FAŁSZ

Nie, Islandia nie uznała wszystkich religii za zaburzenia psychiczne. Organek i Nergal złapali się na żart

Informacja o uznaniu religii za broń masowego rażenia w Islandii to żartShutterstock

Co jakiś czas w sieci można natrafić na popularną informację mówiącą, że w Islandii wszystkie religie uznano za zaburzenia psychiczne i wpisano na listę broni masowego rażenia. Na ten temat powstało kilka tekstów, z których jeden udostępnił - choć powątpiewając w prawdziwość - wokalista Nergal. O tych doniesieniach w wywiadzie wspomniał także - już całkiem na serio - muzyk Tomasz Organek. Źródłem informacji jest jednak strona z wymyślonymi, satyrycznymi artykułami.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Wyszukiwarka Facebooka pierwsze polskojęzyczne wpisy dotyczące rzekomych działań islandzkiego parlamentu w sprawie religii datuje na marzec 2019 roku. 8 marca strona "Nie dla islamizacji Europy" udostępniła artykuł portalu mocnefakty.com, zatytułowany "Islandia znalazła sposób na walkę z islamizacją", mówiący właśnie o tej domniemanej regulacji. "Przy okazji 'oberwało' się też wyznawcom innych religii. Popieracie ten pomysł, czy to krok za daleko?" - pytał autor wpisu.

Post uzyskał ponad tysiąc reakcji, a 130 osób udostępniło go na swoich tablicach. To jednak nie był koniec rozchodzenia się tej informacji.

Podróżnik uzależniony od Islandii. "Można poczuć kontakt z naturą"
Podróżnik uzależniony od Islandii. "Można poczuć kontakt z naturą"TVN24 BiS

Najczęściej doniesienia o nowych islandzkich regulacjach udostępniano jako linki do polskich stron, które napisały artykuły na ten temat. Jak podaje Facebook, tekst "Islandia przyjęła deklarację: wszystkie religie są bronią masowej zagłady" z portalu ariowie.com udostępniono ponad 1,8 tys. razy. Artykuły na ten temat można znaleźć także na innych stronach, takich jak plportal.pl, czy blogu "Treborok".

Ogromną popularnością cieszył się także wpis, w którym polski wokalista grupy Behemoth - Adam "Nergal" Darski - udostępnił artykuł na temat islandzkich zmian w kwestii religii i, pytając czy informacja na pewno jest prawdziwa, napisał: "Dobre wieści z północy, moi przyjaciele... czy fałszywe? Nadal mnie rozwesela i daje motywację do pie***nia świata !!!". Jego wpis podało dalej ponad 1,6 tys. osób.

"Z taką sytuacją mamy do czynienia na przykład w Islandii"

Już bez pytania, czy informacje są prawdziwe, o islandzkich zmianach mówił inny polski muzyk - Tomasz Organek. W wywiadzie udzielonym portalowi "Onet" na początku lipca był pytany między innymi o fragment swojej książki, w której przedstawia "obraz hipokryzji niedzielnego katolika".

Mówiąc o instytucji Kościoła w Polsce, artysta zaznaczał: "Dopóki polski Kościół się nie oczyści, nie stanie w prawdzie wobec swoich grzechów, i jeśli ta sytuacja nie ulegnie zmianie, to wciąż będzie wyglądało tak, jak teraz. Co jest strasznie smutne. To psuje całą społeczność. Ludzi przekonanych do Kościoła utwierdza w przekonaniu, że można wierzyć w Boga i być antysemitą, natomiast krytyków Kościoła nastawia jeszcze bardziej wrogo. To sytuacja bez wyjścia".

Następnie dodawał: "Na końcu tej drogi jest całkowita laicyzacja i upadek instytucji.

Z taką sytuacją mamy do czynienia np. w Islandii, gdzie wszystkie religie zostały niedawno zakwalifikowane jako zaburzenie psychiczne i tym samym wpisane na listę broni masowego rażenia. Tomasz Organek

"Podejście skrajnie radykalne i - mimo że je rozumiem - chyba nie do końca się z nim zgadzam, bo to jednak pewien zamach na wolność wyznaniową", kończył odpowiedź na zadane pytanie muzyk.

Tomasz Organek: nie czuję się częścią świata dzisiejszego
Tomasz Organek: nie czuję się częścią świata dzisiejszego Opowiedz Marzenie | Magazyn TVN24

Ta sama kategoria co broń jądrowa

Wszystkie strony, które zamieszczały informacje o uznaniu religii za broń masowego rażenia przez islandzki parlament, także te polskojęzyczne, zawierały odnośnik do źródła. Jest nim artykuł na anglojęzycznej stronie patheos.com, który pojawił się m.in. we wpisie Nergala.

Już na początku zamieszczonego 4 marca tekstu, zatytułowanego "Islandia ogłasza, że wszystkie religie są bronią masowego rażenia" można przeczytać, że parlament w Rejkiawiku "przegłosował zakwalifikowanie wszystkich religii jako broni masowego rażenia. Islam, chrześcijaństwo, judaizm, hinduizm i buddyzm są teraz w tej samej kategorii co broń jądrowa, gaz musztardowy i broń biologiczna".

fałsz

Artykuł źródłowypatheos.com/blogs/laughingindisbelief

Następnie zamieszczono także wypowiedzi Andrew Kanarda - jednego z parlamentarzystów, który miał głosować za przyjęciem nowego prawa. Tłumaczył on, że "patrząc na to, jak krucjaty, czy wojny dżihadystów [...] niszczą planetę, zdajemy sobie sprawę, że wiara niesie śmierć na masową skalę". Dodawał także, że "niedawno przegłosowaliśmy podobną regulację dotyczącą chrześcijaństwa i w parlamencie uznaliśmy za konieczne, aby ludzie wiedzieli, że cała religia jest zaburzeniem psychicznym i niebezpieczeństwem".

"Historia, którą przeczytałeś, jest satyryczna"

Początek tekstu jest także bardzo ważny z innego powodu. W jego pierwszym zdaniu - "Islandzki parlament przegłosował zakwalifikowanie wszystkich religii jako broni masowego rażenia" - słowo "przegłosował" zostało pogrubione i przekształcone w link. Po jego otwarciu trafiamy na artykuł tej samej strony zatytułowany "Czy to satyra?".

Tekst zaczyna się od słów:

prawda

"Cześć, nazywam się Andrew Hall i jestem autorem "Śmiejąc się z niedowierzaniem". [...] Prawdopodobnie kliknąłeś link do historii i jesteś tutaj. Historia, którą czytałeś, jest satyryczna". Andrew Hall

Andrew Hall jest też autorem tekstu o rzekomym uznaniu religii za broń masowego rażenia.

W dalszej części artykułu o satyrze tłumaczy, że w swoich tekstach nawiązuje do strony "The Onion", która "publikuje satyryczne historie wyśmiewające codzienne problemy, z którymi borykają się codzienni ludzie, a także wskazuje na hipokryzję bogatych i rządzących".

Wyraża także nadzieję, że dostarcza śmiechu ludziom o lewicowych i centrowych poglądach. "Myślę też, że ateiści, sataniści, agnostycy, Brights [członkowie ruchu promującego naturalistyczny punkt widzenia - red.] i antyteiści będą mieli ubaw!" - dodaje.

Kanard i inne wskazówki

Autor tekstu zaznacza także, że zdaje sobie sprawę z faktu, że niektóre osoby mogą nie zgadzać się z taką satyryczną formą i mówić, że nie wiedziały o takim zabiegu w trakcie czytania. "OK, cóż, jest kilka mrugnięć oka do czytelników, które sygnalizują, że artykuł jest żartem" - komentuje autor.

Pierwszym ma być właśnie zamieszczony na początku link i strona, na której można przeczytać o satyrycznym wydźwięku artykułu.

Satyra kontra władza. Na styku często iskrzy
Satyra kontra władza. Na styku często iskrzytvn24bis.pl,

Innym, zdecydowanie bardziej czytelnym dla anglojęzycznych czytelników tekstu, jest także postać wypowiadającego się "parlamentarzysty" Andrew Kanarda. "Canard" to w języku angielskim "kaczka dziennikarska".

Nawet nie znając znaczenia tego słowa, jest się jednak w stanie zweryfikować, czy ktoś taki jak Andrew Kanard zasiada w islandzkim parlamencie. W Islandii posłowie zbierają się tylko w jednej izbie, a wszystkich jest tylko 63. Kompletną listę nazwisk można znaleźć na oficjalnej stronie zgromadzenia ogólnego. Proste wyszukiwanie frazy "Kanard" na stronie potwierdza, że polityk o takim nazwisku nie zasiada w Althing.

Andrew Hall podkreśla, że używa różnych zapisów nazwiska "Canard" w swoich satyrycznych tekstach dla podkreślenia tego, że są żartem. Jego seria "Śmiejąc się z niedowierzaniem" (z ang. "Laughing in disbelief") składa się z większej liczby artykułów. Sama nazwa cyklu również wskazuje na satyryczność publikowanych treści i znajduje się nad tekstem o religii jako broni masowego rażenia.

W innych tekstach "Śmiejąc się z niedowierzaniem" Hall pisał m.in. o wspomnianym w artykule o Islandii "uznaniu chrześcijaństwa za zagrożenie dla zdrowia publicznego", a także o tym, że "prezydent Trump napisał na nowo 5 popularnych cytatów z Biblii" lub "Departament Energii USA uznał energię słoneczną za satanistyczną".

Autor: Michał Istel / Źródło: Konkret24; indiatoday.in; Zdjęcie tytułowe: Shutterstock

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Po ułaskawieniu Roberta Bąkiewicza przez prezydenta Andrzeja Dudę obrońcy tej decyzji szerzą narrację o niewinnie skazanym za "obronę Kościoła przed barbarzyńcami". Absurd? Nie, przemyślana retoryka. I znana metoda budowania poparcia z wykorzystaniem fałszywego założenia.

Bąkiewicz jako "obrońca Kościoła" kontra "barbarzyńcy". Tu nie ma przypadku

Bąkiewicz jako "obrońca Kościoła" kontra "barbarzyńcy". Tu nie ma przypadku

Źródło:
TVN24+

Europosłowie Adam Bielan i Patryk Jaki sugerują, że Niemcy zawracają migrantów wyłącznie do Polski. Tak nie jest - dane pokazują, że Niemcy stosują tę procedurę wobec innych sąsiadów.

Bielan i Jaki: "robią to tylko z Polską". No nie

Bielan i Jaki: "robią to tylko z Polską". No nie

Źródło:
Konkret24

"To już jest anektowanie terenów należących do Polski" - w tym duchu komentowana jest nagłaśniana w sieci informacja, że Polska oddała most graniczny w Słubicach pod zarząd Niemiec. Wpisuje się ona w prowadzoną przez prawicę i środowiska narodowe akcję polityczną, lecz błędnie jest łączona zarówno z obecnym rządem, jak i z tematem migrantów. To długa historia. Wyjaśniamy.

Polska "oddała most pod zarząd Niemiec"? Ten tak, ale inne "dostała"

Polska "oddała most pod zarząd Niemiec"? Ten tak, ale inne "dostała"

Źródło:
Konkret24

"Kpiny", "bezczelność" - tak internauci komentują przemówienie ambasadora Ukrainy w Polsce wygłoszone na obchodach rocznicy rzezi wołyńskiej. A to za sprawą nagrania, które krąży w sieci. Przekaz jest jednak fake newsem.

Ambasador Ukrainy o Wołyniu mówił 10 sekund? "Muszę zabrać głos"

Ambasador Ukrainy o Wołyniu mówił 10 sekund? "Muszę zabrać głos"

Źródło:
Konkret24

Były premier Mateusz Morawiecki opublikował w mediach społecznościowych film pokazujący "niemieckie wojsko" w okolicach Lubieszyna, pytając, kiedy rząd "z tym skończy". W ten sposób podważył nie tylko obecność wojsk NATO w Polsce, ale też udział Polski w sojuszu.

Morawiecki o "niemieckim wojsku" w Polsce. "Kłamstwem walczy o zasięg"

Morawiecki o "niemieckim wojsku" w Polsce. "Kłamstwem walczy o zasięg"

Źródło:
Konkret24

Politycy prawicy - a za nimi internauci - zwracają ostatnio uwagę na wszystko, co niemieckie bądź z Niemiec, komentując to jako zagrożenie dla Polski. Tak też się stało, gdy na Wałach Chrobrego w Szczecinie zacumowała niemiecka korweta. Padały nawet komentarze o możliwej prowokacji wobec Polski. Ten alarmujący ton i wzbudzający strach polityczny przekaz jest bezzasadny.

Niemiecka korweta Braunschweig w Szczecinie. "Co to ma być?" 

Niemiecka korweta Braunschweig w Szczecinie. "Co to ma być?" 

Źródło:
Konkret24

Europoseł PiS Patryk Jaki przekonuje, że obecny rząd wydaje więcej wiz pracowniczych obcokrajowcom niż poprzednie. Dane, które otrzymaliśmy z MSZ, pokazują coś innego.

Patryk Jaki: "wiz pracowniczych jest teraz więcej". A naprawdę? Mamy dane

Patryk Jaki: "wiz pracowniczych jest teraz więcej". A naprawdę? Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Nowa ustawa spowoduje, że polski gaz będzie magazynowany w Niemczech - alarmują politycy opozycji i prawicowe media. To fałszywa narracja zbudowana na wielostopniowej manipulacji. W jej przypadku szczególnie istotne jest, jak powstała.

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

Źródło:
Konkret24

Po rocznicy rzezi wołyńskiej w sieci pojawiło się zdjęcie, które rzekomo przedstawia szczątki ofiar w zbiorowej mogile. Drastyczny opis informuje o "10 000 czaszkach małych dzieci". Fotografia nie ma jednak nic wspólnego z ludobójstwem na Wołyniu. Wyjaśniamy, co wiadomo o grobie i ofiarach, które się w nim znajdują.

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

Źródło:
Konkret24

"To jest mocne" - napisał rzecznik rządu Adam Szłapka, publikując w mediach społecznościowych "wyciąg z systemu wizowego", który miał udowadniać, że za rządów Zjednoczonej Prawicy nie kontrolowano migracji do Polski. Tylko że akurat nie te dane to pokazują.

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

Wizualizacje remontowanych kamienic we Wrocławiu wywołały poruszenie w sieci. Na budynkach widać bowiem szyldy w językach polskim i niemieckim. Czy rzeczywiście tam wiszą? My sprawdziliśmy, a inwestor wyjaśnia.

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Źródło:
Konkret24

"Biurokratyczny zamordyzm w plastikowym wydaniu" - grzmiał w Sejmie poseł Konfederacji Witold Tumanowicz, twierdząc, że szwedzka fundacja wykazała wzrost liczby wyrzucanych nakrętek po tym, jak Unia Europejska nakazała przytwierdzać je do butelek. Tylko że to nieprawda.

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

Źródło:
Konkret24

Podczas gdy polski polityk wprost podważa zbrodnie popełnione w Auschwitz-Birkenau, w sieci rozpowszechniane są grafiki AI, które mają imitować autentyczne obrazy pokazujące sceny z tego obozu zagłady. Powstają często na bazie prawdziwych, zachowanych zdjęć. "Manipulowanie takim obrazem dla rozrywki bezcześci go" - przestrzega muzeum. Apeluje o niepodawanie dalej takich postów.

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Źródło:
Konkret24

Iga Świątek pokonała Amandę Anisimovą w finale Wimbledonu, przechodząc do historii tenisa. Jej zwycięstwo skomentował premier Donald Tusk, lecz nie ustrzegł się przy tym wpadki.

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Źródło:
Konkret24

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Te historie poruszają. Szczególnie tych rodziców, którzy stracili dzieci, a teraz widzą zdjęcia nastolatków i czytają, że zginęli w wypadkach, lecz ich organy posłużyły do przeszczepów. Autorzy takich wpisów "błagają o udostępnienia" - a my ostrzegamy: to fake newsy.

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS postanowił zaalarmować o wzroście bezrobocia wśród młodych ludzi w Polsce. Choć posłużył się wiarygodnymi danymi, to przedstawił je w taki sposób, że czytelnik może wyciągać błędne wnioski. Wyjaśniamy.

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24