"Apel lekarzy i naukowców przeciw szczepieniom COVID-19" - tezy bez potwierdzenia

"Apel lekarzy i naukowców przeciw szczepieniom COVID-19" - tezy nie mające potwierdzeniaShutterstock

Naczelna Izba Lekarska bada okoliczności powstania "Apelu lekarzy i naukowców przeciw szczepieniom COVID-19". Prezes NIL uznał jego treść za manipulację mającą na celu dezinformację. Eksperci, którzy na prośbę Konkret24 przeanalizowali treść apelu, oceniają, że tezy w nim zawarte nie mają podstaw w aktualnej nauce i świadczą o braku fachowej wiedzy autorów pisma. Wiele z tych twierdzeń o koronawirusie było już dementowanych.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Prezes Naczelnej Izby Lekarskiej prof. Andrzej Matyja uznał "Apel lekarzy i naukowców przeciw szczepieniom COVID-19" za manipulację mającą na celu dezinformację i podważanie osiągnięć medycyny. NIL poinformowała Konkret24, że samorząd lekarski bada już okoliczności powstania tekstu.

Chodzi o popularny w sieci "Apel lekarzy i naukowców przeciw szczepieniom COVID-19" skierowany do prezydenta, premiera i ministra zdrowia, wystosowany 30 listopada. Opublikowano go na stronie apelnaukowcowilekarzy.pl i na stronie petycjeonline.pl. Autorzy wyrażają "zaniepokojenie perspektywą masowych szczepień na koronawirusa SARS-CoV-2 szczepionkami, które nie zostały właściwie zbadane"; apelują, by szczepienia były dobrowolne. Przytaczają jednak argumenty, które budzą wątpliwości i straszą konsekwencjami przyjęcia szczepionek.

Prof. Zajkowska: warunkiem dopuszczenia tych szczepionek jest możliwość wygenerowania odporności co najmniej na 6 miesięcy
Prof. Zajkowska: warunkiem dopuszczenia tych szczepionek jest możliwość wygenerowania odporności co najmniej na 6 miesięcytvn24

Apel adresowany jest do prezydenta, premiera, ministra zdrowia oraz prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Poinformowały o nim 30 listopada m.in. portale DoRzeczy.pl, Tysol.pl i wPolityce.pl, a 2 grudnia skrót jego treści podała Polska Agencja Prasowa.

14 grudnia pod apelem widniały 64 nazwiska; obok nazwisk 29 osób są tytuły naukowe, przy innych - tytuły lekarza medycyny lub lekarza dentysty. Jak sprawdził serwis fakenews.pl, wśród sygnatariuszy są też m.in. filozof, literaturoznawca, profesor nauk społecznych, fizyk. Jeśli chodzi o osoby z wykształceniem medycznym, są m.in. interniści, anestezjolodzy, pediatrzy, psycholodzy, homeopaci.

Szczepienia w Polsce będą dobrowolne i darmowe

Postulat o dobrowolności szczepień zawarty w apelu jest już nieuzasadniony, bo rząd zapowiedział dobrowolność szczepień na COVID-19. "Szczepionka będzie dobrowolna i darmowa dla wszystkich, którzy będą chcieli się zaszczepić" - oświadczył premier Mateusz Morawiecki na konferencji prasowej 2 grudnia. Ta sama deklaracja padła 8 grudnia na wspólnej konferencji premiera, ministra zdrowia Adama Niedzielskiego i szefa kancelarii premiera Michała Dworczyka, gdy przedstawiano projekt strategii szczepień przeciwko COVID-19. "Przy pracach (nad projektem - red.) przyświecały nam trzy ważne hasła: wiedza, bezpieczeństwo i dobrowolność" - mówił minister zdrowia.

Niedzielski: szczepienia zaczniemy w szpitalach
Niedzielski: szczepienia zaczniemy w szpitalachtvn24

Konkret24 poprosił trzech ekspertów o analizę twierdzeń zawartych w apelu. Konsultacji udzielili nam: epidemiolog prof. Maria Gańczak z Katedry Chorób Zakaźnych w Uniwersytecie Zielonogórskim; prof. Joanna Zajkowska podlaski wojewódzki konsultant do spraw epidemiologii z Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku; prof. Krzysztof Pyrć wirusolog z Małopolskiego Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Według nich tezy zawarte w apelu nie znajdują podstaw w aktualnej nauce i świadczą o braku fachowej wiedzy autorów pisma. Przedstawiamy argumenty przytoczone przez autorów apelu oraz wyjaśnienia, jakie udało się nam uzyskać.

Argument o braku badań nie ma podstaw

Z apelu: "Szczepionki na koronawirusa nie zostały właściwie zbadane i [ich] zastosowanie może doprowadzić do nieoczekiwanych zmian zarówno na poziomie komórkowym, w tym zmian szlaków sygnałowych i zmiany ekspresji genów".

Profesor Joanna Zajkowska wyjaśnia: "Konstrukcja szczepionki opierająca się o wprowadzanie mRNA jest platformą, nad którą badania trwają od co najmniej 10 lat. Poprzedzone badaniami laboratoryjnymi, na poziomie komórkowym na zwierzętach oraz badaniami klinicznymi na ludziach. Dlatego argument o braku badań nie ma podstaw".

I tłumaczy: "Idea szczepienia naśladuje naturalne mechanizmy immunologiczne. To wirus wkleja się do naszego materiału DNA po to, aby nasza komórka produkowała kolejne kopie wirusa, na bazie wytworzonego mRNA dla całego wirusa. Idea tej platformy polega na ominięciu etapu zakażenia komórki w postaci integracji materiału genetycznego wirusa z naszym materiałem genetycznym, aby wyprodukować mRNA - poprzez podanie gotowego mRNA, który jest zapisem tylko cząstki wirusa (białka kolca). Zatem jest to dużo bardziej bezpieczne w porównaniu do zakażenia wirusem, nawet w postaciach bardzo łagodnych". Profesor Zajkowska dodaje, że "nieoczekiwane zmiany" to określenie ogólne, niesprecyzowane, a więc nie jest to żaden konkretny argument.

O fałszywych przekazach, bardzo chętnie rozpowszechnianych, jakoby szczepionka na COVID-19 miała wpływ na ludzkie DNA, informowaliśmy już w Konkret24. W szczepionkach mRNA (z ang. messenger RNA - przekaźnikowy RNA) wykorzystuje się krótki odcinek RNA, który zawiera informacje o syntezie białka S koronawirusa. Właśnie to białko jest odpowiedzialne za zakażanie. Taka krótka informacja genetyczna wystarczy naszemu organizmowi do wytworzenia przeciwciał chroniących przed zakażeniem SARS-CoV-2. RNA różni się do DNA, ponieważ ma postać jednej nici, podczas gdy DNA dwóch.

"Wstrzyknięcie RNA człowiekowi nie robi nic z DNA ludzkiej komórki" - tłumaczył w BBC profesor Jeffrey Almond z Uniwersytetu Oksfordzkiego. Cytowany na stronie brytyjskiego nadawcy rzecznik prasowy firmy Pfizer Andrew Widger powiedział, że szczepionka firmy "nie zmienia sekwencji DNA ludzkiego ciała". Dostarcza ona ciału jedynie instrukcji budowania odporności.

Europejska Agencja Leków nie złagodziła zaleceń

Z apelu: "Pośpiesznie wprowadzane na rynek szczepionki przeciw wirusowi SARS-CoV-2 nie zostały dotąd należycie zbadane, ich badania kliniczne zostały oparte o wyjątkowo łagodne zalecenia Europejskiej Agencji Leków".

Europejska Agencja Leków (EMA) to agencja Unii Europejskiej zapewniająca ocenę naukową, nadzór i monitorowanie bezpieczeństwa produktów leczniczych stosowanych u ludzi i zwierząt na terenie wspólnoty. Do głównych zadań EMA należy dopuszczanie do obrotu produktów leczniczych w UE i ich kontrolowanie. Przedsiębiorstwa farmaceutyczne składają do EMA wnioski o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu danego produktu leczniczego, także szczepionek na COVID-19.

Szczepionki COVID-19 muszą być zatwierdzone według tych samych standardów, które stosuje się wobec wszystkich leków w UE - informuje EMA na swojej stronie internetowej. Tam też przedstawia proces opracowywania, oceny i monitorowania szczepionek na COVID-19 przez EMA. Szczepionki COVID-19 mogą być zatwierdzane i stosowane tylko wtedy, gdy spełniają wszystkie wymagania dotyczące jakości, bezpieczeństwa i skuteczności określone w prawie farmaceutycznym UE.

Firmy BioNTech/Pfizer i Moderna wystąpiły z wnioskiem o awaryjne - ze względu na trwającą już kilka miesięcy pandemię - dopuszczenie ich szczepionek do użytku na terenie UE. Dyrektor EMA Emer Cooke w rozmowie z włoskim dziennikiem "La Repubblica" zapowiedziała, że agencja zakończy analizę danych o szczepionce Pfizer do 29 grudnia, w przypadku szczepionki Moderny ta procedura ma potrwać do 12 stycznia.

"Problem tkwi generalnie w głowie, w tym, że nie chcemy się szczepić"
"Problem tkwi generalnie w głowie, w tym, że nie chcemy się szczepić"tvn24

Włoski dziennik podał też, że Rosja i Chiny nie wystąpiły do EMA o zezwolenie na dystrybucję szczepionki na terenie Unii. "Na razie nie starały się o zezwolenie na swoje szczepionki. Jeśli to zrobią, przeanalizujemy dane" - oświadczyła Emer Cooke.

Przetestowano 20-40 tys. osób, znacząca część z grupy ryzyka

Z apelu: "Przeprowadzono próby kliniczne na stosunkowo niewielkiej grupie osób". "W testowanych grupach nie uwzględniono też wystarczającej liczby osób z grup ryzyka".

Testy szczepionek, które mają szanse na uzyskanie niezbędnych akceptacji, by trafić do komercjalnego obrotu, przeprowadzono z udziałem tysięcy osób. Znacząca część z nich należy grup ryzyka ciężkiego przejścia COVID-19 ze względu na wiek czy choroby współistniejące.

Firma farmaceutyczna Moderna badała dwie opracowane przez siebie szczepionki na COVID-19 mRNA-1273 i COVE. W badaniach klinicznych szczepionki mRNA-1273 wzięło udział 30 tys. osób - informuje producent. Ponad 8 tys. z tych osób ma przewlekłe schorzenia. Szczepionkę COVE także przyjęło ponad 30 tys. ochotników. Grupa wysokiego ryzyka ciężkiego przejścia COVID-19 stanowiła 42 proc. wszystkich uczestników badania.

Szczepionka Pfizer/BioNTech w fazie badań klinicznych została podana ponad 43,6 tys. ochotnikom - poinformował producent. 45 proc. uczestników badania stanowiły osoby w wieku 56-85 lat.

Brytyjska szczepionka opracowana przez naukowców z Uniwersytetu Oksfordzkiego i firmę AstraZeneca w ramach badań została podana łącznie ponad 23,8 tys. ochotnikom w Brazylii, RPA i Wielkiej Brytanii. W badaniach wzięło udział ponad 2,9 tys. osób w wieku 56 lat i więcej (12,2 proc. wszystkich uczestników) oraz ponad 2,8 tys. osób z chorobami współistniejącymi. Jak zapowiada Uniwersytet Oksfordzki, dalsze badania są prowadzone w Stanach Zjednoczonych, Kenii, Japonii i Indiach. Do końca roku ma w nich wziąć udział do 60 tys. uczestników.

Dla porównania: w testach nad szczepionką Fluad Tetra na grypę sezonową wzięło udział łącznie 10 644 osób między 6. a 72. rokiem życia - informuje raport oceniający tę szczepionkę opublikowany przez EMA w marcu tego. Szczepionka została pozytywnie oceniona przez EMA.

Za to w badaniach klinicznych nad szczepionką na grypę Flucelvax Tetra wzięło udział ponad 2,6 tys. osób. Ponad 1,3 tys. miało co najmniej 65 lat. Szczepionka została dopuszczona do użycia przez EMA w 2018 roku, pozwolenie wydano ponownie dwa lata później.

Pandemia COVID-19 zwiększa liczbę zgonów - przy innych chorobach nie było takiej presji czasu

Z apelu: "Aby w pełni ocenić skuteczność szczepionki i możliwość powikłań, potrzebny jest okres co najmniej kilku lat rzetelnych badań".

- Ewentualne objawy niepożądane będą występować w krótkim okresie po szczepieniu i to niezależnie od rodzaju szczepionki. Może być to nieprawidłowa odpowiedź immunologiczna organizmu. Jeśli taka zachodzi, pojawia się bardzo szybko - wyjaśnia prof. Krzysztof Pyrć. Dodaje, że nawet jeśli pojawią się jakieś efekty niepożądane, to u niewielkiego odsetka ludzi – co widać po wielkości przebadanej grupy.

- Natomiast wiemy, że zakażenie wirusem SARS-CoV-2 grozi takim objawem niepożądanym jak śmierć. Grozi też powikłaniami, które mogą na trwałe uszkodzić nasz organizm. Mówię nie tylko o osobach starszych z chorobami współistniejącymi, ale i o dzieciach, u których może wystąpić choroba podobna do choroby Kawasaki; o osobach młodych, które mają powikłania układu oddechowego czy zwłóknienie płuc - tłumaczy wirusolog.

- Mamy kilka szczepionek sprawdzonych na kilkudziesięciu tysiącach osób. Na razie dysponujemy tylko doniesieniami prasowymi na temat dwóch głównych graczy - zaznacza prof. Krzysztof Pyrć. - Jedyna recenzowana praca, która się do tej pory ukazała, stosunkowo niedawno, dotyczy szczepionki Oksford/AstraZeneca. W przypadku Pfizera i Moderny te informacje są do ujawnienia, a wszystkie i tak będą podlegały ocenie przez Europejską Agencję Leków. I ocenie EMA należy zaufać - przekonuje wirusolog.

Natomiast prof. Maria Gańczak w przesłanej nam analizie tak komentuje powyższą tezę z omawianego apelu: "Oczywiście, aby w pełni ocenić skuteczność szczepionki i możliwość powikłań, potrzebny jest okres kilku lat badań. Obydwie firmy, zarówno firmy Pfizer/BioNTech, jak i Moderna zaplanowały badania nad skutecznością i bezpieczeństwem szczepionek na dwa lata. W przypadku innych chorób zwalczanych przez szczepienia – nie miały i nadal nie mają one charakteru pandemii, zatem podczas prac nad [tamtymi] szczepionkami nie istniała presja czasu i pilna potrzeba dostarczenia skutecznego preparatu w obliczu dramatycznie rosnącej liczby zakażeń i zgonów".

Szczepionka na świńską grypę: powody skutków ubocznych niewyjaśnione

Z apelu: "Pandemia 'świńskiej grypy' jest dobrym przykładem, że niedostatecznie zbadane szczepionki wywołują więcej szkód niż korzyści. Przypadki narkolepsji czy innych trwałych uszkodzeń były stosunkowo częste po podaniu niesprawdzonych szczepionek na świńską grypę, a rządy niektórych państw (np. Szwecji) do dzisiaj wypłacają odszkodowanie ich ofiarom".

Autorzy apelu przypominają sprawę szczepionki Pandemrix (opracowana przez GlaxoSmithKline, GSK) dopuszczonej do użycia w Unii Europejskiej w 2009 roku. Na przełomie 2009 i 2010 roku, gdy wybuchła świńska grypa wywołana wirusem H1N1, tę szczepionkę otrzymało ok. 30 mln ludzi w 47 krajach - informuje portal DW.com.

Prawdą jest, że niektóre zaszczepione nią osoby zachorowały na narkopleksję, chorobę powodującą nadmierną senność. W 2010 roku szwedzka agencja ds. wyrobów medycznych zbadała pierwsze przypadki narkolepsji u dzieci w wieku 12-16 lat, które zaszczepiono Pandemriksem. Objawy właściwe dla narkolepsji wystąpiły od jednego do dwóch miesięcy po szczepieniu - czytamy w komunikacie agencji z sierpnia 2010 roku.

Szwedzkie Towarzystwo Ubezpieczeń Farmaceutycznych zatwierdziło dotychczas 440 z 702 roszczeń z tytułu narkolepsji związanych z Pandemriksem, wypłacając w sumie 100 mln koron (9,8 mln euro) odszkodowania - informował w listopadzie tego roku portal France24.

Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu produktu Pandemrix wygasło w 2016 roku w wyniku decyzji producenta o nieskładaniu wniosku o jego przedłużenie - czytamy na stronie internetowej EMA.

Nie znaleźliśmy potwierdzenia, że powodem skutków ubocznych szczepionki Pandemrix było jej niedostateczne przebadanie. Natomiast producent tłumaczył, że badanie Systematic Observational Method for Narcolepsy and Influenza Immunization Assessment (SOMNIA) przeprowadzono w 2018 roku w krajach takich jak Wielka Brytania, Holandia czy Tajwan. Nie wykazało związków przyczynowo-skutkowych między podaniem szczepionki a narkolepsją. Na Tajwanie okazało się, że w przypadku zachorowań na świńską grypę narkolepsja zdarzała się częściej niż po szczepionce. Profesor Wendy Barclay z Imperial College London komentowała, że ​​adiuwant w szczepionce Pandemrix mógł odegrać pewną rolę w reakcji krzyżowej między częściami wirusa H1N1 a ludzkimi białkami kontrolującymi sen. "Nadal nie wiemy, czy tak było, czy nie" - powiedziała prof. Barclay Reutersowi.

Korzyści ze szczepień są znane, a ujemne reakcje zostały upublicznione

Z apelu: "Tymczasem brak jest rzetelnej informacji oraz dowodów o spodziewanych korzyściach wynikających ze szczepień i grożących osobom zaszczepionym ujemnych skutkach oraz prawdopodobieństwie ich powstania".

- To jest kolejna bzdura - stwierdza prof. Krzysztof Pyrć. - Rzetelna informacja i dowody pochodzą z badań klinicznych i te będą oceniane przez EMA. Zgodnie z deklaracjami w przypadku Pfizera i Moderny szczepionki wykazały skuteczność na poziomie powyżej 90 procent. Skuteczność szczepionki Oksford/AstraZeneca jest niższa i wynosi około 60 procent. Nie można mówić, że nie wiemy, jakie są spodziewane korzyści szczepienia. Jeżeli ktoś tak twierdzi, nie ma podstawowej wiedzy z zakresu i medycyny, i nauk biologicznych. Oczywiście pojawiają się słuszne pytania, jak długo się ta odporność utrzyma, ale to jest bardziej kwestia: czy potrzebne będzie doszczepienie w kolejnych latach - wyjaśnia wirusolog.

Jak zauważa prof. Pyrć, obecnie większość informacji o szczepionkach pochodzi od ich producentów. Do 10 grudnia dostępny był tylko jeden recenzowany artykuł naukowy analizujący badania szczepionki na COVID-19. Dotyczy szczepionki przygotowanej przez Uniwersytet Oksfordzki we współpracy z firmą AstraZeneca. Artykuł opublikowano 8 grudnia czasopiśmie naukowym "The Lancet". Potwierdza analizę opublikowaną przez firmę AstraZeneca w listopadzie, pokazującą, że szczepionka jest bezpieczna i ma ogólną skuteczność wynoszącą 70 proc. w ochronie przed objawowym zakażeniem COVID-19.

Od 9 grudnia brytyjski Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych i Wyrobów Medycznych (Medicines & Healthcare products Regulatory Agency, MHRA) rekomenduje, by nie podawać szczepionki Pfizer/BioNTech alergikom - informował serwis BBC News. Zalecenie wprowadzono po tym, jak we wtorek 8 grudnia u dwójki pracowników brytyjskiej służby zdrowia (NHS) po zaszczepieniu szczepionką Pfizer/BioNTech wystąpiły reakcje alergiczne. Profesor Stephen Powis, dyrektor medyczny NHS w Anglii, powiedział, że obie osoby dochodzą do siebie.

Prof. Peter Openshaw, ekspert w dziedzinie immunologii w Imperial College London, skomentował tę sytuację dla BBC News: "Fakt, że tak szybko dowiedzieliśmy się o tych dwóch reakcjach alergicznych i że organ regulacyjny podjął w związku z tym działania mające na celu wydanie zaleceń zapobiegawczych, pokazuje, że ten system monitorowania działa dobrze".

Najczęstsze niepożądane reakcje na szczepionkę mRNA-1273 Moderny obejmowały: ból w miejscu wstrzyknięcia, zmęczenie, bóle mięśni, bóle stawów, bóle głowy oraz rumień lub zaczerwienienie w miejscu wstrzyknięcia. Po podaniu drugiej dawki tej szczepionki częstość występowania i nasilenie niepożądanych działań wzrosło - czytamy w komunikacie opublikowanym przez producenta 30 listopada.

Szczepionki mRNA są oparte na nowej technologii, uznawanej za bezpieczną

Z apelu: "Szczepionki oparte o mRNA nie były wcześniej dopuszczane do obrotu na rynku, a więc ich długoletnie skutki uboczne nie są znane".

- W tym momencie są to pierwsze szczepionki w tej klasie, które mają szansę trafić do obrotu. Natomiast prace nad szczepionkami na bazie mRNA trwały od wielu lat. W ostatnich latach były badania kliniczne szczepionek wykorzystujących mRNA i one wyszły pozytywnie. Po prostu nie doszło do fazy ich komercjalizacji - tłumaczy prof. Krzysztof Pyrć.

"Szczepionki są z nami od ponad 200 lat; pierwszego szczepienia przeciw ospie dokonał Jenner w 1796 roku. Od tego czasu dzięki szczepieniom uratowano życie milionom ludzi, eradykowano (całkowicie zwalczono - red.) ospę, jesteśmy blisko eradykacji polio. Każda z dopuszczonych do użytku szczepionek była na początku swego stosowania szczepionką 'nową'. Mimo podnoszonych przez gremia antyszczepionkowe argumentów, brak jest dowodów naukowych na odległe uboczne skutki dotychczas stosowanych szczepionek" - wyjaśnia z kolei epidemiolog prof. Maria Gańczak.

"Szczepionki mRNA są oparte na nowej technologii, należy zatem – jak w przypadku każdej nowo wprowadzanej na rynek szczepionki – monitorować je długofalowo pod kątem bezpieczeństwa. W świetle aktualnej wiedzy technologia jest uznawana za bezpieczną" - dodaje prof. Gańczak.

Przy czym należy pamiętać, że monitoring dotyczy wszystkich szczepionek, ale podczas pandemii koronawirusa działania te odbywają się na większą skalę - podkreśla EMA.

Plan nadzoru nad bezpieczeństwem stosowania szczepionek COVID-19 określa sposób, w jaki EMA i właściwe organy krajowe w państwach członkowskich UE identyfikują i oceniają wszelkie nowe informacje, które pojawiają się szybko - w tym wszelkie sygnały dotyczące bezpieczeństwa, które są istotne dla bilansu korzyści i ryzyka wynikających ze stosowania tych szczepionek. Plan zapewnia również organom regulacyjnym możliwość podjęcia odpowiednich działań i poinformowania o nich społeczeństwa tak szybko, jak to możliwe - wyjaśnia na swojej stronie EMA.

Szczepionka na bazie mRNA nie może zmienić ludzkiego DNA

Z apelu: "Nowe szczepionki proponowane nam przez Pfizer, Modernę i inne korporacje są stworzone na bazie mRNA - kwasu nukleinowego, który służy do syntezy białka. Nie są to tradycyjne szczepionki, ale substancje mogące w komórkach ludzkich prowadzić do modyfikacji ekspresji genów".

Tak, szczepionkę Pfizer i BioNTech oraz jedną z dwóch szczepionek Moderny stworzono na bazie mRNA. Jak podkreślają eksperci, dalsze sugestie autorów, że taka szczepionka może powodować zmiany genetyczne, nie znajdują potwierdzenia w sprawdzonej naukowej wiedzy.

- To jest kompletna bzdura. To nie jest DNA a mRNA, czyli to jest cząsteczka, która przekazuje informacje z jądra komórkowego do cytoplazmy. mRNA samo w sobie nie ma możliwości identyfikacji DNA i nawet nie dostaje się do jądra komórkowego. Dlatego nie wyobrażam sobie nawet, na jakiej zasadzie mRNA mogłoby zadziałać w sposób, jaki sugerują autorzy tezy - wyjaśnia prof. Krzysztof Pyrć. I dodaje: - Są jeszcze dwie kwestie. Po pierwsze, mRNA w szczepionce to jest to samo mRNA, które przychodzi do nas z wirusem i jeżeli się zakażamy, to też to mRNA mamy w swoich komórkach. Po drugie, mRNA jest kwasem nukleinowym, który jest bardzo nietrwały, w związku z czym po dostaniu się do organizmu przez szczepionkę ulegnie zniszczeniu w dosyć krótkim czasie.

Borkowski: Słyszę głosy, że nie możemy się szczepić bo nam się zmieni genom. To jest bzdura
Borkowski: Słyszę głosy, że nie możemy się szczepić bo nam się zmieni genom. To jest bzduratvn24

BBC News we współpracy z naukowcami obaliła podobne krążące w mediach społecznościowych stwierdzenie, że szczepionka na bazie mRNA może zmienić ludzkie DNA. "Wstrzyknięcie RNA do człowieka nie robi nic z DNA ludzkiej komórki" - oświadczył w BBC profesor Jeffrey Almond z Uniwersytetu Oksfordzkiego. Wstrzyknięcie RNA działa tak, że skłania organizm do produkcji białka, które jest obecne na powierzchni koronawirusa. Następnie układ odpornościowy uczy się rozpoznawać i wytwarzać przeciwciała przeciwko temu białku, wyjaśniła redakcja.

Nauka potwierdza, że wprowadzony mRNA nie reaguje z RNA wirusa

Z apelu: "Wprowadzony mRNA może reagować z RNA wirusów i bakterii w naszym organizmie".

- Nie wiem, jak się do tego odnieść. To apel pisany przez naukowców i lekarzy, jak się przedstawiają. W mojej ocenie autorzy stawianych w nich tez są albo niedouczeni i nie mają wiedzy, albo są po prostu oszustami i świadomie wprowadzają w błąd odbiorców. Można ich nazwać szkodnikami. Pytanie, jak ktoś, kto pisze coś takiego, może nadal mieć możliwość wykonywania zawodu czy to naukowca, czy to lekarza - komentuje prof. Krzysztof Pyrć.

Żadna ze szczepionek nie zmniejsza odporności na inne choroby

Z apelu: "Zagrożeniem dla człowieka jest więc to, że osoby zaszczepione będą mniej odporne na inne choroby".

"To absurd. Nie ma naukowych podstaw, by twierdzić, że osoby zaszczepione będą mniej odporne na inne choroby. Żadna z dotychczasowych szczepionek nie powoduje zmniejszenia odporności na inne choroby u zaszczepionych osób" - tłumaczy epidemiolog profesor Maria Gańczak.

Inicjator apelu - "Prezydent in spe Najjaśniejszej Rzeczpospolitej Królestwa Polskiego"

"Składając podpis, uprawniam Stowarzyszenie 'Wolne Wybory', ul. Marszałkowska 58, 00-545 Warszawa do przekazania go osobom decyzyjnym w przedmiotowej sprawie" - czytamy na stronie petycjeonline.pl nad formularzem pozwalającym na podpisanie apelu.

Próbowaliśmy znaleźć stowarzyszenie "Wolne Wybory" w Krajowym Rejestrze Sądowym dostępnym online. Na 10 grudnia 2020 roku nie znaleźliśmy zarejestrowanego stowarzyszenia o tej nazwie. Natomiast według strony internetowej stowarzyszenia "Wolne Wybory" to ruch polityczny, którego inicjatorem jest prof. Włodzimierz Julian Korab-Karpowicz - zarazem pierwszy sygnatariusz opisywanego apelu. Odręczny podpis osoby posługującej się tym nazwiskiem jako jedyny jest na skanach apelu.

Włodzimierz Julian Korab-Karpowicz to filozof i myśliciel polityczny, pracownik Uniwersytetu Opolskiego, a także były wiceprezydent Gdańska (w latach 1991-1992). Jak informował m. in. portal Onet.pl, w sierpniu tego roku w serwisie YouTube pojawiło się nagranie z udziałem profesora. W wygłoszonym przemówieniu ogłosił się "Prezydentem in spe Najjaśniejszej Rzeczpospolitej Królestwa Polskiego".

"Jesteśmy przeciw fałszywej pandemii, obowiązkowym szczepieniom, zabójczej technologii 5G, szkodliwej żywności GMO, zależności naszego rządu od obcych interesów, postępującego zniewolenia społeczeństwa, niekompetencji ministrów" - czytamy w poście z 23 listopada opisującym inicjatywę "Wolne Wybory", który pojawił się na facebookowej stronie profesora.

Część sygnatariuszy już wcześniej kwestionowała pandemię

Część sygnatariuszy w przeszłości głosiło poglądy i tezy podważające zasadność szczepień lub niezgodne z dostępną wtedy wiedzą na temat COVID-19 i pandemii. Apel poparła m.in. dr Katarzyna Bross-Walderdorff, którą w lutym 2019 roku Naczelny Sąd Lekarski ukarał naganą w związku z jej wypowiedziami podważającymi zasadność prowadzenia szczepień. O sprawie informowały "Fakty" TVN. Sąd lekarski uznał, że swoimi wypowiedziami lekarka nie pomagała pacjentom, lecz szkodziła.

Apel poparła także dr Dorota Sienkiewicz, która zgodnie z treścią szerzącego wiele nieprawdziwych informacji o pandemii "Listu otwartego polskich lekarzy, naukowców i pracowników służby zdrowia" jest jego współautorką. O liście pisaliśmy w listopadzie - i zweryfikowaliśmy zawarte w nim wprowadzające w błąd tezy. W środowisku naukowym dr Sienkiewicz budzi kontrowersje swoimi prywatnymi opiniami na temat szczepionek. Na przykład w 2018 roku portal medyczny Polityka Zdrowotna podał, że podczas połączonego posiedzenia sejmowych Komisji Zdrowia oraz Polityki Społecznej i Rodziny dr Sienkiewicz powiedziała, że jej zdaniem preparaty stosowane do immunizacji w ramach programu szczepień ochronnych nie są bezpieczne i według jej wiedzy zawierają glin i aluminium.

Podobne tezy sprawdzaliśmy w maju br. Jak wyjaśniała nam dr Aneta Nitsch-Osuch z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, bezpieczna zawartość związków glinu (czyli aluminium - przyp. red.) w szczepionce wynosi wynosi 1,25 mg/dawkę, podczas gdy dostępne na rynku szczepionki zawierają dwu-, czterokrotnie niższe dawki tej substancji.

Wśród sygnatariuszy apelu jest prof. dr hab. Roman Zieliński i prof. dr hab. Kornelia Polok, w przeszłości związani m.in. z Uniwersytetem Szczecińskim i Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie. W sierpniu br. w serwisie YouTube pojawiło się nagranie z rozmowy z ich udziałem. Przekonywali w niej, że testy na koronawirusa są nieskuteczne i kwestionowali zagrożenie związane z pandemią. Jak sprawdziła redakcja Konkret24, wiele argumentów, które przedstawili w rozmowie, wprowadzało w błąd.

Pod listem podpisał się także prof. Ryszard Rutkowski - autor listu otwartego do ministra zdrowia "Pytam w imieniu zdezorientowanych", który ukazał się na portalu DoRzeczy.pl we wrześniu. Według prezesa Naczelnej Rady Lekarskiej, jak czytamy na stronie NRL, "treść listu prof. Rutkowskiego zawiera informacje, które podważają podstawy wiedzy o metodach zapobiegania szerzeniu się epidemii koronawirusa i mogą być odczytane jako nawoływanie społeczeństwa nie tylko do postaw antyzdrowotnych i niezgodnych z zaleceniami przyjmowanymi w Polsce i wielu innych krajach, ale także do łamania obowiązujących przepisów prawa".

Podpis profesora jest, zgody nie było

Na początku pod "Apelem lekarzy i naukowców przeciw szczepieniom COVID-19" było 66 nazwisk - jedno pojawiło tam się dwukrotnie, inne zamieszczono bez zgody zainteresowanego.

Oświadczenie w tej sprawie wydał 6 grudnia prof. Marek Krzystanek ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Jak podkreślił, jest zwolennikiem szczepień dobrowolnych, ale z treścią listu otwartego i zawartymi w nim opiniami na temat szkodliwości szczepionki się nie zgadza. "Autorzy listu otwartego zwrócili się do mnie o zgodę na umieszczenie moich danych pod listem. Po zapoznaniu się z listem uznałem, że nie zgadzam się z wyrażonymi w nim opiniami na temat szkodliwości szczepionki oraz tego, że nie została ona przebadana na wystarczającej grupie osób" - wyjaśnia prof. Krzystanek. Dodaje, że jako lekarz i naukowiec uznaje bezcenną wartość, jaką niosą ze sobą szczepionki chroniące przed chorobami zakaźnymi.

Pierwotna wersja prezentacji sygnatariuszy apelu - jeszcze z prof. Markiem Krzystankiem ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, który potem wycofał swój podpis, oraz zdjęciem prof. Andrzeja Zielińskiego zamiast prof. Romana Zielińskiego apelnaukowcowilekarzy.pl

Jego nazwisko zniknęło z listy nazwisk popierających apel - ale tylko w jego cyfrowej wersji. Nadal widnieje na skanach apelu, które są dostępne na stronie apelnaukowcowilekarzy.pl.

Na grafice ze zdjęciami części naukowców i lekarzy popierających apel nad nazwiskiem wspomnianego prof. Romana Zielińskiego przez jakiś czas znajdowała się fotografia innego naukowca o tym samym nazwisku - prof. Andrzeja Zielińskiego, byłego krajowego konsultanta ds. epidemiologii, znanego popularyzatora szczepień. Potem zdjęcie zmieniono. Wersja strony ze zdjęciem prof. Andrzeja Zielińskiego zachowała się na archive.vn.

Apelem zajął się Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej

Na apel zareagowała Naczelna Izba Lekarska (NIL). "Do samorządu lekarskiego docierają sygnały, że nie wszyscy podpisani pod krążącym w mediach apelem do Prezydenta RP w sprawie szczepień na COVID-19 znali końcową wersję pisma i tym samym nie zgadzają się z zawartymi w nim postulatami. Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej otrzymał informacje od osób wskazanych jako popierające ten apel, że nigdy nie poparłyby go w takiej treści, jaka ostatecznie została upubliczniona" - czytamy w opublikowanym przez NIL oświadczeniu.

"W opinii Prezesa NRL jest to kolejna manipulacja, uderzająca w dobre imię medyków, mająca na celu dezinformację i podważanie ówczesnych osiągnięć medycyny oraz zaufania do personelu medycznego" - informuje NIL.

Jak przekazał redakcji Konkret24 rzecznik NIL Rafał Hołubicki, samorząd lekarski bada sprawę apelu. "Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej zajmuje się tą sprawą od ubiegłego czwartku (3 grudnia - red.), gromadząc informacje w tej sprawie" - poinformował Rafał Hołubicki. O postępach działań w tej sprawie NIL ma informować na bieżąco na swojej stronie.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: zdjęcie: Shutterstock/apelnaukowcowilekarzy.pl

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Komentując "patrole obywatelskie" na granicy polsko-niemieckiej, politycy opozycji mówią po raz kolejny o "tysiącach migrantów przerzucanych przez Niemców". Dane o rzeczywistych przekazaniach są jednak dużo niższe. Wyjaśniamy.

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

Źródło:
Konkret24

Po tragedii w Starej Wsi, podczas policyjnej obławy pojawiło się zdjęcie, które ma pokazywać ulicę przed domem, gdzie dokonano zbrodni. Jest rozpowszechniane z twierdzeniem, że podejrzany Tadeusz Duda uciekł stamtąd na motocyklu. Oba przekazy są nieprawdziwe.

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

W sieci pojawił się fragment kodu, który ma świadczyć o tym, że tak zwana aplikacja Mateckiego miała być podłączona do serwerów PKW. Nieznających się na programowaniu może wprowadzać w błąd. Tłumaczymy.

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

Źródło:
Konkret24

Nagranie z kilkudziesięcioma bocianimi gniazdami na słupie wysokiego napięcia przyciągnęło uwagę tysięcy internautów. Jedni twierdzą, że to Polska, inni wskazują na zagranicę. Sprawdziliśmy, co wiadomo o tym materiale.

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

Źródło:
Konkret24

Były wicepremier Jacek Sasin pytał w wywiadzie radiowym, gdzie są pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy i czy "ktoś odczuł jakąś poprawę z tego względu". Pokazujemy więc, na co do tej pory przeznaczono te środki: od pracowni AI, przez żłobki, po oczyszczalnie ścieków i modernizacje linii kolejowych.

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Źródło:
Konkret24

Mimo zawieszenia przyjmowania wniosków o azyl na granicy polsko-białoruskiej, polskie służby wciąż przyjmują ich ponad tysiąc miesięcznie. Internauci komentują, że "Donald Tusk okłamał Polaków", bo "granica jest nieszczelna". Wyjaśniamy, dlaczego te dane o tym nie świadczą.

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji i internauci komentują, że wyborcy masowo wysyłali do Sądu Najwyższego protesty wyborcze według wzoru przygotowanego przez posła Romana Giertycha i z jego numerem PESEL. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska dolała oliwy do ognia, mówiąc, że takich protestów jest kilka tysięcy. Inne zdanie ma jednak rzecznik prasowy instytucji. Wyjaśniamy, co wiemy.

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

Źródło:
Konkret24

Prokurator generalny Adam Bodnar wnioskuje o ponowne przeliczenie głosów z niemal 1,5 tysiąca komisji wyborczych, bowiem w kilkunastu przypadkach, w których przeliczono już głosy, wykazano nieprawidłowości. Monitorujemy na bieżąco, w jakich komisjach sprawdzono jeszcze raz oddane głosy i z jakim wynikiem, oraz stan prokuratorskich śledztw.

Komisje, w których przeliczono ponownie głosy. Ile miał Trzaskowski, ile Nawrocki

Komisje, w których przeliczono ponownie głosy. Ile miał Trzaskowski, ile Nawrocki

Źródło:
Konkret24

Rzecznik rządu Adam Szłapka jako sukces koalicji rządzącej wymienił wzrost punktualności pociągów do niemal 95 procent. Sprawdziliśmy więc dane.

Rzecznik rządu o punktualności pociągów. Dane nie potwierdzają

Rzecznik rządu o punktualności pociągów. Dane nie potwierdzają

Źródło:
Konkret24

Internauci z rozbawieniem komentują materiał pochodzący rzekomo z rosyjskiej telewizji. Przedstawia on reportera, który zachwala nowo wybudowaną drogę w Woroneżu, ale asfalt okazuje się być tylko ogromnym kawałkiem tkaniny. "Propaganda sukcesu" - podsumowują. Tyle że nagranie nie jest autentyczne.

Reporter mówi, asfalt "się podnosi"? Nie, to nie Rosja

Reporter mówi, asfalt "się podnosi"? Nie, to nie Rosja

Źródło:
Konkret24

Do sieci powraca zdjęcie, które jest podstawą antyimigranckiego przekazu. "Stop migracji", "straszny widok", "koszmar" - komentują internauci widoczną na fotografii grupę ciemnoskórych, młodych mężczyzn, czekających na przystanku autobusowym. Co o zdjęciu wiadomo?

Imigranci w Nadarzynie? Powraca zdjęcie ze zmanipulowanym przekazem

Imigranci w Nadarzynie? Powraca zdjęcie ze zmanipulowanym przekazem

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS Marcin Przydacz, broniąc nieautoryzowanej aplikacji do weryfikacji zaświadczeń wyborczych, stwierdził, że sama PKW zezwoliła na stosowanie "tego typu instrumentów", a aplikacja miała uchronić przed turystyką wyborczą. Oba argumenty są nietrafione.

Przydacz o "aplikacji Mateckiego". Dwa razy fałsz

Przydacz o "aplikacji Mateckiego". Dwa razy fałsz

Źródło:
Konkret24

Do Sądu Najwyższego wpłynęło już ponad 54 tysiące protestów wyborczych, a sąd ma czas na ich rozpatrzenie do 2 lipca. Sąd zarządził też oględziny kart i przeliczenie głosów w kilkunastu komisjach. Te same komisje były wytypowane w modelach, które badały wahnięcia w poparciu na korzyść kandydatów. Wyjaśniamy, czym są te modele i czy na ich podstawie można mówić o jakichś "nieprawidłowościach statystycznych" w wynikach wyborów.

"Nieprawidłowości statystyczne" w wynikach komisji. Co pokazują modele, a czego nie

"Nieprawidłowości statystyczne" w wynikach komisji. Co pokazują modele, a czego nie

Źródło:
Konkret24

Wobec trwającej dyskusji prezydent Andrzej Duda miał zachęcać do ponownego przeliczenia głosów w wyborach - tak wynika z cytatu rozsyłanego obecnie w mediach społecznościowych. Pokazujemy, kiedy prezydent wypowiedział te słowa i jak dokładnie brzmiały.

Andrzej Duda o "rzetelnym przeliczeniu głosów". Kiedy to mówił

Andrzej Duda o "rzetelnym przeliczeniu głosów". Kiedy to mówił

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki, komentując domniemany gwałtowny wzrost przestępstw w 2024 roku, stwierdził, że to przez "10 tysięcy nielegalnych migrantów z Niemiec". W jednym zdanie zawarł dwa fałsze. Wyjaśniamy.

Jedno zdanie Morawieckiego. Dwie nieprawdy

Jedno zdanie Morawieckiego. Dwie nieprawdy

Źródło:
Konkret24

Wymiana poległych ukraińskich i rosyjskich żołnierzy stała się podstawą do prokremlowskiej dezinformacji wymierzonej w Ukrainę. A wykorzystano do tego sfabrykowany artykuł "The Wall Street Journal".

Ciała 6000 żołnierzy, dekret Zełenskiego i amerykańska gazeta. Co się nie zgadza

Ciała 6000 żołnierzy, dekret Zełenskiego i amerykańska gazeta. Co się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

Europosłanka Hanna Gronkiewicz-Waltz z Koalicji Obywatelskiej przekonuje, że prezydent Andrzej Duda złamał konstytucję, bo na posiedzenie Rady Bezpieczeństwa Narodowego zaprosił prezydenta elekta. Konstytucjonaliści oceniają to jednoznacznie.

"Prezydent Duda, zapraszając Nawrockiego jako prezydenta elekta, złamał konstytucję"? Eksperci nie mają wątpliwości

"Prezydent Duda, zapraszając Nawrockiego jako prezydenta elekta, złamał konstytucję"? Eksperci nie mają wątpliwości

Źródło:
Konkret24

W sieci rozpowszechniany jest przekaz, jakoby biskup Jerzy Mazur miał potępić zgwałcone kobiety, które zażyły tabletkę "dzień po". Nie ma dowodów, że duchowny wypowiedział słowa, które mu się przypisuje. Przestrzegamy przed rozpowszechnianiem tego cytatu.

Biskup o zgwałconych kobietach i tabletce "dzień po"? Fałszywy cytat

Biskup o zgwałconych kobietach i tabletce "dzień po"? Fałszywy cytat

Źródło:
Konkret24

Polacy rzekomo zostali zatrzymani przez ukraińską służbę bezpieczeństwa "za pokazywanie polskich symboli", jakoby oskarżono ich "o naruszanie integralności ukraińskich terytoriów i szerzenie idei separatystycznych". Dowodem ma być krótkie nagranie, które udostępniają niektórzy internauci. Według eksperta to przykład nieudolnej rosyjskiej prowokacji.

"Polacy zatrzymani na Ukrainie za pokazywanie polskich symboli"? Nic w tym filmie nie pasuje

"Polacy zatrzymani na Ukrainie za pokazywanie polskich symboli"? Nic w tym filmie nie pasuje

Źródło:
Konkret24

Pytany o krytykę ze strony Magdaleny Biejat, szef PSL Władysław Kosiniak-Kamysz stwierdził, że jej frustracja "pewnie wynika z tego, że Grzegorz Braun dostał więcej głosów kobiet" niż kandydatka Lewicy. Ale to nieprawda.

Kosiniak-Kamysz reaguje na "uszczypliwości tiktokowe" Biejat. Nie ma racji

Kosiniak-Kamysz reaguje na "uszczypliwości tiktokowe" Biejat. Nie ma racji

Źródło:
Konkret24

Najpierw za spłatę przez Polskę ukraińskich odsetek oberwało się premierowi Donaldowi Tuskowi. Potem tłumaczyć się z tego musiał były premier Mateusz Morawiecki. Zamieszanie - i jednocześnie akcję dezinformacyjną w internecie - wywołał jeden z posłów Konfederacji, ukrywając istotny szczegół w swoim przekazie.

"Polska spłaca ukraińskie odsetki". Poseł Konfederacji uderzył w Tuska, tłumaczy się Morawiecki

"Polska spłaca ukraińskie odsetki". Poseł Konfederacji uderzył w Tuska, tłumaczy się Morawiecki

Źródło:
TVN24+

Niemiecki czarnoskóry europoseł miał skrytykować Polskę i stwierdzić, że wybory prezydenckie zostały sfałszowane. Taka informacja, okraszona zdjęciem rzekomego polityka, wywołała w sieci antyunijne i rasistowskie komentarze. Tylko że na zdjęciu jest ktoś inny, przekaz miał być żartem - ale za prawdziwy wziął go nawet poseł PiS.

"Niemiecki europoseł" i "sfałszowane wybory". Miał być żart, jest hejt

"Niemiecki europoseł" i "sfałszowane wybory". Miał być żart, jest hejt

Źródło:
Konkret24

Rząd przygotowuje rzekomo ustawę, dzięki której nielegalni migranci będą przejmować mieszkania komunalne - tak twierdzą politycy PiS. Ministerstwo rozwoju ocenia ten przekaz dosadnie: jako "oderwany od rzeczywistości", nastawiony na "wzbudzanie niepokoju Polaków".

Mieszkania komunalne "dla nielegalnych migrantów"? "Kompletna bzdura"

Mieszkania komunalne "dla nielegalnych migrantów"? "Kompletna bzdura"

Źródło:
Konkret24

Ukraiński rzekomo ma zostać wprowadzony jako drugi język obcy do szkół podstawowych. Miałby zastąpić hiszpański, niemiecki czy francuski. Byłby przedmiotem obowiązkowym. W dodatku stałby się częścią egzaminu ósmoklasisty.... Takie nieprawdziwe twierdzenia rozpowszechniają politycy i internauci. Przestrzegamy przed ich powielaniem, bo to fake newsy.

Ukraiński obowiązkowy? Zamiast niemieckiego czy francuskiego? Trzy nieprawdy

Ukraiński obowiązkowy? Zamiast niemieckiego czy francuskiego? Trzy nieprawdy

Źródło:
Konkret24

Z informacji Sądu Najwyższego wynika, że liczba zarejestrowanych protestów wyborczych rośnie z dnia na dzień. Politycy PO przekonują, że liczba protestów wskazuje na konieczność dokładnego sprawdzenia przebiegu głosowania. A europoseł PiS na to, że teraz "jest mniej protestów niż w poprzednich wyborach". Sprawdziliśmy.

Protesty wyborcze. Mniej czy więcej niż dawniej? Jeden rok się wybija

Protesty wyborcze. Mniej czy więcej niż dawniej? Jeden rok się wybija

Źródło:
Konkret24

Według europosłanki KO Marty Wcisło możemy się pochwalić najniższą inflacją w Europie. Ale według europosła PiS Michała Dworczyka Polska ma jeden z najgorszych wyników w UE. Kto ma rację? Dane pokazują, jak narracje polityków z dwóch obozów rozjeżdżają się z rzeczywistością.

Inflacja w Polsce. "Najniższa w Europie" czy jedna z najwyższych?

Inflacja w Polsce. "Najniższa w Europie" czy jedna z najwyższych?

Źródło:
Konkret24

Ataki Izraela na Iran oraz te odwetowe spowodowały, że w mediach społecznościowych pojawiło się mnóstwo zdjęć i nagrań mających dokumentować ten konflikt. Są prawdziwym poligonem dla ludzkiej inteligencji - bo wiele z nich zostało wygenerowanych przez tę sztuczną. Która wygra w tej wojnie na fake newsy?

"Zestrzelony" F-35 czy "duży samolot"? Nasila się wojenna dezinformacja

"Zestrzelony" F-35 czy "duży samolot"? Nasila się wojenna dezinformacja

Źródło:
Konkret24

Europoseł Michał Szczerba przekonuje, że protest wyborczy sztabu Rafała Trzaskowskiego jest zasadny. Między innymi dlatego, że na ponad stu tysiącach kart do głosowania postawiono dwa znaki "x". Według Szczerby to "gigantyczna liczba".

"Gigantyczna liczba" kart z dwoma krzyżykami? Jak było wcześniej

"Gigantyczna liczba" kart z dwoma krzyżykami? Jak było wcześniej

Źródło:
Konkret24