Spór o gdańskie obchody. Wojewoda udostępnia wnioski Solidarności

Konkret24 jako pierwszy zobaczył wniosek o wyrażenie zgody na organizację przez trzy lata zgromadzeń cyklicznych na placu Solidarności w Gdańsku przed pomnikiem Poległych Stoczniowców. Skierował je do wojewody pomorskiego Dariusza Drelicha szef Organizacji Międzyzakładowej NSZZ "Solidarność" Stoczni Gdańskiej i radny Prawa i Sprawiedliwości sejmiku pomorskiego Karol Guzikiewicz. Wojewoda się zgodził.

Chodzi o pięć dni w roku: 10 kwietnia, 3 maja, 4 czerwca, 14 sierpnia i 11 listopada. W pierwotnym wniosku związek wnioskował także o zgodę na 31 sierpnia, 13 grudnia i 16 grudnia, jednak w późniejszej korekcie wniosku z tych dni zrezygnował. Decyzja została wydana na okres trzech lat.

15 lutego samorządowcy powołali komitet organizujący 30. rocznicę wyborów 4 czerwca w Gdańsku. Ogłosili to na zwołanej konferencji prasowej między innymi ówczesna p.o prezydenta Gdańska Aleksandra Dulkiewicz oraz prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.

Prezydenci mówili, że 4 czerwca ma być świętem wolności i solidarności. Obchody 30. rocznicy pierwszych częściowo wolnych wyborów mają trwać od 1 do 11 czerwca, ale kulminacją będzie 4 czerwca. O godz. 12 w miastach całej Polski ma rozbrzmieć hymn narodowy.

Dulkiewicz zapowiedziała wówczas, że "podpiszemy deklarację wolności i solidarności. Podpiszemy ją 4 czerwca w Gdańsku, na placu Wolności przed pomnikiem Poległych Stoczniowców 1970 r., który zostanie opasany okrągłym stołem" (z tego ostatniego elementu potem się wycofała - red.).

Już trzy dni później, 18 lutego, na biurko wojewody pomorskiego trafił pierwszy wniosek (później doprecyzowywany) Karola Guzikiewicza, wiceszefa Organizacji Międzyzakładowej NSSZ "Solidarność" w Stoczni Gdańskiej, w którym zwracał się o zgodę na organizację zgromadzeń cyklicznych w tym samym miejscu i czasie, o którym mówiła Dulkiewicz.

Guzikiewicz tłumaczył potem w rozmowie z Konkret24, że chce, aby plac był "odpolityczniony".

Zgodnie z ustawą prawo o zgromadzeniach, można się zwrócić do wojewody o wyrażenie zgody na cykliczne organizowanie zgromadzeń, gdy w ciągu ostatnich trzech lat co najmniej raz w roku w dniach świąt państwowych i narodowych tego rodzaju wydarzenia odbywały się chociażby nie w formie zgromadzeń i miały na celu w szczególności uczczenie doniosłych i istotnych dla historii Rzeczypospolitej Polskiej wydarzeń.

Gdy na początku kwietnia pytaliśmy Karola Guzikiewicza, jakie uroczystości organizował w ostatnich trzech latach, zapewniał że "dopasowywał treść wniosku do ustawy".

- Rocznica 10 kwietnia to nie tylko Smoleńsk, ale też Katyń, a w Pomniku Poległych Stoczniowców znajduje się ziemia katyńska - mówił Guzikiewicz. - 14 sierpnia to mała znana data rozpoczęcia strajku, a 3 maja i 11 listopada to oczywiście święta państwowe - dodawał i podkreślał, że w tych wszystkich dniach Solidarność składała kwiaty pod pomnikiem, były przemówienia, lekcje szkolne.

Teraz oprócz słów szefa związkowców, są też dokumenty. Po dwóch tygodniach oczekiwania, Konkret24 dostał z urzędu wojewody pomorskiego komplet wniosków, które złożył Karol Guzikiewicz. Jednak przedstawione dokumenty właściwie nie mówią nic więcej o organizowanych przez niego w przeszłości uroczystościach.

We wzorze dostępnym we wszystkich urzędach wojewódzkich w rubryce "informacje o zgromadzeniu" wnioskujący informuje o tym, w jakich dniach w ciągu ostatnich trzech lat organizował zgromadzenia o charakterze cyklicznym i w jakich dniach planuje je przez najbliższe lata organizować. Podaje miejsce, czas, ewentualną trasę przejścia, przewidywaną liczbę uczestników oraz informację o środkach bezpieczeństwa.

Składający wniosek nie musi przedstawiać żadnych dowodów na zorganizowanie przez siebie zgromadzeń w przeszłości. Zgodnie z ustawą nie muszą być one nigdzie formalnie zgłoszone. Wniosek opiera się jedynie na pisemnej deklaracji.

Karol Guzikiewicz napisał we wniosku, że organizuje od 1989 roku zgromadzenia 3 maja, 4 czerwca, 14 sierpnia i 11 listopada, a 10 kwietnia od 8 lat na placu Solidarności wokół Pomnika Poległych Stoczniowców. I to całość informacji o uroczystościach z przeszłości. Jako cel zgromadzenia, w tym wskazanie spraw publicznych, których ma dotyczyć zgromadzenie, związek wpisał "uczczenie doniosłych i istotnych dla historii Rzeczpospolitej Polskiej wydarzeń".

Wniosek Organizacji Międzyzakładowej NSZZ Solidarność w Stoczni Gdańskiej o wyrażenie zgody na cykliczne organizowanie zgromadzeń

Korekta wniosku

Informacja uzupełniająca (wszystkie dokumenty zostały zanonimizowane przez Pomorski Urząd Wojewódzki)

Na początku kwietnia adwokatka Sylwia Gregorczyk-Abram z Inicjatywy Wolne Sądy odpowiadała na pytanie jak sprawdzić, czy organizator organizował wcześniej jakieś wydarzenia.

- To jest wszystko uznaniowość organu (wojewody - red.). My wiemy, że jego uzasadnienie (wojewody pomorskiego, Dariusza Drelicha - red.) jest skąpe i trudno to zweryfikować - oceniała wówczas prawniczka.

Gdy teraz z nią rozmawiamy o złożonych przez Karola Guzikiewicza dokumentach, stwierdza, że dla niej "to za mało".

- Zgoda wojewody nie może opierać się tylko na jednostronnej deklaracji organizatora o organizowaniu w przeszłości jakichś wydarzeń. To powinno być sprawdzalne, weryfikowalne. Zwłaszcza, że decyzja wojewody ogranicza konstytucyjną wolność gromadzeń innych osób - ocenia Gregorczyk-Abram w rozmowie z Konkret24.

- Zgoda na zgromadzenie cykliczne ma formę decyzji administracyjnej. W prowadzonym postępowaniu obowiązek zgromadzenia dowodów i ustalenia stanu faktycznego ciąży więc przede wszystkim na wojewodzie, a nie na wnioskodawcy – mówi w rozmowie z Konkret24 z dr Sebastian Gajewski z Centrum Daszyńskiego, autor komentarza do ustawy "Prawo o zgromadzeniach".

Podkreśla, że bez względu na to, co jest we wniosku, to wojewoda jest zobowiązany do ustalenia w sposób wyczerpujący wszystkich przesłanek, które udowadniałyby, że dany wnioskodawca organizował w przeszłości zgromadzenia o charakterze cyklicznym.

Na pytanie, jakie dowody mogłyby o tym świadczyć, Gajewski odpowiada, że na miejscu wojewody zwróciłby się do podległych mu urzędników o sprawdzenie, czy są w przestrzeni publicznej zdjęcia z takich wydarzeń, wpisy w mediach społecznościowych, relacje prasowe, notatki, czy choćby rachunki za złożone wieńce czy kwiaty. O takie informacje zwróciłby się też do Solidarności.

W ocenie eksperta, "taki materiał dowodowy uwiarygadniałby informacje zawarte w złożonym wniosku".

Ani na stronie internetowej Organizacji Międzyzakładowej NSSZ "Solidarność" w Stoczni Gdańskiej, ani na profilu facebookowym, do którego odsyła, pod datą 4 czerwca oraz w dniach późniejszych w ostatnich trzech latach nie ma żadnych informacji o organizowanych w tym dniu obchodach.

- Robiliśmy nieoficjalne uroczystości - zapewniał na początku kwietnia Guzikiewicz Konkret24.

Zapytaliśmy w pomorskim urzędzie wojewódzkim, w jaki sposób wojewoda weryfikował informacje podane przez wnioskodawcę odnośnie organizowania przez niego w latach wcześniejszych zgromadzeń.

Na początku kwietnia w rozmowie z reporterem "Faktów" TVN, Dariusz Drelich stwierdził, że Solidarność "ma prawo wystąpić o taką zgodę i tylko związek zawodowy o to wystąpił. Zresztą nie tylko na 4 czerwca".

Gdy reporter zapytał wojewodę o to, co i kiedy Solidarność organizowała w Gdańsku w ostatnich trzech latach, ten odparł, że w tej chwili nie odpowie ile wydarzeń dokładnie. - Na pewno wiele - stwierdził.

"Wnioskodawca złożył wyjaśnienia o organizowanych wcześniej wydarzeniach i podał, że nie były one organizowane w formie zgromadzeń publicznych, w związku z czym nie były zgłaszane do Urzędu Miejskiego w Gdańsku. Art. 26a ust. 1 ustawy Prawo o zgromadzeniach mówi, że wydarzenia nie muszą być organizowane w formie zgromadzeń" - odpisało nam biuro prasowe wojewody pomorskiego.

Autor: Jan Kunert / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Shutterstock