FAŁSZ

Zamieszki imigrantów "wczoraj w Monachium"? Inne miejsce, inny czas i kontekst

Wideo pochodzi z 2018 roku z FlorencjiYouTube/LaRepubblica

"Tego nie pokaże TV" - zapewniał jeden z użytkowników Twittera, udostępniając filmik, na którym widać, jak grupa czarnoskórych mężczyzn demoluje ulicę. Dodawał, że nagranie wykonano w niedzielę wieczorem w Monachium. Mimo że jest autentyczne, nie pochodzi jednak z tego roku z Niemiec, a do jego interpretacji ważny jest kontekst wydarzeń.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Na trwającym nieco ponad minutę nagraniu widać, jak spora grupa czarnoskórych, w większości zakapturzonych mężczyzn idzie ulicą miasta, demolując napotkane po drodze przedmioty, głównie kwietniki. Dźwięk filmu jest bardzo zniekształcony, dlatego na tej podstawie nie można ustalić, w jakim języku porozumiewają się widoczne na nim osoby.

Polskojęzyczne konto na Twitterze "Green Manalishi", które udostępniło nagranie, nie jest bardzo popularne. Na stałe obserwuje je niespełna 70 osób. Grający na emocjach filmik o demolowaniu ulicy spotkał się jednak ze zdecydowanie większym zainteresowaniem - polubiło go ponad 700 osób, a 530 podało dalej. Według narzędzia Crowdtangle, w sumie dzięki podaniom dalej, mogło dotrzeć nawet do 23 tys. użytkowników portalu.

"Wczoraj wieczorem w Monachium. Dostałem od kolegi. Tego nie pokaże TV" - opisał film udostępniający internauta.

"Ubogacenie kulturowe" vs "#fakenews"

Opublikowany w poniedziałek 4 listopada filmik szybko spotkał się ze skrajnymi reakcjami użytkowników Twittera.

Niektórzy z nich nie weryfikowali prawdziwości informacji podanych przez autora i komentowali nagranie tak, jakby rzeczywiście pochodziło z tego roku ze stolicy Bawarii. "Niemcy w 2019 nie umieją zaprowadzić porządku?", "Goście Merkel zadomawiają się w Monachium", "Niemcy ubogacili swój kraj w Bawarii, najbogatszym, katolickim kraju związkowym. Każdy Niemiec emanuje wdzięcznością dla Merkel i Tuska za dzieło na miarę 2 ostatnich tysiącleci. Tusk w nagrodę za zasługi ma zastać szefem jakiejś międzynarodówki. Europa Sorosa!" - brzmiały niektóre z komentarzy. Nawiązania do "ubogacania kulturowego" pojawiało się w nich bardzo często.

Wpis podał dalej również pracujący w telewizji publicznej Jacek Łęski, który udostępniane nagranie opatrzył komentarzem: "W Monachium już przygotowania do Świat Bożego Narodzenia i Sylwestra? Nie za wcześnie trochę?".

Równie dużą grupę komentujących stanowili jednak internauci, którzy od razu wskazywali, że podane informacje o filmie są nieprawdziwe. Sugerowali, że wideo nie pochodzi z Niemiec, tylko z Włoch i że nie zostało nagrane w ostatnich dniach, a w 2018 roku. "To klasyczny przykład #fakenews, tweeta mającego wzbudzić negatywne emocje w stosunku do imigrantów, który równie dobrze mógłby być napisany cyrylicą" - skomentowała jedna z użytkowniczek.

Fact-checkingowy portal Sprawdzam AFP, który również zajął się wyjaśnianiem tej sprawy, wskazuje, że film był udostępniany w ostatnich dniach także na Facebooku z podpisem "wczoraj w Monachium, a w mediach cisza". Zobaczyło go prawie 2 tysiące osób.

Zamieszki po zabójstwie

Ustalenie prawidłowego czasu, miejsca oraz przede wszystkim kontekstu nagrania materiału jest możliwe dzięki wprowadzeniu jednej z klatek nagrania do wyszukiwarki obrazów Yandex. Sugeruje ona, że podobne kadry pojawiały się już wcześniej w artykule włoskiego portalu notizie.it. Jego tytuł brzmi: "Florencja, zamieszki w centrum po zabójstwie Senegalczyka".

Wynik z wyszukiwarki YandexYandex

W tekście z marca 2018 roku wyjaśniono, że zamieszki i dewastowanie stolicy Toskanii wybuchły po tym, jak Włoch Roberto Pirrone zastrzelił 54-letniego Senegalczyka Idy Diene, ulicznego sprzedawcę. W trakcie przesłuchania zabójca zapewnił, że morderstwo nie było motywowane rasowo. Policjanci w rozmowie z agencją Reuters dodali, że w momencie oddawania strzału Włoch znajdował się w stanie silnego wzburzenia, ponieważ chwilę wcześniej usiłował popełnić samobójstwo.

Nie wszyscy uwierzyli jednak w taką wersję wydarzeń. Dzień wcześniej we Włoszech odbyły się wybory parlamentarne, w których większość uzyskała centroprawicowa koalicja. W jej skład weszły antyimigranckie partie, które w kampanii w swojej retoryce negatywnie wypowiadały się o przybywających do Włoch migrantach z Afryki. Notizie.it podaje także, że zamordowany Senegalczyk był spokrewniony z Sambem Modou, który również zginął z rąk ekstremisty w 2011 roku.

W zamieszkach wzięło udział ponad 500 osób, które zebrały się na moście, na którym doszło do morderstwa, a następnie część z nich przeszła ulicami Florencji, demolując część z nich i ścierając się z policją. Demonstranci wykrzykiwali między innymi wulgarne słowa pod adresem ówczesnego ministra spraw wewnętrznych Włoch Matteo Salviniego, lidera antyimigranckiej Ligi Północnej.

Celowo zniekształcony dźwięk

Oryginalne nagranie, które na Twitterze zostało przedstawione w błędnym kontekście, można znaleźć na kanale włoskiego dziennika "La Reppublica" w serwisie YouTube. Nie tylko jest ono w lepszej rozdzielczości, ale także można na nim usłyszeć, co krzyczą demonstranci.

Wznoszone przez nich hasła to "basta, basta" oraz "basta nazisti", co po włosku znaczy "dosyć, dosyć" oraz "koniec z nazistami". Na tej podstawie można stwierdzić, że dźwięk w nagraniu zamieszczonym na Twitterze został zniekształcony celowo. W ten sposób autor chciał ukryć, że język używany przez grupę demolującą ulicę to włoski, a nie niemiecki.

Autor: Michał Istel / Źródło: Konkret24; Zdjęcie tytułowe: YouTube/LaRepubblica

Źródło zdjęcia głównego: YouTube/LaRepubblica

Pozostałe wiadomości

Polityk PiS zarzucił minister zdrowia, że za jej rządów likwidowane są kierunki lekarskie na uczelniach. Izabela Leszczyna odpowiedziała mu, że wprowadza w błąd, ponieważ jej resort wprowadził "zerowy limit" na przyjęcia na studia. Wyjaśniamy, co oznacza "zerowy limit" i jak ma się do likwidacji kierunku.

PiS: kierunki lekarskie są likwidowane, minister mówi o "zerowym limicie". O co chodzi?

PiS: kierunki lekarskie są likwidowane, minister mówi o "zerowym limicie". O co chodzi?

Źródło:
Konkret24

"Żart?", "fejk?", "serio?" - pytają internauci, dziwiąc się, że prezydent Andrzej Duda otrzymał w Mongolii tytuł doktora honoris causa. Tak, to prawda, ale to nie jest nowa informacja. A ekspert tłumaczy, że "zdarza się w praktyce dyplomatycznej". Lista - nie tylko polskich - prezydentów tak uhonorowanych jest długa.

Andrzej Duda doktorem honoris causa w Mongolii? Tak, takich przypadków jest więcej

Andrzej Duda doktorem honoris causa w Mongolii? Tak, takich przypadków jest więcej

Źródło:
Konkret24

Amerykański instruktor F-16 jakoby zginął podczas rosyjskiego ataku na ukraińską bazę lotniczą - wynika z popularnego przekazu. Dowodem ma być rzekomy post wdowy po żołnierzu. Ten przekaz to przykład rosyjskiej dezinformacji. Oto jak powstała.

Amerykański instruktor F-16 zginął w ukraińskiej bazie? To rosyjska dezinformacja

Amerykański instruktor F-16 zginął w ukraińskiej bazie? To rosyjska dezinformacja

Źródło:
Konkret24

"Deportować na front", "uciekał przed wojną" - pisali niektórzy internauci w reakcji na doniesienia o tym, że we Wrocławiu Ukrainiec rzekomo potrącił parę z dzieckiem. Do wypadku doszło w innym miejscu, a sprawca nie był obywatelem Ukrainy.

Ukrainiec we Wrocławiu wjechał w rodzinę na przejściu? To nawet nie jest Polska

Ukrainiec we Wrocławiu wjechał w rodzinę na przejściu? To nawet nie jest Polska

Źródło:
Konkret24

Władze amerykańskiego stanu Teksas rzekomo zakazały wnoszenia do szkół tęczowych flag. Taki przekaz krąży w mediach społecznościowych. Tylko że pierwotna informacja zaczęła funkcjonować w oderwaniu od swojego źródła. Wyjaśniamy.

Teksas zakazał wnoszenia tęczowych flag do szkół? Nie, to "skradziona satyra"

Teksas zakazał wnoszenia tęczowych flag do szkół? Nie, to "skradziona satyra"

Źródło:
Konkret24, USA Today

"W Polsce mamy obecnie cały czas rekordową liczbę osób tymczasowo aresztowanych" - alarmował w telewizji poseł Konfederacji Przemysław Wipler. Sprawdziliśmy: rekordu tymczasowo aresztowanych nie ma, jednak to nie oznacza, że ich sytuacja jest dobra i nie ma problemu z nadużywaniem stosowania tego środka zapobiegawczego. Przedstawiamy statystyki i zapowiedzi zmian w tym zakresie.

Wipler: mamy rekordową liczbę osób tymczasowo aresztowanych. Co pokazują dane

Wipler: mamy rekordową liczbę osób tymczasowo aresztowanych. Co pokazują dane

Źródło:
Konkret24

Były sekretarz generalny NATO rzekomo został pozwany za "podżeganie do konfliktu w Ukrainie", za co ma mu grozić kara dożywotniego więzienia. Wyjaśniamy, że Jens Stoltenberg wcale nie został "pozwany". Pokazujemy, jak wiele wątków rosyjskiej propagandy jest w tej historii.

Byłemu szefowi NATO "grozi dożywocie"? Historia z rosyjską propagandą w tle

Byłemu szefowi NATO "grozi dożywocie"? Historia z rosyjską propagandą w tle

Źródło:
Konkret24

Według popularnego przekazu transport "mobilnych wyrzutni rakiet balistycznych" miał poruszać się w ostatni weekend po Iranie. Ten przekaz wsparła rosyjska machina dezinformacyjna. Okazuje się, że fotografia, której użyto, nie ma nic wspólnego z ostatnimi wydarzeniami na Bliskim Wschodzie. Wyjaśniamy.

Transport wyrzutni w Iranie? Uwaga na wprowadzające w błąd zdjęcie

Transport wyrzutni w Iranie? Uwaga na wprowadzające w błąd zdjęcie

Źródło:
Konkret24

W mediach społecznościowych obok nagrań pokazujących skutki ataków izraelskich na Bejrut pojawiają się też takie, które nie mają z tym nic wspólnego. Materiały prawdziwe bywają też łączone z materiałami sztucznie wygenerowanymi.

Ogromne płomienie i kłęby dymu. "Bejrut teraz?" Nie. To coś innego

Ogromne płomienie i kłęby dymu. "Bejrut teraz?" Nie. To coś innego

Źródło:
Konkret24

W mediach społecznościowych pojawiła się historia bojkotu turnieju szachowego przez ukraińską szachistkę. Choć historia jest prawdziwa, to wydarzyła się kilka lat temu. Jednak sposób jej rozpowszechniania i profile do tego wykorzystane pokazują, że sprawa ma wiele wspólnego z bieżącą sytuacją. Wyjaśniamy, jak tą akcją rosyjskie i prorosyjskie konta chciały pokazać "ukraińską hipokryzję".

Ukraińska szachistka, turniej w Arabii Saudyjskiej i traktowanie kobiet. Historia z Rosją w tle

Ukraińska szachistka, turniej w Arabii Saudyjskiej i traktowanie kobiet. Historia z Rosją w tle

Źródło:
Konkret24

Na pierwszy rzut oka krążący w sieci wykres rzeczywiście zastanawia, bo pokazuje, jak mała jest wciąż ilość dwutlenku węgla w atmosferze. Dlatego krytycy tezy o globalnym ociepleniu chętnie go wykorzystują - na przykład, by podważać politykę klimatyczną Unii Europejskiej. Zapominają, że nie zawsze liczy się ilość, ważny jest jej efekt. Wyjaśniamy.

Katastrofalne emisje "w rzeczywistości"? Czego ten wykres nie pokazuje

Katastrofalne emisje "w rzeczywistości"? Czego ten wykres nie pokazuje

Źródło:
Konkret24

Pytanie "czy Unia chce zakazać kawy?", przewija się ostatnio w wielu komentarzach w mediach społecznościowych. Poseł Konfederacji straszy nawet, że "niedługo będziemy mogli napić się co najwyżej kawy zbożowej". W tle tego manipulacyjnego przekazu jest pewna zmiana regulacji w Unii Europejskiej i chęć wykorzystania jej do wzmocnienia antyunijnych nastrojów w społeczeństwie.

Unia Europejska "chce zakazać kawy"? Nie. Wyjaśniamy

Unia Europejska "chce zakazać kawy"? Nie. Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Miliony wyświetleń w mediach społecznościowych notuje nagranie, na którym widać dziwne zwierzę przemykające chodnikiem. Szakal? Wilk? Arabski pies? - zastanawiają się internauci. A może chupacabra, czyli legendarne stworzenie atakujące zwierzęta domowe w krajach obu Ameryk. Ustaliliśmy, co to jest i skąd pochodzi nagranie. Trzeba uważać, gdy się takie zwierzę spotka.

"Co to za stworzenie"? "Polska chupacabra"? Odpowiadamy

"Co to za stworzenie"? "Polska chupacabra"? Odpowiadamy

Źródło:
Konkret24

Sprawa była głośna. Premier Donald Tusk najpierw podpisał się pod postanowieniem prezydenta Andrzeja Dudy, a potem oświadczył, że wycofuje kontrasygnatę. Rozgorzał polityczny spór: czy mógł, na jakiej podstawie i jak to uchylenie kontrasygnaty się zmaterializuje. Otóż powstał taki dokument - publikujemy go w Konkret24. Lecz zdaniem prawników wątpliwości pozostały.

Kontrasygnata Tuska rzeczywiście wycofana? Jest dokument

Kontrasygnata Tuska rzeczywiście wycofana? Jest dokument

Źródło:
Konkret24

W polskiej sieci rozchodzi się rzekomy materiał telewizji Euronews opowiadający o ukraińskim tatuażyście, który miał zarazić ponad dwustu klientów w Polsce wirusem zapalenia wątroby typu C. Nagranie to rozpowszechniają u nas prorosyjskie konta. Przestrzegamy: to sfabrykowany materiał.

Tatuażysta z Ukrainy "zaraził wirusem zapalenia wątroby klientów w Polsce"? Uwaga, to fałszywka

Tatuażysta z Ukrainy "zaraził wirusem zapalenia wątroby klientów w Polsce"? Uwaga, to fałszywka

Źródło:
Konkret24

"I nic nie można z tym zrobić?", "bandytyzm w powietrzu" - oburzają się internauci, komentując nagranie mające przedstawiać niebezpieczny manewr rosyjskiego myśliwca nad Bałtykiem. Owszem, do takiego zdarzenia doszło, lecz nie na europejskim niebie.

Tak Rosjanie "bawią się nad Bałtykiem z samolotami NATO"? Nie nad Bałtykiem

Tak Rosjanie "bawią się nad Bałtykiem z samolotami NATO"? Nie nad Bałtykiem

Źródło:
Konkret24

W rozpowszechnianym w mediach społecznościowych przekazie dotyczącym migracji wybijana jest w ostatnich dniach informacja, jakoby w tym roku Niemcy odesłali do Polski już 15,5 tysiąca migrantów. W dodatku w ramach paktu migracyjnego. Ani jedna, ani druga informacja nie jest prawdą. Wyjaśniamy.

"Niemcy przysłały nam 15,5 tysiąca migrantów" w ramach relokacji? Dwa fałsze naraz

"Niemcy przysłały nam 15,5 tysiąca migrantów" w ramach relokacji? Dwa fałsze naraz

Źródło:
Konkret24

Jedynie 4 procent Polaków deklaruje, że niczego się nie obawia, korzystając z internetu. Większość wskazuje szereg zagrożeń – w tym mowę nienawiści, hejt, dezinformację. Do Sejmu wpłynął już poselski projekt tak zwanej ustawy antyhejterskiej, który ma być pierwszą próbą walki z tym zjawiskiem. Ale jedna ustawa problemu zagrożeń w sieci oczywiście nie rozwiąże.

Kradzież tożsamości, wyciek danych, hejt... Czego się boimy w internecie 

Kradzież tożsamości, wyciek danych, hejt... Czego się boimy w internecie 

Źródło:
Konkret24

"Wypłynęło nagranie Netanyahu jak opuszczał budynek przed atakiem Iranu", "To ucieczka do bunkra" - piszą internauci, pokazując biegnącego premiera Izraela. Nagranie to zostało opublikowane kilka lat temu i nie ma nic wspólnego z najnowszymi wydarzeniami w Izraelu.

Ucieczka Netanjahu do bunkra"? Nie tam biegnie premier Izraela

Ucieczka Netanjahu do bunkra"? Nie tam biegnie premier Izraela

Źródło:
Konkret24

Były minister obrony, a obecnie poseł PiS Mariusz Błaszczak ogłosił, że "rząd Tuska rozpoczął narodowy program rozbrajania Wojska Polskiego". W opublikowanym nagraniu przedstawia rzekome dowody na to. Sprawdziliśmy najistotniejsze zarzuty. Informacje otrzymane z Ministerstwa Obrony Narodowej nie potwierdzają, by Polska zrezygnowała już z czołgów K2, wyrzutni Himars czy samolotów FA-50.

Himarsy, samoloty FA-50, czołgi K2. "Zrezygnowano z kontraktów"?

Himarsy, samoloty FA-50, czołgi K2. "Zrezygnowano z kontraktów"?

Źródło:
Konkret24

Niedługo po tym, jak Iran wystrzelił pociski w stronę Izraela, w mediach społecznościowych pojawiło się wiele nagrań mających pokazywać ten atak. Dużo z nich jest autentycznych, ale trafiają się też fake newsy wykorzystywane do dezinformacji. Film pokazujący "płonący Izrael na żywo" do nich należy. Przestrzegamy przed jego rozpowszechnianiem.

"Izrael płonie"? Ten film wprowadza w błąd

"Izrael płonie"? Ten film wprowadza w błąd

Źródło:
Konkret24