Ukraińscy kibice zatrzymani w Katarze? "Prowokacja"

Trwające około pół minuty nagranie opatrzone jest logo telewizji Al-Dżazira. Dowiadujemy się z niego, że podczas Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w Katarze zatrzymano kibiców z Ukrainy. W kadrach pokazano okolice stadionów i ludzi spacerujących po ulicach. Później widać plakat z postacią La'eeba - oficjalnej maskotki mistrzostw - z dorysowanymi wąsikami Hitlera i nazistowskim napisem. Na końcu filmu oglądamy policjantów rozmawiających z osobą, której twarz zapikselowano. Na film nałożono napisy - informują, że zatrzymani kibice byli pijani i na plakaty rozwieszone na ulicach Dohy nanosili nazistowskie symbole. Na nagraniu jest data 20 listopada tego roku.

"Ukraińscy fani zostali zatrzymani w areszcie w Katarze za... hailowanie" - napisał 22 lutego jeden z użytkowników Twittera i opublikował screeny z tego nagrania. Tweet polubiło ponad 600 internautów, a blisko 150 podało dalej. Kopię nagrania znaleźliśmy na profilu Niezależnego Dziennika Politycznego na Telegramie z datą 23 listopada. Ten prowadzony w języku polskim kanał regularnie rozsyła treści zbieżne z rosyjską propagandą.

Polskie posty powielają przekaz z Telegrama. 22 listopada nagranie repostował tam prezenter rosyjskiej telewizji państwowej Władimir Sołowjow". Film w jego poście wyświetlono blisko 300 tys. razy. Opublikowane tego samego dnia posty z filmem lub screenami z niego znaleźliśmy też na wielu kontach prowadzonych w językach rosyjskim, angielskim, francuskim, niemieckim, hiszpańskim czy japońskim.

Żadne media nie potwierdzają doniesień o zatrzymaniu ukraińskich kibiców. Jak ustaliliśmy, w nagraniu rozsyłanym przez internautów wykorzystano fragment wideo z innej niż Al-Dżazira telewizji z 2013 roku.

Podobnie wyglądające filmy - krótkie wideo z nałożonymi napisami - Al-Dżazira regularnie publikuje w mediach społecznościowych. Widea rozsyłanego teraz przez internautów nie znaleźliśmy jednak na oficjalnych profilach stacji. Śladu po publikacji takiego materiału 20 lub 21 listopada na Twitterze nie ma w internetowym archiwum webarchive.org. Zapytaliśmy więc stację o ten film. 24 listopada otrzymaliśmy odpowiedź:

Amr Elqazaz zauważył, że policjanci pojawiający się w scenie aresztowania są z Rescue Police, która nie ma nic wspólnego z zabezpieczaniem okolic stadionów. "Rozprzestrzenianie fałszywego wideo rozpoczęło się z Telegramu" - podkreślił Elqaqaz.

Nagranie od początku budzi wątpliwości co do autentyczności. Najpierw są napisy z informacją o trzech pijanych ukraińskich kibicach, którzy "rozpowszechniali nazistowskie symbole w Doha". Kilka sekund później pojawiają się za to napisy o tym, że przed zatrzymaniem mężczyźni zdołali zniszczyć "więcej niż dziesięć plakatów w pobliżu stadionu El Bait". Prawdopodobnie to pomylona nazwa stadionu Al Bayt, który mieści się nie w Doha, lecz w mieście Al-Chaur. Oba miasta dzieli około 50 kilometrów - teoretycznie możliwe jest, że mężczyźni się przemieszczali, jednak nie ma tego w relacji. Jest mało prawdopodobne, by w opublikowanym materiale dziennikarskim profesjonalnej katarskiej stacji pomylono nazwę stadionu.

Ponadto w nagraniu - obrandowanym przecież logiem Al-Dżaziry - wykorzystano archiwalny materiał filmowy z 2013 roku należący do katarskiej stacji AlrayyanTV. Bliźniaczo podobne kadry widać od 6. minuty 40. sekundy wideo opublikowanego przez stację na YouTube. W materiałach dziennikarskich wykorzystuje się materiały ilustracyjne, jednak użycie materiału sprzed dziewięciu lat budzi kolejne wątpliwości co do autentyczności filmu.

Informacji o zatrzymaniu ukraińskich kibiców nie znaleźliśmy w żadnym wiarygodnym medium. Prośbę o potwierdzenie rozsyłanego przekazu wysłaliśmy do katarskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych nadzorującego policję, ale nie dostaliśmy jeszcze odpowiedzi.

Zdaniem ukraińskiego ambasadora w Katarze Andrija Kuzmenki film jest częścią rosyjskiej dezinformacji wymierzonej w Ukraińców. "Jest to propagandowa akcja Rosjan, kolejny przykład wojny informacyjnej Moskwy przeciwko Ukrainie" - pisze Kuzmenko odpowiedzi dla Konkret24. "Ambasada poinformowała odpowiednie władze Kataru o tej prowokacji" - kończy ambasador Kuzmenko.

Podsumujmy: ani filmu, ani śladu jego publikacji nie ma w internecie; jego autentyczności zaprzecza stacja, której logo pokazano; film zawiera błędy i wykorzystuje stare wideo, żadne media nie podawały wiadomości o zatrzymaniu ukraińskich kibiców. Film jest klasyczną fałszywką, a jego przekaz to fake news.

Warto zauważyć, że wykorzystano w nim stały motyw rosyjskiej propagandy: przedstawianie Ukraińców jako rzekomych nazistów. W ostatnich dniach nie trafiliśmy na podobne przekazy w internecie wykorzystujące mistrzostwa świata w Katarze przeciwko konkretnej narodowości.