FAŁSZ

Niemiecki lekarz: jest związek szczepień na COVID-19 z małpią ospą. To fałsz

Niemiecki lekarz mówi o związku szczepień na COVID-19 z małpią ospą. To fałszShutterstock

Teza, jakoby źródłem zakażeń małpią ospą były szczepionki na COVID-19, znowu krąży na polskim Twitterze. Tym razem internauci podpierają się wystąpieniem niemieckiego lekarza na ten temat. Ale on nie mówi prawdy.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Według krążącej na Twitterze informacji szczepionka na COVID-19 ma rzekomo wywoływać małpią ospę. To właśnie ta choroba ma być skutkiem ubocznym szczepienia. Tak twierdzi niemiecki lekarz dr Wolfgang Wodarg. W popularnym tweecie z 25 lipca br. czytamy: "dr Wodarg: Efekt uboczny 'szczepień' C19 jest sprzedawany jako małpia ospa. W wielu przypadkach półpasiec, jeden z dobrze znanych skutków ubocznych szczepień. ​Lekarze powinni to rozpoznać, ale wolą polegać na bezsensownych testach...". Do posta dołączono ponad minutowe wideo, które przedstawia wspomnianego lekarza.

Doktor Wodarg mówi w języku niemieckim (nagrania nie przetłumaczono). "Interes, jaki robią z następstwami tych zastrzyków, które nam zafundowali z powodu korony. Czyli efekty uboczne korony są wykorzystywane do wymyślania i prowadzenia nowych biznesów i ponownego straszenia nas. To jest tak perwersyjny przemysł, że uważam, że lekarze powinni przejrzeć na oczy". Tweet z wideo polubiło ponad 300 użytkowników, a 200 udostępniło. Nagranie wyświetlono ponad 2 tys. razy.

fałsz

Wprowadzający w błąd tweet z 25 lipca 2022 roku. Konkret24 | Twitter.com

Lekarz szerzący infodemię

Jak sprawdziliśmy, nagranie jest fragmentem ponad 45-munutowego materiału opublikowanego 28 czerwca na niemieckojęzycznej stronie AUF1.tv, która przedstawia się jako "alternatywna, niezależna telewizja". Fact-checkingowa redakcja Correciv zauważyła, że materiały AUF1.tv często odzwierciedlają interesy rosyjskiego rządu. Niemiecki dziennik "Die Zeit" określa AUF1.tv prawicowym medium i następcą niedostępnego od lutego rosyjskiego kanału propagandowego RT (dawniej Russia Today). Zauważa, że strona AUF1.tv stosuje "agresywną taktykę daleką od wszelkich standardów dziennikarskich"; m.in. rozpowszechnia antyukraińską propagandę i fałszywe twierdzenia o rzekomym zaangażowaniu USA i Ukrainy w programy broni biologicznej.

Doktor Wolfgang Wodarg to niemiecki lekarz i były parlamentarzysta, w Bundestagu zasiadał przez 15 lat. Już w marcu 2020 roku wygłaszał wprowadzające w błąd tezy na temat pandemii COVID-19, niemające potwierdzenia w nauce. Weryfikowały je redakcje fact-checkingowe w Polsce (Demagog.org) i w Niemczech (Correctiv).

WHO: małpia ospa jest globalnym zagrożeniem
WHO: małpia ospa jest globalnym zagrożeniemFakty TVN

Nie pierwszy fejk o związku małpiej ospy ze szczepieniami

W maju w Konkret24 weryfikowaliśmy podobne twierdzenie: gdy internauci doszukiwali się źródła zakażeń małpią ospą w szczepionce na COVID-19 firmy AstraZeneca. Jak wyjaśnialiśmy, wirus ospy małpiej należący do grupy pokswirusów nie ma nic wspólnego z adenowirusem szympansim wykorzystanym w wektorowej szczepionce AstraZeneca.

Tezy, że małpia ospa to efekt uboczny szczepionki na COVID-19 firmy Pfizer, krążyły też wcześniej w anglojęzycznym internecie. W maju tego roku sprawdził je Reuters, a w czerwcu AFP Fact Check. Ta druga redakcja oceniła, że takie posty są częścią dezinformacji rozpowszechnianej w miarę wzrostu liczby przypadków małpiej ospy na świecie.

Przypomnijmy: 23 lipca szef Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus ogłosił małpią ospę globalnym zagrożeniem dla zdrowia. Dodał, że mamy narzędzia, by utrzymać kontrolę nad ogniskami zakażeń i powstrzymać transmisję. Ryzyko zakażenia tym wirusem w Europie WHO uznała za "wysokie", a w skali całego świata za "umiarkowane" (za tvn24.pl).

Według danych WHO liczba zakażeń małpią ospą przekroczyła 16 tys. w 75 krajach (stan na 23 lipca).

Żadna szczepionka na COVID-19 nie wywołuje małpiej ospy

- Małpia ospa "nie jest jednym z wymienionych znanych skutków ubocznych szczepionki na COVID-19" - powiedziała w rozmowie z AFP Keanna Ghazvini z biura prasowego firmy Pfizer. Dodała, że szczepionka "nie zawiera żadnego żywego wirusa i jest całkowicie syntetyczna" oraz "nie uwalnia żadnego wirusa przenoszącego się z człowieka na człowieka".

Eksperci uspokajają, że wirusem małpiej ospy nie można się zarazić przez szczepienie na COVID-19. Kari Debbink, wirusolożka z Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health w Baltimore, powiedziała AFP: "Nie można zarazić się ospą małpią z powodu szczepionki COVID-19. (...) Żadna ze szczepionek przeciwko COVID-19 nie zawiera żadnej części wirusa ospy małpiej".

"Szczepionki wszystkich typów (w tym szczepionki COVID-19) zazwyczaj nie powodują zmian skórnych" – tłumaczy Debbink. "Jeśli po szczepieniu wystąpi autoimmunologiczna choroba pęcherzykowa, jest ona 1) bardzo rzadka, 2) nadal prawdopodobnie niezwiązana ze szczepieniem (brak związku przyczynowego) i 3) z pewnością niezwiązana z ospą małpią" - wyjaśniła.

Podobnie mówił Reutersowi dr Amesh Adalja, ekspert ds. chorób zakaźnych z Johns Hopkins University. Potwierdził, że małpia ospa nie jest w żaden sposób związana ze szczepieniem COVID-19. "Ospa małp to dobrze znana choroba zakaźna, która powoduje znacznie więcej niż wysypkę, na przykład obrzęk węzłów chłonnych, gorączkę, złe samopoczucie, zmęczenie itp." - mówił. To prawda. Wirus małpiej ospy jest znany od lat; znacznie dłużej niż COVID-19 (wykryty w 2019 roku). Wirus i choroba, którą wywołuje wirus małpiej ospy, są też dobrze udokumentowane.

Małpia ospa została odkryta w 1958 roku, kiedy w kolonii małp trzymanych w celach badawczych wystąpiły dwa ogniska choroby podobnej do ospy. U człowieka zakażenie małpią ospą po raz pierwszy zidentyfikowano w 1970 roku. Przed 2022 rokiem choroba ta występowała głównie w obszarze endemicznym, czyli w zachodniej i środkowej Afryce.

Półpasiec i małpią ospę wywołują odmienne wirusy

Redakcja AFP sprawdziła też tezy internautów, którzy utożsamiali małpią ospę z półpaścem - ta sugestia była też zawarta w cytowanym wyżej polskim tweecie.

Isaac Bogoch, profesor chorób zakaźnych na Uniwersytecie w Toronto, wyjaśnił AFP, że "może występować pewne nakładanie się ich klinicznych objawów", ale "małpia ospa i półpasiec to dwa zupełnie różne zakażenia". Te choroby są bowiem wywoływane przez inne wirusy. Wirus małpiej ospy pochodzi z rodzaju Orthopoxvirus, do którego należy również wirus variola wywołujący ospę prawdziwą - informuje WHO. A półpasiec jest wywoływany przez wirusa varicella zoster, który powoduje też ospę wietrzną.

Półpasiec jest wirusowym zapaleniem nerwu objawiającym się bolesnymi wykwitami na skórze. Występuje u osób, które wcześniej przeszły ospę wietrzną. Po wygaszeniu tej infekcji wirus nadal pozostaje w organizmie chorego i uaktywnia się w sytuacji znacznego spadku odporności. Wtedy wywołuje półpasiec.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Shutterstock

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Po ułaskawieniu Roberta Bąkiewicza przez prezydenta Andrzeja Dudę obrońcy tej decyzji szerzą narrację o niewinnie skazanym za "obronę Kościoła przed barbarzyńcami". Absurd? Nie, przemyślana retoryka. I znana metoda budowania poparcia z wykorzystaniem fałszywego założenia.

Bąkiewicz jako "obrońca Kościoła" kontra "barbarzyńcy". Tu nie ma przypadku

Bąkiewicz jako "obrońca Kościoła" kontra "barbarzyńcy". Tu nie ma przypadku

Źródło:
TVN24+

Europosłowie Adam Bielan i Patryk Jaki sugerują, że Niemcy zawracają migrantów wyłącznie do Polski. Tak nie jest - dane pokazują, że Niemcy stosują tę procedurę wobec innych sąsiadów.

Bielan i Jaki: "robią to tylko z Polską". No nie

Bielan i Jaki: "robią to tylko z Polską". No nie

Źródło:
Konkret24

"To już jest anektowanie terenów należących do Polski" - w tym duchu komentowana jest nagłaśniana w sieci informacja, że Polska oddała most graniczny w Słubicach pod zarząd Niemiec. Wpisuje się ona w prowadzoną przez prawicę i środowiska narodowe akcję polityczną, lecz błędnie jest łączona zarówno z obecnym rządem, jak i z tematem migrantów. To długa historia. Wyjaśniamy.

Polska "oddała most pod zarząd Niemiec"? Ten tak, ale inne "dostała"

Polska "oddała most pod zarząd Niemiec"? Ten tak, ale inne "dostała"

Źródło:
Konkret24

"Kpiny", "bezczelność" - tak internauci komentują przemówienie ambasadora Ukrainy w Polsce wygłoszone na obchodach rocznicy rzezi wołyńskiej. A to za sprawą nagrania, które krąży w sieci. Przekaz jest jednak fake newsem.

Ambasador Ukrainy o Wołyniu mówił 10 sekund? "Muszę zabrać głos"

Ambasador Ukrainy o Wołyniu mówił 10 sekund? "Muszę zabrać głos"

Źródło:
Konkret24

Były premier Mateusz Morawiecki opublikował w mediach społecznościowych film pokazujący "niemieckie wojsko" w okolicach Lubieszyna, pytając, kiedy rząd "z tym skończy". W ten sposób podważył nie tylko obecność wojsk NATO w Polsce, ale też udział Polski w sojuszu.

Morawiecki o "niemieckim wojsku" w Polsce. "Kłamstwem walczy o zasięg"

Morawiecki o "niemieckim wojsku" w Polsce. "Kłamstwem walczy o zasięg"

Źródło:
Konkret24

Politycy prawicy - a za nimi internauci - zwracają ostatnio uwagę na wszystko, co niemieckie bądź z Niemiec, komentując to jako zagrożenie dla Polski. Tak też się stało, gdy na Wałach Chrobrego w Szczecinie zacumowała niemiecka korweta. Padały nawet komentarze o możliwej prowokacji wobec Polski. Ten alarmujący ton i wzbudzający strach polityczny przekaz jest bezzasadny.

Niemiecka korweta Braunschweig w Szczecinie. "Co to ma być?" 

Niemiecka korweta Braunschweig w Szczecinie. "Co to ma być?" 

Źródło:
Konkret24

Europoseł PiS Patryk Jaki przekonuje, że obecny rząd wydaje więcej wiz pracowniczych obcokrajowcom niż poprzednie. Dane, które otrzymaliśmy z MSZ, pokazują coś innego.

Patryk Jaki: "wiz pracowniczych jest teraz więcej". A naprawdę? Mamy dane

Patryk Jaki: "wiz pracowniczych jest teraz więcej". A naprawdę? Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Nowa ustawa spowoduje, że polski gaz będzie magazynowany w Niemczech - alarmują politycy opozycji i prawicowe media. To fałszywa narracja zbudowana na wielostopniowej manipulacji. W jej przypadku szczególnie istotne jest, jak powstała.

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

Źródło:
Konkret24

Po rocznicy rzezi wołyńskiej w sieci pojawiło się zdjęcie, które rzekomo przedstawia szczątki ofiar w zbiorowej mogile. Drastyczny opis informuje o "10 000 czaszkach małych dzieci". Fotografia nie ma jednak nic wspólnego z ludobójstwem na Wołyniu. Wyjaśniamy, co wiadomo o grobie i ofiarach, które się w nim znajdują.

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

Źródło:
Konkret24

"To jest mocne" - napisał rzecznik rządu Adam Szłapka, publikując w mediach społecznościowych "wyciąg z systemu wizowego", który miał udowadniać, że za rządów Zjednoczonej Prawicy nie kontrolowano migracji do Polski. Tylko że akurat nie te dane to pokazują.

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

Wizualizacje remontowanych kamienic we Wrocławiu wywołały poruszenie w sieci. Na budynkach widać bowiem szyldy w językach polskim i niemieckim. Czy rzeczywiście tam wiszą? My sprawdziliśmy, a inwestor wyjaśnia.

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Źródło:
Konkret24

"Biurokratyczny zamordyzm w plastikowym wydaniu" - grzmiał w Sejmie poseł Konfederacji Witold Tumanowicz, twierdząc, że szwedzka fundacja wykazała wzrost liczby wyrzucanych nakrętek po tym, jak Unia Europejska nakazała przytwierdzać je do butelek. Tylko że to nieprawda.

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

Źródło:
Konkret24

Podczas gdy polski polityk wprost podważa zbrodnie popełnione w Auschwitz-Birkenau, w sieci rozpowszechniane są grafiki AI, które mają imitować autentyczne obrazy pokazujące sceny z tego obozu zagłady. Powstają często na bazie prawdziwych, zachowanych zdjęć. "Manipulowanie takim obrazem dla rozrywki bezcześci go" - przestrzega muzeum. Apeluje o niepodawanie dalej takich postów.

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Źródło:
Konkret24

Iga Świątek pokonała Amandę Anisimovą w finale Wimbledonu, przechodząc do historii tenisa. Jej zwycięstwo skomentował premier Donald Tusk, lecz nie ustrzegł się przy tym wpadki.

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Źródło:
Konkret24

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Te historie poruszają. Szczególnie tych rodziców, którzy stracili dzieci, a teraz widzą zdjęcia nastolatków i czytają, że zginęli w wypadkach, lecz ich organy posłużyły do przeszczepów. Autorzy takich wpisów "błagają o udostępnienia" - a my ostrzegamy: to fake newsy.

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS postanowił zaalarmować o wzroście bezrobocia wśród młodych ludzi w Polsce. Choć posłużył się wiarygodnymi danymi, to przedstawił je w taki sposób, że czytelnik może wyciągać błędne wnioski. Wyjaśniamy.

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24