film

"Przewożę serce dawcy". "Łamiesz zasady, zmień kurs!". Co to za film

Źródło:
Konkret24

Donald Trump nie wysłał własnego samolotu po 200 żołnierzy, którzy utknęli na Florydzie. A publikowane nagrania z wypadku księżnej Diany nie zawsze pokazują to zdarzenie. Wytworzenie zbiorowej fałszywej pamięci - zwanej efektem Mandeli - to jeden z celów ośrodków dezinformacji. Fake newsy wspomagają ten mechanizm.

Efekt Mandeli - co to jest? Możesz być ofiarą

Efekt Mandeli - co to jest? Możesz być ofiarą

Źródło:
Konkret24

W obwodzie Kurskim w Rosji miały zostać odkryte tysiące ciał zagranicznych najemników walczących dla Ukrainy, w tym Polaków - wykres z taką informacją krąży ostatnio w sieci. Wystarczy spojrzeć, które strony i profile rozpowszechniają ten przekaz, by stwierdzić: to kolejna odsłona prokremlowskiej propagandy.

Ciała "polskich najemników" w Rosji? Uwaga na ten wykres

Ciała "polskich najemników" w Rosji? Uwaga na ten wykres

Źródło:
Konkret24

Politycy Prawa i Sprawiedliwości po raz kolejny forsują przekaz wymierzony w cudzoziemców przebywających w Polsce. Teraz wykorzystują do niego zdjęcie z Nadarzyna, publikując je z fałszywym komentarzem.

"Nadarzyn 2025"? Nie. To "wielkopostne chrześcijaństwo" posła Warchoła

"Nadarzyn 2025"? Nie. To "wielkopostne chrześcijaństwo" posła Warchoła

Źródło:
Konkret24

Komentując słowa Donalda Tuska o repolonizacji, poseł PiS Michał Wójcik stwierdził, że jej przykładem była fuzja Orlenu i Lotosu z czasów rządów Zjednoczonej Prawicy. Eksperci są jednak innego zdania.

Poseł Wójcik: fuzja Orlenu i Lotosu to repolonizacja. Wręcz przeciwnie

Poseł Wójcik: fuzja Orlenu i Lotosu to repolonizacja. Wręcz przeciwnie

Źródło:
Konkret24

Krytykując obecny rząd, opozycja opowiada o "narodowym programie rozbrajania" Polski, twierdząc, że nie są realizowane wcześniej zawarte kontrakty na uzbrojenie. Jarosław Kaczyński jako dowód wskazuje zakup wyrzutni Himars i Chunmoo. Nie ma racji.

Kaczyński o Himarsach i koreańskich wyrzutniach: "to zostało zatrzymane". Nie zostało

Kaczyński o Himarsach i koreańskich wyrzutniach: "to zostało zatrzymane". Nie zostało

Źródło:
Konkret24

Straszenie Ukraińcami i nastawianie Polaków negatywnie do uchodźców zza wschodniej granicy - to cel rozpowszechnianego przez działaczy Konfederacji i Ruchu Narodowego przekazu. Jest on fałszywy, a powstał na podstawie tekstu jednego z ukraińskich serwisów.

Ukraińcy "masowo sięgną po polskie obywatelstwo"? Skąd ta teza

Ukraińcy "masowo sięgną po polskie obywatelstwo"? Skąd ta teza

Źródło:
Konkret24

Wicemarszałek Sejmu Krzysztof Bosak, powołując się na dane niemieckiej policji, opowiada o "ludziach przywożonych z wewnątrz niemieckiego kraju" do Polski. Tylko że owe statystyki nie dotyczą takich przypadków. Polityk Konfederacji manipuluje.

Bosak o "wpychaniu migrantów" z Niemiec. Czego nie rozumie

Bosak o "wpychaniu migrantów" z Niemiec. Czego nie rozumie

Źródło:
Konkret24

Obchody 1000-lecia Królestwa Polskiego i 500-lecia hołdu pruskiego wywołały dyskusję na temat faktycznej daty koronacji pierwszego króla Polski i udziału w niej niemieckiego cesarza. Wyjaśniamy, skąd rozbieżność dat.

Koronowany przez niemieckiego cesarza? Jak to z Chrobrym było

Koronowany przez niemieckiego cesarza? Jak to z Chrobrym było

Źródło:
Konkret24

Konfederacja opowiada, że na podstawie wydawanych pozwoleń na pracę dla cudzoziemców można stwierdzić, że Donald Tusk "sprowadza rocznie do Polski 100 tysięcy islamskich imigrantów". To jednak manipulacja: pozwolenie na pracę nie znaczy "sprowadzenia" do Polski.

Tusk "sprowadza 100 tysięcy islamskich imigrantów"? Manipulacja

Tusk "sprowadza 100 tysięcy islamskich imigrantów"? Manipulacja

Źródło:
Konkret24

Karol Nawrocki ogłosił, że jako prezydent zrobi wszystko, by "to Polacy mieli pierwszeństwo w korzystaniu z polskiej służby zdrowia". Szef jego sztabu wyborczego przekonuje, że kandydat PiS podał już wcześniej szczegóły swojego kontrowersyjnego pomysłu - to nieprawda.

Nawrocki zapowiada "pierwszeństwo" Polaków w kolejkach do lekarzy. A szczegóły?

Nawrocki zapowiada "pierwszeństwo" Polaków w kolejkach do lekarzy. A szczegóły?

Źródło:
Konkret24

Niemcy "podrzucili", "przerzucili" do Polski "dziewięć tysięcy nielegalnych migrantów" - powtarzają od dłuższego czasu politycy Konfederacji i PiS. Choć ta liczba pochodzi z niemieckich statystyk, taki przekaz jest manipulacją i grą na emocjach mającą wzbudzać niepokój w społeczeństwie. Bo wcale nie chodzi głównie o przybyszy z Afryki czy Azji. Wyjaśniamy.

"Tysiące migrantów podrzuconych z Niemiec". Co się kryje za tą liczbą

"Tysiące migrantów podrzuconych z Niemiec". Co się kryje za tą liczbą

Źródło:
Konkret24

W kampanii prezydenckiej politycy PiS punktują kandydata PO Rafała Trzaskowskiego za to, że "nie jest szczery". Bo Warszawa przystąpiła do organizacji C40 Cities, a to - według nich - pociąga za sobą szereg limitów i zakazów, o których Trzaskowski w kampanii nie mówi. Jak jest naprawdę?

"Tego chce Trzaskowski". Opozycja straszy zakazem jedzenia mięsa i nabiału

"Tego chce Trzaskowski". Opozycja straszy zakazem jedzenia mięsa i nabiału

Źródło:
Konkret24

Internauci kpią, że Magdalena Biejat "z geografii nie jest dobra", ponieważ jako państwo wymieniła Frankfurt. Nagranie, które ma tego dowodzić, zostało jednak przycięte, a wypowiedź kandydatki na prezydenta wyrwana z kontekstu.

Biejat wymieniła Frankfurt jako "państwo na F"? Nagranie jest ucięte

Biejat wymieniła Frankfurt jako "państwo na F"? Nagranie jest ucięte

Źródło:
Konkret24

Jarosław Kaczyński spotyka się ostatnio z sympatykami PiS, zachęcając do głosowania na Karola Nawrockiego. Obiecuje, że będzie on najlepszym prezydentem na trudne czasy, bo obecny rząd już doprowadził do tego, "żeśmy się cofnęli" w rozwoju kraju. Na dowód przytacza statystyki - ale błędnie.

Kaczyński o rozwoju kraju: "żeśmy się cofnęli". Nieprawda

Kaczyński o rozwoju kraju: "żeśmy się cofnęli". Nieprawda

Źródło:
Konkret24

Czy ogórki mogą się stać tematem publicznej debaty w kampanii prezydenckiej? Owszem, jeśli dzięki temu można zarzucić konkurentowi hipokryzję. Po tym, jak Rafał Trzaskowski zachwalał na wiecu ogórki pewnego polskiego producenta, oponenci przekonują, że te ogórki "wyprodukowano w Niemczech". Firma, która stała się ofiarą politycznego sporu, wyjaśnia.

PiS: Trzaskowski promuje "niemieckie" ogórki. Mamy wyjaśnienie

PiS: Trzaskowski promuje "niemieckie" ogórki. Mamy wyjaśnienie

Źródło:
Konkret24

Miało być spełnienie obietnicy, wyszło rozwiązanie, którego skutki budzą wątpliwości. Choć niektórzy politycy koalicji przekonują, że zmiana składki zdrowotnej dla przedsiębiorców to realizacja jednego ze 100 konkretów czy punktu umowy koalicyjnej. Rzeczywistość wyraźnie rozmija się z deklaracjami.

Zmiana składki zdrowotnej: realizacja obietnic? Niezupełnie

Zmiana składki zdrowotnej: realizacja obietnic? Niezupełnie

Źródło:
Konkret24

"Warszawa, Ursynów" - z takim opisem krąży w polskiej sieci nagranie pokazujące tłum muzułmanów modlących się obok jakiegoś osiedla. To jednak inne miasto.

Muzułmanie na Ursynowie? To nie Warszawa

Muzułmanie na Ursynowie? To nie Warszawa

Źródło:
Konkret24

Nagłaśniany przez polityków prawicy przekaz, że rząd planuje otworzyć w Czerwonym Borze ośrodek dla "nielegalnych imigrantów", zamiast tworzyć tam planowaną jednostkę wojskową, jest nie tylko nieprawdziwy - to niebezpieczna gra na emocjach. To, do czego prowadzi, pokazały wydarzenia z niedzieli.

Czerwony Bór: ośrodek dla migrantów zamiast jednostki wojskowej? Manipulacja PiS

Czerwony Bór: ośrodek dla migrantów zamiast jednostki wojskowej? Manipulacja PiS

Źródło:
Konkret24